Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tiri Manastırı (Gürcüce: თირის მონასტერი), günümüzde tartışmalı Güney Osetya bölgesinde bulunan, Tshinvali'nin yanında konumlanmış bir 13. yüzyıl kilisesidir. Salon kilise planında Gürcü Ortodoks manastırı olarak inşa edilen kilise, Orta Çağ freskleri ve Gürcüce yazıtlar içermektedir. 2008 yılındaki Rus-Gürcü savaşından sonra, Gürcüler manastıra erişimini kaybetmiştir. 2015 yılında kilise binası, özgünlüğünü bozan ve fresklerine kısmen zarar veren bakım çalışmalarına maruz kalmıştır. Bu çalışmalar, Tshinvali'de tartışmaya ve Gürcistan'da protestolara yol açmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
თირის მონასტერი | |
 2013 yılında Tiri Manastırı | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Monasteri, Kurta Belediyesi, Şida Kartli, Gürcistan/Tshinvali rayonu, Güney Osetya |
| Koordinatlar | 42°16′55″K 43°55′44″D / 42.28194°K 43.92889°D |
| Yükseklik | |
| Zirve | Salon kilisesi |
Mimarisi
Tiri Manastırı, Monasteri köyünün yakınlarında, Büyük Liahvi Nehri'nin bir kolu olan Tiri vadisinde, Tshinvali'nin 9 km kuzeybatısında yer almaktadır. Manastır, Theotokos'un Doğumu Kilisesi, bir çan kulesi, bir yemekhane, kaya odalar, surlar ve diğer ek yapılarının kalıntılarından ibarettir. Çoğunlukla yontulmuş bazalt bloklardan inşa edilen yapıda ek olarak tuğla ve kaldırım taşı da kullanılmıştır.
Theotokos'un Doğumu Kilisesi, 15.7 x 8.8 m ölçülerindedir ve 13. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Kilise, sığınak apsisli, dikdörtgen bir salon kilisesi olarak inşa edilmiştir. Kilisedeki apsis, beş kemerli bir ikonostasis ile neften ayrılmaktadır. Orijinal görünüşünü yitiren kilise parçaları, daha sonra gelişigüzel bir şekilde yeniden monte edilmiştir. Kilisedeki sığınak, 14 ve 15. yüzyıl fresklerinin günümüze kadar ulaşmış parçalarına ev sahipliği yapmaktadır. 1420'lerde, kilise günümüzde harabe olan bir sundurma ve eukterion ile genişletilmiştir. Soylu Tavhelidze ailesinin kuzeydeki kilise bodrumu, 1480'lerde eklenmiştir. Cepheler dekoratif taş oymalarla süslenmiştir. Manastırın sahibi olan Tavkhelidze tarafından 14. yüzyılın sonunda kilisenin batı tarafına bitişik iki katlı bir çan kulesi inşa ettirilmiştir. Tiri 16. yüzyılda, 1682'de kilisenin kuzeydoğu ucuna bir aile mahzeni inşa ettiren Taktakidze prenslerine geçmiştir.
Yazıtlar
Üç tane Gürcüce taş yazıt, manastırın dış duvarlarında bulunmaktadır: iki tanesi kilisenin kuzey ve güneyindeki ek binalarda ve biri çan kulesindedir. Orta Çağ Gürcü alfabesi “asomtavruli” ile yazılmış tarihsiz fakat muhtemelen 14. yüzyılın sonlarında yapılmış olan son yazıt, çan kulesinin doğu kapısındaki arşitrav taşına yerleştirilmiştir. Yazıtta, Tavhelisdze ailesinin üyelerinden bahseder: Siaoş, Rati, Asat ve Maçabel. Güneydeki ek binanın batı duvarında yer alan şapelde bulunan, asomtavruli alfabesiyle yazılmış bir başka tarihsiz yazıt, hazinedar Hela ve Bevroz Makhatlişvili'yi anmaktadır. “Mhedruli” alfabesiyle 1682'de kilisenin kuzeyindeki en binanın duvarına yazılmış üçüncü yazıt, yapıyı Taktakidze ailesinin üyelerine atfetmektedir: Piskopos Ruisili Phillip, Ardaşel ve Elizbar.
Ayrıca, eukterionun iç kısmında, zar zor okunabilen asomtavruli alfabesiyle yazılmış iki satırlık yazıtta piskopos Phillip'ten bahsetmektedir. İkonostasisin önündeki mermer mezar taşında, mhedruli alfabesiyle yazılmış on iki satırlık bir yazıt vardır. Yazıtta, soylu prens VI. Vahtang'ın oğlu Rostom'un (ö. 1689) burada öldüğü ve gömüldüğü yazmaktadır. Bu mezarın yanında mezar, Prens Giorgi Maçabeli'nin oğlu Erekle'ye aittir. Erekle, Erivan'da Gürcü Kral II. Erekle için savaşırken 1777 yılında ölmüştür. Bu mezar yazıtları, ilk olarak 1850'de Kafkas antikaları öğrencisi Fransız Marie-Félicité Brosset tarafından yayınlanmıştır.
Tarihi
Tiri Manastırı'ndan, 15. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar çeşitli Gürcü tarihi belgelerinde bahsedilmiştir. 1745'li yıllarda yazan Gürcü akademisyen Prens Vahuşti, Açabeti Kalesinin batısını şöyle tanımlamıştır: "Kubbesiz, fakat güzel bir şekilde inşa edilmiş hoş bir tepede Tiri manastırı vardır. Orası başrahibin konutudur." Rusya'nın Gürcistan'ı ele geçirmesinden sonra, Tiri'nin manastırlığı feshedildi ve 1811'de bir bölge kilisesine dönüştürüldü.
Ağustos 2008'deki Rus-Gürcü Savaşı sırasında manastırın bulunduğu bölge, Rus ve Güney Osetya kuvvetlerinin kontrolü altına girdi. Sonuç olarak, Gürcü din adamları ve kilise cemaatinin Tiri kilisesine girişi engellendi. Bölgedeki çatışmaların bitmesinden hemen sonra, 19 Ağustos 2008'de çekilmiş UNOSAT uydu görüntüsü, kilisede görünür bir hasar olmadığını göstermiştir. Manastır, 2010'da tamamen terk edilene kadar aralıklı olarak çalışmaya devam etti. Temmuz 2015'te, Rus Sputnik ajansı, manastırdaki fresklerin bir kısmı beyaza boyandığı veya zarar gördüğü için kilisenin bir “onarım” işleminden geçtiğini bildirdi; çan kulesindeki taban betonla kaplanmış ve kiliseyi saran yeni bir duvar inşa edilmiştir. Güney Osetya makamları yapılan işlemlerin bilgisizce yapıldığını savundular ve çalışmaların askıya alınmasını talep ettiler. Kilisede ortaya çıkan zarar, Abhazya ve Güney Osetya'daki kültür anıtlarında yapılan "kontrolsüz faaliyetler" ile ilgili endişelerini dile getiren Gürcistan Kültür Bakanlığı tarafından da doğrulandı. 2016 yılında, Gürcistan'ın Birleşmiş Milletler Ofisi Daimi Misyonu, BM Özel Kültürel Haklar Raportörüne, Tiri Manastırı'nın nem ve su sızıntısından daha fazla zarar görmemesi için manastıra acilen müdahale edilmesi gerektiğini bildirdi.
Kaynakça
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ a b c d e Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "თირი [Tiri]". [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (Gürcüce). Tiflis: Georgian National Museum. ss. 248-249. ISBN . 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2019.
- ^ a b c Andghuladze, Nugzar (1969). "თირის მონასტრის წარწერები" [Inscriptions at the Tiri monastery]. Matsne (Gürcüce). 6 (51). ss. 195-209.
- ^ Brosset, Marie-Félicité (1850). Rapports sur un voyage archéologique dans la Géorgie et dans l'Arménie [Report of archaeological voyages in Georgia and Armenia] (Fransızca). St.-Petersbourg: Imprimerie de l'Académie Impériale des Sciences. ss. 60-62.
- ^ , Tsarévitch (1842). Brosset, Marie-Félicité (Ed.). [] (Gürcüce ve Fransızca). S.-Pétersbourg: A la typographie de l'Academie Impériale des Sciences. ss. 254-255. 14 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2019.
- ^ Uvarova, Prasoviya S. (1894). "Христианские памятники [Christian monuments]". Arşivlenmiş kopya Материалы по археологии Кавказа. Вып. IV [Materials for the Archaeology of the Caucasus, Vol. 4] (Rusça). Moskova. s. 175. 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2019.
- ^ (PDF). UNITAR's Operational Satellite Applications Programme — UNOSAT. 11 Eylül 2008. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2019.
- ^ "Ремонтные работы в Тирском монастыре приостановлены" [Repair works at the Tiri monastery has been suspended.] (Rusça). Sputnik South Ossetia. 7 Temmuz 2015. 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2019.
- ^ "Officials confirm damage to Georgian Tiri monastery in occupied territory". Agenda.ge. 16 Temmuz 2015. 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2019.
- ^ "The State of Georgian Cultural Heritage in the occupied Georgian regions ofAbkhazia and Tskhinvali region/South Ossetia" (PDF). Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. 10 Haziran 2016. ss. 3-4. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2019.
Dış bağlantılar
![image]()
Vikikaynak'ta Inscriptions at the Tiri Monastery ile ilgili metin bulabilirsiniz.- YouTube'da "Tiri Manastırı"
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tiri Manastiri Gurcuce თირის მონასტერი gunumuzde tartismali Guney Osetya bolgesinde bulunan Tshinvali nin yaninda konumlanmis bir 13 yuzyil kilisesidir Salon kilise planinda Gurcu Ortodoks manastiri olarak insa edilen kilise Orta Cag freskleri ve Gurcuce yazitlar icermektedir 2008 yilindaki Rus Gurcu savasindan sonra Gurculer manastira erisimini kaybetmistir 2015 yilinda kilise binasi ozgunlugunu bozan ve fresklerine kismen zarar veren bakim calismalarina maruz kalmistir Bu calismalar Tshinvali de tartismaya ve Gurcistan da protestolara yol acmistir Manastir Gurcistan in Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari listesine eklenmistir Tiri Manastiriთირის მონასტერი2013 yilinda Tiri ManastiriGenel bilgilerKonumMonasteri Kurta Belediyesi Sida Kartli Gurcistan Tshinvali rayonu Guney OsetyaKoordinatlar42 16 55 K 43 55 44 D 42 28194 K 43 92889 D 42 28194 43 92889YukseklikZirveSalon kilisesiMimarisiTiri Manastiri Monasteri koyunun yakinlarinda Buyuk Liahvi Nehri nin bir kolu olan Tiri vadisinde Tshinvali nin 9 km kuzeybatisinda yer almaktadir Manastir Theotokos un Dogumu Kilisesi bir can kulesi bir yemekhane kaya odalar surlar ve diger ek yapilarinin kalintilarindan ibarettir Cogunlukla yontulmus bazalt bloklardan insa edilen yapida ek olarak tugla ve kaldirim tasi da kullanilmistir Theotokos un Dogumu Kilisesi 15 7 x 8 8 m olculerindedir ve 13 yuzyilin ikinci yarisinda insa edilmistir Kilise siginak apsisli dikdortgen bir salon kilisesi olarak insa edilmistir Kilisedeki apsis bes kemerli bir ikonostasis ile neften ayrilmaktadir Orijinal gorunusunu yitiren kilise parcalari daha sonra gelisiguzel bir sekilde yeniden monte edilmistir Kilisedeki siginak 14 ve 15 yuzyil fresklerinin gunumuze kadar ulasmis parcalarina ev sahipligi yapmaktadir 1420 lerde kilise gunumuzde harabe olan bir sundurma ve eukterion ile genisletilmistir Soylu Tavhelidze ailesinin kuzeydeki kilise bodrumu 1480 lerde eklenmistir Cepheler dekoratif tas oymalarla suslenmistir Manastirin sahibi olan Tavkhelidze tarafindan 14 yuzyilin sonunda kilisenin bati tarafina bitisik iki katli bir can kulesi insa ettirilmistir Tiri 16 yuzyilda 1682 de kilisenin kuzeydogu ucuna bir aile mahzeni insa ettiren Taktakidze prenslerine gecmistir Yazitlar Can kulesinin uzerindeki 14 yuzyildan kalma Gurcuce yazit Uc tane Gurcuce tas yazit manastirin dis duvarlarinda bulunmaktadir iki tanesi kilisenin kuzey ve guneyindeki ek binalarda ve biri can kulesindedir Orta Cag Gurcu alfabesi asomtavruli ile yazilmis tarihsiz fakat muhtemelen 14 yuzyilin sonlarinda yapilmis olan son yazit can kulesinin dogu kapisindaki arsitrav tasina yerlestirilmistir Yazitta Tavhelisdze ailesinin uyelerinden bahseder Siaos Rati Asat ve Macabel Guneydeki ek binanin bati duvarinda yer alan sapelde bulunan asomtavruli alfabesiyle yazilmis bir baska tarihsiz yazit hazinedar Hela ve Bevroz Makhatlisvili yi anmaktadir Mhedruli alfabesiyle 1682 de kilisenin kuzeyindeki en binanin duvarina yazilmis ucuncu yazit yapiyi Taktakidze ailesinin uyelerine atfetmektedir Piskopos Ruisili Phillip Ardasel ve Elizbar Ayrica eukterionun ic kisminda zar zor okunabilen asomtavruli alfabesiyle yazilmis iki satirlik yazitta piskopos Phillip ten bahsetmektedir Ikonostasisin onundeki mermer mezar tasinda mhedruli alfabesiyle yazilmis on iki satirlik bir yazit vardir Yazitta soylu prens VI Vahtang in oglu Rostom un o 1689 burada oldugu ve gomuldugu yazmaktadir Bu mezarin yaninda mezar Prens Giorgi Macabeli nin oglu Erekle ye aittir Erekle Erivan da Gurcu Kral II Erekle icin savasirken 1777 yilinda olmustur Bu mezar yazitlari ilk olarak 1850 de Kafkas antikalari ogrencisi Fransiz Marie Felicite Brosset tarafindan yayinlanmistir TarihiTiri Manastiri Kontes Uvarova nin kitabindan bir fotograf 1894 Tiri Manastiri ndan 15 yuzyildan 18 yuzyila kadar cesitli Gurcu tarihi belgelerinde bahsedilmistir 1745 li yillarda yazan Gurcu akademisyen Prens Vahusti Acabeti Kalesinin batisini soyle tanimlamistir Kubbesiz fakat guzel bir sekilde insa edilmis hos bir tepede Tiri manastiri vardir Orasi basrahibin konutudur Rusya nin Gurcistan i ele gecirmesinden sonra Tiri nin manastirligi feshedildi ve 1811 de bir bolge kilisesine donusturuldu Agustos 2008 deki Rus Gurcu Savasi sirasinda manastirin bulundugu bolge Rus ve Guney Osetya kuvvetlerinin kontrolu altina girdi Sonuc olarak Gurcu din adamlari ve kilise cemaatinin Tiri kilisesine girisi engellendi Bolgedeki catismalarin bitmesinden hemen sonra 19 Agustos 2008 de cekilmis UNOSAT uydu goruntusu kilisede gorunur bir hasar olmadigini gostermistir Manastir 2010 da tamamen terk edilene kadar aralikli olarak calismaya devam etti Temmuz 2015 te Rus Sputnik ajansi manastirdaki fresklerin bir kismi beyaza boyandigi veya zarar gordugu icin kilisenin bir onarim isleminden gectigini bildirdi can kulesindeki taban betonla kaplanmis ve kiliseyi saran yeni bir duvar insa edilmistir Guney Osetya makamlari yapilan islemlerin bilgisizce yapildigini savundular ve calismalarin askiya alinmasini talep ettiler Kilisede ortaya cikan zarar Abhazya ve Guney Osetya daki kultur anitlarinda yapilan kontrolsuz faaliyetler ile ilgili endiselerini dile getiren Gurcistan Kultur Bakanligi tarafindan da dogrulandi 2016 yilinda Gurcistan in Birlesmis Milletler Ofisi Daimi Misyonu BM Ozel Kulturel Haklar Raportorune Tiri Manastiri nin nem ve su sizintisindan daha fazla zarar gormemesi icin manastira acilen mudahale edilmesi gerektigini bildirdi Kaynakca List of Immovable Cultural Monuments PDF Gurcuce National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia 12 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 a b c d e Gamkrelidze Gela Mindorashvili Davit Bragvadze Zurab Kvatsadze Marine Ed 2013 თირი Tiri Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba The history of Georgia PDF Gurcuce Tiflis Georgian National Museum ss 248 249 ISBN 978 9941 15 896 4 29 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2019 a b c Andghuladze Nugzar 1969 თირის მონასტრის წარწერები Inscriptions at the Tiri monastery Matsne Gurcuce 6 51 ss 195 209 Brosset Marie Felicite 1850 Rapports sur un voyage archeologique dans la Georgie et dans l Armenie Report of archaeological voyages in Georgia and Armenia Fransizca St Petersbourg Imprimerie de l Academie Imperiale des Sciences ss 60 62 Tsarevitch 1842 Brosset Marie Felicite Ed Gurcuce ve Fransizca S Petersbourg A la typographie de l Academie Imperiale des Sciences ss 254 255 14 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2019 Uvarova Prasoviya S 1894 Hristianskie pamyatniki Christian monuments Arsivlenmis kopya Materialy po arheologii Kavkaza Vyp IV Materials for the Archaeology of the Caucasus Vol 4 Rusca Moskova s 175 6 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2019 PDF UNITAR s Operational Satellite Applications Programme UNOSAT 11 Eylul 2008 20 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2019 Remontnye raboty v Tirskom monastyre priostanovleny Repair works at the Tiri monastery has been suspended Rusca Sputnik South Ossetia 7 Temmuz 2015 6 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2019 Officials confirm damage to Georgian Tiri monastery in occupied territory Agenda ge 16 Temmuz 2015 6 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2019 The State of Georgian Cultural Heritage in the occupied Georgian regions ofAbkhazia and Tskhinvali region South Ossetia PDF Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights 10 Haziran 2016 ss 3 4 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Agustos 2019 Dis baglantilarVikikaynak ta Inscriptions at the Tiri Monastery ile ilgili metin bulabilirsiniz YouTube da Tiri Manastiri