Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bazalt, volkanik kaya kütlelerinden biri. Siyah renkte ve kesif yığınlar halindedir. Doğada kütle, damar ve akıntı halinde bulunur. Başlıca özelliklerinden birisi, altıgen prizmalar biçiminde, büyük sütunlar meydana getirmesidir. Bu sütunlar, mağma akıntılarının soğuyup büzülmesinden ileri gelmiştir. Sert ve dayanıklı bir taş olduğundan kaldırım, yapı taş, demiryolu, köprü malzemesi olarak kullanılır. Yeryüzünde çok bol olan bazalt, bazı memleketlerde, binlerce kilometrekarelik yerleri örter. Birleşik Krallık'ın kuzeyi, İrlanda, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde büyük Hindistan'da Dekkan bölgesindeki bazalt yığınları 300.000 kilometrekarelik geniş bir bölgeyi kaplar.
| Magmatik kayaç | |
 | |
| Bileşim | |
|---|---|
| Mafik: amfibol ve piroksen, bazen , , ve/veya olivin. |
Tanım
Tanım olarak, bazalt genellikle% 45-53 silika (Si02) içeren afanitik (ince taneli) magmatik bir kayadır. Bu tanım, Uluslararası Jeoloji Bilimleri Birliği (IUGS) sınıflandırma şemasının tanımına göre belirlenmiştir.İzlanda, Faroe Adaları, Réunion ve Hawaiʻi adaları da dahil olmak üzere birçok okyanus ortası adadaki ana volkanik kayanın yanı sıra, okyanus kabuğunun önemli bir bileşeni olan bazalt Dünya'daki en yaygın volkanik kaya türüdür.Bazalt genellikle görünür mineral tanelerle serpiştirilmiş olan çok ince taneli veya camsı bir görünüme sahiptir. Ortalama yoğunluğu 3,0 g / cm3'tür.
Bazalt genellikle gri veya siyah renktedir ancak mafik (demir açısından zengin) minerallerinin diğer demir oksitlere ve hidroksitlere oksitlenmesi nedeniyle hızlıca kahverengi veya pas kırmızısına dönüşmektedir. Ayrışma veya yüksek konsantrasyonlarda plajiyoklaz nedeniyle, bazı bazaltlar oldukça açık renkli olabilmektedir.Bazalt, büyük mineral kristallerinin büyümesi için çok hızlı bir şekilde erimiş kaya soğuması nedeniyle ince taneli bir mineral dokuya sahiptir; genellikle daha ince taneli bir matrise gömülmüş daha büyük kristaller (fenokristaller) içerir.
bir dokuya sahip bazalt, kaya yapısı çoğunlukla katı olduğunda veziküler bazalt olarak adlandırılır; veziküller bir numunenin hacminin yarısından fazla olduğunda ise scoria denir.
Hadean, Archean ve Dünya tarihinin erken Proterozoik dönemlerinde, olgunlaşmamış kimyası, astenosfer farklılaşması nedeniyle bugününkinden önemli ölçüde farklıdır. Silika (Si02) içeriği% 45'in altında olan volkanik kayalara genellikle komatiit olarak adlandırlmaktadır.
Etimoloji
"Bazalt" kelimesi Eski Yunan βασανίτης (bazanitler) 'den ithal edilmiş "çok sert taş" anlamından türetilmiştir.
Türleri
silika bakımından zengindir ve sodyum açısından fakirdir. Bu kategoriye okyanus tabanının çoğu bazaltları, çoğu büyük okyanus adaları ve Columbia Nehri Platosu gibi karasal sel bazaltları örnek verile bilir.
Yüksek ve düşük titanyum bazaltlar: Bazalik kayalar bazı durumlarda yüksek Ti ve düşük ti çeşitlerinde titanyum (Ti) içeriklerinden sonra sınıflandırılır
Okyanus ortası sırt bazalt (MORB) genellikle sadece okyanus sırtlarında kendini gösteren toleitik bir bazalttır
Zenginleştirilmiş Okyanus ortası sırt bazalt
Normal Okyanus ortası sırt bazalt
Tükenmiş Okyanus ortası sırt bazalt
Yüksek alümina bazalt silika doymamış veya aşırı doymuş şeklinde olabilir.
Alkali bazalt, silis bakımından fakir ve sodyum bakımından zengindir.
Ay bazaltı
Petroloji
Bazaltın mineralojisi, kalsik plajiyoklaz feldspat ve piroksenin baskınlığı ile karakterize edilir. Alkali bazaltlar tipik olarak ortopiroksen içermeyen ancak olivin içeren mineral yapılarına sahiptir.
Toleitik bazaltların çoğu, manto içerisinde yaklaşık 50–100 km derinlikte oluşur. Birçok alkali bazalt daha büyük derinliklerde, belki de 150–200 km kadar derinlikte oluşabilir.
Yüksek alümina bazaltın kökeni, birincil eriyik olup olmadığı veya diğer bazalt tiplerinden fraksiyonasyonla türetilmiş olduğu konusunda anlaşmazlıklarla tartışmaya devam etmektedir.
Jeokimya
En yaygın magmatik kayaçlara göre bazalt bileşimleri, TASO sınıflamasına göre MgO ve CaO bakımından zengin ve Na2O + K2O bakımından düşüktür.
Okyanus ortası sırt bazaltları (MORB), okyanus ortası sırtlarında oluşan karakteristik magmatik kayaçlardır.
Bazaltlarda stronsiyum, Neodimyum, kurşun, hafniyum ve osmiyum gibi elementlerin izotop oranları, Dünya'nın mantosunun evrimi hakkında bilgi edinmek için çok fayda sağlamıştır.
Kısmi eriyikler için kaynak kayalar muhtemelen peridotit ve pirokseniti içerir (örneğin, Sobolev ve ark., 2007).
Morfoloji ve dokular
Bir bazaltın şekli, yapısı ve dokusu, nasıl ve nerede patlak verdiği hakkında bilgi verir. Örneğin püskürmelerinin nasıl ve nerede patladığını teşhis eder.
Subaerial patlamalar
Açık havada bazalt patlaması sonucu, üç farklı lav türü veya volkanik tortu oluşturur: scoria; kül ve lav akıntısı.
Subaerial lav akışları sonucu konilerinin üst kısımlarındaki bazalt, genellikle kayaya hafif bir "köpüklü" doku kazandıracaktır. Bazaltik küller genellikle kırmızıdır ve demir açısından zengin minerallerden oksitlenmiş demir ile renklendirilir.
Bazaltik tüf veya piroklastik kayalar az bulunur fakat varlıkları bilinmemektedir.
Bazalt patlayıcı lav döküntüleri oluşturmak çok sıcak ve akışkandır, Hawaiʻi'nin Mauna Loa yanardağı 19. yüzyılda, Yeni Zelanda Tarawera Dağı 1886 yılında şiddetli bu şekilde patlamıştır.
Sütunlu bazalt
Kalın bir lav akışının soğuması sırasında, kırıklar oluşur. Bu akış nispeten hızlı bir şekilde soğursa, önemli daralma kuvvetleri oluşur.
Sütunların boyutu gevşeme oranına bağlıdır; çok hızlı soğutma olursa çok küçük (<1 cm çap) sütunlara neden olabilirken, yavaş soğutma ise büyük sütunlar üretme olasılığı daha yüksektir.
Yastık bazaltları
Bazalt su altında patladığında veya denize aktığında, su ile temas etmesi sonucu yüzeyi söndürür ve lav içinden başka bir yastık oluşturmak için kırıldığı zaman ayırt edici bir yastık şekli oluşturur. Bu" yastık " doku sualtı bazaltik akışlarda çok yaygındır ve antik kayalarda bulunan bir sualtı patlama ortamının teşhisidir. Tipik olarak camsı bir kabuğa sahip ince taneli bir çekirdekten oluşmuştur. Bireysel yastıkların boyutu 10 cm ile birkaç metre arasında değişir.
Atlantik Okyanusu'ndaki surtsey Adası, bir bazalt yanardağdır. Bu patlamasının ilk aşaması, magmanın oldukça akışkan olduğundan patlayıcı bir özelliğe sahip ve kayanın bir tüf oluşturması için kaynar buhar tarafından parçalanmasına neden oldu. Bu daha sonra tipik bir davranışa geçti.
, özellikle lav akışlarının hızla soğutulmuş yüzeylerindeki kabuklar olarak mevcut olabilir ve yaygın olarak sualtı patlamaları ile ilişkilidir.
Yastık bazaltı ayrıca bazı yer altı volkanik patlamaları tarafından da üretilir.
Bazaltik Kayalarda Yaşam
Sualtı volkanik bazaltın yaygın korozyon özellikleri, bazaltik kayaçlar ve deniz suyu arasındaki kimyasal değişiminde önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Bazaltik kayaçlarda bulunan önemli miktarda demir, Fe (II) ve manganez, Mn (II), bakteriler için potansiyel enerji kaynakları sağlar. Bakterilerin bazaltik camın ve deniz suyunun kimyasal bileşimini değiştirmedeki etkisi, bu etkileşimlerin yaşam kökenine hidrotermal menfezlerin uygulanmasına yol açabileceğini düşündürmektedir.
Dağıtım
Dünyada, bazalt magmalarının çoğu, mantonun dekompresyon erimesiyle oluşmuştur
Okyanustaki tektonik plakalarının kabuk kısımları ağırlıklı olarak bazalttan oluşur.
Bazalt, dünyanın en yaygın kaya türlerinden biridir. Bazalt, büyük magmatiklerin en tipik kayasıdır. Bazaltın en büyük oluşumları okyanus tabanındadır. Deniz seviyesinin üstündeki bazalt, sıcak nokta adalarında ve volkanik yayların etrafında yaygındır. Bununla birlikte, karadaki en büyük bazalt boylar taşkın bazaltlarına karşılık gelir. Kıta taşkın bazaltlarına örnek olarak Hindistan'daki Deccan Tuzakları, Britanya Kolombiyası, Kanada'daki Chilcotin Grubu, Brezilya'daki Paraná Tuzakları, Rusya'daki Sibirya Tuzakları, Güney Afrika'daki Karoo sel bazalt eyaleti, Washington'un Columbia Nehri Platosu'nda olduğu bilinmektedir.
Ay ve Marslı bazalt
Bu bazalt robotik Rus Luna programı tarafından keşfelip ve ay göktaşları arasında temsil edilmiştir. Ay bazaltları, temel olarak ağırlıkça yaklaşık% 17 ila 22 FeO arasında değişen yüksek demir içeriklerinde Dünya'daki diğer bazaltlardan farklıdır. Aynı zamanda, ağırlıkça yaklaşık% 13 oranında değişen çok çeşitli titanyum konsantrasyonlarına (mineral ilmenitinde bulunur) sahiptirler. Geleneksel olarak, ay bazaltları titanyum içeriğine göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflar yüksek Titanyum, düşük Titanyum ve çok düşük Titanyum olarak adlandırılmıştır.
Ay'ın bazaltlarının çoğu 3 ila 3,5 milyar yıl önce ortaya çıkmış olup ancak en eski örnekler 4,2 milyar önce keşfedilmiş ve en genç akışların 1,2 milyar yıl önce patladığı tahmin edilmektedir.
Metamorfizma
Bazaltlar, metamorfik koşullar hakkında hayati bilgiler verebildikleri için önemli kayalardır. Metamorfize edilmiş bazaltlar, altın yatakları, bakır yatakları, cevheri yatakları ve diğerleri dahil olmak üzere çeşitli yatakları için önemli noktalardır.
Ayrışma
Dünya yüzeyinde bulunan diğer kayalara kıyasla, bazaltlar nispeten hızlı ayrışır. Bazalt,havada hızla oksitlenir, kayayı demir oksit (pas) nedeniyle kahverengiden kırmızı renge dönüştürür. Kimyasal ayrışma ayrıca bazaltik bölgelere asitleşmeye karşı güçlü bir tepki veren kalsiyum, sodyum ve magnezyum gibi suda çözünür katyonları da serbest bırakır.
Kullanım Alanları
Bazalt, inşaatta (örneğin yapı taşları veya zemin işlerinde), parke taşları yapımında ve heykel yapımında kullanılır.
Ayrıca Bakınız
- Mafik - Magnezyum ve demir açısından zengin silikat mineral veya magmatik kaya
- Magmatik kaya - Magma veya lavın soğutulması veya katılaşmasıyla oluşan kaya
- Volkan - sıcak lav, volkanik kül ve gazların yüzeyin altındaki bir magma odasından açığa çıkması
- - bazaltik volkanik cam
Kaynakça
- ^ "USGS: Volkan Tehlikeleri Programı" . ABD Jeoloji Araştırması . 2018 . Erişim tarihi: 8 Şubat 2018 .
- ^ LE BAS, MJ; STRECKEISEN, AL (1991). "Magmatik kayaçların IUGS sistematiği". Jeoloji Derneği Dergisi . 148 (5): 825-833. Bibcode : 1991JGSoc.148..825L . CiteSeerX 10.1.1.692.4446 . doi : 10.1144 / gsjgs.148.5.0825 .
- ^ "Kaya Sınıflandırma Şeması - Cilt 1 - Magmatik" . İngiliz Jeoloji Araştırması: Kaya Sınıflandırma Şeması . 1 : 1–52. 1999.
- ^ Hyndman, Donald W. (1985). Magmatik ve metamorfik kayaçların petrolojisi (2. baskı). McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-031658-4.
- ^ Hyndman, Donald W. (1985). Magmatik ve metamorfik kayaçların petrolojisi (2. baskı). McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-031658-4.
- ^ Condie, Kent C. (1997). Msgstr "Bölüm 3:" Tektonik ayarlar " " . Plaka Tektoniği ve Kabuksal Evrim . Butterworth-Heinemann / Elsevier. s. 69. ISBN 978-0-7506-3386-4.
- ^ KUSHIRO, Ikuo (2007). "Batma bölgelerinde magmaların kökeni: deneysel çalışmaların gözden geçirilmesi" . Japonya Akademisi, B Grubu Kitabı . 83 (1): 1-15. Bibcode : 2007PJAB ... 83 .... 1K . doi : 10.2183 / pjab.83.1 . ISSN 0386-2208 . PMC 3756732 . PMID 24019580 .
- ^ Ozerov, Alexei Y (Ocak 2000). "Klyuchevskoy yanardağı, Kamçatka, Rusya'nın yüksek alümina bazaltlarının evrimi, mineral inklüzyonlarının mikroprob analizlerine dayanarak evrimi" (PDF) . Volkanoloji ve Jeotermal Araştırma Dergisi . 95 (1-4): 65-79. Bibcode : 2000JVGR ... 95 ... 65O . doi : 10.1016 / S0377-0273 (99) 00118-3 .
- ^ Smalley, IJ 1966. Bazalt akışlarında büzülme çatlak ağları. Geological Magazine 103,101-114. https://doi.org/10.1017/S0016756800050482
- ^ Hance, Jeremy (5 Ocak 2010). "Sualtı kayaları Amerika'nın Doğu Kıyısındaki büyük karbon depolaması için kullanılabilir" . Mongabay . Erişim tarihi: 4 Kasım 2015 .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bazalt volkanik kaya kutlelerinden biri Siyah renkte ve kesif yiginlar halindedir Dogada kutle damar ve akinti halinde bulunur Baslica ozelliklerinden birisi altigen prizmalar biciminde buyuk sutunlar meydana getirmesidir Bu sutunlar magma akintilarinin soguyup buzulmesinden ileri gelmistir Sert ve dayanikli bir tas oldugundan kaldirim yapi tas demiryolu kopru malzemesi olarak kullanilir Yeryuzunde cok bol olan bazalt bazi memleketlerde binlerce kilometrekarelik yerleri orter Birlesik Krallik in kuzeyi Irlanda Almanya ve Amerika Birlesik Devletleri nde buyuk Hindistan da Dekkan bolgesindeki bazalt yiginlari 300 000 kilometrekarelik genis bir bolgeyi kaplar BazaltMagmatik kayacBilesimMafik amfibol ve piroksen bazen ve veya olivin Diyarbakir daki Behram Pasa Camii yapiminda bazalt kullanilmistir Sutunlu bazalt Yellowstone Milli Parki ABD Tanim Tanim olarak bazalt genellikle 45 53 silika Si02 iceren afanitik ince taneli magmatik bir kayadir Bu tanim Uluslararasi Jeoloji Bilimleri Birligi IUGS siniflandirma semasinin tanimina gore belirlenmistir Izlanda Faroe Adalari Reunion ve Hawaiʻi adalari da dahil olmak uzere bircok okyanus ortasi adadaki ana volkanik kayanin yani sira okyanus kabugunun onemli bir bileseni olan bazalt Dunya daki en yaygin volkanik kaya turudur Bazalt genellikle gorunur mineral tanelerle serpistirilmis olan cok ince taneli veya camsi bir gorunume sahiptir Ortalama yogunlugu 3 0 g cm3 tur Bazalt genellikle gri veya siyah renktedir ancak mafik demir acisindan zengin minerallerinin diger demir oksitlere ve hidroksitlere oksitlenmesi nedeniyle hizlica kahverengi veya pas kirmizisina donusmektedir Ayrisma veya yuksek konsantrasyonlarda plajiyoklaz nedeniyle bazi bazaltlar oldukca acik renkli olabilmektedir Bazalt buyuk mineral kristallerinin buyumesi icin cok hizli bir sekilde erimis kaya sogumasi nedeniyle ince taneli bir mineral dokuya sahiptir genellikle daha ince taneli bir matrise gomulmus daha buyuk kristaller fenokristaller icerir bir dokuya sahip bazalt kaya yapisi cogunlukla kati oldugunda vezikuler bazalt olarak adlandirilir vezikuller bir numunenin hacminin yarisindan fazla oldugunda ise scoria denir Hadean Archean ve Dunya tarihinin erken Proterozoik donemlerinde olgunlasmamis kimyasi astenosfer farklilasmasi nedeniyle bugununkinden onemli olcude farklidir Silika Si02 icerigi 45 in altinda olan volkanik kayalara genellikle komatiit olarak adlandirlmaktadir Etimoloji Sutunlu bazalt Szent Gyorgy Hill Macaristan Bazalt kelimesi Eski Yunan basaniths bazanitler den ithal edilmis cok sert tas anlamindan turetilmistir Turleri silika bakimindan zengindir ve sodyum acisindan fakirdir Bu kategoriye okyanus tabaninin cogu bazaltlari cogu buyuk okyanus adalari ve Columbia Nehri Platosu gibi karasal sel bazaltlari ornek verile bilir Yuksek ve dusuk titanyum bazaltlar Bazalik kayalar bazi durumlarda yuksek Ti ve dusuk ti cesitlerinde titanyum Ti iceriklerinden sonra siniflandirilir Okyanus ortasi sirt bazalt MORB genellikle sadece okyanus sirtlarinda kendini gosteren toleitik bir bazalttir Zenginlestirilmis Okyanus ortasi sirt bazalt Normal Okyanus ortasi sirt bazalt Tukenmis Okyanus ortasi sirt bazalt Yuksek alumina bazalt silika doymamis veya asiri doymus seklinde olabilir Alkali bazalt silis bakimindan fakir ve sodyum bakimindan zengindir Ay bazalti Petroloji Bazaltin mineralojisi kalsik plajiyoklaz feldspat ve piroksenin baskinligi ile karakterize edilir Alkali bazaltlar tipik olarak ortopiroksen icermeyen ancak olivin iceren mineral yapilarina sahiptir Toleitik bazaltlarin cogu manto icerisinde yaklasik 50 100 km derinlikte olusur Bircok alkali bazalt daha buyuk derinliklerde belki de 150 200 km kadar derinlikte olusabilir Yuksek alumina bazaltin kokeni birincil eriyik olup olmadigi veya diger bazalt tiplerinden fraksiyonasyonla turetilmis oldugu konusunda anlasmazliklarla tartismaya devam etmektedir Jeokimya En yaygin magmatik kayaclara gore bazalt bilesimleri TASO siniflamasina gore MgO ve CaO bakimindan zengin ve Na2O K2O bakimindan dusuktur Arizona Vesikuler bazalt ABD Okyanus ortasi sirt bazaltlari MORB okyanus ortasi sirtlarinda olusan karakteristik magmatik kayaclardir Bazaltlarda stronsiyum Neodimyum kursun hafniyum ve osmiyum gibi elementlerin izotop oranlari Dunya nin mantosunun evrimi hakkinda bilgi edinmek icin cok fayda saglamistir Kismi eriyikler icin kaynak kayalar muhtemelen peridotit ve pirokseniti icerir ornegin Sobolev ve ark 2007 Morfoloji ve dokular Bir bazaltin sekli yapisi ve dokusu nasil ve nerede patlak verdigi hakkinda bilgi verir Ornegin puskurmelerinin nasil ve nerede patladigini teshis eder Subaerial patlamalar Ukrayna yakinindaki bazalt sutunlari Acik havada bazalt patlamasi sonucu uc farkli lav turu veya volkanik tortu olusturur scoria kul ve lav akintisi Subaerial lav akislari sonucu konilerinin ust kisimlarindaki bazalt genellikle kayaya hafif bir kopuklu doku kazandiracaktir Bazaltik kuller genellikle kirmizidir ve demir acisindan zengin minerallerden oksitlenmis demir ile renklendirilir Bazaltik tuf veya piroklastik kayalar az bulunur fakat varliklari bilinmemektedir Bazalt patlayici lav dokuntuleri olusturmak cok sicak ve akiskandir Hawaiʻi nin Mauna Loa yanardagi 19 yuzyilda Yeni Zelanda Tarawera Dagi 1886 yilinda siddetli bu sekilde patlamistir Sutunlu bazalt Kalin bir lav akisinin sogumasi sirasinda kiriklar olusur Bu akis nispeten hizli bir sekilde sogursa onemli daralma kuvvetleri olusur Sutunlarin boyutu gevseme oranina baglidir cok hizli sogutma olursa cok kucuk lt 1 cm cap sutunlara neden olabilirken yavas sogutma ise buyuk sutunlar uretme olasiligi daha yuksektir Dev Gecit Kuzey Irlanda daAktif bir bazalt lav akisiYastik bazaltlari Bazalt su altinda patladiginda veya denize aktiginda su ile temas etmesi sonucu yuzeyi sondurur ve lav icinden baska bir yastik olusturmak icin kirildigi zaman ayirt edici bir yastik sekli olusturur Bu yastik doku sualti bazaltik akislarda cok yaygindir ve antik kayalarda bulunan bir sualti patlama ortaminin teshisidir Tipik olarak camsi bir kabuga sahip ince taneli bir cekirdekten olusmustur Bireysel yastiklarin boyutu 10 cm ile birkac metre arasinda degisir Atlantik Okyanusu ndaki surtsey Adasi bir bazalt yanardagdir Bu patlamasinin ilk asamasi magmanin oldukca akiskan oldugundan patlayici bir ozellige sahip ve kayanin bir tuf olusturmasi icin kaynar buhar tarafindan parcalanmasina neden oldu Bu daha sonra tipik bir davranisa gecti ozellikle lav akislarinin hizla sogutulmus yuzeylerindeki kabuklar olarak mevcut olabilir ve yaygin olarak sualti patlamalari ile iliskilidir Yastik bazalti ayrica bazi yer alti volkanik patlamalari tarafindan da uretilir Bazaltik Kayalarda Yasam Sualti volkanik bazaltin yaygin korozyon ozellikleri bazaltik kayaclar ve deniz suyu arasindaki kimyasal degisiminde onemli bir rol oynayabilecegini gostermektedir Bazaltik kayaclarda bulunan onemli miktarda demir Fe II ve manganez Mn II bakteriler icin potansiyel enerji kaynaklari saglar Bakterilerin bazaltik camin ve deniz suyunun kimyasal bilesimini degistirmedeki etkisi bu etkilesimlerin yasam kokenine hidrotermal menfezlerin uygulanmasina yol acabilecegini dusundurmektedir Dagitim Dunyada bazalt magmalarinin cogu mantonun dekompresyon erimesiyle olusmustur Okyanustaki tektonik plakalarinin kabuk kisimlari agirlikli olarak bazalttan olusur Brezilya Bazalt dunyanin en yaygin kaya turlerinden biridir Bazalt buyuk magmatiklerin en tipik kayasidir Bazaltin en buyuk olusumlari okyanus tabanindadir Deniz seviyesinin ustundeki bazalt sicak nokta adalarinda ve volkanik yaylarin etrafinda yaygindir Bununla birlikte karadaki en buyuk bazalt boylar taskin bazaltlarina karsilik gelir Kita taskin bazaltlarina ornek olarak Hindistan daki Deccan Tuzaklari Britanya Kolombiyasi Kanada daki Chilcotin Grubu Brezilya daki Parana Tuzaklari Rusya daki Sibirya Tuzaklari Guney Afrika daki Karoo sel bazalt eyaleti Washington un Columbia Nehri Platosu nda oldugu bilinmektedir Ay ve Marsli bazalt Bu bazalt robotik Rus Luna programi tarafindan kesfelip ve ay goktaslari arasinda temsil edilmistir Ay bazaltlari temel olarak agirlikca yaklasik 17 ila 22 FeO arasinda degisen yuksek demir iceriklerinde Dunya daki diger bazaltlardan farklidir Ayni zamanda agirlikca yaklasik 13 oraninda degisen cok cesitli titanyum konsantrasyonlarina mineral ilmenitinde bulunur sahiptirler Geleneksel olarak ay bazaltlari titanyum icerigine gore siniflandirilmistir Bu siniflar yuksek Titanyum dusuk Titanyum ve cok dusuk Titanyum olarak adlandirilmistir ay olivin bazalt Ay in bazaltlarinin cogu 3 ila 3 5 milyar yil once ortaya cikmis olup ancak en eski ornekler 4 2 milyar once kesfedilmis ve en genc akislarin 1 2 milyar yil once patladigi tahmin edilmektedir Metamorfizma Bazaltlar metamorfik kosullar hakkinda hayati bilgiler verebildikleri icin onemli kayalardir Metamorfize edilmis bazaltlar altin yataklari bakir yataklari cevheri yataklari ve digerleri dahil olmak uzere cesitli yataklari icin onemli noktalardir Ayrisma Dunya yuzeyinde bulunan diger kayalara kiyasla bazaltlar nispeten hizli ayrisir Bazalt havada hizla oksitlenir kayayi demir oksit pas nedeniyle kahverengiden kirmizi renge donusturur Kimyasal ayrisma ayrica bazaltik bolgelere asitlesmeye karsi guclu bir tepki veren kalsiyum sodyum ve magnezyum gibi suda cozunur katyonlari da serbest birakir Orijinal bazaltin siyah rengini veren mineraller yesil minerallere donusturulmustur Kullanim Alanlari Bazalt insaatta ornegin yapi taslari veya zemin islerinde parke taslari yapiminda ve heykel yapiminda kullanilir Ayrica BakinizMafik Magnezyum ve demir acisindan zengin silikat mineral veya magmatik kaya Magmatik kaya Magma veya lavin sogutulmasi veya katilasmasiyla olusan kaya Volkan sicak lav volkanik kul ve gazlarin yuzeyin altindaki bir magma odasindan aciga cikmasi bazaltik volkanik cam Kaynakca USGS Volkan Tehlikeleri Programi ABD Jeoloji Arastirmasi 2018 Erisim tarihi 8 Subat 2018 LE BAS MJ STRECKEISEN AL 1991 Magmatik kayaclarin IUGS sistematigi Jeoloji Dernegi Dergisi 148 5 825 833 Bibcode 1991JGSoc 148 825L CiteSeerX 10 1 1 692 4446 doi 10 1144 gsjgs 148 5 0825 Kaya Siniflandirma Semasi Cilt 1 Magmatik Ingiliz Jeoloji Arastirmasi Kaya Siniflandirma Semasi 1 1 52 1999 Hyndman Donald W 1985 Magmatik ve metamorfik kayaclarin petrolojisi 2 baski McGraw Hill ISBN 978 0 07 031658 4 Hyndman Donald W 1985 Magmatik ve metamorfik kayaclarin petrolojisi 2 baski McGraw Hill ISBN 978 0 07 031658 4 Condie Kent C 1997 Msgstr Bolum 3 Tektonik ayarlar Plaka Tektonigi ve Kabuksal Evrim Butterworth Heinemann Elsevier s 69 ISBN 978 0 7506 3386 4 KUSHIRO Ikuo 2007 Batma bolgelerinde magmalarin kokeni deneysel calismalarin gozden gecirilmesi Japonya Akademisi B Grubu Kitabi 83 1 1 15 Bibcode 2007PJAB 83 1K doi 10 2183 pjab 83 1 ISSN 0386 2208 PMC 3756732 PMID 24019580 Ozerov Alexei Y Ocak 2000 Klyuchevskoy yanardagi Kamcatka Rusya nin yuksek alumina bazaltlarinin evrimi mineral inkluzyonlarinin mikroprob analizlerine dayanarak evrimi PDF Volkanoloji ve Jeotermal Arastirma Dergisi 95 1 4 65 79 Bibcode 2000JVGR 95 65O doi 10 1016 S0377 0273 99 00118 3 Smalley IJ 1966 Bazalt akislarinda buzulme catlak aglari Geological Magazine 103 101 114 https doi org 10 1017 S0016756800050482 Hance Jeremy 5 Ocak 2010 Sualti kayalari Amerika nin Dogu Kiyisindaki buyuk karbon depolamasi icin kullanilabilir Mongabay Erisim tarihi 4 Kasim 2015 Arsivlenmis kopya 10 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020