Temir komuz (bazen 'demir komuz/qomuz' anlamına gelen temir qomuz, 'ağız komuz' anlamına gelen agiz komuzu veya gubuz) bir Kırgız çene arpıdır, komuz ise üç telli perdesiz bir lavtadır. Bir çalgı olarak temir komuzun üslup ve yapı bakımından komuzla hiçbir ilgisi yoktur; ancak adını diğer popüler Türk sazından alır.
Telli komuz, Orta Asya'da yaşayan Türkler, örneğin Kırgızlar, Özbekler, Kazaklar, Türkmenler ve Uygurlar ile Azeriler, Türkler ve Yakutlar tarafından kullanılmaktadır. Aslında komuz, Türk halkı tarafından yaygın olarak kullanılan ve Orta Asya müziğinin anahtarı olan birkaç müzik aletinin adlarıyla aynı kökenlidir; tıpkı Kazak kobyz (Özbek qo'biz) (yaylı çalgılar), Tuvan ve Sakha veya Yakut xomus gibi. (bir çene arpı), Azerigopuz, Dağıstan ağaç komuş, Avar halkı temur ve Türk kopuzu.
Bilinen en eski komuz benzeri enstrüman 4. yüzyıldan kalmadır, ancak ilgili Azerbaycan gopuzunun gopuz oyuncularını tasvir eden kil plakaların arkeolojik keşfinin ardından MÖ 6000 yılına kadar uzandığına inanılmaktadır. 1960'larda İran Azerbaycan'ındaki Jygamish antik kenti yakınlarındaki Şuşdağ dağlarında çalışan Amerikalı arkeologlar, müzisyenleri bir konseyde göğüslerine komuz benzeri bir alet tutarken tasvir eden MÖ 6000 yıllarına kadar uzanan bir dizi nadir kil levha ortaya çıkardılar. Gopuzdan Dede Korkut Destanı'nda bahsedilir.
Temir komuz, genellikle 100–200 mm (3,9–7,9 inç) uzunluğunda ve yaklaşık 2–7 mm (0,08–0,28 inç) genişliğinde demirden yapılır. Enstrümanın aralığı, enstrümanın boyutuna göre değişir, ancak genellikle bir oktav aralığı etrafında gezinir. Kırgız halkı, temir komuz sazında alışılmadık derecede ustadır ve çocuklar arasında oldukça popülerdir. Ancak, bazı yetişkinler enstrümanı çalmaya devam ediyor.
Enstrümanda icra eden Kırgız Cumhuriyeti Ulusal Sanatçısı bulunmaktadır. Bir zamanlar yirmi Kırgız kız Moskova'daki Bolşoy Tiyatrosu sahnesinde bir temir komuz topluluğu içinde oynuyordu. Temir komuz parçaları Aleksandr Zataevich tarafından iki veya üç parça halinde notaya alınmıştır. Görünüşe göre bir oktav drone, hatta bir ölçeğin beşinci adımını bir oktav ile değiştiren bir ostinato bile mümkündür.
Türk geleneksel müziğinde
Enstrüman ayrıca Saha veya Yakutlar tarafından ve Tuva müziğinde xomus adıyla da kullanılmaktadır. Kuman halkı tarafından Macaristan'a tanıtıldı.
Tak-teke (zıplayan keçi) adlı bir Kırgız kukla oyununda temir komuz; Oyuncu bir ipe küçük bir keçi figürü iliştirir ve ipi sağ eline bağlar. Enstrümanı çalarken kuklayı ustaca hareket ettirirler.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Atlas of Traditional Music of Azerbaijan
- ^ a b Mark Slobin Google Kitaplar'da Kirgiz Instrumental Music, s. 20,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Temir komuz bazen demir komuz qomuz anlamina gelen temir qomuz agiz komuz anlamina gelen agiz komuzu veya gubuz bir Kirgiz cene arpidir komuz ise uc telli perdesiz bir lavtadir Bir calgi olarak temir komuzun uslup ve yapi bakimindan komuzla hicbir ilgisi yoktur ancak adini diger populer Turk sazindan alir Altay khomus kamus Dinle 7 ayarli komuz Telli komuz Orta Asya da yasayan Turkler ornegin Kirgizlar Ozbekler Kazaklar Turkmenler ve Uygurlar ile Azeriler Turkler ve Yakutlar tarafindan kullanilmaktadir Aslinda komuz Turk halki tarafindan yaygin olarak kullanilan ve Orta Asya muziginin anahtari olan birkac muzik aletinin adlariyla ayni kokenlidir tipki Kazak kobyz Ozbek qo biz yayli calgilar Tuvan ve Sakha veya Yakut xomus gibi bir cene arpi Azerigopuz Dagistan agac komus Avar halki temur ve Turk kopuzu Bilinen en eski komuz benzeri enstruman 4 yuzyildan kalmadir ancak ilgili Azerbaycan gopuzunun gopuz oyuncularini tasvir eden kil plakalarin arkeolojik kesfinin ardindan MO 6000 yilina kadar uzandigina inanilmaktadir 1960 larda Iran Azerbaycan indaki Jygamish antik kenti yakinlarindaki Susdag daglarinda calisan Amerikali arkeologlar muzisyenleri bir konseyde goguslerine komuz benzeri bir alet tutarken tasvir eden MO 6000 yillarina kadar uzanan bir dizi nadir kil levha ortaya cikardilar Gopuzdan Dede Korkut Destani nda bahsedilir Temir komuz genellikle 100 200 mm 3 9 7 9 inc uzunlugunda ve yaklasik 2 7 mm 0 08 0 28 inc genisliginde demirden yapilir Enstrumanin araligi enstrumanin boyutuna gore degisir ancak genellikle bir oktav araligi etrafinda gezinir Kirgiz halki temir komuz sazinda alisilmadik derecede ustadir ve cocuklar arasinda oldukca populerdir Ancak bazi yetiskinler enstrumani calmaya devam ediyor Enstrumanda icra eden Kirgiz Cumhuriyeti Ulusal Sanatcisi bulunmaktadir Bir zamanlar yirmi Kirgiz kiz Moskova daki Bolsoy Tiyatrosu sahnesinde bir temir komuz toplulugu icinde oynuyordu Temir komuz parcalari Aleksandr Zataevich tarafindan iki veya uc parca halinde notaya alinmistir Gorunuse gore bir oktav drone hatta bir olcegin besinci adimini bir oktav ile degistiren bir ostinato bile mumkundur Turk geleneksel muzigindeEnstruman ayrica Saha veya Yakutlar tarafindan ve Tuva muziginde xomus adiyla da kullanilmaktadir Kuman halki tarafindan Macaristan a tanitildi Tak teke ziplayan keci adli bir Kirgiz kukla oyununda temir komuz Oyuncu bir ipe kucuk bir keci figuru ilistirir ve ipi sag eline baglar Enstrumani calarken kuklayi ustaca hareket ettirirler Ayrica bakinizAgiz kopuzuKaynakca Atlas of Traditional Music of Azerbaijan a b Mark Slobin Google Kitaplar da Kirgiz Instrumental Music s 20