Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin çok kısa olup uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Trans-Hazar Geçici Hükûmeti ya da Hazar Ötesi Hükümeti (1918 - Temmuz 1919), 1918 yılında Trans-Hazar Demiryolu işçileri tarafından kurulan "Menşevik-Sosyalist Devrimci" bir koalisyondu. Merkezi Aşkabat, Trans Hazar Oblastı'nda bulunuyordu.
Trans-Hazar Geçici Hükûmeti Закаспийское временное правительство | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1918–1920 | |||||||||
 Bayrak | |||||||||
 Trans-Hazar Geçiçi Hükûmeti'ni gösteren harita | |||||||||
| Tür | Geçici hükümet | ||||||||
| Başkent | Aşkabat | ||||||||
| Liderler | |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Türkmenistan | ||||||||
Kuruluşu
Şubat 1918'de Türkmen Milli Ordusu'nun (TSK) kurulmasıyla birlikte yerel Türkmen nüfusu arasında özerklik duyguları gelişiyordu. Bundan endişe duyan Bolşevik Aşkabat Sovyeti, Taşkent Sovyeti lideri Fyodor Kolesov'a askeri destek için başvurdu ve 17 Haziran 1918'de Rus çoğunluklu şehirde silah altına alınan tüm erkeklerin sayımını yapacağını ilan etti. Ancak bu iki gün sürecek bir ayaklanmaya yol açtı.
Taşkent Sovyeti, V. Frolov liderliğindeki bazı Kızıl Muhafızları ve 24 Haziran'da gelen ve TSK'nın çekirdeği olan Türkmen Süvari Bölüğünü silahsızlandıran bir Çeka birliğini gönderdi. Frolov, sıkıyönetim ilan etti ve kendisine bir arzuhal sunmaya çalışan demiryolu işçilerinden oluşan bir heyetin beş üyesini bizzat vurdu. Bolşevikler, kontrolü yeniden tesis etmeye devam etmek için Kızılarbat'a ilerledi, ancak yerel demiryolu işçileri olayları duymuş ve silahlanmıştı. Frolov ve bazı korumaları vuruldu ve geri kalanlar silahsızlandırıldı.
Aşkabat Komitesi
14 Temmuz 1918'de Menşevikler ve Sosyal Devrimciler tarafından Taşkent Bolşeviklerine karşı başarılı bir isyanın ardından Aşkabat Yürütme Komitesi kuruldu. Bu komite Kasım 1918'de Trans-Hazar Geçiçi Hükûmeti adını aldı, ancak genellikle Trans-Hazar Hükûmeti olarak anılır. Başta gelen liderlik kadrosu şu kişilerden oluşuyordu;
- Fyodor Funtikov, Sosyalist Devrimci işçi, hükûmet başkanı
- , demiryolu işçisi
- , demiryolu işçisi
- , öğretmen ve şarkiyatçı, Dışişleri Bakanı
Askerî harekâtlar
Komitenin Ermeni ve Rus birliklerinden oluşan yaklaşık 1000 silahlı adamı vardı. İngilizlerin bu güçler hakkındaki düşünceleri pek de övgü dolu değildi. General Wilfrid Malleson, İngiliz Hükûmeti tarafından Bolşevik güçlere direnmek üzere görevlendirilmiş ve Hindistan'dan sınır ötesine bir makineli tüfek timi göndererek Trans-Hazar güçlerine yardım etmişti. Bu ekip, Trans-Hazar güçlerinin çatışmanın başlarında Bolşevikler tarafından tamamen yok edilmesini engellemiştir.
Malleson, daha sonra olarak anılmaya başlanan göreve yardımcı olması için bir İngiliz-Hint birliği gönderdi. İngiliz-Hint ve Trans-Hazar birlikleri daha sonra Bolşeviklerle başarılı bir şekilde çatışmaya girerek onları bazı büyük şehirlerin dışına itti.
Hükümet zayıf bir konumdaydı. Ekonomisi yoktu ve yönetimi devraldığında Sovyetlerden aldığı parayla varlığını sürdürüyordu. Ana ekonomi pamuğa dayanıyordu, ancak bunu ihraç edecek hiçbir aracı yoktu. İngiliz ordusunun kullandığı ve ödemeyi vaat ettiği gıda için bile İngilizlerden büyük ölçüde fon istedi ama alamadı.
Bakü Komiserlerinin infazı
20 Eylül 1918 gecesi, Fyodor Funtikov liderliğinde, Bakü'den gemiyle Türkmenistan'ın Krasnovodsk şehrine kaçan 26 Bakü Komiserini idam ettiler.
Aralık 1918 krizi
Aralık 1918'de Trans-Hazar Hükûmeti'nde kriz yaşandı. Hükümet, başkenti kontrol edemediğini düşünerek İngilizlerden yardım istedi ve İngilizler de buraya asker göndererek yardımcı oldu. Ancak Hükümet kırılgandı ve Malleson'ın görüşüne göre güçleri ve halkı üzerinde en iyi ihtimalle zayıf bir otoriteleri vardı. Ayrıca, Malleson fon sözü vermiş ve bunları yerine getirmemişti. Halk protestolara başladı ve Komite istifa etti. Yerine Teague-Jones tarafından atanan başka bir komite getirildi. Yeni komite sonunda Anton Denikin'in güneydeki Beyaz ordusunun etkisi altına girdi ve Trans-Hazar'ları desteklemek için gelerek Ocak 1919'da 'nu kurdu. Ancak aynı yıl İngilizler geri çekilince Bolşevikler saldırıya geçti ve Trans-Hazar güçlerini yenilgiye uğrattı. 1920'ye gelindiğinde Taşkent Sovyeti bölgenin kontrolünü yeniden ele geçirmişti ve Trans-Hazar Hükûmeti artık yoktu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ , Letters: Baku Commissars, The Times, 10 October 1961.
- ^ Introduction 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Alan Fisher, Matrix Education, accessed 21 October 2009
- ^ The Times, The Fighting In Trans-Caspia, 3 March 1919
- ^ The British Intervention in Transcaspia, 1918-1919 by , University of California Press, 1963 p26
- ^ The British Intervention in Transcaspia, 1918-1919 by C. H. Ellis, University of California Press, 1963 p27
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin giris bolumu cok kisa olup ozetlemeye uygun olmadigi dusunulmektedir Giris bolumunu gelistirerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Goruslerinizi lutfen tartisma sayfasinda belirtin Trans Hazar Gecici Hukumeti ya da Hazar Otesi Hukumeti 1918 Temmuz 1919 1918 yilinda Trans Hazar Demiryolu iscileri tarafindan kurulan Mensevik Sosyalist Devrimci 1 bir koalisyondu Merkezi Askabat Trans Hazar Oblasti nda bulunuyordu Trans Hazar Gecici HukumetiZakaspijskoe vremennoe pravitelstvo1918 1920BayrakTrans Hazar Gecici Hukumeti ni gosteren haritaTurGecici hukumetBaskentAskabatLiderlerTarihce Kurulusu12 Temmuz 1918 DagilisiSubat 1920Onculler Ardillar Rusya SFSC Turkistan Ozerk Sovyet Sosyalist CumhuriyetiGunumuzdeki durumuTurkmenistan Icindekiler 1 Kurulusu 2 Askabat Komitesi 3 Askeri harekatlar 4 Baku Komiserlerinin infazi 5 Aralik 1918 krizi 6 Ayrica bakiniz 7 KaynakcaKurulusudegistirSubat 1918 de Turkmen Milli Ordusu nun TSK kurulmasiyla birlikte yerel Turkmen nufusu arasinda ozerklik duygulari gelisiyordu Bundan endise duyan Bolsevik Askabat Sovyeti Taskent Sovyeti lideri Fyodor Kolesov a askeri destek icin basvurdu ve 17 Haziran 1918 de Rus cogunluklu sehirde silah altina alinan tum erkeklerin sayimini yapacagini ilan etti Ancak bu iki gun surecek bir ayaklanmaya yol acti Taskent Sovyeti V Frolov liderligindeki bazi Kizil Muhafizlari ve 24 Haziran da gelen ve TSK nin cekirdegi olan Turkmen Suvari Bolugunu silahsizlandiran bir Ceka birligini gonderdi 2 Frolov sikiyonetim ilan etti ve kendisine bir arzuhal sunmaya calisan demiryolu iscilerinden olusan bir heyetin bes uyesini bizzat vurdu 3 Bolsevikler kontrolu yeniden tesis etmeye devam etmek icin Kizilarbat a ilerledi ancak yerel demiryolu iscileri olaylari duymus ve silahlanmisti Frolov ve bazi korumalari vuruldu ve geri kalanlar silahsizlandirildi 4 Askabat Komitesidegistir14 Temmuz 1918 de Mensevikler ve Sosyal Devrimciler tarafindan Taskent Bolseviklerine karsi basarili bir isyanin ardindan Askabat Yurutme Komitesi kuruldu Bu komite Kasim 1918 de Trans Hazar Gecici Hukumeti adini aldi ancak genellikle Trans Hazar Hukumeti olarak anilir Basta gelen liderlik kadrosu su kisilerden olusuyordu 5 Fyodor Funtikov Sosyalist Devrimci isci hukumet baskani Vladimir Dhokov demiryolu iscisi D Kurilov demiryolu iscisi L A Zimen ogretmen ve sarkiyatci Disisleri BakaniAskeri harekatlardegistirBu madde hicbir kaynak icermemektedir Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek madde iceriginin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Trans Hazar Hukumeti haber gazete kitap akademik JSTOR Agustos 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Komitenin Ermeni ve Rus birliklerinden olusan yaklasik 1000 silahli adami vardi Ingilizlerin bu gucler hakkindaki dusunceleri pek de ovgu dolu degildi General Wilfrid Malleson Ingiliz Hukumeti tarafindan Bolsevik guclere direnmek uzere gorevlendirilmis ve Hindistan dan sinir otesine bir makineli tufek timi gondererek Trans Hazar guclerine yardim etmisti Bu ekip Trans Hazar guclerinin catismanin baslarinda Bolsevikler tarafindan tamamen yok edilmesini engellemistir Malleson daha sonra Malleson harekati olarak anilmaya baslanan goreve yardimci olmasi icin bir Ingiliz Hint birligi gonderdi Ingiliz Hint ve Trans Hazar birlikleri daha sonra Bolseviklerle basarili bir sekilde catismaya girerek onlari bazi buyuk sehirlerin disina itti Hukumet zayif bir konumdaydi Ekonomisi yoktu ve yonetimi devraldiginda Sovyetlerden aldigi parayla varligini surduruyordu Ana ekonomi pamuga dayaniyordu ancak bunu ihrac edecek hicbir araci yoktu Ingiliz ordusunun kullandigi ve odemeyi vaat ettigi gida icin bile Ingilizlerden buyuk olcude fon istedi ama alamadi Baku Komiserlerinin infazidegistir20 Eylul 1918 gecesi Fyodor Funtikov liderliginde Baku den gemiyle Turkmenistan in Krasnovodsk sehrine kacan 26 Baku Komiserini idam ettiler Aralik 1918 krizidegistirBu madde hicbir kaynak icermemektedir Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek madde iceriginin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Trans Hazar Hukumeti haber gazete kitap akademik JSTOR Agustos 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Aralik 1918 de Trans Hazar Hukumeti nde kriz yasandi Hukumet baskenti kontrol edemedigini dusunerek Ingilizlerden yardim istedi ve Ingilizler de buraya asker gondererek yardimci oldu Ancak Hukumet kirilgandi ve Malleson in gorusune gore gucleri ve halki uzerinde en iyi ihtimalle zayif bir otoriteleri vardi Ayrica Malleson fon sozu vermis ve bunlari yerine getirmemisti Halk protestolara basladi ve Komite istifa etti Yerine Teague Jones tarafindan atanan baska bir komite getirildi Yeni komite sonunda Anton Denikin in guneydeki Beyaz ordusunun etkisi altina girdi ve Trans Hazar lari desteklemek icin gelerek Ocak 1919 da Beyaz Turkistan Ordusu nu kurdu Ancak ayni yil Ingilizler geri cekilince Bolsevikler saldiriya gecti ve Trans Hazar guclerini yenilgiye ugratti 1920 ye gelindiginde Taskent Sovyeti bolgenin kontrolunu yeniden ele gecirmisti ve Trans Hazar Hukumeti artik yoktu Ayrica bakinizdegistirMerkezi Hazar DiktatorluguKaynakcadegistir C H Ellis Letters Baku Commissars The Times 10 October 1961 Introduction 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Alan Fisher Matrix Education accessed 21 October 2009 The Times The Fighting In Trans Caspia 3 March 1919 The British Intervention in Transcaspia 1918 1919 by C H Ellis University of California Press 1963 p26 The British Intervention in Transcaspia 1918 1919 by C H Ellis University of California Press 1963 p27 https tr wikipedia org w index php title Trans Hazar Hukumeti amp oldid 33609989 sayfasindan alinmistir