Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Mart 2012) |
Tabu, insan davranışlarının belli alanlara ya da belli normlarla ilişkili olarak kutsal veya dokunulmaz olarak tanımlanmış oldukça güçlü sosyal yasaklara denir. Etnologlar tarafından Polinezya dillerinden alınıp kullanılmaya başlanmıştır. "Kutsal" nesnelerde olduğu gibi çelişkili bir yapısı vardır, iki karşıt anlamı da taşır. Hem "kutsal" hem "kirlenmiş" şeyler tabu olabilirler. Örneğin "kirlenen" kişiler, nesneler "kutsal" olandan ayrı tutulmalıdır. "Tabu" karşılığında birçok dilde kullanılan sözcükler iki zıt anlamı birden taşırlar.
Hastaları ve ölüleri toplumun geri kalanından ayırmak en eski zamandan beri bir gelenektir. Bazı tabular ise kadınlara, cinselliğe, doğuma veya belli olaylara yöneliktir. Dövüşte ölmüş bir horozu yemek, reisi silah altında olan bir evin erkek hayvanını öldürmek vb.
Bazı tabular geçici, belli dönemler içinken bazıları süreklidir. Bazı kozmik ya da kutsal sayılan bölgeler, kimsenin yaklaşmaya cesaret edemediği yerler, bazı mezarlar gibi.
Bugün farkında olmadan uygulanan bazı gelenekler de tabulardan kaynaklanmıştır. Bazı bölgelerde hükümdar toprağa dokunmamalıydı, çünkü güçleriyle toprağın ölmesine neden olabilirdi; bu nedenle taşınmalı ya da halı üzerinde yürümeliydi.
Evrensel bir tabu yoktur ancak tabu mekanizması her zaman aynıdır. Bazı nesneler, kişiler ya da bölgeler tamamen farklı bir ontolojik sisteme dahil olurlar ve bunlara dokunmak ontolojik düzlemde ölümcül sonuçlar doğuracak bir kırılmaya neden olur.
Bazı tabu örnekleri kaygı ve uzaklaşma yaratan, tuhaf, uğursuz, gizemli vb. olanların normal olanlardan ayrılarak tabu haline getirildiğini gösteriyor. Bu nesne, kişi ya da davranışlar aşağılanmaz, tersine bir değer atfedilir. Kızılderililerde, birçok Afrika kabilesinde, Şamanlarda kutsal güçlere sahip olan kişilerin itici görünüşe sahip, , sinirsel açıdan dengesiz ya da çirkin kişilerden seçilmesi gibi.
Son olarak Sigmund Freud'dan bahsetmek gerekir. Freud tabuların bilimsel bir analizini yapmış ve bu tür yasaklara karşı güçlü bilinçaltı güdülerle hareket edildiğini ortaya çıkarmıştır.
Türk halk kültüründe
Kutsal yasaklar, Türk halk kültüründe "Koruğ" sözcüğü ile karşılanır. Bu kelime "Kor" sözcüğünden türemiştir ve korumak fiilinden gelir. Türk halk inancında, şamanizmde ve mitolojide sık sık rastlanan bu yasaklara Koru veya Korı da denir. Yapılması, dokunulması, gidilmesi, söylenmesi dinsel veya metafizik içerikli bir sonuca bağlanmış olan yasak. Masallarda ve efsanelerde sık sık görülen yasaklar şu şekildedir.
- Bakma yasağı: Savaşçının geriye dönüp bakmaması gerekir. Bazen de herkesin başını çevirip bakması yasaklanır.
- Uyuma yasağı: Bir ağacın altında ejderhayı bekleyen yiğidin uyumaması gerekir. Bunun için kolunu keserek tuz basar.
- Söyleme Yasağı: Bazı sözlerin söylenmemesi veya hiç kimseyle konuşulmaması gerekir. Özellikle kutlu hayvanların adı anılmaz. Bazı soyut varlıkları anmak da onları çağırmak dermektir.
Ek kaynaklar
- İngilizce Vikipedi Tabu maddesi17 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İngilizce Vikipedi Totem ve Tabu maddesi13 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt13 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mart 2012 Tabu insan davranislarinin belli alanlara ya da belli normlarla iliskili olarak kutsal veya dokunulmaz olarak tanimlanmis oldukca guclu sosyal yasaklara denir Etnologlar tarafindan Polinezya dillerinden alinip kullanilmaya baslanmistir Kutsal nesnelerde oldugu gibi celiskili bir yapisi vardir iki karsit anlami da tasir Hem kutsal hem kirlenmis seyler tabu olabilirler Ornegin kirlenen kisiler nesneler kutsal olandan ayri tutulmalidir Tabu karsiliginda bircok dilde kullanilan sozcukler iki zit anlami birden tasirlar Hastalari ve oluleri toplumun geri kalanindan ayirmak en eski zamandan beri bir gelenektir Bazi tabular ise kadinlara cinsellige doguma veya belli olaylara yoneliktir Dovuste olmus bir horozu yemek reisi silah altinda olan bir evin erkek hayvanini oldurmek vb Bazi tabular gecici belli donemler icinken bazilari sureklidir Bazi kozmik ya da kutsal sayilan bolgeler kimsenin yaklasmaya cesaret edemedigi yerler bazi mezarlar gibi Bugun farkinda olmadan uygulanan bazi gelenekler de tabulardan kaynaklanmistir Bazi bolgelerde hukumdar topraga dokunmamaliydi cunku gucleriyle topragin olmesine neden olabilirdi bu nedenle tasinmali ya da hali uzerinde yurumeliydi Evrensel bir tabu yoktur ancak tabu mekanizmasi her zaman aynidir Bazi nesneler kisiler ya da bolgeler tamamen farkli bir ontolojik sisteme dahil olurlar ve bunlara dokunmak ontolojik duzlemde olumcul sonuclar doguracak bir kirilmaya neden olur Bazi tabu ornekleri kaygi ve uzaklasma yaratan tuhaf ugursuz gizemli vb olanlarin normal olanlardan ayrilarak tabu haline getirildigini gosteriyor Bu nesne kisi ya da davranislar asagilanmaz tersine bir deger atfedilir Kizilderililerde bircok Afrika kabilesinde Samanlarda kutsal guclere sahip olan kisilerin itici gorunuse sahip sinirsel acidan dengesiz ya da cirkin kisilerden secilmesi gibi Son olarak Sigmund Freud dan bahsetmek gerekir Freud tabularin bilimsel bir analizini yapmis ve bu tur yasaklara karsi guclu bilincalti gudulerle hareket edildigini ortaya cikarmistir Turk halk kulturundeKutsal yasaklar Turk halk kulturunde Korug sozcugu ile karsilanir Bu kelime Kor sozcugunden turemistir ve korumak fiilinden gelir Turk halk inancinda samanizmde ve mitolojide sik sik rastlanan bu yasaklara Koru veya Kori da denir Yapilmasi dokunulmasi gidilmesi soylenmesi dinsel veya metafizik icerikli bir sonuca baglanmis olan yasak Masallarda ve efsanelerde sik sik gorulen yasaklar su sekildedir Bakma yasagi Savascinin geriye donup bakmamasi gerekir Bazen de herkesin basini cevirip bakmasi yasaklanir Uyuma yasagi Bir agacin altinda ejderhayi bekleyen yigidin uyumamasi gerekir Bunun icin kolunu keserek tuz basar Soyleme Yasagi Bazi sozlerin soylenmemesi veya hic kimseyle konusulmamasi gerekir Ozellikle kutlu hayvanlarin adi anilmaz Bazi soyut varliklari anmak da onlari cagirmak dermektir Ek kaynaklarIngilizce Vikipedi Tabu maddesi17 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Vikipedi Totem ve Tabu maddesi13 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt13 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi