Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (Osmanlı Türkçesi: تشکیلات اساسیه قانونى) veya 1921 Anayasası, 1924 Anayasası'nın ilkelerini belirlemiş; 85 numaralı ve kabul tarihi 20 Kânun-ı Sani 1337 (20 Ocak 1921) olan 23 madde ve bir ayrık maddeden oluşan kısa ve "çerçeve anayasa" niteliğinde bir belgedir.
 Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk üyeleri | |
| Tarih | 20 Ocak 1921 - 20 Nisan 1924 |
|---|---|
| Meclis | Büyük Millet Meclisi |
| Madde sayısı | 23 madde ile bir madde-i münferide |
| Vikikaynak'ta 1921 Anayasası | |
1921 anayasası, 1908'de yeniden yürülüğe girmiş Kânûn-ı Esâsî’yi geçersiz kılmamış, ancak 85 sayılı Kanun, "lex posterior derogat legi priori" (Yeni yasa, eski yasayı iptal eder.) ilkesine göre, iki anayasanın farklı görüşleri temsil etmesi durumunda Teşkilat-ı Esasiye Kanunu hükümlerinin üstünlüğünü savunmuştur.
İki anayasa arasındaki sembolik ama önemli bir fark da devletin resmi adıydı. Kânûn-ı Esâsî’deki “Devlet-i Aliyye” veya 1865’ten beri yaygınlaşmış “Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye” yerine “Devlet-i Aliyye-i Türkiye” tabiri kullanılmıştır. Bu, Türkiye tabirinin yerli siyasetçiler ve siyasal gruplar tarafından ilk açıkça kullanılışı oldu. Cumhuriyetin ilanından önce bu isim “Türkiye Devleti” olarak sadeleştirilmiştir ve 1924 anayasasının kabulüne kadar böyle kalmıştır. Kanunun 2. maddesi, ülkenin içinde bulunduğu koşullara bağlı olarak kuvvetler birliğini ve aynı zamanda radikal mutlak meclisçiliği savunuyordu. Bu durum Cumhuriyetin ilanı ile sona ermiştir. Teşkilat-ı Esasiye'nin taslağı olarak kabul edilen Mustafa Kemal tarafından ilan edilen Halkçılık Programı,13 Eylül 1920 tarihinde TBMM'de okunmuştur.
Teşkilat-ı Esasiye Maddeleri
1 — Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Yönetim şekli, halkın mukadderatını bizzat ve fiili olarak yönetmesi ilkesine dayanır.
2 — Yürütme kuvveti ve yasama yetkisi, milletin tek ve gerçek temsilcisi olan Büyük Millet Meclisi’nde belirir ve toplanır.
3 — Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından idare edilir ve hükûmeti «Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti» adını taşır.
4 — Büyük Millet Meclisi, iller halkınca seçilmiş üyelerden oluşur.
5 — Büyük Millet Meclisi’nin seçimi iki yılda bir yapılır. Seçilen üyelerin üyelik süresi iki yıldır ve yeniden seçilmek mümkündür. Eski Meclis, yeni Meclis toplanıncaya kadar göreve devam eder. Yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmediği takdirde, görev süresi yalnız bir yıl uzatılabilir. Büyük Millet Meclisi üyelerinden her biri, yalnız kendini seçen ilin ayrıca vekili olmayıp aynı zamanda bütün milletin vekilidir.
6 — Büyük Millet Meclisi’nin Genel Kurulu, Kasım başında, davetsiz toplanır.
7 — Şeriat hükümlerinin uygulanması, bütün kanunların yürürlüğe konması, değiştirilmesi, yürürlükten kaldırılması, antlaşma ve barış imzalanması ve vatan savunmasıyla ilgili savaş ilânı gibi temel haklar Büyük Millet Meclisi’ne aittir. Kanun ve tüzüklerin düzenlenmesinde, halk için en yararlı ve zamanın ihtiyacına en elverişli fıkıh ve hukuk hükümleriyle, örf ve âdetler ve teamüller esas olarak alınır. Bakanlar Kurulu’nun görev ve sorumluluğu özel kanunla belirtilir.
8 — Büyük Millet Meclisi, hükûmeti oluşturan bakanlıkları, “özel kanun gereğince seçtiği bakanlar vasıtasıyla yönetir. Meclis, yürütme ile ilgili işlerde bakanlara görev tayin eder; gerekirse bunları değiştirir.
9 — Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu tarafından seçilen başkan, bir seçim dönemi süresince Büyük Millet Meclisi Başkanıdır. Bu sıfatla Meclis adına imza atmaya ve Bakanlar Kurulu kararlarını onaylamaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu üyeleri içlerinden birini kendilerine başkan seçer. Ancak Büyük Millet Meclisi Başkanı, Bakanlar Kurulu’nun da tabiî başkanıdır.
10 —Türkiye coğrafi durum ve iktisadi ilişkiler açısından vilâyetlere; vilâyetler kazalara bölünmüş olup kazalar da nahiyelerden oluşur.
Vikikaynak'ta Teşkîlât-ı Esâsiye Kanunu ile ilgili metin bulabilirsiniz.
Kaynakça
- ^ . Independent Türkçe. 21 Eylül 2020. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2022.
- ^ Anayasa orijinal metni 14 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 8 Şubat 2021 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Teskilat i Esasiye Kanunu Osmanli Turkcesi تشکیلات اساسیه قانونى veya 1921 Anayasasi 1924 Anayasasi nin ilkelerini belirlemis 85 numarali ve kabul tarihi 20 Kanun i Sani 1337 20 Ocak 1921 olan 23 madde ve bir ayrik maddeden olusan kisa ve cerceve anayasa niteliginde bir belgedir 1921 AnayasasiTurkiye Buyuk Millet Meclisi nin ilk uyeleriTarih20 Ocak 1921 20 Nisan 1924MeclisBuyuk Millet MeclisiMadde sayisi23 madde ile bir madde i munferideVikikaynak ta 1921 Anayasasi 1921 anayasasi 1908 de yeniden yuruluge girmis Kanun i Esasi yi gecersiz kilmamis ancak 85 sayili Kanun lex posterior derogat legi priori Yeni yasa eski yasayi iptal eder ilkesine gore iki anayasanin farkli gorusleri temsil etmesi durumunda Teskilat i Esasiye Kanunu hukumlerinin ustunlugunu savunmustur Iki anayasa arasindaki sembolik ama onemli bir fark da devletin resmi adiydi Kanun i Esasi deki Devlet i Aliyye veya 1865 ten beri yayginlasmis Devlet i Aliyye i Osmaniyye yerine Devlet i Aliyye i Turkiye tabiri kullanilmistir Bu Turkiye tabirinin yerli siyasetciler ve siyasal gruplar tarafindan ilk acikca kullanilisi oldu Cumhuriyetin ilanindan once bu isim Turkiye Devleti olarak sadelestirilmistir ve 1924 anayasasinin kabulune kadar boyle kalmistir Kanunun 2 maddesi ulkenin icinde bulundugu kosullara bagli olarak kuvvetler birligini ve ayni zamanda radikal mutlak meclisciligi savunuyordu Bu durum Cumhuriyetin ilani ile sona ermistir Teskilat i Esasiye nin taslagi olarak kabul edilen Mustafa Kemal tarafindan ilan edilen Halkcilik Programi 13 Eylul 1920 tarihinde TBMM de okunmustur Teskilat i Esasiye Maddeleri1 Egemenlik kayitsiz sartsiz milletindir Yonetim sekli halkin mukadderatini bizzat ve fiili olarak yonetmesi ilkesine dayanir 2 Yurutme kuvveti ve yasama yetkisi milletin tek ve gercek temsilcisi olan Buyuk Millet Meclisi nde belirir ve toplanir 3 Turkiye Devleti Buyuk Millet Meclisi tarafindan idare edilir ve hukumeti Turkiye Buyuk Millet Meclisi Hukumeti adini tasir 4 Buyuk Millet Meclisi iller halkinca secilmis uyelerden olusur 5 Buyuk Millet Meclisi nin secimi iki yilda bir yapilir Secilen uyelerin uyelik suresi iki yildir ve yeniden secilmek mumkundur Eski Meclis yeni Meclis toplanincaya kadar goreve devam eder Yeni secimlerin yapilmasina imkan gorulmedigi takdirde gorev suresi yalniz bir yil uzatilabilir Buyuk Millet Meclisi uyelerinden her biri yalniz kendini secen ilin ayrica vekili olmayip ayni zamanda butun milletin vekilidir 6 Buyuk Millet Meclisi nin Genel Kurulu Kasim basinda davetsiz toplanir 7 Seriat hukumlerinin uygulanmasi butun kanunlarin yururluge konmasi degistirilmesi yururlukten kaldirilmasi antlasma ve baris imzalanmasi ve vatan savunmasiyla ilgili savas ilani gibi temel haklar Buyuk Millet Meclisi ne aittir Kanun ve tuzuklerin duzenlenmesinde halk icin en yararli ve zamanin ihtiyacina en elverisli fikih ve hukuk hukumleriyle orf ve adetler ve teamuller esas olarak alinir Bakanlar Kurulu nun gorev ve sorumlulugu ozel kanunla belirtilir 8 Buyuk Millet Meclisi hukumeti olusturan bakanliklari ozel kanun geregince sectigi bakanlar vasitasiyla yonetir Meclis yurutme ile ilgili islerde bakanlara gorev tayin eder gerekirse bunlari degistirir 9 Buyuk Millet Meclisi Genel Kurulu tarafindan secilen baskan bir secim donemi suresince Buyuk Millet Meclisi Baskanidir Bu sifatla Meclis adina imza atmaya ve Bakanlar Kurulu kararlarini onaylamaya yetkilidir Bakanlar Kurulu uyeleri iclerinden birini kendilerine baskan secer Ancak Buyuk Millet Meclisi Baskani Bakanlar Kurulu nun da tabii baskanidir 10 Turkiye cografi durum ve iktisadi iliskiler acisindan vilayetlere vilayetler kazalara bolunmus olup kazalar da nahiyelerden olusur Vikikaynak ta Teskilat i Esasiye Kanunu ile ilgili metin bulabilirsiniz Kaynakca Independent Turkce 21 Eylul 2020 18 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Eylul 2022 Anayasa orijinal metni 14 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 8 Subat 2021 tarihinde erisilmistir