Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Toplumsal cinsiyet kalıp yargısı, farklı cinsiyetlere mensup bireylerin özellikleri ve davranışlarının neler olduğu ve toplumda bu cinsiyetler için uygun veya arzu edilir olarak kabul edilen tutum ve davranışların neler olduğu hakkında o cinsiyetin tüm bireylerine genelleştirilen fikirlerdir.
Kadınların tipik olarak duygusal ve kırılgan olarak tarif edilmesi ve ev ile ilişkilendirilmesi; erkeklerin rekabetçi ve agresif olduğuna dair yaygın olarak paylaşılan kültürel inançlar, toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının tipik örneklerindendir.
Kalıp yargılar, kişiler arasında akıcı bir iletişimin sağlanmasında kimi zaman olumlu bir işlev görmektedir ve kalıp yargılara başvurmak, bir kişinin nasıl değerlendirileceği ya da ona nasıl bir tepki verileceği konusunda hızlı karar verilmenin şart olduğu koşullarda bazen işlevseldir. Ancak toplumsal cinsiyet kalıp yargıların, toplumsal eşitsizliğin makul görülmesi, cinslere yönelik korku, olumsuz hisler ve ayrımcı davranışların pekiştirilmesinde de rol oynadığı görülür. Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları, genellikle bir cinsin diğerinden üstün olduğunu empoze ederek cinsiyetler arasındaki eşitsizliğin kaynağını oluşturur.
Kadın ve erkek kalıp yargıları
İnsanlar genellikle kadın ve erkekleri birbirinden çok farklı – birbirine ters veya birbirini tamamlayıcı nitelikle özelliklere sahip olarak – algılama eğilimindedirler. "Erkeklerin Mars’tan, kadınların ise Venüs`ten geldiği" gibi popüler söylemler, bu eğilimi ifade eder. Kadın ve erkeklere yönelik toplumsal cinsiyet kalıp yargıları UNDP'nin Toplumsal Cinsiyete Duyarlı İletişim Rehberi'nde (2019) dört başlık altında incelenmiştir:
- Karakter özellikleri: Birçok toplumda kadınlar tipik olarak duygusal ve kırılgan, erkekler ise "iddialı" "hırslı" ve "rekabetçi" olarak betimlenir. Kadınların dırdırcı ve dedikoducu; erkeklerin ise kaba saba olduğu şeklinde toplumsal kalıp yargıları mevcuttur.
- Fiziksel özellikler: Kadın ve erkek kalıp yargıları gereği birçok toplumda kadınlardan ince, bakımlı, zarif olması beklenirken erkeklerin güçlü, bakımsız, kaba saba olması doğal karşılanır.
- Roller: Kadınların, ev işlerinden ve ailenin bakımından sorumlu olan cinsiyet olarak kabul edilmesi ve her tür ortamda "destekçi" veya "besleyici" rolünün kadınlara uygun görülmesi kadınlara yönelik toplumsal cinsiyet kalıp yargılara örnektir. Erkekler ise, genellikle kamusal dış mekanda veya işyerinde ailesinin geçimini sağlayan kişi olarak kabul edilir.
- Meslekler: Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları belirli bir işe bir erkeğin mi yoksa bir kadının mı daha uygun olduğuna karar verme sürecinde kişilerin düşüncelerini şekillendirmektedir. Birçok toplumda itfaiyecilik, pilotluk, mühendislik erkek işi olarak düşünülürken; öğretmenlik, hemşirelik veya sekreterlik kadın işi olarak görülür. Kadınlara bakım vermeye yakın olduğu varsayıldığından bakım vermeyi ilişkin mesleklerin kadınlara uygun görülmektedir. Erkeklerin daha rasyonel oldukları varsayıldığıından yöneticilik görevine daha uygun görülürler. Mesleklerin cinsiyetlendirilmesi; bir erkeğin veya kadının belirli işlere başvurma ve bu işlere alınma ihtimallerini, alacakları ücreti ve hatta terfilerini belirleyen performans değerlendirmelerini etkiler. İşverenlerin işe alma süreçlerinde kadınlara karşı ayrımcılık yaptığını gösteren deneysel araştırmalar mevcuttur.
Kadın ve erkekler arasında büyük farklılıklar olduğuna dair yaygın görüşü sorgulayan araştırmalar, pek çok alanda cinsiyetler arası farklılıkların yaygın kanının aksine çok yüksek olmadığına işaret eder. Örneğin matematikte erkeklerin, sözel becerilerde kadınların daha iyi olduğuna, erkeklerin ilişkilerde daha saldırgan olduklarına, özgüvenlerinin ve etkili liderlik yetilerinin erkeklerde daha yüksek olduğuna dair yaygın kanıların aksine bu alanlarda kadın-erkek farklılıklarının ya çok küçük ya da anlamsız düzeyde olduğu gösterilmiştir. Çeşitli alanlardaki cinsiyet farklılıklarına dair ölçümlerde geçmiş araştırmalarda daha yüksek sonuçlar elde edilmiş olsa da bu farkların zamanla azaldığı gözlemlenmiştir: Örneğin 1930-1970 yılları arasında çalışmalarda kadınların sözel becerilerinin, erkeklerinse matematik becerilerinin daha üstün olduğuna dair kalıp yargıları doğrulayıcı bulgular elde edilmiştir ancak daha sonraki tarihlerde yapılan çalışmalarda böyle bir fark elde edilmemektedir; yer-yön becerisinde erkek üstünlüğüne dair kanıtlar da yakın tarihlerde, geçmişe kıyasla daha sınırlı düzeyde bulgulanmıştır. Cinsiyet kalıp yargıların benimsenmesi, aslında küçük olan farkların daha büyük algılanmasına ve kadınların toplumdaki düşük konumunu meşru görülmesine hizmet ederek özellikle kadınlar için olumsuz sonuçlar doğurur.
Toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının yansıdığı alanlara örnekler
Atasözleri
Bir kültürdeki toplumsal cinsiyet kalıp yargıları, o kültürün atasözlerine ve deyimlerine yansır. Türkçedeki, “Oğlan atadan (babadan) öğrenir sofra açmayı, kız anadan öğrenir biçki biçmeyi", “Erkek getirmeyi, kadın yetirmeyi bilmeli" şeklinde atasözleri, kadın ve erkeklere biçilen rollerin dile yansıdığı örneklerdir. Bu alandaki araştırmalar, dünyada genellikle atasözlerinde kadınlara ilişkin olumsuz kalıp yargıların yansıdığını göstermiştir.Japon atasözlerine dair bir araştırmada incelenen 817 atasözünden 331'inin kadınları doğası gereği olumsuz özellikler (istenmeyen özellikler taşıyan ve pasif) taşıyor olarak, 29'unun olumlu, geri kalanın nötr betimlendiği gösterilmiştir.Gana'daki Akan ve Tanzanya'daki Svahili toplumlarının atasözleri üzerine bir araştırmada, kadınların atasözlerinde çoğunlukla olumsuz yansıdığı ancak bazı Akan atasözlerinde kadınların çalışma ve bereket ile ilişkilendirerek betimlendiği görülmüş, Svahili'de böyle bir örneğe rastlanmamıştır.İngilizce ve Lehçe'de atasözleri ile ilgili bir çalışmada kadınların büyük ölçüde olumsuz resmedildiği belirtilmiş ancak aralarından olumlu resmeden atasözlerinin incelenerek, sadece anne ve büyükannelikten bahseden atasözlerinde kadınların olumlu resmedildiği ve "kadını olmayan erkek, yarım bir ruhtur" gibi kadınla erkeği denk gören az sayıda atasözünün varlığı tespit edilmiştir.
Reklamlar
Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları ile reklamlar arasındaki ilişki, akademik bir tartışma konusudur: bir görüşe göre reklamlarda farklı cinslere verilen roller, toplumsal cinsiyet yargılarının yansımasıdır; bir başka görüşe ise insanlar medya aracılığıyla her yerde kendilerine sunulan kalıp yargılara uygun davranma eğilimindedir ve reklamlar toplumsal cinsiyet algısını yansıtma değil, şekillendirme aracıdır Reklamlardaki cinsiyet kalıp yargılarının bir örneği, 1970lerde Amerikan reklamlarında kadınların önemli kararlarda söz hakkı olmayan ve tamamen erkeklere bağımlı bir obje olarak gösterilmesidir. Benzer şekilde Türkiye'de de 1970'lere kadar televizyon reklamlarında erkekler ürün hakkında bilgi veren uzmanlar ve bir güç simgesi olarak gösterilirken kadınlar daha çok evde yemek yapan, çocuk bakımıyla ilgilenen, kendisini ailesine ya da bir erkeğe beğendirmeye çalışan kimse olarak betimlenmiştir. Öte yandan zamanla kadınların cinselliğin ön planda olmadığı, özgür bir ortamda resmedildiği, erkeklerin ev içi rolleri ve babalıklarının ön plana çıkarıldığı reklamlar da üretilmiştir. İngiltere'de bu konu, reklam standartlarını belirleyen ve düzenleyen en yetkili kurum olan ASA tarafından ele alınmış; reklamlarda kadınların ve erkeklerin toplumdaki rollerinin klişeler kullanılarak yansıtılması yasaklanmıştır.
Çocuklara Anlatılan Masallar
Çocuk masallarında[] da yer verilen kadın karakterler daha narin kırılgan iken, erkek karakterler daha güçlü ve zorlukların üstesinden gelen bir yapıya sahiptir. Kadın karakter her zaman ezilmiş durumdayken yoksul olmak, şiddete maruz kalmak ve kimi kimsesi olmayan gibi tipik özelliklere sahipken; erkek kahramanlar kadın kahramanları kurtarmak için düşmanlarla savaşır, kadın kahramanların etkilendikleri büyüleri bozar yani neticede günü kurtaran yine erkek kahraman olur.[] Ve genel olarak yaşlı kadın karakterleri hep belli başlı karakter yüklemeleri yaparlar çoğunlukla kötü huylara sahip ve olumsuz davranışlar gösteren tipler olur. Çocuklara gönderilen bu mesajlar onların algı ve tutumlarını etkilediği; toplumsal cinsiyet eşitsizliği bu şekilde yeniden üretildiği düşünülmektedir.
Toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının oluşumu
Okul öncesi dönem
Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları okul öncesi dönemde şekillenmeye başlar. İnsanlar yetiştikleri toplumun cinsiyetlerine özgü beklediği roller kapsamında kız veya erkek çocuk olmayı öğrenerek büyürler. Sınırlı deneyimleri ile kalıp yargılar geliştirirken ilk rol modelleri anne ve babaları olur. Cinsiyete uygun davranışlar ve oyunlar çevreleri tarafından ödüllendirilir.
Toplumsal cinsiyet kalıp yargısının sonuçları
Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları tehdidi
Kalıp yargı tehdidi, bir grubun bir alandaki başarısızlığına ya da yetersizliğine dair kalıp yargıların var olduğu bir ortamda, söz konusu grubun üyelerinin, o alanda kendi kişisel yeterliklerinin, başkaları tarafından sırf bu kalıp yargıdan ötürü olumsuz değerlendirleceği kaygısını taşımalarıdır. İnsanın olumsuz kalıplara göre yargılanacağını düşünmesi, buna inanması ve bundan etkilenmesi sonucu doğan olumsuz sonuçlar bu tehdit vesilesiyle kendi performansını sabote etmesine (self-sabotage) sebep olur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Stereotypes: Definition, Nature and Causes |Psychology". Psychology Discussion - Discuss Anything About Psychology (İngilizce). 4 Mart 2016. 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ a b c d Bayrakçeken Tüzel, Gökçe; Soyseçkin Ceylan, İdil Safiye; Şilliler Tapan, Deniz; Özvardar, Kıvanç (2019). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı İletişim Rehberi. Ankara: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021.
- ^ Ellemers, Naomi (4 Ocak 2018). "Gender Stereotypes". Annual Review of Psychology. 69 (1): 275-298. doi:10.1146/annurev-psych-122216-011719. ISSN 0066-4308. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ TÜSİAD (2017). İletişimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Rehberi. İstanbul: TÜSİAD. ISBN .
- ^ González G., M José; Cortina, Clara; Rodríguez, Jorge (2019). "The Role of Gender Stereotypes in Hiring: A Field Experiment". 35 (2). ss. 187-204. doi:10.1093/esr/jcy055.
- ^ a b c Hyde, Janet Shibley (3 Ocak 2014). "Gender Similarities and Differences". Annual Review of Psychology. 65 (1): 373-398. doi:10.1146/annurev-psych-010213-115057. ISSN 0066-4308. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ Hyde, Janet S (1 Haziran 2016). "Sex and cognition: gender and cognitive functions". Current Opinion in Neurobiology. Neurobiology of sex (İngilizce). 38: 53-56. doi:10.1016/j.conb.2016.02.007. ISSN 0959-4388.
- ^ "TOPLUMSAL CİNSİYET BAĞLAMINDA TÜRKÇEDE ATASÖZLERİ VE DEYİMLER" (PDF). 30 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ Akbar Ghilzai, Shazia; Sultana, Aneela; Zeeshan, Mahwish (30 Haziran 2020). "Proverbial Rhetoric in Sustenance of Gender Stereotypes: An Ethnological Account of Proverbs from Pakistani Languages". Global Language Review (İngilizce). V (II): 1-9. doi:10.31703/glr.2020(V-II).01. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ "10.17583/generos.2015.1246". CrossRef Listing of Deleted DOIs (İngilizce). 1. 2000. doi:10.17583/generos.2015.1246. ISSN 0849-6757. 28 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ Storm, Hiroko (1992). "Women in Japanese Proverbs". Asian Folklore Studies. 51 (2): 167-182. doi:10.2307/1178330. ISSN 0385-2342. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ Dzahene-Quarshie, J.; Omari, S. (2021). "Viewing gender through the eyes of proverbs: Reflections of gender ideology in the Akan and Swahili societies" (PDF) (İngilizce). 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ Kochman-Haładyj, Bożena. "On positively-tinted women proverbs (and quotations) in English and Polish language material". 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ a b Tsichla, Eirini (2020). "The Changing Roles of Gender in Advertising: Past, Present, and Future". doi:10.25364/02.7:2020.2.3. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ Yilmaz, R. Ayhan (19 Kasım 2013). "Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet Kavramı: 1960-1990 Yılları Arası Milliyet Gazetesi Reklamlarına Yönelik Bir İçerik Analizi". Selçuk İletişim. 4 (4): 143-155. doi:10.18094/si.44290.
- ^ a b Dokuz Eylul University; Cik, Asli (28 Şubat 2017). "Televizyon Reklamlarında Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Yeniden Üretilmesi Üzerine Bir İnceleme (1970'lerden 2000'li Yıllara)" (PDF). Ulakbilge Dergisi. 5 (9): 87-101. doi:10.7816/ulakbilge-05-09-05. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ "İngiltere'de cinsiyetçi reklamlara yasak". SKD Türkiye. 2 Temmuz 2019. 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ . 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ DOĞAN, Selda ATA; Atış-Akyol, Nevra; KARAMAN, Neslihan GÜNEY (2018). "Beş Yaş Çocuklarının Cinsiyet Kalıp Yargı Düzeyleri ve Evdeki Cinsiyet Rollerine İlişkin Görüşleri". Gazi Journal of Education Sciences. doi:10.30855/GJES.2018.04.03.004. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ "3-6 Yaş Arası Okul Öncesi Çocukların Oyuncak Tercihleri ve Cinsiyet Kalıp Yargıları ile Ebeveynlerinin Toplumsal Cinsiyet Altıları Arasındaki İlişkiler" (PDF). 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ Social Psychology (İngilizce). 14 Eylül 2018. ISBN . 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toplumsal cinsiyet kalip yargisi farkli cinsiyetlere mensup bireylerin ozellikleri ve davranislarinin neler oldugu ve toplumda bu cinsiyetler icin uygun veya arzu edilir olarak kabul edilen tutum ve davranislarin neler oldugu hakkinda o cinsiyetin tum bireylerine genellestirilen fikirlerdir Toplumsal kalip yargilarina uymayan meslekler icra eden kadin ve erkeler sol ustten saga veya mobil cihazlarda yukaridan asagiya Oslo da bir erkek ebe Afgan Polis Teskilati mensubu kadinlar Solomon Adalari nda insaatci kadin ABD de ukulele calan bir erkek anaokulu ogretmeni Kadinlarin tipik olarak duygusal ve kirilgan olarak tarif edilmesi ve ev ile iliskilendirilmesi erkeklerin rekabetci ve agresif olduguna dair yaygin olarak paylasilan kulturel inanclar toplumsal cinsiyet kalip yargilarinin tipik orneklerindendir Kalip yargilar kisiler arasinda akici bir iletisimin saglanmasinda kimi zaman olumlu bir islev gormektedir ve kalip yargilara basvurmak bir kisinin nasil degerlendirilecegi ya da ona nasil bir tepki verilecegi konusunda hizli karar verilmenin sart oldugu kosullarda bazen islevseldir Ancak toplumsal cinsiyet kalip yargilarin toplumsal esitsizligin makul gorulmesi cinslere yonelik korku olumsuz hisler ve ayrimci davranislarin pekistirilmesinde de rol oynadigi gorulur Toplumsal cinsiyet kalip yargilari genellikle bir cinsin digerinden ustun oldugunu empoze ederek cinsiyetler arasindaki esitsizligin kaynagini olusturur Kadin ve erkek kalip yargilariMatematik problemi cozen Masai kiz cocugu Insanlar genellikle kadin ve erkekleri birbirinden cok farkli birbirine ters veya birbirini tamamlayici nitelikle ozelliklere sahip olarak algilama egilimindedirler Erkeklerin Mars tan kadinlarin ise Venus ten geldigi gibi populer soylemler bu egilimi ifade eder Kadin ve erkeklere yonelik toplumsal cinsiyet kalip yargilari UNDP nin Toplumsal Cinsiyete Duyarli Iletisim Rehberi nde 2019 dort baslik altinda incelenmistir Karakter ozellikleri Bircok toplumda kadinlar tipik olarak duygusal ve kirilgan erkekler ise iddiali hirsli ve rekabetci olarak betimlenir Kadinlarin dirdirci ve dedikoducu erkeklerin ise kaba saba oldugu seklinde toplumsal kalip yargilari mevcuttur Fiziksel ozellikler Kadin ve erkek kalip yargilari geregi bircok toplumda kadinlardan ince bakimli zarif olmasi beklenirken erkeklerin guclu bakimsiz kaba saba olmasi dogal karsilanir Roller Kadinlarin ev islerinden ve ailenin bakimindan sorumlu olan cinsiyet olarak kabul edilmesi ve her tur ortamda destekci veya besleyici rolunun kadinlara uygun gorulmesi kadinlara yonelik toplumsal cinsiyet kalip yargilara ornektir Erkekler ise genellikle kamusal dis mekanda veya isyerinde ailesinin gecimini saglayan kisi olarak kabul edilir Meslekler Toplumsal cinsiyet kalip yargilari belirli bir ise bir erkegin mi yoksa bir kadinin mi daha uygun olduguna karar verme surecinde kisilerin dusuncelerini sekillendirmektedir Bircok toplumda itfaiyecilik pilotluk muhendislik erkek isi olarak dusunulurken ogretmenlik hemsirelik veya sekreterlik kadin isi olarak gorulur Kadinlara bakim vermeye yakin oldugu varsayildigindan bakim vermeyi iliskin mesleklerin kadinlara uygun gorulmektedir Erkeklerin daha rasyonel olduklari varsayildigiindan yoneticilik gorevine daha uygun gorulurler Mesleklerin cinsiyetlendirilmesi bir erkegin veya kadinin belirli islere basvurma ve bu islere alinma ihtimallerini alacaklari ucreti ve hatta terfilerini belirleyen performans degerlendirmelerini etkiler Isverenlerin ise alma sureclerinde kadinlara karsi ayrimcilik yaptigini gosteren deneysel arastirmalar mevcuttur Kadin ve erkekler arasinda buyuk farkliliklar olduguna dair yaygin gorusu sorgulayan arastirmalar pek cok alanda cinsiyetler arasi farkliliklarin yaygin kaninin aksine cok yuksek olmadigina isaret eder Ornegin matematikte erkeklerin sozel becerilerde kadinlarin daha iyi olduguna erkeklerin iliskilerde daha saldirgan olduklarina ozguvenlerinin ve etkili liderlik yetilerinin erkeklerde daha yuksek olduguna dair yaygin kanilarin aksine bu alanlarda kadin erkek farkliliklarinin ya cok kucuk ya da anlamsiz duzeyde oldugu gosterilmistir Cesitli alanlardaki cinsiyet farkliliklarina dair olcumlerde gecmis arastirmalarda daha yuksek sonuclar elde edilmis olsa da bu farklarin zamanla azaldigi gozlemlenmistir Ornegin 1930 1970 yillari arasinda calismalarda kadinlarin sozel becerilerinin erkeklerinse matematik becerilerinin daha ustun olduguna dair kalip yargilari dogrulayici bulgular elde edilmistir ancak daha sonraki tarihlerde yapilan calismalarda boyle bir fark elde edilmemektedir yer yon becerisinde erkek ustunlugune dair kanitlar da yakin tarihlerde gecmise kiyasla daha sinirli duzeyde bulgulanmistir Cinsiyet kalip yargilarin benimsenmesi aslinda kucuk olan farklarin daha buyuk algilanmasina ve kadinlarin toplumdaki dusuk konumunu mesru gorulmesine hizmet ederek ozellikle kadinlar icin olumsuz sonuclar dogurur Toplumsal cinsiyet kalip yargilarinin yansidigi alanlara orneklerAtasozleri Bir kulturdeki toplumsal cinsiyet kalip yargilari o kulturun atasozlerine ve deyimlerine yansir Turkcedeki Oglan atadan babadan ogrenir sofra acmayi kiz anadan ogrenir bicki bicmeyi Erkek getirmeyi kadin yetirmeyi bilmeli seklinde atasozleri kadin ve erkeklere bicilen rollerin dile yansidigi orneklerdir Bu alandaki arastirmalar dunyada genellikle atasozlerinde kadinlara iliskin olumsuz kalip yargilarin yansidigini gostermistir Japon atasozlerine dair bir arastirmada incelenen 817 atasozunden 331 inin kadinlari dogasi geregi olumsuz ozellikler istenmeyen ozellikler tasiyan ve pasif tasiyor olarak 29 unun olumlu geri kalanin notr betimlendigi gosterilmistir Gana daki Akan ve Tanzanya daki Svahili toplumlarinin atasozleri uzerine bir arastirmada kadinlarin atasozlerinde cogunlukla olumsuz yansidigi ancak bazi Akan atasozlerinde kadinlarin calisma ve bereket ile iliskilendirerek betimlendigi gorulmus Svahili de boyle bir ornege rastlanmamistir Ingilizce ve Lehce de atasozleri ile ilgili bir calismada kadinlarin buyuk olcude olumsuz resmedildigi belirtilmis ancak aralarindan olumlu resmeden atasozlerinin incelenerek sadece anne ve buyukannelikten bahseden atasozlerinde kadinlarin olumlu resmedildigi ve kadini olmayan erkek yarim bir ruhtur gibi kadinla erkegi denk goren az sayida atasozunun varligi tespit edilmistir Reklamlar Reklamlar cinsiyet rolleri ile ilgili mevcut toplumsal kalip yargilarini yansitir Toplumsal cinsiyet kalip yargilari ile reklamlar arasindaki iliski akademik bir tartisma konusudur bir goruse gore reklamlarda farkli cinslere verilen roller toplumsal cinsiyet yargilarinin yansimasidir bir baska goruse ise insanlar medya araciligiyla her yerde kendilerine sunulan kalip yargilara uygun davranma egilimindedir ve reklamlar toplumsal cinsiyet algisini yansitma degil sekillendirme aracidir Reklamlardaki cinsiyet kalip yargilarinin bir ornegi 1970lerde Amerikan reklamlarinda kadinlarin onemli kararlarda soz hakki olmayan ve tamamen erkeklere bagimli bir obje olarak gosterilmesidir Benzer sekilde Turkiye de de 1970 lere kadar televizyon reklamlarinda erkekler urun hakkinda bilgi veren uzmanlar ve bir guc simgesi olarak gosterilirken kadinlar daha cok evde yemek yapan cocuk bakimiyla ilgilenen kendisini ailesine ya da bir erkege begendirmeye calisan kimse olarak betimlenmistir Ote yandan zamanla kadinlarin cinselligin on planda olmadigi ozgur bir ortamda resmedildigi erkeklerin ev ici rolleri ve babaliklarinin on plana cikarildigi reklamlar da uretilmistir Ingiltere de bu konu reklam standartlarini belirleyen ve duzenleyen en yetkili kurum olan ASA tarafindan ele alinmis reklamlarda kadinlarin ve erkeklerin toplumdaki rollerinin kliseler kullanilarak yansitilmasi yasaklanmistir Cocuklara Anlatilan Masallar Cocuk masallarinda hangileri da yer verilen kadin karakterler daha narin kirilgan iken erkek karakterler daha guclu ve zorluklarin ustesinden gelen bir yapiya sahiptir Kadin karakter her zaman ezilmis durumdayken yoksul olmak siddete maruz kalmak ve kimi kimsesi olmayan gibi tipik ozelliklere sahipken erkek kahramanlar kadin kahramanlari kurtarmak icin dusmanlarla savasir kadin kahramanlarin etkilendikleri buyuleri bozar yani neticede gunu kurtaran yine erkek kahraman olur Ornek gerek Ve genel olarak yasli kadin karakterleri hep belli basli karakter yuklemeleri yaparlar cogunlukla kotu huylara sahip ve olumsuz davranislar gosteren tipler olur Cocuklara gonderilen bu mesajlar onlarin algi ve tutumlarini etkiledigi toplumsal cinsiyet esitsizligi bu sekilde yeniden uretildigi dusunulmektedir Toplumsal cinsiyet kalip yargilarinin olusumuOkul oncesi donem Toplumsal cinsiyet kalip yargilari okul oncesi donemde sekillenmeye baslar Insanlar yetistikleri toplumun cinsiyetlerine ozgu bekledigi roller kapsaminda kiz veya erkek cocuk olmayi ogrenerek buyurler Sinirli deneyimleri ile kalip yargilar gelistirirken ilk rol modelleri anne ve babalari olur Cinsiyete uygun davranislar ve oyunlar cevreleri tarafindan odullendirilir Toplumsal cinsiyet kalip yargisinin sonuclariToplumsal cinsiyet kalip yargilari tehdidi Kalip yargi tehdidi bir grubun bir alandaki basarisizligina ya da yetersizligine dair kalip yargilarin var oldugu bir ortamda soz konusu grubun uyelerinin o alanda kendi kisisel yeterliklerinin baskalari tarafindan sirf bu kalip yargidan oturu olumsuz degerlendirlecegi kaygisini tasimalaridir Insanin olumsuz kaliplara gore yargilanacagini dusunmesi buna inanmasi ve bundan etkilenmesi sonucu dogan olumsuz sonuclar bu tehdit vesilesiyle kendi performansini sabote etmesine self sabotage sebep olur Ayrica bakinizStereotip On yargiKaynakca Stereotypes Definition Nature and Causes Psychology Psychology Discussion Discuss Anything About Psychology Ingilizce 4 Mart 2016 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2021 a b c d Bayrakceken Tuzel Gokce Soyseckin Ceylan Idil Safiye Silliler Tapan Deniz Ozvardar Kivanc 2019 Toplumsal Cinsiyete Duyarli Iletisim Rehberi Ankara Birlesmis Milletler Kalkinma Programi UNDP Turkiye 21 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2021 Ellemers Naomi 4 Ocak 2018 Gender Stereotypes Annual Review of Psychology 69 1 275 298 doi 10 1146 annurev psych 122216 011719 ISSN 0066 4308 9 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2021 TUSIAD 2017 Iletisimde Toplumsal Cinsiyet Esitligi Rehberi Istanbul TUSIAD ISBN 978 605 165 035 7 Gonzalez G M Jose Cortina Clara Rodriguez Jorge 2019 The Role of Gender Stereotypes in Hiring A Field Experiment 35 2 ss 187 204 doi 10 1093 esr jcy055 a b c Hyde Janet Shibley 3 Ocak 2014 Gender Similarities and Differences Annual Review of Psychology 65 1 373 398 doi 10 1146 annurev psych 010213 115057 ISSN 0066 4308 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2021 Hyde Janet S 1 Haziran 2016 Sex and cognition gender and cognitive functions Current Opinion in Neurobiology Neurobiology of sex Ingilizce 38 53 56 doi 10 1016 j conb 2016 02 007 ISSN 0959 4388 TOPLUMSAL CINSIYET BAGLAMINDA TURKCEDE ATASOZLERI VE DEYIMLER PDF 30 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2021 Akbar Ghilzai Shazia Sultana Aneela Zeeshan Mahwish 30 Haziran 2020 Proverbial Rhetoric in Sustenance of Gender Stereotypes An Ethnological Account of Proverbs from Pakistani Languages Global Language Review Ingilizce V II 1 9 doi 10 31703 glr 2020 V II 01 19 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2021 10 17583 generos 2015 1246 CrossRef Listing of Deleted DOIs Ingilizce 1 2000 doi 10 17583 generos 2015 1246 ISSN 0849 6757 28 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2021 Storm Hiroko 1992 Women in Japanese Proverbs Asian Folklore Studies 51 2 167 182 doi 10 2307 1178330 ISSN 0385 2342 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2021 Dzahene Quarshie J Omari S 2021 Viewing gender through the eyes of proverbs Reflections of gender ideology in the Akan and Swahili societies PDF Ingilizce 19 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Kasim 2021 Kochman Haladyj Bozena On positively tinted women proverbs and quotations in English and Polish language material 19 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2021 a b Tsichla Eirini 2020 The Changing Roles of Gender in Advertising Past Present and Future doi 10 25364 02 7 2020 2 3 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2021 Yilmaz R Ayhan 19 Kasim 2013 Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet Kavrami 1960 1990 Yillari Arasi Milliyet Gazetesi Reklamlarina Yonelik Bir Icerik Analizi Selcuk Iletisim 4 4 143 155 doi 10 18094 si 44290 a b Dokuz Eylul University Cik Asli 28 Subat 2017 Televizyon Reklamlarinda Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Yeniden Uretilmesi Uzerine Bir Inceleme 1970 lerden 2000 li Yillara PDF Ulakbilge Dergisi 5 9 87 101 doi 10 7816 ulakbilge 05 09 05 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Kasim 2021 Ingiltere de cinsiyetci reklamlara yasak SKD Turkiye 2 Temmuz 2019 20 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2021 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi DOGAN Selda ATA Atis Akyol Nevra KARAMAN Neslihan GUNEY 2018 Bes Yas Cocuklarinin Cinsiyet Kalip Yargi Duzeyleri ve Evdeki Cinsiyet Rollerine Iliskin Gorusleri Gazi Journal of Education Sciences doi 10 30855 GJES 2018 04 03 004 19 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Kasim 2021 3 6 Yas Arasi Okul Oncesi Cocuklarin Oyuncak Tercihleri ve Cinsiyet Kalip Yargilari ile Ebeveynlerinin Toplumsal Cinsiyet Altilari Arasindaki Iliskiler PDF 23 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2021 Social Psychology Ingilizce 14 Eylul 2018 ISBN 978 1 260 39711 6 24 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Kasim 2022