Fonksiyon | Türev |
---|---|
Trigonometrik fonksiyonların türevleri, trigonometrik bir fonksiyonun türevini yani bir değişkene göre değişim oranını bulmanın matematiksel sürecidir. Örneğin, sinüs fonksiyonunun türevi şeklinde yazılır, bu da sin(x) fonksiyonunun belirli bir açı x = a için değişim oranının o açının kosinüsü ile verildiği anlamına gelir.
Dairesel trigonometrik fonksiyonların tüm türevleri, tan(x) = sin(x)/cos(x) gibi fonksiyonlara uygulanan bölme kuralı ile sin(x) ve cos(x) türevlerinden elde edilebilir. Bu türevleri bildiğimizde, ters trigonometrik fonksiyonların türevleri örtük türev alma ile bulunur.
Trigonometrik fonksiyonların türevlerinin kanıtları
θ sıfıra yaklaşırken sin(θ)/θ limiti
Sağdaki diyagramda, merkezi O olan ve yarıçapı r = 1 olan bir daire gösterilmektedir. İki yarıçap OA ve OB θ radyanlık bir yay oluşturur. θ'nın 0 < θ < 12 π aralığında ve birinci çeyrekte olan küçük pozitif bir sayı olduğunu varsayabiliriz.
Diyagramda, R1OAB üçgeni, R2OAB ve R3OAC üçgenidir.
OAB üçgeninin alanı:
OAB daire diliminin alanı:
OAC üçgeninin alanı:
Her alan, bir sonrakinin içindedir, bu nedenle:
Ayrıca, birinci çeyrekte sin θ > 0 olduğu için, her iki tarafı 12 sin θ ile bölebiliriz:
Son adımda, üç pozitif terimin tersini aldığımız için eşitsizlikler tersine döner.
Sonuç olarak, 0 < θ < 12 π için sin(θ)/θ her zaman 1'den küçük ve her zaman cos(θ)'dan büyüktür. Dolayısıyla, θ sıfıra yaklaştıkça sin(θ)/θ 1 yüksekliğindeki bir tavanda ve cos θ yüksekliğindeki bir tabanda "sıkıştırılmıştır" ve bu yükseklik 1'e doğru yükselir; bu nedenle sin(θ)/θ sıfıra yaklaşırken:
θ küçük bir negatif sayı olduğunda –12 π < θ < 0, sinüsün tek fonksiyon olduğunu kullanırız:
θ sıfıra yaklaşırken (cos(θ)-1)/θ limiti
Son bölüm, bu yeni limiti görecek kadar kolay bir şekilde hesaplamamızı sağlar. Bu hesaplamada θ'nın işareti önemsizdir.
cos2θ – 1 = –sin2θ ve bir çarpımın limitinin, limitlerin çarpımına eşit olduğu gerçeğini kullanarak, bir önceki bölümden elde ettiğimiz limiti buluyoruz:
tan(θ)/θ Limitinin 0'a Yaklaşması
Sinüs fonksiyonu için limit, tanjant fonksiyonunun tek işlevsel olması ve bir çarpımın limitinin çarpımlarının limitleri olduğunu göz önünde bulundurarak şunu buluruz:
Sinüs Fonksiyonunun Türevi
Limit tanımını kullanarak sinüs fonksiyonunun türevini hesaplayalım:
Açı toplam formülünü kullanarak sin(α+β) = sin α cos β + sin β cos α, şunu elde ederiz:
Sinüs ve kosinüs fonksiyonlarının limitlerini kullanarak:
Kosinüs Fonksiyonunun Türevi
Türev Tanımından
Kosinüs fonksiyonunun türevini limit tanımından tekrar hesaplayalım:
Açı toplam formülünü kullanarak cos(α+β) = cos α cos β – sin α sin β, şunu elde ederiz:
Sinüs ve kosinüs fonksiyonlarının limitlerini kullanarak:
Zincir Kuralı ile
Kosinüs fonksiyonunun türevini zincir kuralından hesaplamak için şu üç eşitliği gözlemleyelim:
İlk iki eşitlik bir trigonometrik özdeşliktir, üçüncüsü ise yukarıda kanıtlanmıştır. Bu üç eşitliği kullanarak aşağıdaki gibi yazabiliriz:
Bunu zincir kuralını kullanarak türevini alabiliriz. olarak alırsak:
.
Dolayısıyla, şunu kanıtlamış olduk:
.
Tanjant Fonksiyonunun Türevi
Türev Tanımından
Tanjant fonksiyonunun türevini ilk prensiplerden hesaplayalım. Tanıma göre:
Açı toplam formülünü kullanarak tan(α+β) = (tan α + tan β) / (1 - tan α tan β):
Bir çarpımın limitinin, limitlerinin çarpımına eşit olduğunu göz önünde bulundurarak:
Tanjant fonksiyonu için limitleri kullanarak ve tan δ 'nin 0'a yaklaştığını göz önünde bulundurarak:
Hemen şunu görüyoruz:
Bölme kuralından
Tanjant fonksiyonunun türevini bölme kuralı kullanarak hesaplayabiliriz:
Pay Pisagor özdeşliği ile 1 olarak sadeleştirilebilir, bu da bize:
Sonuç olarak:
Ters trigonometrik fonksiyonların türevleri
Aşağıdaki türevler, türevini almak istediğimiz ters trigonometrik fonksiyon için bir değişken y belirleyerek bulunur. Örtük türevleme kullanarak, ardından dy/dx için çözümleyerek, ters fonksiyonun türevini y cinsinden buluruz. dy/dx'yi tekrar x cinsine çevirmek için, bir referans üçgeni çizebiliriz. Bunun için birim çember üzerinde θ'yi y olarak alırız. Pisagor teoremi ve normal trigonometrik fonksiyonların tanımı kullanılarak, nihayetinde dy/dx'yi x cinsinden ifade edebiliriz.
Ters Sinüs Fonksiyonunun Türevini Alma
Şunu alıyoruz:
Burada:
O halde:
Her iki tarafta türev alıyoruz ve dy/dx için çözümleyerek:
Yukarıdan değerini yerine koyarak,
Yukarıdan değerini yerine koyarak,
Sonuç olarak:
Ters Kosinüs Fonksiyonunun Türevini Alma
Şunu alıyoruz:
Burada:
O halde:
Her iki tarafta türev alıyoruz ve dy/dx için çözümleyerek:
Yukarıdan değerini yerine koyarak,
Yukarıdan değerini yerine koyarak,
Sonuç olarak:
Alternatif olarak, türevini belirledikten sonra,
türevi,
özdeşliğini türevleyerek
elde edilerek hemen takip edilir.
Ters Tanjant Fonksiyonunun Türevini Alma
Şunu alıyoruz:
Burada:
O halde:
Her iki tarafta türev alıyoruz ve dy/dx için çözümleyerek:
Sol taraf:
Pisagor özdeşliğini kullanarak.
Sağ taraf:
Sonuç olarak:
Yukarıdan değerini yerine koyarak,
Sonuç olarak:
Ters Kotanjant Fonksiyonunun Türevini Alma
Şunu alıyoruz:
Burada:
. O halde:
Her iki tarafta türev alıyoruz ve dy/dx için çözümleyerek:
Sol taraf:
Pisagor özdeşliğini kullanarak.
Sağ taraf:
Sonuç olarak:
Yukarıdan değerini yerine koyarak,
Sonuç olarak:
Alternatif olarak, türevi yukarıda açıklandığı gibi elde edilirse,
özdeşliğinden, hemen şu sonuç elde edilir:
Ters Sekant Fonksiyonunun Türevini Alma
Örtük Türevleme Kullanarak
Şunu alıyoruz:
O halde:
(İfadedeki mutlak değer gereklidir çünkü sekant ve tanjant çarpımı y aralığında her zaman pozitifken, kök her zaman pozitif olarak tanımlandığı için, kalan çarpanın da pozitif olması gerektiğinden, bu mutlak değer kullanılır.)
Zincir Kuralını Kullanarak
Alternatif olarak, ters sekantın türevi, ters kosinüsün türevinden zincir kuralı kullanılarak elde edilebilir.
Şunu alıyoruz:
Burada
ve
O halde, için zincir kuralını uygulayarak:
Ters Kosekant Fonksiyonunun Türevini Alma
Örtük Türevleme Kullanarak
Şunu alıyoruz:
O halde
(İfadedeki mutlak değer gereklidir çünkü kosekant ve kotanjant çarpımı y aralığında her zaman pozitifken, kök her zaman pozitif olarak tanımlandığı için, kalan çarpanın da pozitif olması gerektiğinden, bu mutlak değer kullanılır.)
Zincir Kuralını Kullanarak
Alternatif olarak, ters kosekantın türevi, ters sinüsün türevinden zincir kuralı kullanılarak elde edilebilir.
Şunu alıyoruz:
Burada
ve
O halde, için zincir kuralını uygulayarak:
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Bibliyografya
- Matematiksel Fonksiyonlar El Kitabı, Editörler: Abramowitz ve Stegun, Ulusal Standartlar Bürosu, Uygulamalı Matematik Serisi, 55 (1964)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fonksiyon Turevsin x displaystyle sin x cos x displaystyle cos x cos x displaystyle cos x sin x displaystyle sin x tan x displaystyle tan x sec2 x displaystyle sec 2 x cot x displaystyle cot x csc2 x displaystyle csc 2 x sec x displaystyle sec x sec x tan x displaystyle sec x tan x csc x displaystyle csc x csc x cot x displaystyle csc x cot x arcsin x displaystyle arcsin x 11 x2 displaystyle frac 1 sqrt 1 x 2 arccos x displaystyle arccos x 11 x2 displaystyle frac 1 sqrt 1 x 2 arctan x displaystyle arctan x 1x2 1 displaystyle frac 1 x 2 1 arccot x displaystyle operatorname arccot x 1x2 1 displaystyle frac 1 x 2 1 arcsec x displaystyle operatorname arcsec x 1 x x2 1 displaystyle frac 1 x sqrt x 2 1 arccsc x displaystyle operatorname arccsc x 1 x x2 1 displaystyle frac 1 x sqrt x 2 1 Trigonometrik fonksiyonlarin turevleri trigonometrik bir fonksiyonun turevini yani bir degiskene gore degisim oranini bulmanin matematiksel surecidir Ornegin sinus fonksiyonunun turevi sin a cos a displaystyle sin a cos a seklinde yazilir bu da sin x fonksiyonunun belirli bir aci x a icin degisim oraninin o acinin kosinusu ile verildigi anlamina gelir Dairesel trigonometrik fonksiyonlarin tum turevleri tan x sin x cos x gibi fonksiyonlara uygulanan bolme kurali ile sin x ve cos x turevlerinden elde edilebilir Bu turevleri bildigimizde ters trigonometrik fonksiyonlarin turevleri ortuk turev alma ile bulunur Trigonometrik fonksiyonlarin turevlerinin kanitlari8 sifira yaklasirken sin 8 8 limiti Merkezi O olan yaricapi 1 olan bir daire Sagdaki diyagramda merkezi O olan ve yaricapi r 1 olan bir daire gosterilmektedir Iki yaricap OA ve OB 8 radyanlik bir yay olusturur 8 nin 0 lt 8 lt 1 2 p araliginda ve birinci ceyrekte olan kucuk pozitif bir sayi oldugunu varsayabiliriz Diyagramda R1OAB ucgeni R2 OAB ve R3OAC ucgenidir OAB ucgeninin alani Alan R1 12 OA OB sin 8 12sin 8 displaystyle mathrm Alan R 1 tfrac 1 2 OA OB sin theta tfrac 1 2 sin theta OAB daire diliminin alani Alan R2 128 displaystyle mathrm Alan R 2 tfrac 1 2 theta OAC ucgeninin alani Alan R3 12 OA AC 12tan 8 displaystyle mathrm Alan R 3 tfrac 1 2 OA AC tfrac 1 2 tan theta Her alan bir sonrakinin icindedir bu nedenle Alan R1 lt Alan R2 lt Alan R3 12sin 8 lt 128 lt 12tan 8 displaystyle text Alan R 1 lt text Alan R 2 lt text Alan R 3 implies tfrac 1 2 sin theta lt tfrac 1 2 theta lt tfrac 1 2 tan theta Ayrica birinci ceyrekte sin 8 gt 0 oldugu icin her iki tarafi 1 2 sin 8 ile bolebiliriz 1 lt 8sin 8 lt 1cos 8 1 gt sin 88 gt cos 8 displaystyle 1 lt frac theta sin theta lt frac 1 cos theta implies 1 gt frac sin theta theta gt cos theta Son adimda uc pozitif terimin tersini aldigimiz icin esitsizlikler tersine doner Sikistirma Kirmizi ile gosterilen egriler y 1 ve y cos 8 mavi egri y sin 8 8 Sonuc olarak 0 lt 8 lt 1 2 p icin sin 8 8 her zaman 1 den kucuk ve her zaman cos 8 dan buyuktur Dolayisiyla 8 sifira yaklastikca sin 8 8 1 yuksekligindeki bir tavanda ve cos 8 yuksekligindeki bir tabanda sikistirilmistir ve bu yukseklik 1 e dogru yukselir bu nedenle sin 8 8 sifira yaklasirken lim8 0 sin 88 1 displaystyle lim theta to 0 frac sin theta theta 1 8 kucuk bir negatif sayi oldugunda 1 2 p lt 8 lt 0 sinusun tek fonksiyon oldugunu kullaniriz lim8 0 sin 88 lim8 0 sin 8 8 lim8 0 sin 8 8 lim8 0 sin 88 1 displaystyle lim theta to 0 frac sin theta theta lim theta to 0 frac sin theta theta lim theta to 0 frac sin theta theta lim theta to 0 frac sin theta theta 1 8 sifira yaklasirken cos 8 1 8 limiti Son bolum bu yeni limiti gorecek kadar kolay bir sekilde hesaplamamizi saglar Bu hesaplamada 8 nin isareti onemsizdir lim8 0cos 8 18 lim8 0 cos 8 18 cos 8 1cos 8 1 lim8 0cos28 18 cos 8 1 displaystyle lim theta to 0 frac cos theta 1 theta lim theta to 0 left frac cos theta 1 theta right left frac cos theta 1 cos theta 1 right lim theta to 0 frac cos 2 theta 1 theta cos theta 1 cos28 1 sin28 ve bir carpimin limitinin limitlerin carpimina esit oldugu gercegini kullanarak bir onceki bolumden elde ettigimiz limiti buluyoruz lim8 0cos 8 18 lim8 0 sin2 88 cos 8 1 lim8 0sin 88 lim8 0sin 8cos 8 1 1 02 0 displaystyle lim theta to 0 frac cos theta 1 theta lim theta to 0 frac sin 2 theta theta cos theta 1 left lim theta to 0 frac sin theta theta right left lim theta to 0 frac sin theta cos theta 1 right 1 left frac 0 2 right 0 tan 8 8 Limitinin 0 a Yaklasmasi Sinus fonksiyonu icin limit tanjant fonksiyonunun tek islevsel olmasi ve bir carpimin limitinin carpimlarinin limitleri oldugunu goz onunde bulundurarak sunu buluruz lim8 0tan 88 lim8 0sin 88 lim8 01cos 8 1 1 1 displaystyle lim theta to 0 frac tan theta theta left lim theta to 0 frac sin theta theta right left lim theta to 0 frac 1 cos theta right 1 1 1 Sinus Fonksiyonunun Turevi Limit tanimini kullanarak sinus fonksiyonunun turevini hesaplayalim dd8sin 8 limd 0sin 8 d sin 8d displaystyle frac operatorname d operatorname d theta sin theta lim delta to 0 frac sin theta delta sin theta delta Aci toplam formulunu kullanarak sin a b sin a cos b sin b cos a sunu elde ederiz dd8sin 8 limd 0sin 8cos d sin dcos 8 sin 8d limd 0 sin ddcos 8 cos d 1dsin 8 displaystyle frac operatorname d operatorname d theta sin theta lim delta to 0 frac sin theta cos delta sin delta cos theta sin theta delta lim delta to 0 left frac sin delta delta cos theta frac cos delta 1 delta sin theta right Sinus ve kosinus fonksiyonlarinin limitlerini kullanarak dd8sin 8 1 cos 8 0 sin 8 cos 8 displaystyle frac operatorname d operatorname d theta sin theta 1 cos theta 0 sin theta cos theta Kosinus Fonksiyonunun Turevi Turev Tanimindan Kosinus fonksiyonunun turevini limit tanimindan tekrar hesaplayalim dd 8cos 8 limd 0cos 8 d cos 8d displaystyle frac operatorname d operatorname d theta cos theta lim delta to 0 frac cos theta delta cos theta delta Aci toplam formulunu kullanarak cos a b cos a cos b sin a sin b sunu elde ederiz dd8cos 8 limd 0cos 8cos d sin 8sin d cos 8d limd 0 cos d 1dcos 8 sin ddsin 8 displaystyle frac operatorname d operatorname d theta cos theta lim delta to 0 frac cos theta cos delta sin theta sin delta cos theta delta lim delta to 0 left frac cos delta 1 delta cos theta frac sin delta delta sin theta right Sinus ve kosinus fonksiyonlarinin limitlerini kullanarak dd8cos 8 0 cos 8 1 sin 8 sin 8 displaystyle frac operatorname d operatorname d theta cos theta 0 cos theta 1 sin theta sin theta Zincir Kurali ile Kosinus fonksiyonunun turevini zincir kuralindan hesaplamak icin su uc esitligi gozlemleyelim cos 8 sin p2 8 displaystyle cos theta sin left tfrac pi 2 theta right sin 8 cos p2 8 displaystyle sin theta cos left tfrac pi 2 theta right dd8sin 8 cos 8 displaystyle tfrac operatorname d operatorname d theta sin theta cos theta Ilk iki esitlik bir trigonometrik ozdesliktir ucuncusu ise yukarida kanitlanmistir Bu uc esitligi kullanarak asagidaki gibi yazabiliriz dd8cos 8 dd8sin p2 8 displaystyle tfrac operatorname d operatorname d theta cos theta tfrac operatorname d operatorname d theta sin left tfrac pi 2 theta right Bunu zincir kuralini kullanarak turevini alabiliriz f x sin x g 8 p2 8 displaystyle f x sin x g theta tfrac pi 2 theta olarak alirsak dd8f g 8 f g 8 g 8 cos p2 8 0 1 sin 8 displaystyle tfrac operatorname d operatorname d theta f left g left theta right right f prime left g left theta right right cdot g prime left theta right cos left tfrac pi 2 theta right cdot 0 1 sin theta Dolayisiyla sunu kanitlamis olduk dd8cos 8 sin 8 displaystyle tfrac operatorname d operatorname d theta cos theta sin theta Tanjant Fonksiyonunun Turevi Turev Tanimindan Tanjant fonksiyonunun turevini ilk prensiplerden hesaplayalim Tanima gore dd8tan 8 limd 0 tan 8 d tan 8d displaystyle frac operatorname d operatorname d theta tan theta lim delta to 0 left frac tan theta delta tan theta delta right Aci toplam formulunu kullanarak tan a b tan a tan b 1 tan a tan b dd8tan 8 limd 0 tan 8 tan d1 tan 8tan d tan 8d limd 0 tan 8 tan d tan 8 tan2 8tan dd 1 tan 8tan d displaystyle frac operatorname d operatorname d theta tan theta lim delta to 0 left frac frac tan theta tan delta 1 tan theta tan delta tan theta delta right lim delta to 0 left frac tan theta tan delta tan theta tan 2 theta tan delta delta left 1 tan theta tan delta right right Bir carpimin limitinin limitlerinin carpimina esit oldugunu goz onunde bulundurarak dd8tan 8 limd 0tan dd limd 0 1 tan2 81 tan 8tan d displaystyle frac operatorname d operatorname d theta tan theta lim delta to 0 frac tan delta delta times lim delta to 0 left frac 1 tan 2 theta 1 tan theta tan delta right Tanjant fonksiyonu icin limitleri kullanarak ve tan d nin 0 a yaklastigini goz onunde bulundurarak dd8tan 8 1 1 tan2 81 0 1 tan2 8 displaystyle frac operatorname d operatorname d theta tan theta 1 times frac 1 tan 2 theta 1 0 1 tan 2 theta Hemen sunu goruyoruz dd8tan 8 1 sin2 8cos2 8 cos2 8 sin2 8cos2 8 1cos2 8 sec2 8 displaystyle frac operatorname d operatorname d theta tan theta 1 frac sin 2 theta cos 2 theta frac cos 2 theta sin 2 theta cos 2 theta frac 1 cos 2 theta sec 2 theta Bolme kuralindan Tanjant fonksiyonunun turevini bolme kurali kullanarak hesaplayabiliriz dd8tan 8 dd8sin 8cos 8 sin 8 cos 8 sin 8 cos 8 cos2 8 cos2 8 sin2 8cos2 8 displaystyle frac d d theta tan theta frac d d theta frac sin theta cos theta frac left sin theta right prime cdot cos theta sin theta cdot left cos theta right prime cos 2 theta frac cos 2 theta sin 2 theta cos 2 theta Pay Pisagor ozdesligi ile 1 olarak sadelestirilebilir bu da bize 1cos2 8 sec2 8 displaystyle frac 1 cos 2 theta sec 2 theta Sonuc olarak dd8tan 8 sec2 8 displaystyle frac d d theta tan theta sec 2 theta Ters trigonometrik fonksiyonlarin turevleriAsagidaki turevler turevini almak istedigimiz ters trigonometrik fonksiyon icin bir degisken y belirleyerek bulunur Ortuk turevleme kullanarak ardindan dy dx icin cozumleyerek ters fonksiyonun turevini y cinsinden buluruz dy dx yi tekrar x cinsine cevirmek icin bir referans ucgeni cizebiliriz Bunun icin birim cember uzerinde 8 yi y olarak aliriz Pisagor teoremi ve normal trigonometrik fonksiyonlarin tanimi kullanilarak nihayetinde dy dx yi x cinsinden ifade edebiliriz Ters Sinus Fonksiyonunun Turevini Alma Sunu aliyoruz y arcsin x displaystyle y arcsin x Burada p2 y p2 displaystyle frac pi 2 leq y leq frac pi 2 O halde sin y x displaystyle sin y x Her iki tarafta turev aliyoruz ve dy dx icin cozumleyerek ddxsin y ddxx displaystyle d over dx sin y d over dx x cos y dydx 1 displaystyle cos y cdot dy over dx 1 Yukaridan cos y 1 sin2 y displaystyle cos y sqrt 1 sin 2 y degerini yerine koyarak 1 sin2 y dydx 1 displaystyle sqrt 1 sin 2 y cdot dy over dx 1 Yukaridan x sin y displaystyle x sin y degerini yerine koyarak 1 x2 dydx 1 displaystyle sqrt 1 x 2 cdot dy over dx 1 Sonuc olarak dydx 11 x2 displaystyle dy over dx frac 1 sqrt 1 x 2 Ters Kosinus Fonksiyonunun Turevini Alma Sunu aliyoruz y arccos x displaystyle y arccos x Burada 0 y p displaystyle 0 leq y leq pi O halde cos y x displaystyle cos y x Her iki tarafta turev aliyoruz ve dy dx icin cozumleyerek ddxcos y ddxx displaystyle d over dx cos y d over dx x sin y dydx 1 displaystyle sin y cdot dy over dx 1 Yukaridan sin y 1 cos2 y displaystyle sin y sqrt 1 cos 2 y degerini yerine koyarak 1 cos2 y dydx 1 displaystyle sqrt 1 cos 2 y cdot dy over dx 1 Yukaridan x cos y displaystyle x cos y degerini yerine koyarak 1 x2 dydx 1 displaystyle sqrt 1 x 2 cdot dy over dx 1 Sonuc olarak dydx 11 x2 displaystyle dy over dx frac 1 sqrt 1 x 2 Alternatif olarak arcsin x displaystyle arcsin x turevini belirledikten sonra arccos x displaystyle arccos x turevi arcsin x arccos x p 2 displaystyle arcsin x arccos x pi 2 ozdesligini turevleyerek arccos x arcsin x displaystyle arccos x arcsin x elde edilerek hemen takip edilir Ters Tanjant Fonksiyonunun Turevini Alma Sunu aliyoruz y arctan x displaystyle y arctan x Burada p2 lt y lt p2 displaystyle frac pi 2 lt y lt frac pi 2 O halde tan y x displaystyle tan y x Her iki tarafta turev aliyoruz ve dy dx icin cozumleyerek ddxtan y ddxx displaystyle d over dx tan y d over dx x Sol taraf ddxtan y sec2 y dydx 1 tan2 y dydx displaystyle d over dx tan y sec 2 y cdot dy over dx 1 tan 2 y dy over dx Pisagor ozdesligini kullanarak Sag taraf ddxx 1 displaystyle d over dx x 1 Sonuc olarak 1 tan2 y dydx 1 displaystyle 1 tan 2 y dy over dx 1 Yukaridan x tan y displaystyle x tan y degerini yerine koyarak 1 x2 dydx 1 displaystyle 1 x 2 dy over dx 1 Sonuc olarak dydx 11 x2 displaystyle dy over dx frac 1 1 x 2 Ters Kotanjant Fonksiyonunun Turevini Alma Sunu aliyoruz y arccot x displaystyle y operatorname arccot x Burada 0 lt y lt p displaystyle 0 lt y lt pi O halde cot y x displaystyle cot y x Her iki tarafta turev aliyoruz ve dy dx icin cozumleyerek ddxcot y ddxx displaystyle frac d dx cot y frac d dx x Sol taraf ddxcot y csc2 y dydx 1 cot2 y dydx displaystyle d over dx cot y csc 2 y cdot dy over dx 1 cot 2 y dy over dx Pisagor ozdesligini kullanarak Sag taraf ddxx 1 displaystyle d over dx x 1 Sonuc olarak 1 cot2 y dydx 1 displaystyle 1 cot 2 y frac dy dx 1 Yukaridan x cot y displaystyle x cot y degerini yerine koyarak 1 x2 dydx 1 displaystyle 1 x 2 frac dy dx 1 Sonuc olarak dydx 11 x2 displaystyle frac dy dx frac 1 1 x 2 Alternatif olarak arctan x displaystyle arctan x turevi yukarida aciklandigi gibi elde edilirse arctan x arccot x p2 displaystyle arctan x operatorname arccot x dfrac pi 2 ozdesliginden hemen su sonuc elde edilir ddxarccot x ddx p2 arctan x 11 x2 displaystyle begin aligned dfrac d dx operatorname arccot x amp dfrac d dx left dfrac pi 2 arctan x right amp dfrac 1 1 x 2 end aligned Ters Sekant Fonksiyonunun Turevini Alma Ortuk Turevleme Kullanarak Sunu aliyoruz y arcsec x x 1 displaystyle y operatorname arcsec x mid x geq 1 O halde x sec y y 0 p2 p2 p displaystyle x sec y mid y in left 0 frac pi 2 right cup left frac pi 2 pi right dxdy sec ytan y x x2 1 displaystyle frac dx dy sec y tan y x sqrt x 2 1 Ifadedeki mutlak deger gereklidir cunku sekant ve tanjant carpimi y araliginda her zaman pozitifken kok x2 1 displaystyle sqrt x 2 1 her zaman pozitif olarak tanimlandigi icin kalan carpanin da pozitif olmasi gerektiginden bu mutlak deger kullanilir dydx 1 x x2 1 displaystyle frac dy dx frac 1 x sqrt x 2 1 Zincir Kuralini Kullanarak Alternatif olarak ters sekantin turevi ters kosinusun turevinden zincir kurali kullanilarak elde edilebilir Sunu aliyoruz y arcsec x arccos 1x displaystyle y operatorname arcsec x arccos left frac 1 x right Burada x 1 displaystyle x geq 1 ve y 0 p2 p2 p displaystyle y in left 0 frac pi 2 right cup left frac pi 2 pi right O halde arccos 1x displaystyle arccos left frac 1 x right icin zincir kuralini uygulayarak dydx 11 1x 2 1x2 1x21 1x2 1x2x2 1x2 1x2x2 1 1 x x2 1 displaystyle frac dy dx frac 1 sqrt 1 frac 1 x 2 cdot left frac 1 x 2 right frac 1 x 2 sqrt 1 frac 1 x 2 frac 1 x 2 frac sqrt x 2 1 sqrt x 2 frac 1 sqrt x 2 sqrt x 2 1 frac 1 x sqrt x 2 1 Ters Kosekant Fonksiyonunun Turevini Alma Ortuk Turevleme Kullanarak Sunu aliyoruz y arccsc x x 1 displaystyle y operatorname arccsc x mid x geq 1 O halde x csc y y p2 0 0 p2 displaystyle x csc y mid y in left frac pi 2 0 right cup left 0 frac pi 2 right dxdy csc ycot y x x2 1 displaystyle frac dx dy csc y cot y x sqrt x 2 1 Ifadedeki mutlak deger gereklidir cunku kosekant ve kotanjant carpimi y araliginda her zaman pozitifken kok x2 1 displaystyle sqrt x 2 1 her zaman pozitif olarak tanimlandigi icin kalan carpanin da pozitif olmasi gerektiginden bu mutlak deger kullanilir dydx 1 x x2 1 displaystyle frac dy dx frac 1 x sqrt x 2 1 Zincir Kuralini Kullanarak Alternatif olarak ters kosekantin turevi ters sinusun turevinden zincir kurali kullanilarak elde edilebilir Sunu aliyoruz y arccsc x arcsin 1x displaystyle y operatorname arccsc x arcsin left frac 1 x right Burada x 1 displaystyle x geq 1 ve y p2 0 0 p2 displaystyle y in left frac pi 2 0 right cup left 0 frac pi 2 right O halde arcsin 1x displaystyle arcsin left frac 1 x right icin zincir kuralini uygulayarak dydx 11 1x 2 1x2 1x21 1x2 1x2x2 1x2 1x2x2 1 1 x x2 1 displaystyle frac dy dx frac 1 sqrt 1 frac 1 x 2 cdot left frac 1 x 2 right frac 1 x 2 sqrt 1 frac 1 x 2 frac 1 x 2 frac sqrt x 2 1 sqrt x 2 frac 1 sqrt x 2 sqrt x 2 1 frac 1 x sqrt x 2 1 Ayrica bakinizKalkulus Turev Turev alma kurallari Trigonometrik ozdeslikler listesi TrigonometriKaynakcaBibliyografyaMatematiksel Fonksiyonlar El Kitabi Editorler Abramowitz ve Stegun Ulusal Standartlar Burosu Uygulamali Matematik Serisi 55 1964