Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tiberius Sempronius Gracchus (MÖ 169 veya 164 - MÖ 133, Roma), Romalı komutan, politikacı ve tribün. Gracchus kardeşlerin büyüğü. da denen toprak reformunun mimarı.
| Tiberius Gracchus | |
|---|---|
| Roma Cumhuriyeti | |
 | |
| Roma Cumhuriyeti | |
| Doğum | MÖ 169 Roma |
| Ölüm | MÖ 133 (36 yaşında) Capitol, Roma |
| Eş(ler)i | Claudia |
| Hanedan | |
| Babası | Tiberius Sempronius Gracchus |
| Annesi | |
İlk yılları
Büyük bir Romalı figür olan Scipio Africanus Major'un kızı Cornelia ile Tiberius Sempronius Gracchus'un en büyük çocuğu olan Tiberius Gracchus Gaius Gracchus ve Sempronia'nın abisidir. Soylu bir aileye doğan Tiberius, annesinin akrabalık ilişkilerinin sayesinde (Cornelii Scipiones) erken yaşta siyasi bir kariyere hazırlandı ve Appius Claudius Pulcher'in kızı Claudia ile evlendi. Özellikle Doğu'daki fetihlerle Helen kültürü deneyimleyen bir Romalı üst sınıf oluşmuştu. Antik Yunan kültürü ve anlayışına yatkın bir eğitim almıştı. Stoacılıktan etkilendiğine inanılmaktadır, zira bu felsefenin inatçı ve idealist bir kişiliğe sahip olmasında payı olabilir. Babasının ölümü sonrası anneleri Cornelia, kardeşi ve kendisinin eğitimine ciddi şekilde eğilmiş ve Tiberius'un politik kariyeri için onu, Tiberius'un kuzeni olan Aemilianus Scipio'nun gözetimine vermişti.
Erken kariyeri
Her soylu Romalı erkek gibi ilk kariyeri askeri memur olarak başladı. Anne tarafından akrabası olan Scipio Aemilianus Africanus Minor'un komutası altında Kartaca ile yapılan Üçüncü Pön Savaşı'nda Roma için hizmet etmiştir. Askerleri tarafından sevilen Tiberius ilk görevinden çarpıcı bir başarı elde ederek Kartaca surlarını ilk aşan kişi olmuş ve kuzeni tarafından Corona Muralis'e (duvar tacı) layık görülmüştür. MÖ 137'de konsül Mancinus'un yönetiminde Numantialılara karşı olan seferde quaestor olarak görev aldı. Bu sefer büyük başarısızlıkla bitmişti, konsül Mancinus'un ise savaş alanından esir düşmemek için kaçması orduyu başıboş bıraktı. Koca bir roma ordusu ve komuta kademesi Numantia birliklerince kuşatılmış vaziyetteydi. Tiberius pratik bir fikirle kargaşa büyümeden Numantialılarla müzakereye oturdu ve ordunun imhasını önleyerek bir barış anlaşması imzaladı. 20 bin askerin hayatını kurtarmış ve bozgunu önlemişti. Bu başarısı Roma'da pek önemsenmedi, zira senato barış anlaşmasını onaylamamıştı. Scipio Africanus Minor'un ısrarıyla senato anlaşmayı onaylamayınca, Mancinus'un hakkında dava açıldı ve suçlu bulundu, Tiberius ise felaketi önleyen tavrı sayesinde kovuşturmaya uğramadı. Bu olaylar onu akrabaları olan Scipiolardan uzaklaştırdı ve Claudialarla daha fazla yakınlaştı.
Tribünlük faaliyetleri
Genç yaşında gördüğü savaşlar ve aldığı askeri görevler sonucu Tiberius Roma ekonomisinin mevcut düzene ayak uyduramadığını ve askeri insan gücünün sınırlı kaldığını düşünüyordu. Uzak bölgelere olan sefer sayısının artması ve çalışan erkek gücünün sürekli bu uzak diyarlarda örselenmesi sonucu kırsal üretim tıkanıklık ve giderek daralma yaşadı. Bunların yanında Gracchus özellikle Roma'da servet akışının bozuk olduğunu (gelirin âdil paylaşılmadığını) ve bunun da sosyo-ekonomik anlamda Cumhuriyet'in düzenli işleyişini zedelediğini düşünmekteydi. Bu bozukluk temelde etkin üreticiler olan köylü vatandaşları hedef alıyor ve onların topraklarını işleyemez, gelir elde edemez bir şekilde sefalete düşmelerine yol açıyordu. Ayrıca Gracchus, aristokratların kamu toprakları içinde 125 hektardan fazla ellerinde bulundurdukları toprakların haksız kazanç yaratığını ileri sürüyordu. Kısaca Roma askeri sisteminin toprak sahibi üreticilere dayandığını ve cumhuriyet dönemi başından beri orduya her toprak sahibinin kendi masraflarını ödeyerek katıldığını hatırlamak gerekir. Burada asıl sorun, giderek uzun süren savaşlar sonucunda Roma'daki aristokrat bir kesimin sivrilerek kapitallerini büyütmesi ve bu savaşlarda yitip giden, fakirleşen köylü sınıfınsa zamanla topraklarını aristokratlara kaybedip büyük çiftliklerde yevmiyeyle çalışır hale gelmesi veya şehirlerde sefalete düşmüş hale gelmeleriydi. Topraksız kalan köylüler hem üretimin düşmesine hem de ordunun güç kaybetmesine neden oluyordu, Tiberius artık bunun katlanılamaz bir sorun olduğuna kanaat getirmişti. Bu noktada özellikle Ager Publicus da denen Roma Cumhuriyeti'nin ilk kurulduğu yıllardan yakın zamanlara kadar fethettiği ve kamulaştırdığı toprakların son 30 yıl içinde bırakılmış olanlarına ve haksızca aristokratlarca gasp edilenlerine bu topraksız köylüler yerleştirilecekti. Bu sayede tüm Akdeniz üzerinde hakimiyet kuran cumhuriyet, insan gücü sorunu yaşamayacaktı. Özellikle senatonun içindeki Scipioların başını çektiği hizipten güçlü bir muhalefet geleceği belliydi. bu yüzden muhaliflerini yatıştıracak tavizler de vererek bir yasa hazırlayacak ve halk meclisine sunacaktı. MÖ 133'te tribün seçilen Tiberius, yasanın geçmesi için büyük bir güvence elde etmişti. Bu reformlardan faydalanmak umuduyla etrafında bir destekçi grubu vardı, söylendiği gibi Claudia ailesi. Bir yasa genel teamülde senato tavsiyesi üzerine halk meclisinde oylanırken; Tiberius senatoyu aradan çıkartıp bu teamülü ihlal etti. Scipio Africanus Minor İspanya'da savaştayken; destek alabileceği tek konsül Publius Mucius Scaevola'ydı. Yasa tartışılıp oylanacaktı, halk meclisi üyelerinin çoğu hatta köylüler de oylama için şehre geliyordu. Bu sırada bir diğer tribün Octavius veto hakkını kullanarak oylamaları durdurdu. Bu hamleye Tiberius'un cevabı şok ediciydi. Halk meclisini acil toplantıya çağırarak tribün Octavius'u azletti. Bu yani bir tribünün yetkilerinin askıya alınması Tiberus'un destekçilerini de memnun etmemişti. Yasa kargaşa içinde geçti. Senato için yapacak bir şey artık yoktu, sadece yasanın iğdiş edilmesini sağlayabilirlerdi. Tiberius için asıl sorun yeni toprak sahibi yapacağı köylülerin sermayesi sorunuydu. Üretime geçmeleri için bir birikim gerekiyordu ve Tiberius senato'dan gelir bölüşümü talep icrasını talep etti ve bu konuda senato ayak diretmişti. En yaşlı üye Scipio Nasica oldukça komik bir rakam önerdi ve Tiberius'un bu engellemeye de cevabı sert oldu. MÖ 134'te ölen Bergama kralı tüm servetini ve topraklarını Roma'ya miras bırakmıştı. Scipio herkesi hayrete düşürecek şekilde bu miras alınan paraya tribün olarak el koyduğunu ve topraksız köylülere verilmek üzere toprak komisyonuna verileceğini ilan etti. Bu noktada aristokratlar dehşete düşmüştü, Tiberius'u tribünlük sonrası yargılamakla tehdit ettiler ki, kendisi hemen hiçbir araçla kendisini savunamazdı zira soyluların önceliği olan Comitia Centuriata'da yargılanabilirdi. Tiberius bu noktada bir hata yaptı ve mö 132 yılı tribünlük seçimi için adaylığını koydu ki, yüzlerce yıldır Roma'da ertesi sene aynı kişi yine seçilmiyordu ve gücün adil dağılımı adına bu teamül halini almıştı. Scipio Nasica ve yandaşları zamanın konsülü Scaevola'yı bu yeni adaylığı durdurması adına ikna etmeye çalıştıysa da konsül kaçamak yanıtlar verip müdahale etmedi ve senatodaki hizip bir ayaklanma başlattı.
Ölümü
Tiberius yeni adaylığı adına kendisini dinleyen geniş halk kitlelerine Capitol'de söylev verirken; senato'da ise aristokratlar bir araya gelip bu süreci yukarıdan takip ediyorlardı. Senatoda Tiberius'un tek adamlık iktidarı hedeflediği, Cumhuriyet düşmanı olduğu iddia edilmiş ve konsülden olağanüstü hal ilan etmesi istenmiştir. Bu noktada konuşma yapan Tiberius'a senatodakilerin kendisi hakkında düşünceleri iletilince Tiberius yandaşlarına seslenmeye çalışsa da kalabalık nedeniyle sesini duyuramamıştır ve mecburen eliyle başını işaret ederek hayatının tehlikede olduğunu anlatmaya çalışmıştır. Bu hareket ise senatodaki kalabalığa aktarıldığında her şey çığırından çıkmıştır, zira Tiberius yandaşlarından tacını istiyor diyerek senatörler yandaşlarıyla beraber ellerine sopalar, tabure ayakları vs. alarak Capitol'e akın etmişlerdir. Kalabalık, aristokratların öfkeli şekilde saldırısını gördüğünde istemsiz olarak yolu açınca aristokratlar doğrudan Tiberius ve yandaşlarına acımasızca saldırmışlardır ve akabinde ortaya çıkan şiddet olaylarında Tiberius ve 20 yandaşı dövülerek öldürülmüştür. Kardeşi Gaius abisinin cenazesini almak için senatörlere gittiyse de sonuç alamadı ve Tiberius ile yandaşlarının cesetleri Tiber nehri'ne atılmıştır. Bu olay artık bir dönüm noktası olmuştu, zira Roma'da siyasi meselelerde linç kültürü ortaya çıkmış ve demokrasi vahşi bir güç yarışının ortasına düşmüştü. MÖ 132'de Tiberius'un birkaç yandaşı kurulan bir mahkemeyle cezalandırılmasına rağmen, senato toprak komisyonunu dağıtmadan devamını sağlamıştır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tiberius Sempronius Gracchus MO 169 veya 164 MO 133 Roma Romali komutan politikaci ve tribun Gracchus kardeslerin buyugu da denen toprak reformunun mimari Tiberius GracchusRoma CumhuriyetiRoma CumhuriyetiDogumMO 169 RomaOlumMO 133 36 yasinda Capitol RomaEs ler iClaudiaHanedanBabasiTiberius Sempronius GracchusAnnesiIlk yillariBuyuk bir Romali figur olan Scipio Africanus Major un kizi Cornelia ile Tiberius Sempronius Gracchus un en buyuk cocugu olan Tiberius Gracchus Gaius Gracchus ve Sempronia nin abisidir Soylu bir aileye dogan Tiberius annesinin akrabalik iliskilerinin sayesinde Cornelii Scipiones erken yasta siyasi bir kariyere hazirlandi ve Appius Claudius Pulcher in kizi Claudia ile evlendi Ozellikle Dogu daki fetihlerle Helen kulturu deneyimleyen bir Romali ust sinif olusmustu Antik Yunan kulturu ve anlayisina yatkin bir egitim almisti Stoaciliktan etkilendigine inanilmaktadir zira bu felsefenin inatci ve idealist bir kisilige sahip olmasinda payi olabilir Babasinin olumu sonrasi anneleri Cornelia kardesi ve kendisinin egitimine ciddi sekilde egilmis ve Tiberius un politik kariyeri icin onu Tiberius un kuzeni olan Aemilianus Scipio nun gozetimine vermisti Erken kariyeriHer soylu Romali erkek gibi ilk kariyeri askeri memur olarak basladi Anne tarafindan akrabasi olan Scipio Aemilianus Africanus Minor un komutasi altinda Kartaca ile yapilan Ucuncu Pon Savasi nda Roma icin hizmet etmistir Askerleri tarafindan sevilen Tiberius ilk gorevinden carpici bir basari elde ederek Kartaca surlarini ilk asan kisi olmus ve kuzeni tarafindan Corona Muralis e duvar taci layik gorulmustur MO 137 de konsul Mancinus un yonetiminde Numantialilara karsi olan seferde quaestor olarak gorev aldi Bu sefer buyuk basarisizlikla bitmisti konsul Mancinus un ise savas alanindan esir dusmemek icin kacmasi orduyu basibos birakti Koca bir roma ordusu ve komuta kademesi Numantia birliklerince kusatilmis vaziyetteydi Tiberius pratik bir fikirle kargasa buyumeden Numantialilarla muzakereye oturdu ve ordunun imhasini onleyerek bir baris anlasmasi imzaladi 20 bin askerin hayatini kurtarmis ve bozgunu onlemisti Bu basarisi Roma da pek onemsenmedi zira senato baris anlasmasini onaylamamisti Scipio Africanus Minor un israriyla senato anlasmayi onaylamayinca Mancinus un hakkinda dava acildi ve suclu bulundu Tiberius ise felaketi onleyen tavri sayesinde kovusturmaya ugramadi Bu olaylar onu akrabalari olan Scipiolardan uzaklastirdi ve Claudialarla daha fazla yakinlasti Tribunluk faaliyetleriGenc yasinda gordugu savaslar ve aldigi askeri gorevler sonucu Tiberius Roma ekonomisinin mevcut duzene ayak uyduramadigini ve askeri insan gucunun sinirli kaldigini dusunuyordu Uzak bolgelere olan sefer sayisinin artmasi ve calisan erkek gucunun surekli bu uzak diyarlarda orselenmesi sonucu kirsal uretim tikaniklik ve giderek daralma yasadi Bunlarin yaninda Gracchus ozellikle Roma da servet akisinin bozuk oldugunu gelirin adil paylasilmadigini ve bunun da sosyo ekonomik anlamda Cumhuriyet in duzenli isleyisini zedeledigini dusunmekteydi Bu bozukluk temelde etkin ureticiler olan koylu vatandaslari hedef aliyor ve onlarin topraklarini isleyemez gelir elde edemez bir sekilde sefalete dusmelerine yol aciyordu Ayrica Gracchus aristokratlarin kamu topraklari icinde 125 hektardan fazla ellerinde bulundurduklari topraklarin haksiz kazanc yaratigini ileri suruyordu Kisaca Roma askeri sisteminin toprak sahibi ureticilere dayandigini ve cumhuriyet donemi basindan beri orduya her toprak sahibinin kendi masraflarini odeyerek katildigini hatirlamak gerekir Burada asil sorun giderek uzun suren savaslar sonucunda Roma daki aristokrat bir kesimin sivrilerek kapitallerini buyutmesi ve bu savaslarda yitip giden fakirlesen koylu sinifinsa zamanla topraklarini aristokratlara kaybedip buyuk ciftliklerde yevmiyeyle calisir hale gelmesi veya sehirlerde sefalete dusmus hale gelmeleriydi Topraksiz kalan koyluler hem uretimin dusmesine hem de ordunun guc kaybetmesine neden oluyordu Tiberius artik bunun katlanilamaz bir sorun olduguna kanaat getirmisti Bu noktada ozellikle Ager Publicus da denen Roma Cumhuriyeti nin ilk kuruldugu yillardan yakin zamanlara kadar fethettigi ve kamulastirdigi topraklarin son 30 yil icinde birakilmis olanlarina ve haksizca aristokratlarca gasp edilenlerine bu topraksiz koyluler yerlestirilecekti Bu sayede tum Akdeniz uzerinde hakimiyet kuran cumhuriyet insan gucu sorunu yasamayacakti Ozellikle senatonun icindeki Scipiolarin basini cektigi hizipten guclu bir muhalefet gelecegi belliydi bu yuzden muhaliflerini yatistiracak tavizler de vererek bir yasa hazirlayacak ve halk meclisine sunacakti MO 133 te tribun secilen Tiberius yasanin gecmesi icin buyuk bir guvence elde etmisti Bu reformlardan faydalanmak umuduyla etrafinda bir destekci grubu vardi soylendigi gibi Claudia ailesi Bir yasa genel teamulde senato tavsiyesi uzerine halk meclisinde oylanirken Tiberius senatoyu aradan cikartip bu teamulu ihlal etti Scipio Africanus Minor Ispanya da savastayken destek alabilecegi tek konsul Publius Mucius Scaevola ydi Yasa tartisilip oylanacakti halk meclisi uyelerinin cogu hatta koyluler de oylama icin sehre geliyordu Bu sirada bir diger tribun Octavius veto hakkini kullanarak oylamalari durdurdu Bu hamleye Tiberius un cevabi sok ediciydi Halk meclisini acil toplantiya cagirarak tribun Octavius u azletti Bu yani bir tribunun yetkilerinin askiya alinmasi Tiberus un destekcilerini de memnun etmemisti Yasa kargasa icinde gecti Senato icin yapacak bir sey artik yoktu sadece yasanin igdis edilmesini saglayabilirlerdi Tiberius icin asil sorun yeni toprak sahibi yapacagi koylulerin sermayesi sorunuydu Uretime gecmeleri icin bir birikim gerekiyordu ve Tiberius senato dan gelir bolusumu talep icrasini talep etti ve bu konuda senato ayak diretmisti En yasli uye Scipio Nasica oldukca komik bir rakam onerdi ve Tiberius un bu engellemeye de cevabi sert oldu MO 134 te olen Bergama krali tum servetini ve topraklarini Roma ya miras birakmisti Scipio herkesi hayrete dusurecek sekilde bu miras alinan paraya tribun olarak el koydugunu ve topraksiz koylulere verilmek uzere toprak komisyonuna verilecegini ilan etti Bu noktada aristokratlar dehsete dusmustu Tiberius u tribunluk sonrasi yargilamakla tehdit ettiler ki kendisi hemen hicbir aracla kendisini savunamazdi zira soylularin onceligi olan Comitia Centuriata da yargilanabilirdi Tiberius bu noktada bir hata yapti ve mo 132 yili tribunluk secimi icin adayligini koydu ki yuzlerce yildir Roma da ertesi sene ayni kisi yine secilmiyordu ve gucun adil dagilimi adina bu teamul halini almisti Scipio Nasica ve yandaslari zamanin konsulu Scaevola yi bu yeni adayligi durdurmasi adina ikna etmeye calistiysa da konsul kacamak yanitlar verip mudahale etmedi ve senatodaki hizip bir ayaklanma baslatti OlumuTiberius yeni adayligi adina kendisini dinleyen genis halk kitlelerine Capitol de soylev verirken senato da ise aristokratlar bir araya gelip bu sureci yukaridan takip ediyorlardi Senatoda Tiberius un tek adamlik iktidari hedefledigi Cumhuriyet dusmani oldugu iddia edilmis ve konsulden olaganustu hal ilan etmesi istenmistir Bu noktada konusma yapan Tiberius a senatodakilerin kendisi hakkinda dusunceleri iletilince Tiberius yandaslarina seslenmeye calissa da kalabalik nedeniyle sesini duyuramamistir ve mecburen eliyle basini isaret ederek hayatinin tehlikede oldugunu anlatmaya calismistir Bu hareket ise senatodaki kalabaliga aktarildiginda her sey cigirindan cikmistir zira Tiberius yandaslarindan tacini istiyor diyerek senatorler yandaslariyla beraber ellerine sopalar tabure ayaklari vs alarak Capitol e akin etmislerdir Kalabalik aristokratlarin ofkeli sekilde saldirisini gordugunde istemsiz olarak yolu acinca aristokratlar dogrudan Tiberius ve yandaslarina acimasizca saldirmislardir ve akabinde ortaya cikan siddet olaylarinda Tiberius ve 20 yandasi dovulerek oldurulmustur Kardesi Gaius abisinin cenazesini almak icin senatorlere gittiyse de sonuc alamadi ve Tiberius ile yandaslarinin cesetleri Tiber nehri ne atilmistir Bu olay artik bir donum noktasi olmustu zira Roma da siyasi meselelerde linc kulturu ortaya cikmis ve demokrasi vahsi bir guc yarisinin ortasina dusmustu MO 132 de Tiberius un birkac yandasi kurulan bir mahkemeyle cezalandirilmasina ragmen senato toprak komisyonunu dagitmadan devamini saglamistir Kaynakca a b c d e f Baker Simon 2012 Eski Roma Istanbul Say Yayinlari ss 71 104 ISBN 978 605 02 0157 4 a b c d e Tiberius Gracchus Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica inc 2 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2022