3 Temmuz 2023 te israil ordusu israil işgali altındaki Batı şeria da bulunan Filistin şehri Cenin deki Cenin mülte

3 Temmuz 2023'te İsrail ordusu, İsrail işgali altındaki Batı Şeria'da bulunan Filistin şehri Cenin'deki Cenin mülteci kampına büyük bir saldırı düzenledi. İsrail hükûmeti, "Ev ve Bahçe Operasyonu" adı verilen operasyonun amacının kamp içindeki militanları hedef almak olduğunu belirtti.

Temmuz 2023 Cenin saldırısı

2023 Hamas-İsrail Savaşı

2011'de Cenin mülteci kampının görünümü

Tarih	3 Temmuz 2023 - 5 Temmuz 2023
Bölge	Cenin, Batı Şeria
Sonuç	İsrail zafer kazandı, Filistinli militanlar öldürüldü İsrail kuvvetleri taktiksel olarak en az kayıpla geri çekildi

Taraflar

Filistin İslami Cihat Örgütü

Hamas
Diğer militanlar

İsrail

Komutanlar ve liderler

Bilinmiyor

Herzi Halevi

Çatışan birlikler

Kudüs Tugayları

El Kassam Tugayları Cenin Taburu

İsrail Savunma Kuvvetleri

Güçler

Bilinmiyor

IDF başına 1,000 asker Birkaç silahlı insansız hava aracı

Hava desteği

Kayıplar

12(IDF'ye göre 18), including
en az 8 PIJ militanı ve 1 Hamas militanı
100 yaralı, 20'si ağır
(bilinmeyen sayıda sivil ve militan)

1 ölü

Cenin mülteci kampı, 1948 Filistin Savaşı'ndan kaçan ya da İsrail güçleri tarafından sürülen Filistinlilerin barınması amacıyla 1953 yılında kurulmuştur. Tahmini nüfusu 18,000 olan kamp, yüksek yoksulluk ve işsizlik oranlarından muzdariptir. İsrail-Filistin çatışmasında sık sık olayların yaşandığı bir yer olmuştur. İsrail-Filistin şiddetinin 2022 baharında tırmanmasından bu yana, Cenin kampı ve komşu kasabası gerilimin odak noktası olmaya devam ediyor. Cenin tarihsel olarak İsrail'e karşı silahlı direnişin kalesi olmuş ve İkinci İntifada sırasında önemli bir sürtüşme kaynağı olmuştur. İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen kampı "terörist faaliyetlerin merkezi" olarak tanımladı ve İran'ı kamptaki militanları finanse etmekle suçladı.

Saldırı 3 Temmuz'un erken saatlerinde başladı ve aralarında en az 9 militanın da bulunduğu en az 12 Filistinlinin ölümü ve 100 kişinin de yaralanmasıyla sonuçlandı. Ordu, operasyonun Cenin'deki mülteci kampı bölgesiyle sınırlı "bir dizi operasyondan biri" olduğunu vurguladı. İsrail saldırısı nedeniyle 500 kadar Filistinli aile evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Arka plan

Cenin mülteci kampı, 1948 Filistin Savaşı'ndan kaçan veya İsrail güçleri tarafından sürülen Filistinlilerin barınması amacıyla 1953 yılında kurulmuştur. UNRWA tarafından 33.000/km2 olarak tahmin edilen yüksek nüfus yoğunluğuna sahip kampın tahmini nüfusu 18.000'dir. Kamp, yüksek yoksulluk ve işsizlik oranlarından muzdariptir ve büyük ölçüde İsrail'in Cenin ekonomisinin %80'ini etkileyen yaptırımları nedeniyle zor yaşam koşullarıyla karşı karşıyadır. İsrail-Filistin çatışmasında birçok olayın sıkça yaşandığı bir yer olmuştur.

2011'de Cenin kampında "Unutmamak için" yazan grafiti

2023 yılında mülteci kampı, İsrail hükûmetinin İsrail içindeki saldırılardan sorumlu militanları barındırdığına inanması nedeniyle İsrail güçleri tarafından defalarca hedef alındı. İsrail hükûmeti kampa yönelik baskılara öncelik verdi. Saldırı, iki hafta önce Cenin'de yaşanan bir başka şiddetli çatışma, bölgeden kaynaklanan bir roket olayı, 2006'dan bu yana Batı Şeria'daki ilk İsrail insansız hava aracı saldırısı ve yerleşimcilerin Filistin köylerine saldırıları gibi Batı Şeria'da artan şiddet olaylarının ortasında gerçekleşti. Ayrıca, Haziran ayında dört İsraillinin ölümüyle sonuçlanan silahlı saldırı olayı da dahil olmak üzere İsrailli yerleşimcilere yönelik bir dizi saldırıya karşılık verilmesi için ülke içinde artan bir baskı vardı. Başbakan Benjamin Netanyahu'nun sağcı hükûmetinin etkili üyeleri de bölgede devam eden şiddete karşı daha kapsamlı bir askeri misilleme yapılmasını savundular.

Saldırı

Saldırı, saat 1'den kısa bir süre sonra IDF'nin "terörist altyapısı" olarak adlandırdığı alana insansız hava araçlarıyla yapılan saldırılarla başladı. Hava saldırılarını, gün ortasına kadar kampta kalan birliklerin konuşlandırılması izledi. İsrail güçleri kampa girdikten sonra çatışmalar yaklaşık 14 saat boyunca devam etti. IDF sözcüsü Yarbay Richard Hecht operasyona tugay büyüklüğünde bir kuvvet oluşturan yaklaşık 2,000 askerin katıldığını açıkladı.

IDF'ye göre Cenin'de bir silah zulası bulundu

Filistin Sağlık Bakanlığı'na göre olayda üçü çocuk olmak üzere en az 10 Filistinli hayatını kaybetti, 100 kişi yaralandı ve 20'sinin durumu kritik. Pazartesi günü hayatını kaybedenlerin en büyüğü 23 yaşındaydı. Gazeteciler de olayları haberleştirirken İsrail ateşinin hedefi olduklarını bildirdi.

Filistinli kaynaklar 3,000 kişinin çatışmalardan kaçmak için kamptan kaçtığını ya da tahliye edildiğini belirtti. Filistin Kızılayı, bölgede devam eden İsrail askeri faaliyetleri nedeniyle sayıların artmasını beklediğini belirtti.UNRWA kamp sakinlerinin ayrıldığını doğruladı.

İsrail ordusu, silah üretimiyle ilgili üç tesis keşfettiğini ve silah zulaları ile yüzlerce patlayıcıya el koyduğunu belirtti. Operasyon sırasında atılan füzelerin Cenin Tugayları militanları tarafından kullanılan bir ortak operasyon merkezinin yanı sıra silah üretimi ve patlayıcı cihazların depolanmasından sorumlu bir tesisi vurduğu da bildirildi.

Kayıplar

Ölen 12 Filistinliden sekizini Filistin İslami Cihad militanları üstlendi. En az bir kişi de Hamas militanıydı.

ldürülen 12 Filistinlinin yanı sıra Egoz birliğinden 23 yaşındaki İsrailli asker Başçavuş David Yitzhak da operasyon sırasında öldürüldü. IDF tarafından yürütülen bir soruşturma, Yitzhak'ın kamptan çekilmeyi güvence altına alırken yanlış tanımlama nedeniyle diğer İsrailli komandolar tarafından bir dost ateşi vakasında yanlışlıkla vurulduğunu ortaya çıkardı. Soruşturma, IDF'nin geri çekilmesindeki konumlandırma sorunlarının altını çizdi ve Oz Tugayı subaylarına karşı çeşitli "disiplin cezaları" verilmesine yol açtı.

Tepkiler

Filistin

Filistin Devlet Başkanlığı Sözcüsü Nabil Abu Rudeineh, Filistin halkının "bu acımasız saldırganlık karşısında" boyun eğmeyeceğini, teslim olmayacağını ya da geri adım atmayacağını belirtti.

Gazze Şeridi içinde, iktidardaki Hamas partisi ve FHKC gibi yerel siyasi gruplar tarafından Cenin ile dayanışma amacıyla bir yürüyüş düzenlendi.^[]

Ölenler için ilk cenaze töreni 5 Temmuz'da gerçekleşti. Mahmud Abbas'ın müttefiki Mahmud Alul'un da aralarında bulunduğu üst düzey Filistin Yönetimi üyeleri saygılarını sunmak için geldiklerinde, yas tutanlar tarafından tartaklandı ve kovalandılar.

Uluslararası

Ürdün, Cezayir, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) şiddeti kınadı.

Hizbullah da saldırıları kınayarak Filistinlilerin "düşmanı yaptıklarına pişman edecek birçok alternatif ve araca" sahip olduğunu belirtti.

Birleşmiş Milletler ve AB

BM'nin Filistin bölgelerindeki insani yardım koordinatörü Lynn Hastings, Twitter hesabından İsrail'in kapsamlı askeri operasyonundan duyduğu endişeyi dile getirerek, hava saldırılarının yoğun nüfuslu bir mülteci kampında gerçekleştiğine dikkat çekti.

6 Temmuz'da "açıkça öfkelenmiş" bir BM Genel Sekreteri olan António Guterres, İsrail'i nadiren kınayan bir açıklama yaparak saldırıyı aşırı güç kullanımı nedeniyle kınadı ve İsrail'in "işgalci güç olarak sivil halkın tüm şiddet eylemlerine karşı korunmasını sağlama sorumluluğu olduğunu" söyledi. Açıklama, önceki gün BM'nin üç bağımsız insan hakları uzmanının Çarşamba günü yaptığı ve eylemlerin "uluslararası hukukun ve güç kullanımına ilişkin standartların korkunç bir şekilde ihlal edilmesi anlamına geldiğini ve savaş suçu teşkil edebileceğini" belirten açıklamayı takip etti. İsrail açıklamanın geri çekilmesini talep ederken Guterres bu talebi reddetti.

Avrupa Birliği'nin Filistin topraklarındaki temsilcisi Sven Kuehn von Burgsdorff, 25 ülkeden BM yetkilileri ve diplomatlardan oluşan bir heyetin başında 8 Temmuz'da kampa giderek Guterres'in sözlerini tekrarladı, saldırıyı uluslararası hukukun ihlali olarak niteledi ve çatışmaya siyasi bir çözüm bulunması çağrısında bulundu.

Sonrası

4 Temmuz'da Tel Aviv'de Filistinli bir kişi tarafından gerçekleştirilen araçlı ve bıçaklı saldırıda dokuz kişi yaralandı. Hamas saldırının "kahramanca ve Cenin'deki askeri operasyonun intikamı" olduğunu iddia etti.

5 Temmuz günü Gerizim Dağı yakınlarında silahlı militanlar bir İsrail polis aracına ateş açarak araca ve yerel bir dükkana zarar verdi. Saldırıda herhangi bir İsrailli ya da militanın yaralanmadığı bildirildi. Saldırının sorumluluğunu FHKC'nin silahlı kanadı Ebu Ali Mustafa Tugayları üstlendi. Bir gün sonra, silahlı saldırıdan sorumlu olduğu iddia edilen iki Filistinli silahlı kişi, Nablus'ta kendilerini tutuklamaya çalışan İsrail askerleri tarafından öldürüldü.

6 Temmuz günü, Kedumim İsrail yerleşimi yakınlarında aracını incelemek üzere duran güvenlik güçlerine Filistinli bir saldırgan tarafından ateş açılması sonucu bir IDF askeri hayatını kaybetti. Saldırgan olay yerinden kaçtıktan sonra İsrail güçleri tarafından öldürüldü. Saldırıyı üstlenen Hamas, İsrail'in iki gün önce Cenin'e düzenlediği saldırıya misilleme olarak bu saldırıyı "kahramanca bir operasyon" olarak nitelendirdi.

Ayrıca bakınız

2023 Filistin-İsrail Savaşı kronolojisi

Kaynakça

^ Kershner, Isabel (5 Temmuz 2023). "Israel's Major Incursion in the West Bank Is Over. Did It Solve Anything?". The New York Times. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
^ Masih, Niha; Berger, Miriam (5 Temmuz 2023). . The Washington Post. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ Fabian, Emanuel (5 Temmuz 2023). "Soldier killed as massive Jenin operation winds down, all troops leave West Bank city". The Times of Israel. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.
^ Sawafta, Ali (5 Temmuz 2023). reuters.com/world/middle-east/palestinians-defiant-amid-damage-after-israel-ends-jenin-raid-2023-07-05/ "Palestinians defiant and angry after Israel's Jenin raid" |url= değerini kontrol edin (). Reuters. 18 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından archive.org/web/20230718104223/https://www.reuters.com/world/middle-east/palestinians-defiant-amid-damage-after-israel-ends-jenin-raid-2023-07-05/ arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2023.
^ Gold, Hadas; Abdelaziz, Salma; Salem, Mostafa; Dahman, Ibrahim; Salman, Abeer (5 Temmuz 2023). html "Angry Palestinians mourn 12 killed in Israeli military operation in Jenin" |url= değerini kontrol edin (). CNN. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından archive.org/web/20230706032532/https://www.cnn.com/2023/07/04/middleeast/jenin-israel-operation-not-over-intl/index.html arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
^ ^a ^b ^c McKernan, Bethan (4 Temmuz 2023). . The Guardian. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.
^ Sawafta, Ali (5 Temmuz 2023). "Israeli troops withdraw in West Bank, Gaza rockets fired". Reuters. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.
^ McKernan, Bethan; Taha, Sufian (3 Temmuz 2023). . The Guardian. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ ^a ^b ^c ^d ^e McKernan, Bethan (4 Temmuz 2023). "Thousands of Palestinians flee Jenin refugee camp after major Israeli raid in West Bank". The Guardian. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.
^ Sawafta, Ali (2023-07-05).
^ Masih, Niha; Berger, Miriam (5 July 2023).
^ McKernan, Bethan; Beaumont, Peter (3 Temmuz 2023). "Israel attacks Jenin in biggest West Bank incursion in 20 years". The Guardian. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.
^ (3 Temmuz 2023). "Is Israel's Jenin Operation a Military Priority, or a Show for the Settlers?". Haaretz. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ Shotter, James (4 Temmuz 2023). . Financial Times. 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023.
^ Hanaysha, Shatha (14 Nisan 2022). "Raids, siege and a manhunt: Israel ramps up aggressions against Jenin". Middle East Eye (İngilizce). 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ Mellen, Ruby; Snell, Joe; Sampson, Eve (5 Temmuz 2023). "Jenin under fire: A timeline of Israeli raids". The Washington Post. WAPO. 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ "Nine Palestinians killed as Israel attacks Jenin refugee camp". Al Jazeera (İngilizce). 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f . AP News (İngilizce). 3 Temmuz 2023. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.
^ ^a ^b Ibrahim, Arwa (3 Temmuz 2023). "'A real massacre': Israel's attack on Palestinians in Jenin". Al Jazeera. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
^ Ibrahim, Arwa (3 Temmuz 2023). . Al Jazeera. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
^ "Israel targets West Bank militant stronghold with drones and troops, killing 8 Palestinians". AP News (İngilizce). 3 Temmuz 2023. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.
^ Kershner, Isabel (3 Temmuz 2023). . The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.
^ Gold, Hadas; Abdelaziz, Salma; Salem, Mostafa; Dahman, Ibrahim; Salman, Abeer (5 July 2023).
^ Sawafta, Ali (5 Temmuz 2023). . Reuters. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2023.
^ Fabian, Emanuel (5 July 2023).
^ Fabian, Emanuel (22 Ağustos 2023). . (İngilizce). 24 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
^ . الجبهة الشعبية لتحرير فلسطين (Arapça). 3 Temmuz 2023. 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.
^ McKernan, Bethan; Taha, Sufian (5 Temmuz 2023). "'It's just like the intifada': Palestinians reel from Israel's raid on Jenin". The Guardian. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ McKernan, Bethan; Taha, Sufian (5 Temmuz 2023). . The Guardian. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ الهدف, بوابة (3 Temmuz 2023). . بوابة الهدف الإخبارية (Arapça). 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
^ Lederer, Edith M. (6 Temmuz 2023). "The UN chief issues a rare condemnation of excessive force by Israel in its Jenin raid". AP News. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ "UN chief Guterres condemns Israel's raid on Jenin refugee camp". Al Jazeera. 7 Temmuz 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ Lederer, Edith M. (8 Temmuz 2023). . AP News. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.
^ Tress, Luke (8 Temmuz 2023). . The Times of Israel. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.
^ . France 24. 8 Temmuz 2023. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023.
^ Halabi, Einav (8 Temmuz 2023). . Ynetnews. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.
^ . WAFA. 8 Temmuz 2023. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023.
^ Beaumont, Peter (4 Temmuz 2023). . The Guardian. 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
^ Fabian, Emanuel (5 Temmuz 2023). "Palestinian gunmen fire at police vehicle, store in Samaritan community near Nablus". The Times of Israel (İngilizce). 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
^ "كتائب الشهيد أبو علي مصطفى تتبنى استهداف مركبة لشرطة الاحتلال في جبل جرزيم". الجبهة الشعبية لتحرير فلسطين (Arapça). 5 Temmuz 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
^ Fabian, Emanuel (7 Temmuz 2023). . The Times of Israel (İngilizce). 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
^ Frankel, Julia (6 Temmuz 2023). "Palestinian militant kills Israeli soldier in West Bank, a day after Israel's military raid in area". AP News. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.
^ Jeremy Bob, Yonah (6 Temmuz 2023). "IDF soldier murdered in terror shooting near Kedumim settlement". The Jerusalem Post. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.
^ Frankel, Julia (6 Temmuz 2023). . AP News. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
^ Awad, Ammar (6 Temmuz 2023). . Reuters. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.
^ Shezaf, Hagar; Kubovich, Yaniv; Efrati, Ido; Khoury, Jack (6 Temmuz 2023). . Haaretz. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.
^ . Al Jazeera (İngilizce). 6 Temmuz 2023. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.
^ . WAFA. 6 Temmuz 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.

Dış bağlantılar

OCHA flaş güncellemesi 1
OCHA flaş güncellemesi 2
UNWRA durum raporu
OCHA durum raporu 2
İsrail'in Cenin'e baskınları

[1] Kershner, Isabel (5 Temmuz 2023). "Israel's Major Incursion in the West Bank Is Over. Did It Solve Anything?". The New York Times. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.

[auto2-2] Masih, Niha; Berger, Miriam (5 Temmuz 2023). . The Washington Post. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[ToLF-3] Fabian, Emanuel (5 Temmuz 2023). "Soldier killed as massive Jenin operation winds down, all troops leave West Bank city". The Times of Israel. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.

[Sawafta-4] Sawafta, Ali (5 Temmuz 2023). reuters.com/world/middle-east/palestinians-defiant-amid-damage-after-israel-ends-jenin-raid-2023-07-05/ "Palestinians defiant and angry after Israel's Jenin raid" |url= değerini kontrol edin (). Reuters. 18 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından archive.org/web/20230718104223/https://www.reuters.com/world/middle-east/palestinians-defiant-amid-damage-after-israel-ends-jenin-raid-2023-07-05/ arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2023.

[CNN-5] Gold, Hadas; Abdelaziz, Salma; Salem, Mostafa; Dahman, Ibrahim; Salman, Abeer (5 Temmuz 2023). html "Angry Palestinians mourn 12 killed in Israeli military operation in Jenin" |url= değerini kontrol edin (). CNN. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından archive.org/web/20230706032532/https://www.cnn.com/2023/07/04/middleeast/jenin-israel-operation-not-over-intl/index.html arşivlendi |arşivurl= değerini kontrol edin (). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.

[Topfj-6] McKernan, Bethan (4 Temmuz 2023). . The Guardian. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.

[7] Sawafta, Ali (5 Temmuz 2023). "Israeli troops withdraw in West Bank, Gaza rockets fired". Reuters. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.

[8] McKernan, Bethan; Taha, Sufian (3 Temmuz 2023). . The Guardian. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[Topfj5-9] McKernan, Bethan (4 Temmuz 2023). "Thousands of Palestinians flee Jenin refugee camp after major Israeli raid in West Bank". The Guardian. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.

[Sawafta2-10] Sawafta, Ali (2023-07-05).

[auto22-11] Masih, Niha; Berger, Miriam (5 July 2023).

[Iajib2-12] McKernan, Bethan; Beaumont, Peter (3 Temmuz 2023). "Israel attacks Jenin in biggest West Bank incursion in 20 years". The Guardian. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.

[auto3-13] (3 Temmuz 2023). "Is Israel's Jenin Operation a Military Priority, or a Show for the Settlers?". Haaretz. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[14] Shotter, James (4 Temmuz 2023). . Financial Times. 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023.

[:72-15] Hanaysha, Shatha (14 Nisan 2022). "Raids, siege and a manhunt: Israel ramps up aggressions against Jenin". Middle East Eye (İngilizce). 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[16] Mellen, Ruby; Snell, Joe; Sampson, Eve (5 Temmuz 2023). "Jenin under fire: A timeline of Israeli raids". The Washington Post. WAPO. 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[17] "Nine Palestinians killed as Israel attacks Jenin refugee camp". Al Jazeera (İngilizce). 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.

[:0-18] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f . AP News (İngilizce). 3 Temmuz 2023. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.

[Armia4-19] Ibrahim, Arwa (3 Temmuz 2023). "'A real massacre': Israel's attack on Palestinians in Jenin". Al Jazeera. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.

[Armia-20] Ibrahim, Arwa (3 Temmuz 2023). . Al Jazeera. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.

[:03-21] "Israel targets West Bank militant stronghold with drones and troops, killing 8 Palestinians". AP News (İngilizce). 3 Temmuz 2023. 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.

[auto1-22] Kershner, Isabel (3 Temmuz 2023). . The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.

[CNN2-23] Gold, Hadas; Abdelaziz, Salma; Salem, Mostafa; Dahman, Ibrahim; Salman, Abeer (5 July 2023).

[24] Sawafta, Ali (5 Temmuz 2023). . Reuters. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2023.

[ToLF2-25] Fabian, Emanuel (5 July 2023).

[26] Fabian, Emanuel (22 Ağustos 2023). . (İngilizce). 24 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.

[27] . الجبهة الشعبية لتحرير فلسطين (Arapça). 3 Temmuz 2023. 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.

[Ijltf2-28] McKernan, Bethan; Taha, Sufian (5 Temmuz 2023). "'It's just like the intifada': Palestinians reel from Israel's raid on Jenin". The Guardian. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[Ijltf-29] McKernan, Bethan; Taha, Sufian (5 Temmuz 2023). . The Guardian. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[30] الهدف, بوابة (3 Temmuz 2023). . بوابة الهدف الإخبارية (Arapça). 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.

[31] Lederer, Edith M. (6 Temmuz 2023). "The UN chief issues a rare condemnation of excessive force by Israel in its Jenin raid". AP News. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[32] "UN chief Guterres condemns Israel's raid on Jenin refugee camp". Al Jazeera. 7 Temmuz 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[33] Lederer, Edith M. (8 Temmuz 2023). . AP News. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.

[34] Tress, Luke (8 Temmuz 2023). . The Times of Israel. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.

[35] . France 24. 8 Temmuz 2023. 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023.

[36] Halabi, Einav (8 Temmuz 2023). . Ynetnews. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.

[37] . WAFA. 8 Temmuz 2023. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023.

[38] Beaumont, Peter (4 Temmuz 2023). . The Guardian. 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.

[39] Fabian, Emanuel (5 Temmuz 2023). "Palestinian gunmen fire at police vehicle, store in Samaritan community near Nablus". The Times of Israel (İngilizce). 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.

[40] "كتائب الشهيد أبو علي مصطفى تتبنى استهداف مركبة لشرطة الاحتلال في جبل جرزيم". الجبهة الشعبية لتحرير فلسطين (Arapça). 5 Temmuz 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.

[41] Fabian, Emanuel (7 Temmuz 2023). . The Times of Israel (İngilizce). 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.

[42] Frankel, Julia (6 Temmuz 2023). "Palestinian militant kills Israeli soldier in West Bank, a day after Israel's military raid in area". AP News. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.

[43] Jeremy Bob, Yonah (6 Temmuz 2023). "IDF soldier murdered in terror shooting near Kedumim settlement". The Jerusalem Post. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.

[44] Frankel, Julia (6 Temmuz 2023). . AP News. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.

[45] Awad, Ammar (6 Temmuz 2023). . Reuters. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2023.

[46] Shezaf, Hagar; Kubovich, Yaniv; Efrati, Ido; Khoury, Jack (6 Temmuz 2023). . Haaretz. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.

[47] . Al Jazeera (İngilizce). 6 Temmuz 2023. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.

[48] . WAFA. 6 Temmuz 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2023.