Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tezer Taşkıran (1903,1905 veya 1907, Azerbaycan, Rus İmparatorluğu - 4 Mayıs 1979, İstanbul, Türkiye), Azerbaycan kökenli Türk öğretmen, siyasetçi, yazar.
| Tezer Taşkıran | |
|---|---|
 | |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 7., 8. ve 9. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 8 Mart 1943 - 12 Mart 1954 | |
| Seçim bölgesi | 1943 - Kastamonu 1946 - Kars 1950 - Kars |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1 Şubat 1903 Azerbaycan, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 4 Mayıs 1979 (76 yaşında) İstanbul |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Evlilik(ler) | Bekir Nimetullah Taşkıran (e. 1931; ö. 1976) |
| İlişkiler | Ahmet Ağaoğlu (Babası) Samet Ağaoğlu (Kardeşi) Süreyya Ağaoğlu (Kızkardeşi) Ara Güler (damadı) |
| Çocuk(lar) | Suna Güler (1933) Şevket Mete Taşkıran (1936) |
| Mesleği | Felsefe öğretmeni, siyasetçi. |
Türkiye'de üniversitede felsefe eğitimi alan ilk kız öğrencilerdendi. Liselerde öğretmenlik ve idarecilik yaptı. Anadolu’da lise düzeyinde görev yapan ilk kadın öğretmen; Ankara Erkek Lisesi'ndeki görevi sırasında "bir erkek okuluna atanan ilk kadın öğretmen"; 1933'te Çapa Kız Öğretmen Lisesi'nin ilk kadın müdürü oldu.
TBMM VII. dönemde Kastamonu, VIII. ve IX. dönemlerde Kars milletvekili olarak yer aldı. Ünlü siyasetçi ve düşünür Ahmet Ağaoğlu’nun kızı; Türkiye’nin ilk kadın avukatı Süreyya Ağaoğlu ile Demokrat Parti’nin öndegelen siyasetçilerinden Samet Ağaoğlu’nun kızkardeşi ve bas gitarist Ahmet Güvenç'in anneannesidir.
Biyografi
TBMM Hal Tercümesi'ndeki kendi ifadesine göre 1903 yılında Kafkasya’da doğmuştur. Farklı kaynaklarda doğum yılı 1903, 1905 ve 1907 olarak, doğum yeri ise Karabağ veya Bakü olarak belirtilir. Babası Ahmet Ağaoğlu, annesi Sitare Hanım’dır. Beş çocuklu ailenin ikinci çocuğudur. Ailesi tarafından babaannesinin ismi olan "Taze" ismi verilmiş iken babasının yakın arkadaşlarından Abdülhak Hamit’in "Tezer olsun!"” demesi sonucunda "Tezer" adını aldı.
Ailesi ile birlikte 1910 yılında İstanbul’a göç etti. 1925 yılında Darülfünun'un Edebiyat Şubesi Felsefe bölümünden mezun oldu.
Ankara Muallim Mektebi’nde, Ankara Kız ve Erkek Liselerinde öğretmenlik yaptı; bir erkek okuluna tayin edilen ilk kadın öğretmen oldu. Henüz yeni mezun iki yıllık bir öğretmen iken, Fransızca ders kitaplarından yararlanarak liseler için bir mantık kitabı yazdı. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından basılan Suri ve Tatbiki Mantık (1928) adlı bu kitap, ilk Türkçe mantık ders kitabıdır.
1928 yılında kurulan Yardımsevenler Derneği’nin kurucu üyelerinden birisi oldu.1930-1931 yılları arasında Ankara Kız Lisesi'nin müdürlüğünü üstlendi.
1931 yılında cerrah Nimet Taşkıran ile evlendi; bu evlilikten Suna ve Şevket Mete adında iki çocuğu oldu. 1931'de eşi ile birlikte mesleki incelemelerde bulunmak üzere Avrupa'ya gitti; iki yıl Viyana ve Berlin'de bulundu.
1933 yılında yurda döndükten sonra önce Eyüp Ortaokulu yurt bilgisi öğretmenliğine atandı. 23 Nisan 1933’te Çapa Kız Öğretmen Okulu'nda tabiiye (doğa bilgisi) öğretmeni ve ilk kadın müdürü olarak görevine başladı. Bu görevini 1933-1936 yılları arasında sürdürdü.
1937'de Ankara'da yeni açılan Türk Maarif Cemiyeti Koleji'nin müdürlüğüne getirildi. Ertesi yıl Ankara Erkek Lisesi felsefe öğretmenliğine atanan Tezkıran, 1939-1941 yıllarında okulun müdürlüğünü yaptı. 1941'de müdürlükten istifa etti, 1943 yılına kadar felsefe öğretmenliği görevini sürdürdü.
Okuldaki görevlerinin yanı sıra yetişkinler için okuma yazma kurslarının açılmasını sağlayarak, İstanbul Radyosu'nda kadın, çocuk ve uygarlık konulu konuşmalar yaparak eğitim alanında hizmetler verdi.
Halk Fırkası'na Nisan 1930'da annesi Sitare ve ablası Süreyya ile birlikte kaydolan Tezkıran, 1941 yılında İsmet İnönü tarafından seçim listesine alındı. 1943 genel seçimlerinde 849 oy alarak VII. dönem TBMM'de Kastamonu milletvekili oldu. VIII. ve IX. dönemlerde ise Kars ilinden milletvekili seçildi.
Milletvekilliği sırasında korunmaya muhtaç, sakat çocuklar, suçlu çocuklar gibi konularda çalıştı; Türkiye'de çocuk mahkemelerinin kurulmasını istedi. Dul ve yetimlere maaş bağlanması hakkında kanun, sanat dallarında üstün yetenekli çocukların yurt dışında eğitim görmelerini sağlayacak Harika Çocuk Kanunu'nun çıkarılması için çaba harcadı.
IX. TBMM'de erkek kardeşi Samet Ağaoğlu'nun DP Manisa milletvekili seçilmesi ile iki kardeş, farklı partilerin vekili olarak mecliste görev yaptı. Tezer Taşkıran, 14 Aralık 1950 tarihinde CHP'den stifa etti ve siyasal yaşamını bağımsız milletvekili olarak sürdürdü.
X. ve XI. dönemlerde Demokrat Parti listesinden Kars milletvekili adayı olan Taşkıran her iki seçimde de meclise giremedi.
Türkiye'de Milli Kütüphane'nin kuruluşu için yapılan çalışmalara destek olmak üzere 21 Şubat 1947 tarihinde kurulan Milli Kütüphane’ye Yardım Derneği'nin kurucuları arasında yer aldı ve ilk başkanı oldu. 1956- 1958 ve 1958-1960 yıllarında Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği’nin başkanlığını yaptı.
Tezer Taşkıran’ın yayınladığı kitaplar arasında en önemli eseri, 1973’te yayımlanan “Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Kadınının Hakları” adlı kitaptır.
Ülseratif kolit hastalığı nedeniyle 4 Mayıs 1979’da İstanbul’da hayatını kaybetti.Feriköy Mezarlığı'nda bulunan Ağaoğlu Aile Mezarlığı'nda defnedilmiştir.
Varislerinin isteğiyle adı, 1987 yılında İstanbul'un Tuzla ilçesinde açılan bir ortaokula verilmiştir.
Hayatı, Günseli Naymansoy'un kaleme aldığu "Tezer Taşkıran: Türk felsefesinin öncülerinden" (2013) adlı biyografi kitabında konu edilmiştir.
Eserleri
- Mantık, 1928
- Suri ve Tatbiki Mantık, 1929
- Stuart Mill, 1931
- Türk Ahlakının İlkeleri, 1934
- Yurt Bilgisi, 1939
- Vatandaşın El kitabı, 1971
- Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Kadınının Hakları, 1973
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Tezer Taşkıran ve kardeşi Süreyya Ağaoğlu'nun konuk olduğu , 23. bölüm, TRT Arşivi, 1977
Kaynakça
- ^ a b c d (PDF). 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Əhməd, Dilqım (2015). "Tezer Taşkıran" (PDF). Birlik. TİME-Print. ss. 50-52. 30 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ a b c d e Demir, Meryem (2021). "Tezer Taşkıran ve Türk kadını". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ "Yunus Zeyrek, Fuat Azgırla Mülakat, Bizim Ahıska Dergisi, 07.11.2011, Erişim tarihi:31.12.2011". 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ . 28 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2011.
- ^ "Tarihçemiz". tezertaskiranortaokulu.meb.k12.tr. Erişim tarihi: 23 Mart 2024.[]
- ^ "Naymansoy Tezer Taşkıran'ı araştırdı". Milli İrade Gazetesi. 21 Ekim 2018. 23 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mart 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tezer Taskiran 1903 1905 veya 1907 Azerbaycan Rus Imparatorlugu 4 Mayis 1979 Istanbul Turkiye Azerbaycan kokenli Turk ogretmen siyasetci yazar Tezer TaskiranTurkiye Buyuk Millet Meclisi 7 8 ve 9 Donem MilletvekiliGorev suresi 8 Mart 1943 12 Mart 1954Secim bolgesi 1943 Kastamonu 1946 Kars 1950 KarsKisisel bilgilerDogum 1 Subat 1903 1903 02 01 Azerbaycan Rus ImparatorluguOlum 4 Mayis 1979 76 yasinda IstanbulPartisi Cumhuriyet Halk PartisiEvlilik ler Bekir Nimetullah Taskiran e 1931 o 1976 Iliskiler Ahmet Agaoglu Babasi Samet Agaoglu Kardesi Sureyya Agaoglu Kizkardesi Ara Guler damadi Cocuk lar Suna Guler 1933 Sevket Mete Taskiran 1936 Meslegi Felsefe ogretmeni siyasetci 21 Kasim 1934 tarihli Aksam gazetesinde Tezer Taskiran Turkiye de universitede felsefe egitimi alan ilk kiz ogrencilerdendi Liselerde ogretmenlik ve idarecilik yapti Anadolu da lise duzeyinde gorev yapan ilk kadin ogretmen Ankara Erkek Lisesi ndeki gorevi sirasinda bir erkek okuluna atanan ilk kadin ogretmen 1933 te Capa Kiz Ogretmen Lisesi nin ilk kadin muduru oldu TBMM VII donemde Kastamonu VIII ve IX donemlerde Kars milletvekili olarak yer aldi Unlu siyasetci ve dusunur Ahmet Agaoglu nun kizi Turkiye nin ilk kadin avukati Sureyya Agaoglu ile Demokrat Parti nin ondegelen siyasetcilerinden Samet Agaoglu nun kizkardesi ve bas gitarist Ahmet Guvenc in anneannesidir BiyografiSureyya Agaoglu Tezer Taskiran ve Sevket Mete Taskiran in Ferikoy Mezarligi nda bulunan Agaoglu Aile Mezarligi ndaki mezari TBMM Hal Tercumesi ndeki kendi ifadesine gore 1903 yilinda Kafkasya da dogmustur Farkli kaynaklarda dogum yili 1903 1905 ve 1907 olarak dogum yeri ise Karabag veya Baku olarak belirtilir Babasi Ahmet Agaoglu annesi Sitare Hanim dir Bes cocuklu ailenin ikinci cocugudur Ailesi tarafindan babaannesinin ismi olan Taze ismi verilmis iken babasinin yakin arkadaslarindan Abdulhak Hamit in Tezer olsun demesi sonucunda Tezer adini aldi Ailesi ile birlikte 1910 yilinda Istanbul a goc etti 1925 yilinda Darulfunun un Edebiyat Subesi Felsefe bolumunden mezun oldu Ankara Muallim Mektebi nde Ankara Kiz ve Erkek Liselerinde ogretmenlik yapti bir erkek okuluna tayin edilen ilk kadin ogretmen oldu Henuz yeni mezun iki yillik bir ogretmen iken Fransizca ders kitaplarindan yararlanarak liseler icin bir mantik kitabi yazdi Milli Egitim Bakanligi tarafindan basilan Suri ve Tatbiki Mantik 1928 adli bu kitap ilk Turkce mantik ders kitabidir 1928 yilinda kurulan Yardimsevenler Dernegi nin kurucu uyelerinden birisi oldu 1930 1931 yillari arasinda Ankara Kiz Lisesi nin mudurlugunu ustlendi 1931 yilinda cerrah Nimet Taskiran ile evlendi bu evlilikten Suna ve Sevket Mete adinda iki cocugu oldu 1931 de esi ile birlikte mesleki incelemelerde bulunmak uzere Avrupa ya gitti iki yil Viyana ve Berlin de bulundu 1933 yilinda yurda dondukten sonra once Eyup Ortaokulu yurt bilgisi ogretmenligine atandi 23 Nisan 1933 te Capa Kiz Ogretmen Okulu nda tabiiye doga bilgisi ogretmeni ve ilk kadin muduru olarak gorevine basladi Bu gorevini 1933 1936 yillari arasinda surdurdu 1937 de Ankara da yeni acilan Turk Maarif Cemiyeti Koleji nin mudurlugune getirildi Ertesi yil Ankara Erkek Lisesi felsefe ogretmenligine atanan Tezkiran 1939 1941 yillarinda okulun mudurlugunu yapti 1941 de mudurlukten istifa etti 1943 yilina kadar felsefe ogretmenligi gorevini surdurdu Okuldaki gorevlerinin yani sira yetiskinler icin okuma yazma kurslarinin acilmasini saglayarak Istanbul Radyosu nda kadin cocuk ve uygarlik konulu konusmalar yaparak egitim alaninda hizmetler verdi Halk Firkasi na Nisan 1930 da annesi Sitare ve ablasi Sureyya ile birlikte kaydolan Tezkiran 1941 yilinda Ismet Inonu tarafindan secim listesine alindi 1943 genel secimlerinde 849 oy alarak VII donem TBMM de Kastamonu milletvekili oldu VIII ve IX donemlerde ise Kars ilinden milletvekili secildi Milletvekilligi sirasinda korunmaya muhtac sakat cocuklar suclu cocuklar gibi konularda calisti Turkiye de cocuk mahkemelerinin kurulmasini istedi Dul ve yetimlere maas baglanmasi hakkinda kanun sanat dallarinda ustun yetenekli cocuklarin yurt disinda egitim gormelerini saglayacak Harika Cocuk Kanunu nun cikarilmasi icin caba harcadi IX TBMM de erkek kardesi Samet Agaoglu nun DP Manisa milletvekili secilmesi ile iki kardes farkli partilerin vekili olarak mecliste gorev yapti Tezer Taskiran 14 Aralik 1950 tarihinde CHP den stifa etti ve siyasal yasamini bagimsiz milletvekili olarak surdurdu X ve XI donemlerde Demokrat Parti listesinden Kars milletvekili adayi olan Taskiran her iki secimde de meclise giremedi Turkiye de Milli Kutuphane nin kurulusu icin yapilan calismalara destek olmak uzere 21 Subat 1947 tarihinde kurulan Milli Kutuphane ye Yardim Dernegi nin kuruculari arasinda yer aldi ve ilk baskani oldu 1956 1958 ve 1958 1960 yillarinda Turk Universiteli Kadinlar Dernegi nin baskanligini yapti Tezer Taskiran in yayinladigi kitaplar arasinda en onemli eseri 1973 te yayimlanan Cumhuriyetin 50 Yilinda Turk Kadininin Haklari adli kitaptir Ulseratif kolit hastaligi nedeniyle 4 Mayis 1979 da Istanbul da hayatini kaybetti Ferikoy Mezarligi nda bulunan Agaoglu Aile Mezarligi nda defnedilmistir Varislerinin istegiyle adi 1987 yilinda Istanbul un Tuzla ilcesinde acilan bir ortaokula verilmistir Hayati Gunseli Naymansoy un kaleme aldigu Tezer Taskiran Turk felsefesinin onculerinden 2013 adli biyografi kitabinda konu edilmistir EserleriMantik 1928 Suri ve Tatbiki Mantik 1929 Stuart Mill 1931 Turk Ahlakinin Ilkeleri 1934 Yurt Bilgisi 1939 Vatandasin El kitabi 1971 Cumhuriyetin 50 Yilinda Turk Kadininin Haklari 1973Ayrica bakinizAhmet Agaoglu Samet Agaoglu Sureyya AgaogluDis baglantilarTezer Taskiran ve kardesi Sureyya Agaoglu nun konuk oldugu 23 bolum TRT Arsivi 1977Kaynakca a b c d PDF 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Ehmed Dilqim 2015 Tezer Taskiran PDF Birlik TIME Print ss 50 52 30 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Mart 2021 a b c d e Demir Meryem 2021 Tezer Taskiran ve Turk kadini Dokuz Eylul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Yunus Zeyrek Fuat Azgirla Mulakat Bizim Ahiska Dergisi 07 11 2011 Erisim tarihi 31 12 2011 23 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2011 Arsivlenmis kopya 13 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2022 28 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2011 Tarihcemiz tezertaskiranortaokulu meb k12 tr Erisim tarihi 23 Mart 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link olu kirik baglanti Naymansoy Tezer Taskiran i arastirdi Milli Irade Gazetesi 21 Ekim 2018 23 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mart 2024