Tirêj, 1979-1980 yılları arasında yayımlanan Kurmancca ve Zazaca edebiyat dergisidir. 1923'ten sonra Türkiye'de tamamı Kürtçe olarak yayınlanan ilk dergidir. Kırmanççada ilk modern edebi metinler, dilbilimci ve araştırmacı yazar Mehemed Malmîsanij tarafından Tîrêj dergisinde yayımlanmıştır. Devrimci Doğu Kültür Derneği (DDKD) çevresi tarafından hazırlanan dergide yazan isimler arasında F. Totani, gibi isimler vardır.
Tîrêj: Kovara Çandî û Pîşeyî, sayı: 4, Stockholm 1981, 112 sayfa. | |
Editör | Mehemed Malmîsanij |
---|---|
Kategoriler | Kültür & Sanat |
Sıklık | Aylık |
İlk sayı | 1979 |
Son sayı | 1980 |
Ülke | Türkiye |
Dil | Kurmancca, Zazaca |
1979 sonbaharında İzmir'de yayın hayatına başlayan ve dönemlik olarak tasarlanan derginin 3 sayısı İzmir'de basıldı. 4. sayının hazırlıkları sırasında 12 Eylül Darbesi olunca bu sayı İsveç'te, Stockholm'de basıldı. İlk sayısı 63 sayfa olan derginin 19 sayfası Zazaca'ya ayrılırken, 81 sayfa olan üçüncü sayının 42 sayfası Zazaca yazılmıştı. Zazaca bölümünün direktörlüğünü Mehemed Malmîsanij yapıyordu. Dergide hikâye ve şiirler, gramer yazıları ve tercümeler de yer aldı.
Dört sayısı toplam 334 sayfa olan derginin 130 sayfası Kırmanccaya ayrılmış, sunuş yazıları ise Kurmançça ve Kırmançça olarak yazılmıştır.
1. Sayı
Nâzım Hikmet'in Onlar şiiri, Sabahattin Ali’nin Koyun Masal öyküsünün çevirisi, sözlü Kırmançça edebiyatından Riretê Kal (Dedenin Öğütleri) adlı bir masal, Kırmancca Atasözleri’nden bir derleme ve daha sonra ilk Türkçe-Zazaca sözlük olarak yayımlanacak olan sözlüğün ön çalışmaları.
2. sayı
Etnik ve Kitabê Ramıtey adlı iki modern şiir, Engiştê Kejê (Kejê’nin Parmakları) adlı ilk Kırmançça öykü, konuşma dili ile yazı dili arasındaki farkı ve sorunları konu alan ilk Kırmançça makale, Ê Ma W (Bizimkidir) ve Bımusne (Öğret) adlı iki kısa şiir, Xal û Warıza (Dayı ile Yeğen) adlı bir halk öyküsü, Çıbenokê Zazaki (Zazaca Bilmeceler) ve sözlük çalışmasının devamı.
3. sayı
Zerra Mı (Yüreğim), Ewro û Meşti (Bugün ve Yarın) ve Ma Bı Çıman Diy (Gözümüzle Gördük) adlı üç şiir, Diyarbakır ve Erzincan Kırmanççasını dilbilimsel olarak karşılaştıran bir makale, Amerikalı bir oryantalistin 1860 yılında Zazaca’dan bahseden bir çalışmasını inceleyen bir yazı, derlenmiş Kırmancca bilmeceler, Pira Hewtsera (Yedi Başlı Cadı) adlı bir halk masalı ve sözlük çalışmasının devamı
4. sayı
Ma Çı Waşt? (Ne İstedik?), Erik (Vay be) ve Deza (Amcaoğlu) adlı üç şiir, Dersim yöresinden Seyîd Qazî’ye ait bir halk ezgisinin yanı sıra Türkçeden Kırmanççaya çevrilmiş ikinci şiir olarak Hüseyin Ferhad’ın Vılê Kurdan adlı bir şiiri, Zazaki Dır Pronav (Zamir)” (Zazacada Adıllar) adlı bir dilbilim makalesi ve sözlük çalışmasının devamı.
Kaynakça
- ^ "Modern Kırmancca (Zazaca) Edebiyatı". www.zazaki.net. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ "Türkiye'de Yayınlanmış İlk Kürtçe Dergi Tirej Dergisi ve DDKD". www.yorumhane.org. 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ Sert, Soner. "Yılmaz Güney Sinemasında Örgütsel İlişkilerin Yansımaları". bianet.org. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ Uzun, Mehmed. Arşivlenmiş kopya. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ Bîlal Zîlan, "Kovara Tîrêj", Asîva Dergisi, sayı: 4, Gulan-Puşber-Tîrmeh 2012, s. 40
- ^ "Zazaca Yazınının Tarihçesi (I)". www.nasname.com. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.[]
- ^ LEZGÎN, Roşan. "MODERN KIRMANCCA (ZAZACA) EDEBĐYATI". docplayer.biz.tr. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
- ^ Aydoğdu, Yusuf. "Modern Zaza Hikâyeciliğinin Tarihsel Serüveni". dergipark.ulakbim.gov.tr. 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tirej 1979 1980 yillari arasinda yayimlanan Kurmancca ve Zazaca edebiyat dergisidir 1923 ten sonra Turkiye de tamami Kurtce olarak yayinlanan ilk dergidir Kirmanccada ilk modern edebi metinler dilbilimci ve arastirmaci yazar Mehemed Malmisanij tarafindan Tirej dergisinde yayimlanmistir Devrimci Dogu Kultur Dernegi DDKD cevresi tarafindan hazirlanan dergide yazan isimler arasinda F Totani gibi isimler vardir TirejTirej Kovara Candi u Piseyi sayi 4 Stockholm 1981 112 sayfa EditorMehemed MalmisanijKategorilerKultur amp SanatSiklikAylikIlk sayi1979Son sayi1980UlkeTurkiyeDilKurmancca Zazaca 1979 sonbaharinda Izmir de yayin hayatina baslayan ve donemlik olarak tasarlanan derginin 3 sayisi Izmir de basildi 4 sayinin hazirliklari sirasinda 12 Eylul Darbesi olunca bu sayi Isvec te Stockholm de basildi Ilk sayisi 63 sayfa olan derginin 19 sayfasi Zazaca ya ayrilirken 81 sayfa olan ucuncu sayinin 42 sayfasi Zazaca yazilmisti Zazaca bolumunun direktorlugunu Mehemed Malmisanij yapiyordu Dergide hikaye ve siirler gramer yazilari ve tercumeler de yer aldi Dort sayisi toplam 334 sayfa olan derginin 130 sayfasi Kirmanccaya ayrilmis sunus yazilari ise Kurmancca ve Kirmancca olarak yazilmistir 1 SayiNazim Hikmet in Onlar siiri Sabahattin Ali nin Koyun Masal oykusunun cevirisi sozlu Kirmancca edebiyatindan Rirete Kal Dedenin Ogutleri adli bir masal Kirmancca Atasozleri nden bir derleme ve daha sonra ilk Turkce Zazaca sozluk olarak yayimlanacak olan sozlugun on calismalari 2 sayiEtnik ve Kitabe Ramitey adli iki modern siir Engiste Keje Keje nin Parmaklari adli ilk Kirmancca oyku konusma dili ile yazi dili arasindaki farki ve sorunlari konu alan ilk Kirmancca makale E Ma W Bizimkidir ve Bimusne Ogret adli iki kisa siir Xal u Wariza Dayi ile Yegen adli bir halk oykusu Cibenoke Zazaki Zazaca Bilmeceler ve sozluk calismasinin devami 3 sayiZerra Mi Yuregim Ewro u Mesti Bugun ve Yarin ve Ma Bi Ciman Diy Gozumuzle Gorduk adli uc siir Diyarbakir ve Erzincan Kirmanccasini dilbilimsel olarak karsilastiran bir makale Amerikali bir oryantalistin 1860 yilinda Zazaca dan bahseden bir calismasini inceleyen bir yazi derlenmis Kirmancca bilmeceler Pira Hewtsera Yedi Basli Cadi adli bir halk masali ve sozluk calismasinin devami4 sayiMa Ci Wast Ne Istedik Erik Vay be ve Deza Amcaoglu adli uc siir Dersim yoresinden Seyid Qazi ye ait bir halk ezgisinin yani sira Turkceden Kirmanccaya cevrilmis ikinci siir olarak Huseyin Ferhad in Vile Kurdan adli bir siiri Zazaki Dir Pronav Zamir Zazacada Adillar adli bir dilbilim makalesi ve sozluk calismasinin devami Kaynakca Modern Kirmancca Zazaca Edebiyati www zazaki net 24 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2016 Turkiye de Yayinlanmis Ilk Kurtce Dergi Tirej Dergisi ve DDKD www yorumhane org 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2016 Sert Soner Yilmaz Guney Sinemasinda Orgutsel Iliskilerin Yansimalari bianet org 24 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2016 Uzun Mehmed Arsivlenmis kopya 11 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2016 Bilal Zilan Kovara Tirej Asiva Dergisi sayi 4 Gulan Pusber Tirmeh 2012 s 40 Zazaca Yazininin Tarihcesi I www nasname com Erisim tarihi 31 Mayis 2016 olu kirik baglanti LEZGIN Rosan MODERN KIRMANCCA ZAZACA EDEBĐYATI docplayer biz tr 10 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2016 Aydogdu Yusuf Modern Zaza Hikayeciliginin Tarihsel Seruveni dergipark ulakbim gov tr 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2016