Tristan Tzara (d. , Romanya, 16 Nisan 1896 - ö. Paris, Fransa, 25 Aralık 1963) Rumen asıllı Fransız şair, yazar, Dadacılık akımının kurucularından.
Tristan Tzara Samuel (Samy) Rosenstock | |
---|---|
Robert Delaunay'dan Tristan Tzara portresi. (1923) | |
Doğum | April 4 or April 16, 1896 , |
Ölüm | 25 Aralık 1963 (67 yaşında) Paris, Fransa |
Takma adlar | S. Samyro, Tristan, Tristan Ruia, Tristan Ţara, Tr. Tzara |
Meslek | şair, deneme yazarı, gazeteci, oyun yazarı, performans sanatçısı, besteci, film yönetmeni, politikacı, diplomat |
Etkin yılları | 1912–1963 |
Etkiledikleri
| |
Etkilendikleri | |
Asıl adı Sami Rosenstock'dır. Dadacılık hareketinin adındaki "dada" kelimesini 1916 yılında arkadaşlarıyla birlikte sözlüğünün rastgele bir sayfasını açarak buldu. aynı yıl Tristan Tzara tarafından yazıldı. Tamamen rastlantılara dayalı ve geleneksel yazın kurallarının dışında bir edebiyat anlayışı geliştiren Tzara, şiirlerini gazeteden kesilen sözcükleri bir şapkada karıştırıp rastgele çekerek oluşturmuştur. 1921'de Paris'e yerleşerek, André Breton, Philippe Soupault, Louis Aragon ve Paul Eluard gibi şair ve yazarlarla, dilin yapısında ve kullanımında yaptıkları değişik ve çarpıcı denemelerle kamuoyunu ve sanat çevrelerini sarstılar.
Dil ve estetik kurallarını, bunların denetlemesini, mantık dizgesini yok sayan ve sözcük anlamlarına değer vermeyen, alabildiğine bağımsız çağrışımlarla ilkel ve doğrudan anlatım biçimi arayan bir sanat akımı olan Dadacılık; dünyanın, insanlığın yaşadığı yıkımdan umutsuzluğa düşmüş, hiçbir şeyin sağlam ve sürekli olduğuna inanmayan anlayışa sahip bir felsefi yapıdan etkilenmiş, I. Dünya Savaşı'nın yarattığı umutsuzluktan, boğuntu ve dengesizlikten, burjuva değerleri karşısında duyduğu tiksintiden kaynaklanan protesto eylemleri yapan ve güvensizlik ve umutsuzluk içeren yıkıcı bir devinimdi.
André Breton'un Dadacılıktan sıyrılması ve bir grup yazarın da bu sıyrılmayı taşkınlıkla dönemin kamuoyuna taşımasından sonra Dadaizm her ne kadar yaşatılmaya devam edilse de, Breton'un kurduğu Gerçeküstücülük etkisini arttırdıkça, Dadacılık da giderek ortadan kaybolmuştur. Tzara Dadacılık sonrası şiirlerini gerçeküstücülüğe yakın bir tarzda yazmıştır.
Tzara 1937'de Fransız Komünist Partisi'ne katılmış ve II. Dünya Savaşı'nda Fransız direnişçileri arasında yer almıştır.
Nihilist ve asi tavrıyla edebiyata yeni bir bakış açısı getiren Tzara'nın en önemli eserleri, L'Homme Approximatif (Yaklaşık Adam) (1931), Le Coeur à Gaz (Gazlı Yürek) (1938), Midis Gagnés (Hakedilmiş Öğleler) (1939), Parler Seul (Yalnız Konuşmak) (1950), La Face Intérieure (İç Yüz) (1953)dür. Ayrıca yazarın Dada Manifestoları adında bir kitabı da bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Karaalioğlu, Seyit, Edebiyat Akımları
- Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedi, Tristan Tzara maddesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tristan Tzara d Romanya 16 Nisan 1896 o Paris Fransa 25 Aralik 1963 Rumen asilli Fransiz sair yazar Dadacilik akiminin kurucularindan Tristan Tzara Samuel Samy RosenstockRobert Delaunay dan Tristan Tzara portresi 1923 DogumApril 4 or April 16 1896 Olum25 Aralik 1963 67 yasinda Paris FransaTakma adlarS Samyro Tristan Tristan Ruia Tristan Ţara Tr TzaraMesleksair deneme yazari gazeteci oyun yazari performans sanatcisi besteci film yonetmeni politikaci diplomatEtkin yillari1912 1963Etkiledikleri Louis Aragon Samuel Beckett Andre Breton William S Burroughs Paul Eluard Julius Evola Allen Ginsberg Eugene Ionesco Isidore Isou Moldov Philippe Soupault Giuseppe Ungaretti Etkilendikleri Guillaume Apollinaire Alfred Jarry Comte de Lautreamont Maurice Maeterlinck Filippo Tommaso Marinetti Francis Picabia Arthur Rimbaud Francois Villon Walt Whitman Asil adi Sami Rosenstock dir Dadacilik hareketinin adindaki dada kelimesini 1916 yilinda arkadaslariyla birlikte sozlugunun rastgele bir sayfasini acarak buldu ayni yil Tristan Tzara tarafindan yazildi Tamamen rastlantilara dayali ve geleneksel yazin kurallarinin disinda bir edebiyat anlayisi gelistiren Tzara siirlerini gazeteden kesilen sozcukleri bir sapkada karistirip rastgele cekerek olusturmustur 1921 de Paris e yerleserek Andre Breton Philippe Soupault Louis Aragon ve Paul Eluard gibi sair ve yazarlarla dilin yapisinda ve kullaniminda yaptiklari degisik ve carpici denemelerle kamuoyunu ve sanat cevrelerini sarstilar Dil ve estetik kurallarini bunlarin denetlemesini mantik dizgesini yok sayan ve sozcuk anlamlarina deger vermeyen alabildigine bagimsiz cagrisimlarla ilkel ve dogrudan anlatim bicimi arayan bir sanat akimi olan Dadacilik dunyanin insanligin yasadigi yikimdan umutsuzluga dusmus hicbir seyin saglam ve surekli olduguna inanmayan anlayisa sahip bir felsefi yapidan etkilenmis I Dunya Savasi nin yarattigi umutsuzluktan boguntu ve dengesizlikten burjuva degerleri karsisinda duydugu tiksintiden kaynaklanan protesto eylemleri yapan ve guvensizlik ve umutsuzluk iceren yikici bir devinimdi Andre Breton un Dadaciliktan siyrilmasi ve bir grup yazarin da bu siyrilmayi taskinlikla donemin kamuoyuna tasimasindan sonra Dadaizm her ne kadar yasatilmaya devam edilse de Breton un kurdugu Gercekustuculuk etkisini arttirdikca Dadacilik da giderek ortadan kaybolmustur Tzara Dadacilik sonrasi siirlerini gercekustuculuge yakin bir tarzda yazmistir Tzara 1937 de Fransiz Komunist Partisi ne katilmis ve II Dunya Savasi nda Fransiz direniscileri arasinda yer almistir Nihilist ve asi tavriyla edebiyata yeni bir bakis acisi getiren Tzara nin en onemli eserleri L Homme Approximatif Yaklasik Adam 1931 Le Coeur a Gaz Gazli Yurek 1938 Midis Gagnes Hakedilmis Ogleler 1939 Parler Seul Yalniz Konusmak 1950 La Face Interieure Ic Yuz 1953 dur Ayrica yazarin Dada Manifestolari adinda bir kitabi da bulunmaktadir Kaynakca Karaalioglu Seyit Edebiyat Akimlari Meydan Larousse Buyuk Lugat ve Ansiklopedi Tristan Tzara maddesi