Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Taiping Gök Krallığı, daha sonra Göksel Krallık veya Göksel Hanedan olarak kısaltıldı, Çin'de tanınmayan bir devletti ve 1851'den 1864'e kadar Hong Xiuquan tarafından Qing hanedanının devrilmesini destekleyen Hristiyan-Shenik teokratik mutlak monarşiydi. Başkenti Tianjing'deydi (bugünkü Nanjing).
Kendini Hristiyan ilan eden Hong Xiuquan, 19. yüzyılın ortalarında güney Çin'in önemli bir bölümünü kontrol eden ve yaklaşık 30 milyon askere ulaşan bir orduya liderlik etti. İsyancı krallık, sosyal reformları duyurdu ve Konfüçyüsçülük, Budizm ve Çin halk dininin yerine Hristiyanlık biçimini aldı ve onun Tanrı'nın ikinci oğlu ve İsa'nın küçük erkek kardeşi olduğunu kabul etti. Taiping bölgeleri, isyanın çoğu boyunca Qing güçleri tarafından kuşatıldı. Qing hükûmeti isyanı Fransız ve İngiliz kuvvetlerinin nihai yardımıyla yendi.
Arka plan
19. yüzyılın ortalarında, Qing hanedanı yönetimindeki Çin, Batılı güçlerin elinde bir dizi doğal afet, ekonomik sorun ve yenilgiye maruz kaldı - özellikle 1842'de Birinci Afyon Savaşı'nda İngilizler tarafından küçük düşürücü yenilgi. Savaş, nakliye modellerini bozdu ve pek çoğunu işsiz bıraktı. Karizmatik vizyoner Hong Xiuquan'a katılmak için akın eden bu hoşnutsuzdu. Protestan misyonerler, Makau, Pazhou (o zamanlar "Whampoa" olarak biliniyordu) ve Guangzhou'dan ("Kanton") çalışmaya başladı. Hanehalkı personeli ve çalıştırdıkları matbaacılar, misyonerlerin mesajını Çinlilere ulaşmak için düzeltip uyarladılar ve özellikle yerel bilim adamlarının imparatorluk kamu hizmetinde iktidara gelme şansı için yarıştığı vilayet ve taşra sınavlarına sık sık başladılar. Yerel broşürlerden biri olan Liang'ın Çağı Uyarmak İçin İyi Kelimeler adlı dokuz bölümlük 500 sayfalık kitabı, 1830'ların ortalarında Hong Xiuquan'ın eline geçti. Hong, başlangıçta ilgisizce ayrıldı. Ancak, muayeneler sırasındaki birkaç başarısızlıktan sonra, Hong, arkadaşlarına ve ailesine, altın saçlı, sakallı bir adam ve "Ağabey" olarak hitap ettiği genç bir adam tarafından karşılandığı bir rüyayı anlattı. Hong, erkek kardeşi onu Liang'ın broşürünün incelenmeye değer olduğuna ikna etmeden önce altı yıl daha öğretmen olarak çalıştı. Broşürü okuduğunda, Hristiyan sembolizmi açısından geçmişte yaşadığı rüyayı gördü: İsa'nın küçük kardeşiydi ve Tanrı Baba Shangdi ile tanışmıştı. Artık yerli han dinine olan inancını yeniden tesis etmenin ve Qing hanedanını devirmenin görevi olduğunu hissetti. Guangxi'nin eski bir odun kömürü ve yakacak odun satıcısı olan ve Yüce İmparator'un sesi olduğunu iddia eden Yang Xiuqing katıldı. Feng Yunshan, Hong'un fikirlerini yaymak için 1844'te oraya bir misyonerlik yolculuğunun ardından Guangxi'de Tanrı Tapanlar Derneği'ni (Çince: 拜 上帝 會; pinyin: Bài Shàngdì Huì) kurdu. 1847'de Hong, gizli cemiyetin lideri oldu. Misyoner Hristiyanlıktan esinlenen Taiping inancı, dinamik yeni bir Çin dinine dönüştü yani Taiping Hristiyanlığı. Hong, bu dini Shangdi'deki eski klasik inancın yeniden canlanması ve restorasyonu olarak sundu. Tarikatın gücü, başlangıçta haydut ve korsan gruplarını bastırarak, 1840'ların sonlarında büyüdü, ancak Qing yetkililerinin zulmü, hareketi bir gerilla isyanına ve ardından iç savaşa teşvik etti. Taiping isyancıları, Çin Komünist Partisi tarafından proto-komünistler ve proto-komünist bir devlet olarak kurmaya çalıştıkları Taiping Gök Krallığı olarak görülüyor.
Tarih
Taiping İsyanı, 1850'de Guangxi'de başladı. Hong Xiuquan'ın doğum günü olan 11 Ocak 1851'de (1. ayın 11. günü) Hong, kendisini yeni bir hanedanın "Göksel Kralı" olan "Büyük Barış'ın Göksel Krallığı" ilan etti. 1853'te Taiping kuvvetleri Nanjing'i başkent yaparak ele geçirdi ve adını Tianjing ("Göksel Başkent") olarak yeniden adlandırdı. Hong, Liangjiang Genel Valisinin ofisini Cennetteki Kral Sarayı'na dönüştürdü. Hong Xiuquan'a rüyasında, Taipinglerin Mançular olarak gördükleri şey olan tüm "iblisleri" yok etme talimatı verildiği için, böylece tüm Mançu nüfusunu öldürmek ve yok etmek için yola çıktılar. Nanjing işgal edildiğinde, Taipingler şehirde 40.000 Mançu'yu öldürdü. Cennet Krallığı, zirvesinde, verimli Yangtze Nehri Vadisi'nin merkezinde bulunan güney Çin'i kontrol ediyordu. Nehrin kontrolü, Tianjing'in kolayca tedarik edebileceği anlamına geliyordu. Oradan, Taiping isyancıları orduları batıya Yangtze'nin üst kesimlerine ve kuzeye Qing hanedanlığının başkenti Pekin'i ele geçirmek için gönderdiler. Pekin'i alma girişimi başarısız oldu.
1853'te Hong, yalnızca genellikle dini dilde yazılı bildirilerle hüküm vererek, politikaların ve idarenin aktif kontrolünden çekildi. Hong, bazı politika konularında Yang'la aynı fikirde değildi ve Yang'ın hırslarından, geniş casus ağından ve "Tanrı olarak konuşurken" yaptığı açıklamalardan giderek şüphelenmeye başladı. Yang ve ailesi, 1856'da Hong'un takipçileri tarafından öldürüldü, ardından Yang'a sadık birlikler öldürüldü.
Liderleri büyük ölçüde tablonun dışında olan Taiping delegeleri, Çinli orta sınıflarla halk desteğini genişletmeye ve Avrupalı güçlerle ittifaklar kurmaya çalıştı, ancak her iki konuda da başarısız oldu. Avrupalılar tarafsız kalmaya karar verdiler. Çin'deki isyan, Çin geleneklerine ve Konfüçyüsçü değerlere düşmanlıkları nedeniyle geleneksel orta sınıfın direnişiyle karşılaştı. Taiping isyancılarının politikalarından rahatsız olan toprak sahibi üst sınıf, Qing güçlerinin ve onların Batılı müttefiklerinin yanında yer aldı. 1859'da Hong'un kuzeni Hong Rengan, Nanjing'deki Taiping İsyanı'na katıldı ve Hong tarafından hatırı sayılır bir güç verildi. Krallığın sınırlarını genişletmek için iddialı bir plan geliştirdi. 1860'ta Taiping isyancıları Hangzhou ve Suzhou'yu aldılar ama Şangay'ı alamadılar.
Yıkılış
Ağustos 1860'ta Şangay'ı ele geçirme girişimi başlangıçta başarılı oldu, ancak sonunda komutasındaki Çinli birlikler ve Avrupalı subaylar tarafından geri püskürtüldü. Bu ordu daha sonra "Çinli" Gordon liderliğindeki "Her Zaman Muzaffer Ordu" olacak ve Taiping isyancılarının yenilgisinde etkili olacaktı. İmparatorluk kuvvetleri, Zeng Guofan ve Li Hongzhang komutası altında yeniden düzenlendi ve Qing hükûmetinin yeniden fethi ciddi bir şekilde başladı. 1864'ün başlarında, çoğu bölgede Qing kontrolü sağlam bir şekilde kurulmuştu. Hong, Tanrının Nanjing'i savunacağını ilan etti, ancak Haziran 1864'te Qing güçlerinin yaklaşmasıyla, şehrin yiyeceği bitmeye başladığında yabani sebzeler yemesi sonucu gıda zehirlenmesinden öldü. Qing kuvvetleri şehri alamadan yirmi gün boyunca hastaydı. Onun ölümünden sadece birkaç gün sonra Qing güçleri şehri ele geçirdi. Vücudu gömüldü ve daha sonra ölümünü doğrulamak için Zeng tarafından mezardan çıkarıldı ve yakıldı. Hong'un külleri daha sonra, kalıntılarının ayaklanma için ebedi ceza olarak dinlenecek yeri olmamasını sağlamak için bir topun içinden fırlatıldı. Taiping Göksel Krallığı'nın düşüşünden dört ay önce, Hong Xiuquan, 15 yaşındaki en büyük oğlu Hong Tianguifu'nun lehine tahttan çekildi. Hong Tianguifu, krallığı restore etmek için hiçbir şey yapamadı, bu yüzden Nanjing Temmuz 1864'te sokaklarda şiddetli çatışmalardan sonra Qing kuvvetlerine düştüğünde krallık hızla yok edildi. Prenslerin çoğu, Nanjing, Jinling Kasabasında (金陵 城) Qing yetkilileri tarafından idam edildi. Nanjing'in 1864'teki düşüşü Taiping rejiminin yıkımına işaret etse de, mücadele henüz bitmemişti. Hala savaşa devam eden binlerce Taiping asi birliği vardı. Taiping İsyanı'nın tüm kalıntılarını nihayet yere sermek yedi yıl sürdü. Ağustos 1871'de Shi Dakai'nin komutanı Li Fuzhong (李福忠) liderliğindeki son Taiping isyancı ordusu, Hunan, Guizhou ve Guangxi sınır bölgesindeki Qing güçleri tarafından tamamen yok edildi.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Taiping Gok Kralligi daha sonra Goksel Krallik veya Goksel Hanedan olarak kisaltildi Cin de taninmayan bir devletti ve 1851 den 1864 e kadar Hong Xiuquan tarafindan Qing hanedaninin devrilmesini destekleyen Hristiyan Shenik teokratik mutlak monarsiydi Baskenti Tianjing deydi bugunku Nanjing HaritasiBayragi Kendini Hristiyan ilan eden Hong Xiuquan 19 yuzyilin ortalarinda guney Cin in onemli bir bolumunu kontrol eden ve yaklasik 30 milyon askere ulasan bir orduya liderlik etti Isyanci krallik sosyal reformlari duyurdu ve Konfucyusculuk Budizm ve Cin halk dininin yerine Hristiyanlik bicimini aldi ve onun Tanri nin ikinci oglu ve Isa nin kucuk erkek kardesi oldugunu kabul etti Taiping bolgeleri isyanin cogu boyunca Qing gucleri tarafindan kusatildi Qing hukumeti isyani Fransiz ve Ingiliz kuvvetlerinin nihai yardimiyla yendi Krallik muhruArka plan19 yuzyilin ortalarinda Qing hanedani yonetimindeki Cin Batili guclerin elinde bir dizi dogal afet ekonomik sorun ve yenilgiye maruz kaldi ozellikle 1842 de Birinci Afyon Savasi nda Ingilizler tarafindan kucuk dusurucu yenilgi Savas nakliye modellerini bozdu ve pek cogunu issiz birakti Karizmatik vizyoner Hong Xiuquan a katilmak icin akin eden bu hosnutsuzdu Protestan misyonerler Makau Pazhou o zamanlar Whampoa olarak biliniyordu ve Guangzhou dan Kanton calismaya basladi Hanehalki personeli ve calistirdiklari matbaacilar misyonerlerin mesajini Cinlilere ulasmak icin duzeltip uyarladilar ve ozellikle yerel bilim adamlarinin imparatorluk kamu hizmetinde iktidara gelme sansi icin yaristigi vilayet ve tasra sinavlarina sik sik basladilar Yerel brosurlerden biri olan Liang in Cagi Uyarmak Icin Iyi Kelimeler adli dokuz bolumluk 500 sayfalik kitabi 1830 larin ortalarinda Hong Xiuquan in eline gecti Hong baslangicta ilgisizce ayrildi Ancak muayeneler sirasindaki birkac basarisizliktan sonra Hong arkadaslarina ve ailesine altin sacli sakalli bir adam ve Agabey olarak hitap ettigi genc bir adam tarafindan karsilandigi bir ruyayi anlatti Hong erkek kardesi onu Liang in brosurunun incelenmeye deger olduguna ikna etmeden once alti yil daha ogretmen olarak calisti Brosuru okudugunda Hristiyan sembolizmi acisindan gecmiste yasadigi ruyayi gordu Isa nin kucuk kardesiydi ve Tanri Baba Shangdi ile tanismisti Artik yerli han dinine olan inancini yeniden tesis etmenin ve Qing hanedanini devirmenin gorevi oldugunu hissetti Guangxi nin eski bir odun komuru ve yakacak odun saticisi olan ve Yuce Imparator un sesi oldugunu iddia eden Yang Xiuqing katildi Feng Yunshan Hong un fikirlerini yaymak icin 1844 te oraya bir misyonerlik yolculugunun ardindan Guangxi de Tanri Tapanlar Dernegi ni Cince 拜 上帝 會 pinyin Bai Shangdi Hui kurdu 1847 de Hong gizli cemiyetin lideri oldu Misyoner Hristiyanliktan esinlenen Taiping inanci dinamik yeni bir Cin dinine donustu yani Taiping Hristiyanligi Hong bu dini Shangdi deki eski klasik inancin yeniden canlanmasi ve restorasyonu olarak sundu Tarikatin gucu baslangicta haydut ve korsan gruplarini bastirarak 1840 larin sonlarinda buyudu ancak Qing yetkililerinin zulmu hareketi bir gerilla isyanina ve ardindan ic savasa tesvik etti Taiping isyancilari Cin Komunist Partisi tarafindan proto komunistler ve proto komunist bir devlet olarak kurmaya calistiklari Taiping Gok Kralligi olarak goruluyor TarihTaiping Isyani 1850 de Guangxi de basladi Hong Xiuquan in dogum gunu olan 11 Ocak 1851 de 1 ayin 11 gunu Hong kendisini yeni bir hanedanin Goksel Krali olan Buyuk Baris in Goksel Kralligi ilan etti 1853 te Taiping kuvvetleri Nanjing i baskent yaparak ele gecirdi ve adini Tianjing Goksel Baskent olarak yeniden adlandirdi Hong Liangjiang Genel Valisinin ofisini Cennetteki Kral Sarayi na donusturdu Hong Xiuquan a ruyasinda Taipinglerin Mancular olarak gordukleri sey olan tum iblisleri yok etme talimati verildigi icin boylece tum Mancu nufusunu oldurmek ve yok etmek icin yola ciktilar Nanjing isgal edildiginde Taipingler sehirde 40 000 Mancu yu oldurdu Cennet Kralligi zirvesinde verimli Yangtze Nehri Vadisi nin merkezinde bulunan guney Cin i kontrol ediyordu Nehrin kontrolu Tianjing in kolayca tedarik edebilecegi anlamina geliyordu Oradan Taiping isyancilari ordulari batiya Yangtze nin ust kesimlerine ve kuzeye Qing hanedanliginin baskenti Pekin i ele gecirmek icin gonderdiler Pekin i alma girisimi basarisiz oldu 1853 te Hong yalnizca genellikle dini dilde yazili bildirilerle hukum vererek politikalarin ve idarenin aktif kontrolunden cekildi Hong bazi politika konularinda Yang la ayni fikirde degildi ve Yang in hirslarindan genis casus agindan ve Tanri olarak konusurken yaptigi aciklamalardan giderek suphelenmeye basladi Yang ve ailesi 1856 da Hong un takipcileri tarafindan olduruldu ardindan Yang a sadik birlikler olduruldu Liderleri buyuk olcude tablonun disinda olan Taiping delegeleri Cinli orta siniflarla halk destegini genisletmeye ve Avrupali guclerle ittifaklar kurmaya calisti ancak her iki konuda da basarisiz oldu Avrupalilar tarafsiz kalmaya karar verdiler Cin deki isyan Cin geleneklerine ve Konfucyuscu degerlere dusmanliklari nedeniyle geleneksel orta sinifin direnisiyle karsilasti Taiping isyancilarinin politikalarindan rahatsiz olan toprak sahibi ust sinif Qing guclerinin ve onlarin Batili muttefiklerinin yaninda yer aldi 1859 da Hong un kuzeni Hong Rengan Nanjing deki Taiping Isyani na katildi ve Hong tarafindan hatiri sayilir bir guc verildi Kralligin sinirlarini genisletmek icin iddiali bir plan gelistirdi 1860 ta Taiping isyancilari Hangzhou ve Suzhou yu aldilar ama Sangay i alamadilar Yikilis Agustos 1860 ta Sangay i ele gecirme girisimi baslangicta basarili oldu ancak sonunda komutasindaki Cinli birlikler ve Avrupali subaylar tarafindan geri puskurtuldu Bu ordu daha sonra Cinli Gordon liderligindeki Her Zaman Muzaffer Ordu olacak ve Taiping isyancilarinin yenilgisinde etkili olacakti Imparatorluk kuvvetleri Zeng Guofan ve Li Hongzhang komutasi altinda yeniden duzenlendi ve Qing hukumetinin yeniden fethi ciddi bir sekilde basladi 1864 un baslarinda cogu bolgede Qing kontrolu saglam bir sekilde kurulmustu Hong Tanrinin Nanjing i savunacagini ilan etti ancak Haziran 1864 te Qing guclerinin yaklasmasiyla sehrin yiyecegi bitmeye basladiginda yabani sebzeler yemesi sonucu gida zehirlenmesinden oldu Qing kuvvetleri sehri alamadan yirmi gun boyunca hastaydi Onun olumunden sadece birkac gun sonra Qing gucleri sehri ele gecirdi Vucudu gomuldu ve daha sonra olumunu dogrulamak icin Zeng tarafindan mezardan cikarildi ve yakildi Hong un kulleri daha sonra kalintilarinin ayaklanma icin ebedi ceza olarak dinlenecek yeri olmamasini saglamak icin bir topun icinden firlatildi Taiping Goksel Kralligi nin dususunden dort ay once Hong Xiuquan 15 yasindaki en buyuk oglu Hong Tianguifu nun lehine tahttan cekildi Hong Tianguifu kralligi restore etmek icin hicbir sey yapamadi bu yuzden Nanjing Temmuz 1864 te sokaklarda siddetli catismalardan sonra Qing kuvvetlerine dustugunde krallik hizla yok edildi Prenslerin cogu Nanjing Jinling Kasabasinda 金陵 城 Qing yetkilileri tarafindan idam edildi Nanjing in 1864 teki dususu Taiping rejiminin yikimina isaret etse de mucadele henuz bitmemisti Hala savasa devam eden binlerce Taiping asi birligi vardi Taiping Isyani nin tum kalintilarini nihayet yere sermek yedi yil surdu Agustos 1871 de Shi Dakai nin komutani Li Fuzhong 李福忠 liderligindeki son Taiping isyanci ordusu Hunan Guizhou ve Guangxi sinir bolgesindeki Qing gucleri tarafindan tamamen yok edildi Kaynakca 太平天国の階級構成原理とその基本性格 PDF 26 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Nisan 2021 Marx and the Taipings 2009