Tophane Ormanı (Azerice: Topxana meşəsi), Azerbaycan'ın Şuşa şehrinde (de facto Artsakh Cumhuriyeti) bulunan bir orman ve bir devlet koruma alanıdır. 1988'deki yıkım iddiaları, Dağlık Karabağ'ın siyasi geleceği konusunda gerginliğe neden oldu ve sonunda Dağlık Karabağ Savaşı'nı tetikleyecek olan sivil ve etnik gruplar arası karışıklığı başlattı.
Tophane Ormanı | |
---|---|
![]() Taşaltı Boğazı | |
Konum | Şuşa, Dağlık Karabağ, Azerbaycan |
Koordinatlar | 39°45′0″K 46°45′0″D / 39.75000°K 46.75000°D |
Oluşturulma | Doğal |
Durum | Halka açık |
Wikimedia Commons | |
![]() |
Tarihi
Tophane, Şuşa şehrinin karşısında (ve şehirden görülebilen), ancak Karkar (Taşaltı olarak da bilinir) Nehri'ni içeren derin bir geçitle kasabadan ayrılmış, hafif eğimli bir yamacın adıdır. Adı, 1795'te Şuşa kuşatması sırasında Muhammed Han Kaçar'ın toplarının bulunduğu yerden kaynaklanmaktadır. Ormandan, Anar Rzayev'in ilk olarak 1970 yılında yayımlanan Vade Dolu Yılın Son Gecesi romanında bahsedilmiştir. SSCB Spor Bakanı ve atletik turizm uzmanı Yevgeni Kotlyarov, 1978 yılında Karabağ'da dağ turizmi üzerine yazdığı yayında "Şuşa'daki Tophane platosunun ormanlık yamaçlarından" bahsetti. Gençlik yıllarını Şuşa'da geçiren yazar , 1985'te yayınlanan Sovyet edebiyatı eleştirel incelemelerini içeren kitabında, "güçlü Tophane Ormanı'nın koyu mavi derinliklerine" bir genç olarak baktığından ve "ilk romanını yayınlamayı hayal etmekten" bahsetti". 1988 yılının Kasım ayının başlarında, bu alan Galina Starovoitova tarafından "oldukça ince bir ağaç türüne ve bazı çalılıklara" ev sahipliği yapmaktadır şeklinde tanımlandı.
Yıkım iddiaları
Ekim 1988'de Azerbaycan Komünist Partisi Birinci Sekreteri Abdurrahman Vazirov, Şuşa kasabasını karşı kıyıda genişletmek ve çevredeki kırsal bölgeye bağlamak için Hunot Boğazı boyunca bir köprü yapılması gerektiğini duyurdu. Şuşa ağırlıklı olarak Azeri nüfusluydu, ancak karşı kıyıda sadece Ermeniler yaşıyordu ve Ermeniler bu girişimin Dağlık Karabağ'daki Azeri yerleşim bölgesini genişletme girişimi olduğunu düşünüyordu. , bu karşı yakada sembolik bir Ermeni yapısının kurulması gerektiğine karar verdi ve 5 Kasım'da, Erivan'da Ekim Devrimi yürüyüşünün yapılacağına dair güvence karşılığında Ermenistan Komünist Partisi Merkez Komitesi'ne danıştı, inşaat için inşaat malzemeleri yüklü kamyonların gönderilmesi konusunda anlaştı. Kamyonlar ve malzemeler 7 Kasım'da Şuşa'ya ulaştı. Bu (Gregoryen takviminde) Ekim 1917 devriminin yıldönümüne denk gelmişiti - ancak Şuşa'da sokağa çıkma yasağı ilan edilmişti ve olağan Komünist geçit törenleri ve kutlamalar iptal edilmişti.
Bazı kaynaklarda[] önerilen yapı bir atölye olarak tanımlanmakta iken, çoğu zaman Erivan'ın Kanaker alüminyum fabrikasındaki işçiler için bir dinlenme tesisi olarak tanımlanmaktadır.[][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (July 2020)">alıntı gerekli</span> ] 9 Kasım 1988'de Tophane'de Erivan'ın Kanaker alüminyum fabrikasındaki işçiler için bir tatil beldesi inşaat çalışmaları başladı. Çalışma izni, proje için 15 dönümlük arazi tahsis eden yakınlardaki Askeran'ın sivil yetkilileri tarafından verildi.[][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (July 2020)">alıntı gerekli</span> ] İnşaatın başlamasına Bakü'de patlak veren bir "histeri atmosferi" eşlik etti, bu, yerel Bakü gazetelerinde basılan bilgilerle desteklendi. Aslında gazetelerden hiçbiri Şuşa'ya bir muhabir göndermedi. Milliyetçiler, bir alüminyum fabrikası yapacak olan Ermeniler tarafından "kutsal bir korunun" yıkıldığına dair hikâyeler yayınlayarak Azerbaycan basınını kontrol altına almışlardı. Amaç, popüler Azerbaycan yanlısı ve Ermeni karşıtı duyguları harekete geçirmekti. Bakinskiy Rabochiy'de (Bakü İşçisi) bir başyazı, inşaatı "Kanakerskiy Alüminyum Fabrikası'nın bir şubesi", alanı "Tophane Tabiat Tarihi Canlı Doğa Müzesi" olarak nitelendirmekteydi ve Azerbaycanlılar için Tophane'nin yıkımı "bir bardak sabır taşması" idi. Azerbaycan radyosu, Tophane'nin "tarihi bir doğal anıt" ve bir Azerbaycan kalesinin yeri olduğunu iddia etti. Sonuç, büyüyen Dağlık-Karabağ krizinde ilk kez ortaya çıkan organize bir Azerbaycan halk hareketiydi ve 17 Kasım'dan itibaren Bakü'nün Lenin Meydanı'nda Tophane'deki yıkım iddialarını protesto etmek için büyük çaplı gösteriler başladı. 17 Kasım etkinliği günümüzde Azerbaycan'da "Milli Uyanış Günü" olarak bilinen bir ulusal bayram olarak anılmaktadır.
Azerbaycan kaynakları, ormanı "doğanın gerçek bir mucizesi" olarak şöyle nitelendirmektedir: "içinde bitkiler, ayılar, kurtlar, yaban domuzları, tilkiler, tavşan, geyikler, bıldırcınlar, güvercinler, çeşitli diğer hayvanlar ve kuşlar yaşar. Orman boyunca uzanan alt alpin ve alpin çayırları, derin boğazlar ve kaynaklar ziyaretçileri büyüler. Tophane'de 2000'den fazla meşe ağacının ve diğer nadir ağaç türlerinin kesilerek Ermenistan'a nakledildiği tahmin edilmektedir. Zengin flora ve faunası tahrip olmaya devam etmektedir."
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Territory, natural resources, historical and cultural landmarks of the Shusha District 17 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Facts Discovered with Regard to the Destruction of Forests in the Occupied Parts of Azerbaijan 21 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Karabakh Research Centre. Azeri Community of Nagorno-Karabakh.
- ^ "Topxana Meşəsi Dövlət Qoruğu". 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
- ^ Bakour Karapetyan, "The Roots of the Karabagh Problem", page 163.
- ^ Anar Rzayev. Последняя ночь уходящего года. In: Suleyman Valiyev. Горжусь тобой, мой Азербайджан (anthology of novels by Azerbaijani writers). Azarnashr: Baku, 1970.
- ^ Yevgeny Kotlyarov. География отдыха и туризма: формирование и развитие территориальных рекреациаонных комплексов. Mysl': Moscow, 1978.
- ^ Elchin Afandiyev. Поле притяжения 17 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Sovetsky Pisatel': Moscow, 1987 (translated edition).
- ^ Yuri Rost, Armenian Tragedy. London, Weidenfeld & Nicolson, 1990. Page 78.
- ^ Yuri Rost, Armenian Tragedy. London, Weidenfeld & Nicolson, 1990, pages 74-77.
- ^ Report: "Soviet Union Political Affairs", 13 February 1989, page 60.
- ^ Stuart J. Kaufman, "Modern Hatreds: The Symbolic Politics of Ethnic War". p67.
- ^ Stuart J. Kaufman, "Modern Hatreds: The Symbolic Politics of Ethnic War", p66.
- ^ 1992 Azerbaijani law defining official holidays: AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU. 1992-ci il, 27 oktyabr "Archived copy". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tophane Ormani Azerice Topxana mesesi Azerbaycan in Susa sehrinde de facto Artsakh Cumhuriyeti bulunan bir orman ve bir devlet koruma alanidir 1988 deki yikim iddialari Daglik Karabag in siyasi gelecegi konusunda gerginlige neden oldu ve sonunda Daglik Karabag Savasi ni tetikleyecek olan sivil ve etnik gruplar arasi karisikligi baslatti Tophane OrmaniTasalti BogaziKonumSusa Daglik Karabag AzerbaycanKoordinatlar39 45 0 K 46 45 0 D 39 75000 K 46 75000 D 39 75000 46 75000OlusturulmaDogalDurumHalka acikWikimedia CommonsTarihiTophane Susa sehrinin karsisinda ve sehirden gorulebilen ancak Karkar Tasalti olarak da bilinir Nehri ni iceren derin bir gecitle kasabadan ayrilmis hafif egimli bir yamacin adidir Adi 1795 te Susa kusatmasi sirasinda Muhammed Han Kacar in toplarinin bulundugu yerden kaynaklanmaktadir Ormandan Anar Rzayev in ilk olarak 1970 yilinda yayimlanan Vade Dolu Yilin Son Gecesi romaninda bahsedilmistir SSCB Spor Bakani ve atletik turizm uzmani Yevgeni Kotlyarov 1978 yilinda Karabag da dag turizmi uzerine yazdigi yayinda Susa daki Tophane platosunun ormanlik yamaclarindan bahsetti Genclik yillarini Susa da geciren yazar 1985 te yayinlanan Sovyet edebiyati elestirel incelemelerini iceren kitabinda guclu Tophane Ormani nin koyu mavi derinliklerine bir genc olarak baktigindan ve ilk romanini yayinlamayi hayal etmekten bahsetti 1988 yilinin Kasim ayinin baslarinda bu alan Galina Starovoitova tarafindan oldukca ince bir agac turune ve bazi caliliklara ev sahipligi yapmaktadir seklinde tanimlandi Yikim iddialariEkim 1988 de Azerbaycan Komunist Partisi Birinci Sekreteri Abdurrahman Vazirov Susa kasabasini karsi kiyida genisletmek ve cevredeki kirsal bolgeye baglamak icin Hunot Bogazi boyunca bir kopru yapilmasi gerektigini duyurdu Susa agirlikli olarak Azeri nufusluydu ancak karsi kiyida sadece Ermeniler yasiyordu ve Ermeniler bu girisimin Daglik Karabag daki Azeri yerlesim bolgesini genisletme girisimi oldugunu dusunuyordu bu karsi yakada sembolik bir Ermeni yapisinin kurulmasi gerektigine karar verdi ve 5 Kasim da Erivan da Ekim Devrimi yuruyusunun yapilacagina dair guvence karsiliginda Ermenistan Komunist Partisi Merkez Komitesi ne danisti insaat icin insaat malzemeleri yuklu kamyonlarin gonderilmesi konusunda anlasti Kamyonlar ve malzemeler 7 Kasim da Susa ya ulasti Bu Gregoryen takviminde Ekim 1917 devriminin yildonumune denk gelmisiti ancak Susa da sokaga cikma yasagi ilan edilmisti ve olagan Komunist gecit torenleri ve kutlamalar iptal edilmisti Bazi kaynaklarda hangileri onerilen yapi bir atolye olarak tanimlanmakta iken cogu zaman Erivan in Kanaker aluminyum fabrikasindaki isciler icin bir dinlenme tesisi olarak tanimlanmaktadir hangileri lt span title This claim needs references to reliable sources July 2020 gt alinti gerekli lt span gt 9 Kasim 1988 de Tophane de Erivan in Kanaker aluminyum fabrikasindaki isciler icin bir tatil beldesi insaat calismalari basladi Calisma izni proje icin 15 donumluk arazi tahsis eden yakinlardaki Askeran in sivil yetkilileri tarafindan verildi kaynak belirtilmeli lt span title This claim needs references to reliable sources July 2020 gt alinti gerekli lt span gt Insaatin baslamasina Baku de patlak veren bir histeri atmosferi eslik etti bu yerel Baku gazetelerinde basilan bilgilerle desteklendi Aslinda gazetelerden hicbiri Susa ya bir muhabir gondermedi Milliyetciler bir aluminyum fabrikasi yapacak olan Ermeniler tarafindan kutsal bir korunun yikildigina dair hikayeler yayinlayarak Azerbaycan basinini kontrol altina almislardi Amac populer Azerbaycan yanlisi ve Ermeni karsiti duygulari harekete gecirmekti Bakinskiy Rabochiy de Baku Iscisi bir basyazi insaati Kanakerskiy Aluminyum Fabrikasi nin bir subesi alani Tophane Tabiat Tarihi Canli Doga Muzesi olarak nitelendirmekteydi ve Azerbaycanlilar icin Tophane nin yikimi bir bardak sabir tasmasi idi Azerbaycan radyosu Tophane nin tarihi bir dogal anit ve bir Azerbaycan kalesinin yeri oldugunu iddia etti Sonuc buyuyen Daglik Karabag krizinde ilk kez ortaya cikan organize bir Azerbaycan halk hareketiydi ve 17 Kasim dan itibaren Baku nun Lenin Meydani nda Tophane deki yikim iddialarini protesto etmek icin buyuk capli gosteriler basladi 17 Kasim etkinligi gunumuzde Azerbaycan da Milli Uyanis Gunu olarak bilinen bir ulusal bayram olarak anilmaktadir Azerbaycan kaynaklari ormani doganin gercek bir mucizesi olarak soyle nitelendirmektedir icinde bitkiler ayilar kurtlar yaban domuzlari tilkiler tavsan geyikler bildircinlar guvercinler cesitli diger hayvanlar ve kuslar yasar Orman boyunca uzanan alt alpin ve alpin cayirlari derin bogazlar ve kaynaklar ziyaretcileri buyuler Tophane de 2000 den fazla mese agacinin ve diger nadir agac turlerinin kesilerek Ermenistan a nakledildigi tahmin edilmektedir Zengin flora ve faunasi tahrip olmaya devam etmektedir Ayrica bakinizAgaclandirmaKaynakca Territory natural resources historical and cultural landmarks of the Shusha District 17 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Facts Discovered with Regard to the Destruction of Forests in the Occupied Parts of Azerbaijan 21 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Karabakh Research Centre Azeri Community of Nagorno Karabakh Topxana Mesesi Dovlet Qorugu 23 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2020 Bakour Karapetyan The Roots of the Karabagh Problem page 163 Anar Rzayev Poslednyaya noch uhodyashego goda In Suleyman Valiyev Gorzhus toboj moj Azerbajdzhan anthology of novels by Azerbaijani writers Azarnashr Baku 1970 Yevgeny Kotlyarov Geografiya otdyha i turizma formirovanie i razvitie territorialnyh rekreaciaonnyh kompleksov Mysl Moscow 1978 Elchin Afandiyev Pole prityazheniya 17 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Sovetsky Pisatel Moscow 1987 translated edition Yuri Rost Armenian Tragedy London Weidenfeld amp Nicolson 1990 Page 78 Yuri Rost Armenian Tragedy London Weidenfeld amp Nicolson 1990 pages 74 77 Report Soviet Union Political Affairs 13 February 1989 page 60 Stuart J Kaufman Modern Hatreds The Symbolic Politics of Ethnic War p67 Stuart J Kaufman Modern Hatreds The Symbolic Politics of Ethnic War p66 1992 Azerbaijani law defining official holidays AZERBAYCAN RESPUBLIKASININ QANUNU 1992 ci il 27 oktyabr Archived copy 29 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2014 Arsivlenmis kopya 17 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2020 Dis baglantilar