Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu, Türkiye' de geleneksel spor dalı olarak kabul edilen ve geçmişi 5000 yılı aşkın kadim Türk Medeniyetlerinden, Selçuklu ve Osmanlı'da yaygın olarak icra edilen Atlı Cirit, Rahvan binicilik, Aba Güreşi (Aşırtmalı ve Kapışmalı),Şalvar Güreşi, Geleneksel Kızak, Atlı Kızak ve Kökbörü spor dallarını barındıran ve 1996 yılında kurulmuş bir spor federasyonudur. Her yıl Türkiye'nin 50 farklı ilinde geleneksel sporları halk ile buluşturmaktadır.
| Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu | |
|---|---|
 | |
| Slogan | Geçmişin ihtişamını geleceğe taşıyoruz. |
| Kuruluş | 1996 |
| Tür | Spor Federasyonu |
| Merkez | Ankara |
| Lider | Dr. Hakan Kazancı |
| Resmî site | http://www.gsdf.gov.tr/ |
Federasyonun girişimleri ile 4. Dünya Göçebe Oyunları Bursa'nın İznik İlçesinde yapılmıştır. 2016 yılı Kasım ayından önce Türkiye'de pek az tanınırken, 2017 itibari ile gerek TRT, gerek basın organlarının aktif kullanımı, gerek faaliyetlerin %200 oranında arttırılması, sporcu sayılarında %300'lere varan artış oranı, geleneksel sporları daha da tanınır hale getirmiştir. Ayrıca 2016 yılından sonra Atlı Okçuluk ve günümüzde hala Orta Asya Türkleri tarafından yaygın olarak yapılan Kökbörü Federasyon bünyesine dahil edilmiş ve bu spor dallarının kurumsallık kazanması için çalışmalara başlanmıştır. Yağlı güreş, 1999 yılında bu federasyondan alınarak Güreş Federasyonuna bağlanmıştır.
Spor branşları
Atlı cirit
Geleneksel olarak Atlı Cirit oyunu bayramlarda, Cuma namazı sonrası ya da düğünlerde halkça oynanırdı. Düğün ciritlerinde kız tarafı ve erkek tarafı iki ayrı takım oluştururdu. Günümüzdeyse Atlı Cirit sporu iki takımın birinden bir atlının öne çıkıp alay durağındaki rakip takım oyuncularından birine ciridini fırlatmasıyla başlar. Ciridini savurmasının ardından kendi dizisine dönen sporcuyu karşı tarafın oyuncusu hızla takip eder ve ciridini savurur. Ciridi isabet ettirebilen oyuncular takımlarına puan kazandırır. Rakibinin önünü kesip ona ciritle vurma imkânı varken vurmayıp bağışlayan sporcu puan kazanmaktadır. Bu bağlamda Atlı Cirit, sporla erdemin bütünleştiği asil bir yapıya sahiptir. Atlı Cirit sporunda binici ve atın görünümü estetik bir değer taşımakta toplumsal değerlerimizi yansıtmaktadır. Millî kültürümüzün bir parçası olan beceri, cesaret, çeviklik, erdem ve bağışlama gibi özellikleri sportmenlikle bir araya getirerek yansıtmaktadır.
Hunlardan beri oynandığı bilinen Atlı Cirit sporu, Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinde hükümdarlarca ve halk tarafından daima severek oynanmış yahut izlenmiştir. Hatta Osmanlı Sarayında padişahlar cirit oyunuyla gurur duyarak devletin ihtişamını göstermek için yurtdışından gelen elçilere özel müsabakalar düzenlemişlerdir.
Şalvar güreşi
Güreşçiler, şalvar giyer ve ayakları çıplaktır. Kısa şalvar güreşinde tüm teknikler ayakta yapılır. Rakip alta düştüğü anda bir tek hamle şansı verilir. Bu hamlede sonuç olmaz ise genelde ayağa kaldırılır. Dengenin son derece önemli olduğu güreş sporunda ayakta muazzam bir denge unsuru oluşturan kısa şalvar güreşleri ata sporumuza birçok şampiyonunun kazandırılmasında bir hayli büyük yararları olmuştur.
Aba güreşi
Aba güreşleri Türkiye'de Hatay ve Gaziantep yörelerimizde yapılmaktadır. Çok eski çağlardan beri Türkler tarafından icra edilen bu spor, özgün niteliklerinden neredeyse hiçbir şey kaybetmeden günümüze dek gelmiştir. Aba güreşi adını, güreşçilerin giydiği abadan almaktadır. Aba güreşi, aşırtmalı aba güreşi ve kapışmalı aba güreşi olmak üzere iki farklı türde icra edilmektedir. Gaziantep’te yaygın olan aşırtmalı aba güreşi, geleneksel olarak genelde hasat sonunda ve düğünlerde yapılmaktaydı. Hatay yöresinde ise geleneksel olarak kapışmalı aba güreşi yapılmakla beraber karşılaşmalar geleneksel olarak dağlılar ve kuzeyliler olarak adlandırılan iki grup arasında yapılmaktaydı.
Kuşak güreşi
Kırım lehçesinde adı “küreş” olan kuşak güreşi, geleneksel olarak “tepreş” denilen bahar eğlencelerinde yapılmaktadır. Kuşak güreşinin kendine has özellikleri vardır. Bu güreşte pehlivanlar soyunmazlar; yalnız ceketlerini ve ayakkabılarını çıkarırlar, bellerine kuşak bağlarlar. Daha sonra pehlivanların birbirlerinin kuşaklarından tutmasıyla güreş başlar. Ayaktan tutmak yasaktır. Galibiyet güreşçinin “şalka düşmesi” yani iki omzunun yere değmesi ile olmaktadır. Sayı ile de galibiyet olmaktadır. Baş ve yardımcı hakemler kurallara göre daha aktif güreşen pehlivanı galip ilan eder. Kuşak Güreşi Türkiye’de ağırlıklı olarak Eskişehir ve civarında yaşayan Kırım Türkleri tarafından yapılmaktadır. Ayrıca mahalli organizasyonların yanı sıra her yıl Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu tarafından resmi müsabaka talimatına bağlı kalınarak, muhtelif illerde ve tarihlerde Kuşak Güreşi Türkiye Şampiyonası düzenlenmektedir.
Atlı okçuluk
Günümüzde Atlı Okçuluk müsabakaları “Tabla bendi (Türk Parkuru)” ve “Kabak bendi” olmak üzere iki çeşittir. Tabla bendinde farklı mesafelerdeki üç hedef, okla vurulur. Hedefte 15 cm çaplı alana isabet +6 puan, 30 cm çaplı alana isabet +4 puan, dış alana isabet +2 puan alır. Eğer sporcu süratini doğru ayarlar ve 10 saniyeden kısa sürede en az iki hedefe isabet sağlarsa +1 puan; daha uzun süredeyse -1 puan alır. 14 saniye ve üzerinde geçtiği turda puanı sıfırlanır. Kabak bendinde kikaç ve kabak olmak üzere iki hedef vardır. Kikaç hedefi yerde bulunmaktadır. Kabak atışı ise atlı okçunun, hedefe doğru dörtnala giderken atının boynuna yattıktan sonra yukarıya dönerek yaptığı atışın ismidir. 13.yy’da Memluk coğrafyasında bir direğin üzerine kabak yerleştirilerek oynandığından bu özgün adını günümüze kadar koruduğu düşünülmektedir. Daha sonraları Türk çevrelerinde kabak atışı için birçok farklı hedef kullanılmıştır.
Atlı kızak
Çift atlı kızak yarışları uzunluğu 800-1200 metre, kulvar genişliği 5 metre olan düz kulvar, tek atlı kızak yarışları ise oval-yuvarlak pist uzunluğu 600-800 metre, kulvar genişliği 3-5 metre olan alanda yapılır.
Rahvan binicilik
Rahvan yürüyüşte at, aynı yandaki ayaklarını, aynı anda adımlayarak yürür ve bu yürüyüş esnasında at dörtnala yakın bir hız yapabilir. Rahvan yürüyüş ata sonradan eğitimle öğretilmesine rağmen, doğuştan Rahvan yürüyen atlar da vardır. Osmanlı Dönemi’nde rahvan at yetiştiriciliğine çok önem verilmiştir. Bunun nedeni şüphesiz ki Rahvan atın, diğer atlara göre uzun mesafeyi, üstünde daha çok yükle, en kısa zamanda gitmesi ve ayrıca Rahvan yürüyüşün biniciyi de yormamasıdır. Bu sayede küçük atlar rahvan yürüyüşle büyük atların yapmış olduğu işleri yapabilirler ve üstelik daha az yem tüketirler. Günümüzde rahvan at yetiştirme geleneği, Anadolu’da devam etmekte ve Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu bünyesinde rahvan at yarışları düzenlenmektedir. Bugün Türkiye’de rahvan atlar, Samsun’da yetişen Canik atları ve Kastamonu’nun Daday ilçesinde yetişen Oryantal ırk denilen Türk – Arap atı karışımı atlardır.
Geleneksel kızak
Sporcular pist başında iki tarafa çakılı kazıklardan elleriyle hız alıp hareket ettikten sonra iniş başlamadan iki tararfa hazırlanan kar topaklarına ellerini vurarak hız alabilir ya da vurmadan yarışa devam edebilir. Hızlandıktan sonra sporcu, kızağa sırt üstü yatarak rügardan en az etkilenecek şekilde bacaklarını uzatır, elleri ile pantolonunu tutarak yarışa devam eder. Kastomonu yöresinden farklı olarak, Erzurum geleneksel kızak yarışlarında sporcular kızağa yüzüstü uzanarak yarışır.
Kökbörü
Kökbörü oyunu, cirit gibi atlı bir spordur ve esası, at salıp koşarak oğlağı kapmak ve rakibin kalesinden geçirerek sayı kazanmak üzerinedir. Günümüzde Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Moğolistan, Tacikistan ve Afganistan’da oynanıyor.
Kaynakça
- ^ . 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2022.
Dış bağlantılar
- Federasyonun resmi sitesi 24 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye Geleneksel Spor Dallari Federasyonu Turkiye de geleneksel spor dali olarak kabul edilen ve gecmisi 5000 yili askin kadim Turk Medeniyetlerinden Selcuklu ve Osmanli da yaygin olarak icra edilen Atli Cirit Rahvan binicilik Aba Guresi Asirtmali ve Kapismali Salvar Guresi Geleneksel Kizak Atli Kizak ve Kokboru spor dallarini barindiran ve 1996 yilinda kurulmus bir spor federasyonudur Her yil Turkiye nin 50 farkli ilinde geleneksel sporlari halk ile bulusturmaktadir Turkiye Geleneksel Spor Dallari FederasyonuSloganGecmisin ihtisamini gelecege tasiyoruz Kurulus1996TurSpor FederasyonuMerkezAnkaraLiderDr Hakan KazanciResmi sitehttp www gsdf gov tr Federasyonun girisimleri ile 4 Dunya Gocebe Oyunlari Bursa nin Iznik Ilcesinde yapilmistir 2016 yili Kasim ayindan once Turkiye de pek az taninirken 2017 itibari ile gerek TRT gerek basin organlarinin aktif kullanimi gerek faaliyetlerin 200 oraninda arttirilmasi sporcu sayilarinda 300 lere varan artis orani geleneksel sporlari daha da taninir hale getirmistir Ayrica 2016 yilindan sonra Atli Okculuk ve gunumuzde hala Orta Asya Turkleri tarafindan yaygin olarak yapilan Kokboru Federasyon bunyesine dahil edilmis ve bu spor dallarinin kurumsallik kazanmasi icin calismalara baslanmistir Yagli gures 1999 yilinda bu federasyondan alinarak Gures Federasyonuna baglanmistir Spor branslariAtli cirit Geleneksel olarak Atli Cirit oyunu bayramlarda Cuma namazi sonrasi ya da dugunlerde halkca oynanirdi Dugun ciritlerinde kiz tarafi ve erkek tarafi iki ayri takim olustururdu Gunumuzdeyse Atli Cirit sporu iki takimin birinden bir atlinin one cikip alay duragindaki rakip takim oyuncularindan birine ciridini firlatmasiyla baslar Ciridini savurmasinin ardindan kendi dizisine donen sporcuyu karsi tarafin oyuncusu hizla takip eder ve ciridini savurur Ciridi isabet ettirebilen oyuncular takimlarina puan kazandirir Rakibinin onunu kesip ona ciritle vurma imkani varken vurmayip bagislayan sporcu puan kazanmaktadir Bu baglamda Atli Cirit sporla erdemin butunlestigi asil bir yapiya sahiptir Atli Cirit sporunda binici ve atin gorunumu estetik bir deger tasimakta toplumsal degerlerimizi yansitmaktadir Milli kulturumuzun bir parcasi olan beceri cesaret ceviklik erdem ve bagislama gibi ozellikleri sportmenlikle bir araya getirerek yansitmaktadir Hunlardan beri oynandigi bilinen Atli Cirit sporu Selcuklu ve Osmanli Devletlerinde hukumdarlarca ve halk tarafindan daima severek oynanmis yahut izlenmistir Hatta Osmanli Sarayinda padisahlar cirit oyunuyla gurur duyarak devletin ihtisamini gostermek icin yurtdisindan gelen elcilere ozel musabakalar duzenlemislerdir Salvar guresi Guresciler salvar giyer ve ayaklari ciplaktir Kisa salvar guresinde tum teknikler ayakta yapilir Rakip alta dustugu anda bir tek hamle sansi verilir Bu hamlede sonuc olmaz ise genelde ayaga kaldirilir Dengenin son derece onemli oldugu gures sporunda ayakta muazzam bir denge unsuru olusturan kisa salvar guresleri ata sporumuza bircok sampiyonunun kazandirilmasinda bir hayli buyuk yararlari olmustur Aba guresi Aba guresleri Turkiye de Hatay ve Gaziantep yorelerimizde yapilmaktadir Cok eski caglardan beri Turkler tarafindan icra edilen bu spor ozgun niteliklerinden neredeyse hicbir sey kaybetmeden gunumuze dek gelmistir Aba guresi adini gurescilerin giydigi abadan almaktadir Aba guresi asirtmali aba guresi ve kapismali aba guresi olmak uzere iki farkli turde icra edilmektedir Gaziantep te yaygin olan asirtmali aba guresi geleneksel olarak genelde hasat sonunda ve dugunlerde yapilmaktaydi Hatay yoresinde ise geleneksel olarak kapismali aba guresi yapilmakla beraber karsilasmalar geleneksel olarak daglilar ve kuzeyliler olarak adlandirilan iki grup arasinda yapilmaktaydi Kusak guresi Kirim lehcesinde adi kures olan kusak guresi geleneksel olarak tepres denilen bahar eglencelerinde yapilmaktadir Kusak guresinin kendine has ozellikleri vardir Bu gureste pehlivanlar soyunmazlar yalniz ceketlerini ve ayakkabilarini cikarirlar bellerine kusak baglarlar Daha sonra pehlivanlarin birbirlerinin kusaklarindan tutmasiyla gures baslar Ayaktan tutmak yasaktir Galibiyet gurescinin salka dusmesi yani iki omzunun yere degmesi ile olmaktadir Sayi ile de galibiyet olmaktadir Bas ve yardimci hakemler kurallara gore daha aktif guresen pehlivani galip ilan eder Kusak Guresi Turkiye de agirlikli olarak Eskisehir ve civarinda yasayan Kirim Turkleri tarafindan yapilmaktadir Ayrica mahalli organizasyonlarin yani sira her yil Turkiye Geleneksel Spor Dallari Federasyonu tarafindan resmi musabaka talimatina bagli kalinarak muhtelif illerde ve tarihlerde Kusak Guresi Turkiye Sampiyonasi duzenlenmektedir Atli okculuk Gunumuzde Atli Okculuk musabakalari Tabla bendi Turk Parkuru ve Kabak bendi olmak uzere iki cesittir Tabla bendinde farkli mesafelerdeki uc hedef okla vurulur Hedefte 15 cm capli alana isabet 6 puan 30 cm capli alana isabet 4 puan dis alana isabet 2 puan alir Eger sporcu suratini dogru ayarlar ve 10 saniyeden kisa surede en az iki hedefe isabet saglarsa 1 puan daha uzun suredeyse 1 puan alir 14 saniye ve uzerinde gectigi turda puani sifirlanir Kabak bendinde kikac ve kabak olmak uzere iki hedef vardir Kikac hedefi yerde bulunmaktadir Kabak atisi ise atli okcunun hedefe dogru dortnala giderken atinin boynuna yattiktan sonra yukariya donerek yaptigi atisin ismidir 13 yy da Memluk cografyasinda bir diregin uzerine kabak yerlestirilerek oynandigindan bu ozgun adini gunumuze kadar korudugu dusunulmektedir Daha sonralari Turk cevrelerinde kabak atisi icin bircok farkli hedef kullanilmistir Atli kizak Cift atli kizak yarislari uzunlugu 800 1200 metre kulvar genisligi 5 metre olan duz kulvar tek atli kizak yarislari ise oval yuvarlak pist uzunlugu 600 800 metre kulvar genisligi 3 5 metre olan alanda yapilir Rahvan binicilik Rahvan yuruyuste at ayni yandaki ayaklarini ayni anda adimlayarak yurur ve bu yuruyus esnasinda at dortnala yakin bir hiz yapabilir Rahvan yuruyus ata sonradan egitimle ogretilmesine ragmen dogustan Rahvan yuruyen atlar da vardir Osmanli Donemi nde rahvan at yetistiriciligine cok onem verilmistir Bunun nedeni suphesiz ki Rahvan atin diger atlara gore uzun mesafeyi ustunde daha cok yukle en kisa zamanda gitmesi ve ayrica Rahvan yuruyusun biniciyi de yormamasidir Bu sayede kucuk atlar rahvan yuruyusle buyuk atlarin yapmis oldugu isleri yapabilirler ve ustelik daha az yem tuketirler Gunumuzde rahvan at yetistirme gelenegi Anadolu da devam etmekte ve Turkiye Geleneksel Spor Dallari Federasyonu bunyesinde rahvan at yarislari duzenlenmektedir Bugun Turkiye de rahvan atlar Samsun da yetisen Canik atlari ve Kastamonu nun Daday ilcesinde yetisen Oryantal irk denilen Turk Arap ati karisimi atlardir Geleneksel kizak Sporcular pist basinda iki tarafa cakili kaziklardan elleriyle hiz alip hareket ettikten sonra inis baslamadan iki tararfa hazirlanan kar topaklarina ellerini vurarak hiz alabilir ya da vurmadan yarisa devam edebilir Hizlandiktan sonra sporcu kizaga sirt ustu yatarak rugardan en az etkilenecek sekilde bacaklarini uzatir elleri ile pantolonunu tutarak yarisa devam eder Kastomonu yoresinden farkli olarak Erzurum geleneksel kizak yarislarinda sporcular kizaga yuzustu uzanarak yarisir Kokboru Kokboru oyunu cirit gibi atli bir spordur ve esasi at salip kosarak oglagi kapmak ve rakibin kalesinden gecirerek sayi kazanmak uzerinedir Gunumuzde Kirgizistan Kazakistan Ozbekistan Turkmenistan Mogolistan Tacikistan ve Afganistan da oynaniyor Kaynakca 28 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2012 Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Arsivlenmis kopya 26 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Arsivlenmis kopya 25 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2022 Dis baglantilarFederasyonun resmi sitesi 24 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde