Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Theodosius Grygorovych Dobzhansky (d. 24 Ocak 1900, ö. 18 Aralık 1975), Ukraynalı genetikçi ve evrim biyoloğu. Ayrıca T. G. Dobzhansky ve -İngilizceleştirerek- Theodore Dobzhansky olarak da söylenir. Evrimin Çağdaş Sentezini şekillendirerek, evrimsel biyoloji konusunda merkezi bir rol oynamıştır.
Theodosius Dobzhansky | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 24 Ocak 1900 Ukrayna |
| Ölüm | 18 Aralık 1975 (75 yaşında) Kaliforniya San Jacinto, ABD |
| Ölüm sebebi | Kalp yetmezliği |
| Kariyeri | |
| Dalı | ve Genetik |
| Çalıştığı kurumlar | Kiev Üniversitesi Columbia Üniversitesi Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü Rockefeller Üniversitesi Kaliforniya Üniversitesi |
O zamanlar Rus İmparatorluğu'nun parçası olan Ukrayna'da dünyaya gelen Dobzhansky, 1927 yılında ABD'ye göç etmiştir.
Yaşam Öyküsü
İlk Yılları
Dobzhansky 24 Ocak 1900’de Ukrayna’nın şehrinde dünyaya geldi. Matematik öğretmeni olan babası Grigory Dobzhansky ve annesi Sophia Voinarsky’nin tek çocuklarıydı. Aile,1910 yılında Ukrayna’nın Kiev şehrine taşındı. Lise eğitimi boyunca, Dobzhansky kelebek koleksiyonculuğu ile ilgilendi ve bu ilgisi sonucunda biyolog olmaya karar verdi. 1915 yılında, kendisini böcekler konusunda uzmanlaşmaya teşvik eden Victor Luchnik ile tanıştı. Dobzhansky, 1917–1921 yılları arasında Kiev Üniversitesi’nde bulundu ve 1924’e kadar eğitimini burada sürdürdü. Daha sonra, Yuri Filipchenko ile çalışmak üzere, laboratuvarını kuracağı Rusya’nın Leningrad şehrine taşındı.
8 Ağustos 1924’te Kiev’de ’de birlikte çalıştığı genetikçi Natali (Natasha) Sivertzeva ile evlendi ve sonradan Amerikalı antropolog ile evlenecek olan Sophia adında bir kızları oldu.
Bu dönemde Rus İmparatorluğu ve onun bünyesinde bulunan Ukrayna’da büyük sosyal değişimler yaşandı. I. Dünya Savaşı’nı takiben gerçekleşen 1917’deki Rus Devrimi ve iç savaş sonucunda Sovyetler Birliği’nin bir parçası olan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu.
Amerika
Dobzhansky,1927’de ’nun (Rockefeller Foundation) Uluslararası Eğitim Heyeti’nden (International Education Board) aldığı bursla 1927’de Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. 27 Aralık'ta New York'a vardı. Columbia Üniversitesi'nde görev yapan, genetik çalışmalarda kullanılmasına öncülük eden ile tanıştı. Daha sonra 1930–1940 yılları arasında Morgan’ı takiben Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nde çalıştı. Meyve sinekleriyle yapılan araştırmada, laboratuvar dışındaki sineklerin, laboratuvar ortamına alınması fikri ve aynı bölgelerdeki sinekler arasındaki genetik farkların, farklı bölgelerdeki sineklerden daha az olduğunu keşfetmesi Dobzhansky’e itibar kazandırmıştır.
1937’de yayımladığı, genetik ve evrimsel biyolojinin birleşimini sağlayan adlı çalışması evrimin çağdaş sentezinin en önemli eserlerindendir. Bu çalışmayla, evrim, "gen havuzundaki değişmesi" olarak tanımlanıyordu. Dobzhansky’nin bu çalışması, doğal seçilimin genlerdeki mutasyonlar sayesinde ortaya çıktığı fikrinin yayılmasında etkili olmuştur. Bu arada, Dobzhansky 1937 yılında Birleşik Devletler vatandaşlığına geçmiştir. Bir süre boyunca, Drosophaila üzerinde birlikte çalıştığı ile temelde profesyonel rekabete dayalı bir küslük yaşamıştır.
Dobzhansky, 1940–1962 yılları arasında Columbia Üniversitesi’ne geri döndü. 1950 UNESCO (The Race Question) raporunun imza sahiplerinden biridir. Daha sonra 1971’de emekli olana kadar ’nde (kısa süre sonra Rockefeller Üniversitesi olmuştur) bulunmuştur.
Hastalığı ve Evrimin Işığı
1 Haziran 1968’de Dobzhansky’nin lenf kanserine yakalandığı anlaşıldı ve yalnızca birkaç ay ömrünün kaldığı söylendi. 22 Ağustos 1969’da Natasha koroner tromboz sebebiyle öldü. Dobzhansky,1971’de emekli oldu ama meslek yaşantısını öğrencisi ’nın doçent olarak görev yaptığı Kaliforniya Üniversitesi’nin kampüsünde emekli profesör olarak devam ettirdi.
Bu arada, çalışmaya devam etti ve "" (Nothing in Biology Makes Sense Except in the Light of Evolution) adlı en ünlü makalesini yayımladı. Darwinci evrimin en sadık savunucularından biri olan Dobzhansky, Francisco J. Ayala’ya göre "dindar bir adamdı". Dobzhansky tanrının, canlıları evrim geçirecek şekilde yarattığını ve kendisinin Doğu Ortodoks Kilisesi’ne bağlı olduğunu söylerdi.
1975 yılının yazında, kanseri daha ciddi bir hal aldı, 11 Kasım’da Kaliforniya’nın San Jacinto şehrine bir geziye çıktı. Burada kalp yetmezliğinden 18 Aralık’ta öldü. Bedeni yakıldı ve külleri Kaliforniya’nın çöllerine serpildi.
Bibliyografi
Kitapları
- Dobzhansky, Th. 1937. . Columbia University Press, New York. (2nd ed., 1941; 3rd ed., 1951)
- The Biological Basis of Human Freedom (1954).
- Dunn, L. C., & Dobzhansky, Th. 1946. Heredity, Race, and Society. The New American Library of World Literature, Inc., New York.
- Dobzhansky, Th. 1955. Evolution, Genetics, & Man. Wiley & Sons, New York.
- Dobzhansky, Th. 1962. Mankind Evolving. Yale University Press, New Haven, Connecticut.
- Dobzhansky, Th. 1967. The Biology of Ultimate Concern. New American Library, New York.
- Dobzhansky, Th. 1970. Genetics of the Evolutionary Process. Columbia University Press, New York.
- Genetic Diversity and Human Equality (1973).
- Dobzhansky, Th., F.J. Ayala, G.L. Stebbins & J.W. Valentine. 1977. Evolution. W. H. Freeman, San Francisco.
- Dobzhansky, Th. 1981. Dobzhansky's Genetics of Natural Populations I-XLIII. R.C. Lewontin, J.A. Moore, W.B. Provine & B. Wallace, eds. Columbia University Press, New York. (reprints the 43 papers in this series, all but two of which were authored or co-authored by Dobzhansky)
- Dobzhansky, Th., & Boesiger, E. 1983. Human Culture, A Moment in Evolution. Columbia University Press, New York.
Makaleleri
- Dobzhansky, Th. 1973. The American Biology Teacher 35: (March): 125-129.
- Dobzhansky, T., and O. Pavlovsky. 1957. "An experimental study of interaction between genetic drift and natural selection"18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Evolution 11: 311-319.
Kaynakça
- Ayala, Francisco J. (1985). "Theodosius Dobzhansky". Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences. Cilt 55. ss. 163-213.
- (Kasım 1977). "Theodosius Grigorievich Dobzhansky, 25 January 1900 -- 18 December 1975". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. Cilt 23. ss. 58-89. doi:10.1098/rsbm.1977.0004.
- ^ Ayala, p163.
Dış bağlantılar
- Colloquium on Genetics and the Origin of Species24 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . with a biography20 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Chapter 1 from Genetics and the Origin of Species28 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Theodosius Dobzhansky: A Man For All Seasons27 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Francisco J. Ayala
- The Theodosius Dobzhansky Papers16 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . the American Philosophical Society
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Theodosius Grygorovych Dobzhansky d 24 Ocak 1900 o 18 Aralik 1975 Ukraynali genetikci ve evrim biyologu Ayrica T G Dobzhansky ve Ingilizcelestirerek Theodore Dobzhansky olarak da soylenir Evrimin Cagdas Sentezini sekillendirerek evrimsel biyoloji konusunda merkezi bir rol oynamistir Theodosius DobzhanskyDogum24 Ocak 1900 1900 01 24 UkraynaOlum18 Aralik 1975 75 yasinda Kaliforniya San Jacinto ABDOlum sebebiKalp yetmezligiKariyeriDalive GenetikCalistigi kurumlarKiev Universitesi Columbia Universitesi Kaliforniya Teknoloji Enstitusu Rockefeller Universitesi Kaliforniya Universitesi O zamanlar Rus Imparatorlugu nun parcasi olan Ukrayna da dunyaya gelen Dobzhansky 1927 yilinda ABD ye goc etmistir Yasam OykusuIlk Yillari Dobzhansky 24 Ocak 1900 de Ukrayna nin sehrinde dunyaya geldi Matematik ogretmeni olan babasi Grigory Dobzhansky ve annesi Sophia Voinarsky nin tek cocuklariydi Aile 1910 yilinda Ukrayna nin Kiev sehrine tasindi Lise egitimi boyunca Dobzhansky kelebek koleksiyonculugu ile ilgilendi ve bu ilgisi sonucunda biyolog olmaya karar verdi 1915 yilinda kendisini bocekler konusunda uzmanlasmaya tesvik eden Victor Luchnik ile tanisti Dobzhansky 1917 1921 yillari arasinda Kiev Universitesi nde bulundu ve 1924 e kadar egitimini burada surdurdu Daha sonra Yuri Filipchenko ile calismak uzere laboratuvarini kuracagi Rusya nin Leningrad sehrine tasindi 8 Agustos 1924 te Kiev de de birlikte calistigi genetikci Natali Natasha Sivertzeva ile evlendi ve sonradan Amerikali antropolog ile evlenecek olan Sophia adinda bir kizlari oldu Bu donemde Rus Imparatorlugu ve onun bunyesinde bulunan Ukrayna da buyuk sosyal degisimler yasandi I Dunya Savasi ni takiben gerceklesen 1917 deki Rus Devrimi ve ic savas sonucunda Sovyetler Birligi nin bir parcasi olan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu AmerikaDobzhansky 1927 de nun Rockefeller Foundation Uluslararasi Egitim Heyeti nden International Education Board aldigi bursla 1927 de Amerika Birlesik Devletleri ne gitti 27 Aralik ta New York a vardi Columbia Universitesi nde gorev yapan genetik calismalarda kullanilmasina onculuk eden ile tanisti Daha sonra 1930 1940 yillari arasinda Morgan i takiben Kaliforniya Teknoloji Enstitusu nde calisti Meyve sinekleriyle yapilan arastirmada laboratuvar disindaki sineklerin laboratuvar ortamina alinmasi fikri ve ayni bolgelerdeki sinekler arasindaki genetik farklarin farkli bolgelerdeki sineklerden daha az oldugunu kesfetmesi Dobzhansky e itibar kazandirmistir 1937 de yayimladigi genetik ve evrimsel biyolojinin birlesimini saglayan adli calismasi evrimin cagdas sentezinin en onemli eserlerindendir Bu calismayla evrim gen havuzundaki degismesi olarak tanimlaniyordu Dobzhansky nin bu calismasi dogal secilimin genlerdeki mutasyonlar sayesinde ortaya ciktigi fikrinin yayilmasinda etkili olmustur Bu arada Dobzhansky 1937 yilinda Birlesik Devletler vatandasligina gecmistir Bir sure boyunca Drosophaila uzerinde birlikte calistigi ile temelde profesyonel rekabete dayali bir kusluk yasamistir Dobzhansky 1940 1962 yillari arasinda Columbia Universitesi ne geri dondu 1950 UNESCO The Race Question raporunun imza sahiplerinden biridir Daha sonra 1971 de emekli olana kadar nde kisa sure sonra Rockefeller Universitesi olmustur bulunmustur Hastaligi ve Evrimin Isigi1 Haziran 1968 de Dobzhansky nin lenf kanserine yakalandigi anlasildi ve yalnizca birkac ay omrunun kaldigi soylendi 22 Agustos 1969 da Natasha koroner tromboz sebebiyle oldu Dobzhansky 1971 de emekli oldu ama meslek yasantisini ogrencisi nin docent olarak gorev yaptigi Kaliforniya Universitesi nin kampusunde emekli profesor olarak devam ettirdi Bu arada calismaya devam etti ve Nothing in Biology Makes Sense Except in the Light of Evolution adli en unlu makalesini yayimladi Darwinci evrimin en sadik savunucularindan biri olan Dobzhansky Francisco J Ayala ya gore dindar bir adamdi Dobzhansky tanrinin canlilari evrim gecirecek sekilde yarattigini ve kendisinin Dogu Ortodoks Kilisesi ne bagli oldugunu soylerdi 1975 yilinin yazinda kanseri daha ciddi bir hal aldi 11 Kasim da Kaliforniya nin San Jacinto sehrine bir geziye cikti Burada kalp yetmezliginden 18 Aralik ta oldu Bedeni yakildi ve kulleri Kaliforniya nin collerine serpildi BibliyografiKitaplari Dobzhansky Th 1937 Columbia University Press New York 2nd ed 1941 3rd ed 1951 The Biological Basis of Human Freedom 1954 Dunn L C amp Dobzhansky Th 1946 Heredity Race and Society The New American Library of World Literature Inc New York Dobzhansky Th 1955 Evolution Genetics amp Man Wiley amp Sons New York Dobzhansky Th 1962 Mankind Evolving Yale University Press New Haven Connecticut Dobzhansky Th 1967 The Biology of Ultimate Concern New American Library New York Dobzhansky Th 1970 Genetics of the Evolutionary Process Columbia University Press New York Genetic Diversity and Human Equality 1973 Dobzhansky Th F J Ayala G L Stebbins amp J W Valentine 1977 Evolution W H Freeman San Francisco Dobzhansky Th 1981 Dobzhansky s Genetics of Natural Populations I XLIII R C Lewontin J A Moore W B Provine amp B Wallace eds Columbia University Press New York reprints the 43 papers in this series all but two of which were authored or co authored by Dobzhansky Dobzhansky Th amp Boesiger E 1983 Human Culture A Moment in Evolution Columbia University Press New York Makaleleri Dobzhansky Th 1973 The American Biology Teacher 35 March 125 129 Dobzhansky T and O Pavlovsky 1957 An experimental study of interaction between genetic drift and natural selection 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Evolution 11 311 319 KaynakcaAyala Francisco J 1985 Theodosius Dobzhansky Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences Cilt 55 ss 163 213 Kasim 1977 Theodosius Grigorievich Dobzhansky 25 January 1900 18 December 1975 Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society Cilt 23 ss 58 89 doi 10 1098 rsbm 1977 0004 Ayala p163 ol section Dis baglantilarColloquium on Genetics and the Origin of Species24 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde with a biography20 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chapter 1 from Genetics and the Origin of Species28 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Theodosius Dobzhansky A Man For All Seasons27 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Francisco J Ayala The Theodosius Dobzhansky Papers16 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde the American Philosophical Society