Titus Flavius Vespasianus (30 Aralık 39 - 13 Eylül 81), Titus adıyla da bilinen Flavius Hanedanı mensubu, Roma İmparatorudur (79 - 81).
Titus | |||||
---|---|---|---|---|---|
İmparator Titus'un büstü | |||||
10. Roma İmparatoru | |||||
Hüküm süresi | 24 Haziran 79 – 13 Eylül 81 | ||||
Önce gelen | Vespasian | ||||
Sonra gelen | Domitian | ||||
Doğum | 30 Aralık 39 Roma | ||||
Ölüm | 13 Eylül 81 (41 yaşında) Roma | ||||
Eş(ler)i | Arrecina Tertulla (64-5) Marcia Furnilla (65) | ||||
| |||||
Hanedan | Flavius Hanedanı | ||||
Babası | Vespasian | ||||
Annesi | Yaşlı Domitilla |
Titus, MS 70'teki Yahudi ayaklanmasını da bastıran başarılı bir generaldi. Tacitus ve çağdaşı tarihçilere göre iyi bir imparator olarak mütalaa edilir. En çok Roma'daki kamu alanlarında yaptığı düzenlemelerle ve Vezüv yanardağı'nın püskürmesi (79), 80'deki Roma Yangını gibi iki büyük felaketin yaralarının iyileştirilmesinde gösterdiği cömertlikler ile tanınır.
Gençliği ve askeri başarıları
Titus MS 30 Aralık 39'da Caligula'nın ölüm yılında Vespasian'ın (İmparatorluğunu henüz ilan etmediği sırada) büyük oğlu olarak Roma'da doğdu. Annesi Yaşlı Domitilla'dır.
61'den 63'e kadar Büyük Britanya ve Cermanya'da ordu da orta kademe subay olarak görev aldı.
64'te Roma'ya dönerek önceki Praetorian muhafızları komutanının kızı olan ile evlendi. 'nın bir yıl sonra ölmesi üzerine daha seçkin bir ailenin kızı olan ile evlendi. Bu evlilikten Julia Flavia adında bir kızları oldu. Eşi Marcia'nın ailesi Nero'ya karşı muhalefetle bağlantılıydı ama her halükarda 65'teki komplosunun başarısızlığı üzerine artan korkuları, eşi ile giderek az görüşmesine ve sonunda boşanmasına yol açtı.
Titus 70'teki (ya da 67) Yahudi isyanını bastırmaya, babası Vespasian ile birlikte gitti. Çatışmada adıyla bilinen 15. Lejyonun komutanı olarak hizmet verdi. İmparator Galba'nın öldürülmesiyle Titus, bir Flavianus olduğu için Suriye valisi 'u safına çekmeyi başardı. Titus, ve çevrelerindeki taraftarları ile birlikte Vespasian adına çalışmalar yürütmeye başladılar. Dört imparator yılında(69) Vespasian (70 yılında Yahudi isyanını 4 lejyonuyla birlikte sonlandıracak olan) Titus'a savaşın yönetimini bırakarak, tahtta hak iddia etmek üzere Roma'ya döndü. Kudüs yağmalandı, 2. Kudüs tapınağı yokedildi, insanların birçoğu dağıtıldı ya da öldürüldü. Titus Kudüste olduğu sırada Yahudiye kralı 'nın kızı olan ile aşk yaşadı. 71'de Roma'ya döndüğünde zaferi için ödüllendirildi. Roma Forumu'nun girişindeki bu zafer onuruna yapılmıştır. Babasının yanında çeşitli konsüllük görevlerinde bulundu ve Praetorian muhafızlarının imparatorluğa sadakatlerini sağlamak üzere muhafızların komutanı olarak hizmet verdi. Bu olaylar tarihçi Josephus tarafından yazılan Kudüs'ün yıkılışı (Phlauiou Iôsêpou historia Ioudaïkou polemou pros Rhômaious bibliona) adlı eserde anlatılmaktadır.
İmparatorluk Dönemi
Titus 79 yılında babasının halefi olarak İmparator oldu. Suetonius'un bu noktada yazdıklarına göre, yeni bir Kleopatra olarak kıyaslanan Berenice ile olan ilişkisinde var olduğunu iddia ettikleri ahlaksızlıklarından dolayı birçok insan onun ikinci bir Nero olacağı korkusuna kapıldı. Aksine karşılarında ahlaksızlık yerine fazilet sahibi, etkili ve halk tarafından sevilen, bir imparator buldular. Vatana ihanet yargılamalarını durdurdu, Muhbirleri cezalandırdı, hiçbir vatandaştan hiçbir şey almadı ve bu zamana kadar pahalı gladyatör oyunları düzenlemedi. Kemerine ilave olarak (ölümünden kısa bir süre sonra Domitian zamanında yapılan ile karıştırılmamalı !),Colosseum'un inşaatını tam olarak bitirdi ve Nero'un eski arazisinde Domus Aurea'ya Titus Hamamları'nı yaptırdı.
Titus, Vezüv Yanardağı'nın Napoli Körfezi etrafındaki Pompeii ve Herculaneum gibi şehirler ve sayfiye yerlerindeki hayatları ve binaları yerle bir ettiği 24 Ağustos 79'da imparatordu. 80 yılında ise vebanın vurduğu Roma'yı büyük bir yangın harabeye çevirdi. Titus veba kadar, depremin ve yangının kurbanlarının acılarını hafifletmek için büyük miktarlarda para harcadı. Pompeii'yi patlamadan hemen sonra ve ertesi yıl tekrar ziyaret etti. Saltanatı aynı zamanda Nero'ya ses ve görünüş olarak benzeyen ve onun gibi Lir çalabilen "taklit Nero" 'un isyanını gördü. Terentius kısa süre sonra Fırat Nehrinin ötesine kaçmak zorunda kalacak ve Perslere sığınacaktı.
Sadece iki yıl sonra, Titus yüksek ateşten öldü. Suetonius'un yazdığına göre, sıtmaya yakalanmıştı ya da kardeşi Domitian'a bağlı doktorlar tarafından zehirlenmişti. Senato tarafından tanrılaştırıldı ve Domitian halefi oldu.
Titus'un ünü, zalimlikleri çağdaşı Tacitus tarafından ayrıntılı bir şekilde anlatılan kardeşi Domitian'ın karakterine göre zıt olması nedeniyle sürekli arttı. Titus daha sonraki imparatorlar, özellikle de Beş İyi İmparator tarafından bir model olarak kullanıldı.
Babylonian Talmud'una göre (Gittin 56b), bir sinek Titus'un burnunun içine girdi ve beynine ulaştı. Öldüğünde, kafatası açıldı ve neredeyse iri bir kuş büyüklüğünde bir sinek bulundu. Söylendiğine göre ölümüne bu sinek neden olmuş ve kötü davranışlarının ilahi bir cezası olarak değerlendirilmişti. Bazı Yahudi yorumcular her hâlükârda bunu ciddiye almazlar.
Ayrıca bakınız
- Titus'un merhameti (La Clemenza di Tito) Wolfgang Amadeus Mozart tarafından yazılmış bir opera-seria.
- (Kudüs'ün Yıkımı) 28 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Edebiyatta Titus
- , Titus ve Berenice arasındaki aşk ilişkisi hakkında bir Jean Racine oyunu.
- Josephus Üçlemesi, Lion Feuchtwanger Romanı - Flavius Josephus hakkında, Vespasian, Titus, Domitian, , , Jerusalem'in (Kudüs) ve (tapınağı)'nın yıkılışı ve Roma İmparatorluğunda Yahudilerin cezalandırılması.
- Titus'un merhameti (La clemenza di Tito), Mozart tarafından hazırlanmış opera
- Romanlar
Wikimedia Commons'ta Titus (Roma imparatoru) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Bilgi
- Amici, diem perdidi. Çevirisi: "Dostlarım, bir gün kaybettim.", Titus tarafından, iyi bir iş yapmadığı gün hakkında söyledikleri. Kaynak: ' (on iki Sezar'ın hayatı) Titus'un Hayatı 8.1
Latince ve İngilizce Çevirisi
- "Yaptım, ama bir hata .", Titus'un son sözleri. Ne hakkında söylediği bilinmiyor.
Dış bağlantılar
- Titus'un Hayatı 24 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Suetonius; İngilizce çevirisi ve Latince orijinali) (İngilizce)
- (İngilizce)
Titus (Roma imparatoru) Doğumu: 30 Aralık 39 Ölümü: 13 Eylül 81 | ||
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Vespasian | Roma İmparatoru 79 - 81 | Sonra gelen: Domitian |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Titus Flavius Vespasianus 30 Aralik 39 13 Eylul 81 Titus adiyla da bilinen Flavius Hanedani mensubu Roma Imparatorudur 79 81 TitusImparator Titus un bustu10 Roma ImparatoruHukum suresi24 Haziran 79 13 Eylul 81Once gelenVespasianSonra gelenDomitianDogum30 Aralik 39 RomaOlum13 Eylul 81 41 yasinda RomaEs ler iArrecina Tertulla 64 5 Marcia Furnilla 65 Tam adiTitus Flavius VespasianusHanedanFlavius HanedaniBabasiVespasianAnnesiYasli Domitilla Titus MS 70 teki Yahudi ayaklanmasini da bastiran basarili bir generaldi Tacitus ve cagdasi tarihcilere gore iyi bir imparator olarak mutalaa edilir En cok Roma daki kamu alanlarinda yaptigi duzenlemelerle ve Vezuv yanardagi nin puskurmesi 79 80 deki Roma Yangini gibi iki buyuk felaketin yaralarinin iyilestirilmesinde gosterdigi comertlikler ile taninir Gencligi ve askeri basarilariTitus MS 30 Aralik 39 da Caligula nin olum yilinda Vespasian in Imparatorlugunu henuz ilan etmedigi sirada buyuk oglu olarak Roma da dogdu Annesi Yasli Domitilla dir 61 den 63 e kadar Buyuk Britanya ve Cermanya da ordu da orta kademe subay olarak gorev aldi 64 te Roma ya donerek onceki Praetorian muhafizlari komutaninin kizi olan ile evlendi nin bir yil sonra olmesi uzerine daha seckin bir ailenin kizi olan ile evlendi Bu evlilikten Julia Flavia adinda bir kizlari oldu Esi Marcia nin ailesi Nero ya karsi muhalefetle baglantiliydi ama her halukarda 65 teki komplosunun basarisizligi uzerine artan korkulari esi ile giderek az gorusmesine ve sonunda bosanmasina yol acti Titus 70 teki ya da 67 Yahudi isyanini bastirmaya babasi Vespasian ile birlikte gitti Catismada adiyla bilinen 15 Lejyonun komutani olarak hizmet verdi Imparator Galba nin oldurulmesiyle Titus bir Flavianus oldugu icin Suriye valisi u safina cekmeyi basardi Titus ve cevrelerindeki taraftarlari ile birlikte Vespasian adina calismalar yurutmeye basladilar Dort imparator yilinda 69 Vespasian 70 yilinda Yahudi isyanini 4 lejyonuyla birlikte sonlandiracak olan Titus a savasin yonetimini birakarak tahtta hak iddia etmek uzere Roma ya dondu Kudus yagmalandi 2 Kudus tapinagi yokedildi insanlarin bircogu dagitildi ya da olduruldu Titus Kuduste oldugu sirada Yahudiye krali nin kizi olan ile ask yasadi 71 de Roma ya dondugunde zaferi icin odullendirildi Roma Forumu nun girisindeki bu zafer onuruna yapilmistir Babasinin yaninda cesitli konsulluk gorevlerinde bulundu ve Praetorian muhafizlarinin imparatorluga sadakatlerini saglamak uzere muhafizlarin komutani olarak hizmet verdi Bu olaylar tarihci Josephus tarafindan yazilan Kudus un yikilisi Phlauiou Iosepou historia Ioudaikou polemou pros Rhomaious bibliona adli eserde anlatilmaktadir Imparatorluk DonemiRoma imparatorlari Vespasianus solda ve Titus un sagda bustleri Capitoline Muzesi Roma Titus 79 yilinda babasinin halefi olarak Imparator oldu Suetonius un bu noktada yazdiklarina gore yeni bir Kleopatra olarak kiyaslanan Berenice ile olan iliskisinde var oldugunu iddia ettikleri ahlaksizliklarindan dolayi bircok insan onun ikinci bir Nero olacagi korkusuna kapildi Aksine karsilarinda ahlaksizlik yerine fazilet sahibi etkili ve halk tarafindan sevilen bir imparator buldular Vatana ihanet yargilamalarini durdurdu Muhbirleri cezalandirdi hicbir vatandastan hicbir sey almadi ve bu zamana kadar pahali gladyator oyunlari duzenlemedi Kemerine ilave olarak olumunden kisa bir sure sonra Domitian zamaninda yapilan ile karistirilmamali Colosseum un insaatini tam olarak bitirdi ve Nero un eski arazisinde Domus Aurea ya Titus Hamamlari ni yaptirdi Titus Vezuv Yanardagi nin Napoli Korfezi etrafindaki Pompeii ve Herculaneum gibi sehirler ve sayfiye yerlerindeki hayatlari ve binalari yerle bir ettigi 24 Agustos 79 da imparatordu 80 yilinda ise vebanin vurdugu Roma yi buyuk bir yangin harabeye cevirdi Titus veba kadar depremin ve yanginin kurbanlarinin acilarini hafifletmek icin buyuk miktarlarda para harcadi Pompeii yi patlamadan hemen sonra ve ertesi yil tekrar ziyaret etti Saltanati ayni zamanda Nero ya ses ve gorunus olarak benzeyen ve onun gibi Lir calabilen taklit Nero un isyanini gordu Terentius kisa sure sonra Firat Nehrinin otesine kacmak zorunda kalacak ve Perslere siginacakti Sadece iki yil sonra Titus yuksek atesten oldu Suetonius un yazdigina gore sitmaya yakalanmisti ya da kardesi Domitian a bagli doktorlar tarafindan zehirlenmisti Senato tarafindan tanrilastirildi ve Domitian halefi oldu Titus un unu zalimlikleri cagdasi Tacitus tarafindan ayrintili bir sekilde anlatilan kardesi Domitian in karakterine gore zit olmasi nedeniyle surekli artti Titus daha sonraki imparatorlar ozellikle de Bes Iyi Imparator tarafindan bir model olarak kullanildi Babylonian Talmud una gore Gittin 56b bir sinek Titus un burnunun icine girdi ve beynine ulasti Oldugunde kafatasi acildi ve neredeyse iri bir kus buyuklugunde bir sinek bulundu Soylendigine gore olumune bu sinek neden olmus ve kotu davranislarinin ilahi bir cezasi olarak degerlendirilmisti Bazi Yahudi yorumcular her halukarda bunu ciddiye almazlar Ayrica bakinizTitus un merhameti La Clemenza di Tito Wolfgang Amadeus Mozart tarafindan yazilmis bir opera seria Kudus un Yikimi 28 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Edebiyatta Titus Titus ve Berenice arasindaki ask iliskisi hakkinda bir Jean Racine oyunu Josephus Uclemesi Lion Feuchtwanger Romani Flavius Josephus hakkinda Vespasian Titus Domitian Jerusalem in Kudus ve tapinagi nin yikilisi ve Roma Imparatorlugunda Yahudilerin cezalandirilmasi Der judische Krieg Josephus 1932 Almanca Die Sohne The Jews of Rome Roma nin Yahudileri 1935 Almanca Der Tag wird kommen The day will come Josephus and the Emperor Gun gelecek 1942 Almanca Titus un merhameti La clemenza di Tito Mozart tarafindan hazirlanmis opera RomanlarWikimedia Commons ta Titus Roma imparatoru ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir BilgiAmici diem perdidi Cevirisi Dostlarim bir gun kaybettim Titus tarafindan iyi bir is yapmadigi gun hakkinda soyledikleri Kaynak on iki Sezar in hayati Titus un Hayati 8 1 Latince ve Ingilizce Cevirisi Yaptim ama bir hata Titus un son sozleri Ne hakkinda soyledigi bilinmiyor Dis baglantilarTitus un Hayati 24 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suetonius Ingilizce cevirisi ve Latince orijinali Ingilizce Ingilizce Titus Roma imparatoru Flavius HanedaniDogumu 30 Aralik 39 Olumu 13 Eylul 81Siyasi goreviOnce gelen Vespasian Roma Imparatoru 79 81 Sonra gelen Domitian