Tambur, Türk müziğinde yaygın olarak kullanılan telli bir sazdır.
Tamburun kökeni, hangi tarihte ortaya çıktığı bilinmemektedir. Sümerce "pantur"dan geldiği hakkında bilgiler mevcuttur. Araplar, kelimenin "kuzunun kuyruğu" anlamına gelen "dumba-i bara"dan geldiğini söylerler. Sözcük, sonraları İran'da ve Orta Asya'da, daha çok bağlamaya benzeyen armudi gövdeli, uzun saplı çalgıların adı olarak kullanılmıştır. Özellikle Avrupalı gezginlerin (örn. Charles Fonton ve Toderini), sapındaki perde bağları dolayısıyla Türk müziğinin ses sistemini gözle görülür biçimde yansıttığını yazdıkları tambur, günümüzde yalnızca Türkiye'de kullanılan belki de tek çalgıdır. Sazı icra edenlere "tamburi" ismi verilir. Farabi, "horasan tamburu"ndan bahsetmektedir. Evliya Çelebi XVII. yüzyılda İstanbul'da 500 tamburi bulunduğunu ifade ediyor. Tarihte tambura; Farabi'de "Horasan tanburu", Maragali Abdulkadir'de "tanbur-ı Şirvaniyan" ile "tanbura-i Türki" adlarındaki çeşitleri ile değinilmiştir.
Bugün kullanılan tambur ise ilk kez Kantemiroğlu'nda görülmüştür. Dimitri Kantemir tarafından tambur, Türk müziği ses sistemini ifade maksadıyla kullanılmıştır. Uzun yıllar Türk müziğinde rağbet edilen bir saz olan tamburda virtüöziteyi getiren Tamburi Cemil Bey olmuştur. Geliştirdiği yeni icra şekli, tamburun klasik üslubuna alternatif olmuş ve yeni bir çığır açmıştır. Tamburi Cemil Bey, viyolonsel ve yaylı tamburu Türk müziğinde ilk kez kullanmıştır. Mesut Cemil'in tambur üslubu babasının izlerini taşımakla birlikte birçok yönden ondan farklılık gösterir. En uygun geçkilerle bezenmiş zengin bir melodik yapı, ustaca çalış Mesut Cemil'de de aynen vardır. Makamları tutumlu bir tavırla tanıtır, bastığı perdelerin tam hakkını vererek, aşırıya kaçmadan yaptığı zarif süslemeler ve kaydırmalar ve güzel geçkilerle çalışını zenginleştirmiştir. , , Tamburi Cemil Bey, Kadı Fuat Efendi, Mesut Cemil, Refik Fersan, İzzettin Ökte, Ercüment Batanay, Necdet Yaşar, Özer Özel, Abdi Coşkun, tavır olarak örnek alınan tamburilerden bazılarıdır.
Tambur perdeleri
Perdeleri için, bağırsak (katkut) veya olta misinası kullanılır. Cemil Bey'in zamanında tambur 42 perdeliydi. Sonra Arel sistemi gereğince 48 perde bağlanmaya başlandı. Günümüzde ise transpozede kolaylık sağladığı iddiasıyla 65, hattâ daha fazla perdeli olabilmektedir.
Tambur, sapı oldukça uzun bir sazdır (ortalama 73–84 cm). Sapın üzerine bağlanan perdeler konusunda Tamburi Cemil Bey şunları söylemektedir:
“ | Bu perdeler mandolin ve gitarda olduğu gibi sap üzerine tespit edilmiş olmayıp, iki tarafa hareket edecek surette bağlandığından ve sapın tûli dahi müsâit bulunduğundan, tambura her istenilen perde ilave edilebilir. Tüm icra bu sap üzerinde en altta bulunan telde yapılır. Bu, tek tel üzerinde yapılan icrada, telin mızrap yardımıyla titreştirilmesinden, tamamen kapalı olan teknesinin içindeki hava da rezonansa girer ve tannaniyet diye tabir edilen inilti sağlanmış olur. Tamburiler icra sırasında sapı hafifçe yukarı-aşağı sallamakta ve bu sayede titreşimi arttırarak farklı duygular ifade edebilmektedirler. | „ |
[]
Tambur mızrabı
Tamburun mızrabı kaplumbağa kabuğundan (bağa) elde edilir. Oldukça sert bir maddeden yapılan mızrabın uzunluğu icracının isteği üzerine 9.5-13.5 cm. arasında değişir. Esnemez bir çubuk olan mızrabın iki ucu da kullanılır. Ama iki uç, farklı tınılar elde edebilmek için birbirinden biraz farklı yapılır. Sağ elin baş, işaret ve orta parmakları ile tutulan mızrap, tellere geniş yüzüyle değil, diklemesine dar yüzüyle vurulur. Bu vuruş, çalgının tok ses vermesini sağlar. Mızrabı böyle tutulan başka çalgı yoktur.
Teller
Tamburda dördü sarı ve üçü de çelik olmak üzere yedi tel vardır. Bazen sekiz telli de olabilir. Günümüzde genellikle sekiz telli tamburlar yapılmaktadır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tambur Turk muziginde yaygin olarak kullanilan telli bir sazdir Turk hat sanatli motifiyle solda sagda Tamburun kokeni hangi tarihte ortaya ciktigi bilinmemektedir Sumerce pantur dan geldigi hakkinda bilgiler mevcuttur Araplar kelimenin kuzunun kuyrugu anlamina gelen dumba i bara dan geldigini soylerler Sozcuk sonralari Iran da ve Orta Asya da daha cok baglamaya benzeyen armudi govdeli uzun sapli calgilarin adi olarak kullanilmistir Ozellikle Avrupali gezginlerin orn Charles Fonton ve Toderini sapindaki perde baglari dolayisiyla Turk muziginin ses sistemini gozle gorulur bicimde yansittigini yazdiklari tambur gunumuzde yalnizca Turkiye de kullanilan belki de tek calgidir Sazi icra edenlere tamburi ismi verilir Farabi horasan tamburu ndan bahsetmektedir Evliya Celebi XVII yuzyilda Istanbul da 500 tamburi bulundugunu ifade ediyor Tarihte tambura Farabi de Horasan tanburu Maragali Abdulkadir de tanbur i Sirvaniyan ile tanbura i Turki adlarindaki cesitleri ile deginilmistir Bugun kullanilan tambur ise ilk kez Kantemiroglu nda gorulmustur Dimitri Kantemir tarafindan tambur Turk muzigi ses sistemini ifade maksadiyla kullanilmistir Uzun yillar Turk muziginde ragbet edilen bir saz olan tamburda virtuoziteyi getiren Tamburi Cemil Bey olmustur Gelistirdigi yeni icra sekli tamburun klasik uslubuna alternatif olmus ve yeni bir cigir acmistir Tamburi Cemil Bey viyolonsel ve yayli tamburu Turk muziginde ilk kez kullanmistir Mesut Cemil in tambur uslubu babasinin izlerini tasimakla birlikte bircok yonden ondan farklilik gosterir En uygun geckilerle bezenmis zengin bir melodik yapi ustaca calis Mesut Cemil de de aynen vardir Makamlari tutumlu bir tavirla tanitir bastigi perdelerin tam hakkini vererek asiriya kacmadan yaptigi zarif suslemeler ve kaydirmalar ve guzel geckilerle calisini zenginlestirmistir Tamburi Cemil Bey Kadi Fuat Efendi Mesut Cemil Refik Fersan Izzettin Okte Ercument Batanay Necdet Yasar Ozer Ozel Abdi Coskun tavir olarak ornek alinan tamburilerden bazilaridir Tambur perdeleriPerdeleri icin bagirsak katkut veya olta misinasi kullanilir Cemil Bey in zamaninda tambur 42 perdeliydi Sonra Arel sistemi geregince 48 perde baglanmaya baslandi Gunumuzde ise transpozede kolaylik sagladigi iddiasiyla 65 hatta daha fazla perdeli olabilmektedir Tambur sapi oldukca uzun bir sazdir ortalama 73 84 cm Sapin uzerine baglanan perdeler konusunda Tamburi Cemil Bey sunlari soylemektedir Bu perdeler mandolin ve gitarda oldugu gibi sap uzerine tespit edilmis olmayip iki tarafa hareket edecek surette baglandigindan ve sapin tuli dahi musait bulundugundan tambura her istenilen perde ilave edilebilir Tum icra bu sap uzerinde en altta bulunan telde yapilir Bu tek tel uzerinde yapilan icrada telin mizrap yardimiyla titrestirilmesinden tamamen kapali olan teknesinin icindeki hava da rezonansa girer ve tannaniyet diye tabir edilen inilti saglanmis olur Tamburiler icra sirasinda sapi hafifce yukari asagi sallamakta ve bu sayede titresimi arttirarak farkli duygular ifade edebilmektedirler kaynak belirtilmeli Tambur mizrabiTamburun mizrabi kaplumbaga kabugundan baga elde edilir Oldukca sert bir maddeden yapilan mizrabin uzunlugu icracinin istegi uzerine 9 5 13 5 cm arasinda degisir Esnemez bir cubuk olan mizrabin iki ucu da kullanilir Ama iki uc farkli tinilar elde edebilmek icin birbirinden biraz farkli yapilir Sag elin bas isaret ve orta parmaklari ile tutulan mizrap tellere genis yuzuyle degil diklemesine dar yuzuyle vurulur Bu vurus calginin tok ses vermesini saglar Mizrabi boyle tutulan baska calgi yoktur TellerTamburda dordu sari ve ucu de celik olmak uzere yedi tel vardir Bazen sekiz telli de olabilir Gunumuzde genellikle sekiz telli tamburlar yapilmaktadir Kaynakca