Biga Yarımadası, antik ismiyle Troas ya da Troad, Çanakkale Boğazı'nın ikiye böldüğü Anadolu ve Rumeli bağlantısının doğu kısmıdır. Boğazın kuzeyinde Gelibolu Yarımadası, güneyinde ise Biga Yarımadası yer alır. Bugün Çanakkale ilinin topraklarının bütünü Biga Yarımadası'nı oluşturur. Bölge adını Cumhuriyet Dönemi'nde önce bölge merkezi olan fakat günümüzde Çanakkale'nin ilçesi olan Biga'dan almıştır.
Çanakkale il merkezi, Biga, Ayvacık, Bayramiç, Çan, Ezine, Yenice ve Lapseki ilçe merkezleri yarımadanın başlıca yerleşmeleridir.
Tarihçe
Troas bölgesi gerek jeolojik yapısı ve jeopolitik konumu gerekse iklim ve yer altı zenginlikleri açısından tarih boyunca yerleşim için çekici bir bölge olmuştur. Hellen kolonizasyon hareketleri Anadolu tarihi içinde önemli bir yere sahiptir.
Kolonizasyon
Troas bölgesinde M.Ö. 8. yüzyılda Yunan göçleri etkili olmuştur. Troas bölgesi kolonizasyon hareketlerinin buluntular ışığında değerlendirildiği bu çalışmada, bölgede etkili olan Aiol, İon ve diğer halkların, koloni hareketleri içinde nasıl bir yöntem izlediği, ne amaçla bölgeye göç ettikleri, hangi kentleri kurdukları, kurulan kentlerin hangi niteliklere sahip oldukları, arkeolojik veriler ile irdelenmeye çalışılmıştır.
Kökeni
- Biga: Çanakkale'nin Marmara Denizi kıyısındaki Biga ilçesi yarımadaya ismini vermiştir. Biga kelimesinin kentin Doğu Roma dönemindeki adı olan "Pegai" den geldiği düşünülüyor.
- Troas-Troad: Bu isimler bölgedeki dünyaca ünlü Troya kentinden gelir. Troas arkeolojik olarak bölgeyi belirtmek için yaygın şekilde kullanılır. Bu tarihsel isim aynı zamanda bölgede Büyük İskender adına kurulan bir kentinin adının diğer Alexandria kentleriyle karışmaması için kullanılır. Bu antik şehir Alexandria Troas adıyla tanınır.
Sınırları
Biga Yarımadasının kuzeyinde Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi, güneyde Edremit Körfezi, doğudan Gönen Çayı, batıdan Ege Denizi bulunur. Kapıdağ Yarımadası'nın batısından Edremit Körfezi'nin kuzeydoğusuna kadar olan hattın batı bölgesindedir. Alanı yaklaşık 10.000 km²'dir. Verimli kıyı ovaları ve madenleri nedeniyle ilk çağdan beri yerleşmeler (Abydos, Lampsakos, Dardanos, Neandreia, Troya, Assos, Alexandria Troas) kurulmuştur. Sınırları Misya'ya dayanmaktadır. Troas bölgesi sınırları birçok antik yazar tarafından farklı biçimde yorumlanmıştır.Antik yazar Amasyalı Strabon Troas bölgesinin sınırları hakkındaki farklı görüşlere sahiptir.Homeros, Troas’ı Aisepos ırmağından; Eudoktos ise, Priapos’un karşısında uzanan Kyzikene Adası’ndaki Artake’den başlatır. Ve böylece sınırları daraltır; fakat Damastes Troas’ı Parion’da başlatarak ülkeyi daha da daraltır ise de öte yandan onu Lekton’a kadar uzatır. Diğer yazarlar ise onun sınırlarını farklı şekilde uzatırlar. Lampsakos’lu Kharon, onu Praktiondan başlatarak yayılma alanını üç yüz stadion daha küçültür ki, bu da Parion’dan Praktion’a kadar uzaklıktır, bununla birlikte onu Abydos’tan başlatır; ve aynen Epheros’da Aiolis’i Abydos’tan Kyme’ye kadar uzatır. Diğer yazarlarda onun sınırlarını farklı olarak tanımlarlar. Troas bölgesi Strabon'un da bize gösterdiği üzere birçok antik yazar tarafından kaleme alındığını bildirmektedir. Günümüze ulaşmamasına karşın Lampsakoslu Kharon'un yaşadığı dönemle ilgili yazdığı birçok kitapta notlar görülmektedir. Troas Bölgesi ile ilgi yazdığı iki kitaplık Peri Lampsakou (Lampsakos hakkında) ve Horoi Lampsakenon (Lampsakos yıllıkları) şüphesiz bölge ile ilgili eserler olmalıdır.Strabon Troas tarihi ve coğrafi sınırlarının netlik açısından kendinden önceki yazarları da dikkate alarak Troas Bölgesini Aisepos (Gönen Çayı) Irmağı'nın denize döküldüğü yerden İda Dağı'nın güneyindeki Adramyttenos (Edremit Körfezi) Körfezi'ne çizilen hattın batısı olarak sınırlandırmıştır. İstanbul Fakat Troas Bölgesi, tartışmalı olmakla birlikte Hitit metinlerinde Wiluşa adıyla da anılmakta olduğu görülmektedir.
Yer şekilleri
Biga yarımadasının güneyinde Kaz Dağı (1700 m) yer alır. Baba Dağı, Gürgen Dağı, Eybek Dağ, Kocakatran Dağ, Ağı Dağ, Yenice çöküntüsünün kuzeyinde Armutçuk Dağı ve Karlık Dağı diğer dağlardır. Dağlık alanlardan kuzey ovalarına fay yapılarının neden olduğu kademeli geçiş gerçekleşir.
İklim ve bitki örtüsü
Marmara ve Ege Denizi kıyılarında yazları sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı tipik Akdeniz İklimi hakimdir. İç kesimlerde yazları kurak, kışlar daha yağışlı ve soğuk yarı karasal iklim etkin olur. Yarımada içinde denize uzaklık, bakı ve yükseklik farklılığı önemli sıcaklık ve yağış farkına neden olur. Kıyılar az yağış alırken dağlık alanlar fazla yağış alır. Dağlarda sık bir bitki örtüsü bulunur. Plato ve tepelerde bozulmuş ve seyrek bitki örtüsü, alçaklarda maki ve garig toplulukları hakimdir.
Kazdağı Millî Parkı yarımadanın güneyinde yer alır.
Akarsular
Biga yarımadasında eğim yönüne göre akarsular değişik yönlere akarlar. Kaz Dağı'ndan doğan Kocabaş Çayı (Biga Çayı-Granikos) ve Gönen Çayı kuzeye doğru akarak Marmara Denizi'ne dökülür. Batıya doğru akan Tuzla Çayı ve Karamenderes Nehri Ege Denizi'ne dökülür.
Ekonomi
Yarımadada günümüzde tarıma dayalı ekonomi hakimdir. Yörede eski çağlarda da işletilmiş olan bazı maden kaynakları bulunur. Demir kurşun, kaolen, perlit, mermer, bentonit, tuz, sileks, granit, wollastonit, linyit ve kireçtaşı, altın işletilebilecek rezervlere sahiptir.
Kaynakça
- ^ a b c d CANDAR, Uğur (2012). Buluntular Işığında Troas Bölgesi Kolonizasyonu. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü. ss. 1,2,3,4. 26 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.
- ^ E. Akurgal, Ancient Civilizations And Ruins Of Turkey, İstanbul 1973
- ^ N. Arslan, Kuzey Troas Bölgesi Yüzey Araştırmaları: Prekote ve Palaiperkote‟nin Yer Belirlenmesine İlişkin Sorunlar, TÜBA – AR, sayı 12.
- ^ Index Anatolicus 3 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Biga
- ^ a b ERTEKİN, Yrd. Doç. Dr. Gaye (2001). "BİGA YARIMADASINDA MADENCİLİK". istanbul.edu.tr. 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
- ^ Strabon, Geographika, Çev: A. Pekman, (2005)
- ^ a b EFE, Yrd. Doç. Dr. Recep (1994). "Bia Yarımadası'nda Neotektoniğin Jeomorfolojik İzleri". Türk Coğrafya Dergisi. 8 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
- ^ G. E. Bean, Aegean Turkey An Archaeological Guide,(1966) London.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Biga Yarimadasi antik ismiyle Troas ya da Troad Canakkale Bogazi nin ikiye boldugu Anadolu ve Rumeli baglantisinin dogu kismidir Bogazin kuzeyinde Gelibolu Yarimadasi guneyinde ise Biga Yarimadasi yer alir Bugun Canakkale ilinin topraklarinin butunu Biga Yarimadasi ni olusturur Bolge adini Cumhuriyet Donemi nde once bolge merkezi olan fakat gunumuzde Canakkale nin ilcesi olan Biga dan almistir Biga Yarimadasi Canakkale il merkezi Biga Ayvacik Bayramic Can Ezine Yenice ve Lapseki ilce merkezleri yarimadanin baslica yerlesmeleridir TarihceTroas bolgesi gerek jeolojik yapisi ve jeopolitik konumu gerekse iklim ve yer alti zenginlikleri acisindan tarih boyunca yerlesim icin cekici bir bolge olmustur Hellen kolonizasyon hareketleri Anadolu tarihi icinde onemli bir yere sahiptir Kolonizasyon Troas bolgesinde M O 8 yuzyilda Yunan gocleri etkili olmustur Troas bolgesi kolonizasyon hareketlerinin buluntular isiginda degerlendirildigi bu calismada bolgede etkili olan Aiol Ion ve diger halklarin koloni hareketleri icinde nasil bir yontem izledigi ne amacla bolgeye goc ettikleri hangi kentleri kurduklari kurulan kentlerin hangi niteliklere sahip olduklari arkeolojik veriler ile irdelenmeye calisilmistir KokeniBiga Canakkale nin Marmara Denizi kiyisindaki Biga ilcesi yarimadaya ismini vermistir Biga kelimesinin kentin Dogu Roma donemindeki adi olan Pegai den geldigi dusunuluyor Troas Troad Bu isimler bolgedeki dunyaca unlu Troya kentinden gelir Troas arkeolojik olarak bolgeyi belirtmek icin yaygin sekilde kullanilir Bu tarihsel isim ayni zamanda bolgede Buyuk Iskender adina kurulan bir kentinin adinin diger Alexandria kentleriyle karismamasi icin kullanilir Bu antik sehir Alexandria Troas adiyla taninir SinirlariBiga Yarimadasinin kuzeyinde Canakkale Bogazi ve Marmara Denizi guneyde Edremit Korfezi dogudan Gonen Cayi batidan Ege Denizi bulunur Kapidag Yarimadasi nin batisindan Edremit Korfezi nin kuzeydogusuna kadar olan hattin bati bolgesindedir Alani yaklasik 10 000 km dir Verimli kiyi ovalari ve madenleri nedeniyle ilk cagdan beri yerlesmeler Abydos Lampsakos Dardanos Neandreia Troya Assos Alexandria Troas kurulmustur Sinirlari Misya ya dayanmaktadir Troas bolgesi sinirlari bircok antik yazar tarafindan farkli bicimde yorumlanmistir Antik yazar Amasyali Strabon Troas bolgesinin sinirlari hakkindaki farkli goruslere sahiptir Homeros Troas i Aisepos irmagindan Eudoktos ise Priapos un karsisinda uzanan Kyzikene Adasi ndaki Artake den baslatir Ve boylece sinirlari daraltir fakat Damastes Troas i Parion da baslatarak ulkeyi daha da daraltir ise de ote yandan onu Lekton a kadar uzatir Diger yazarlar ise onun sinirlarini farkli sekilde uzatirlar Lampsakos lu Kharon onu Praktiondan baslatarak yayilma alanini uc yuz stadion daha kucultur ki bu da Parion dan Praktion a kadar uzakliktir bununla birlikte onu Abydos tan baslatir ve aynen Epheros da Aiolis i Abydos tan Kyme ye kadar uzatir Diger yazarlarda onun sinirlarini farkli olarak tanimlarlar Troas bolgesi Strabon un da bize gosterdigi uzere bircok antik yazar tarafindan kaleme alindigini bildirmektedir Gunumuze ulasmamasina karsin Lampsakoslu Kharon un yasadigi donemle ilgili yazdigi bircok kitapta notlar gorulmektedir Troas Bolgesi ile ilgi yazdigi iki kitaplik Peri Lampsakou Lampsakos hakkinda ve Horoi Lampsakenon Lampsakos yilliklari suphesiz bolge ile ilgili eserler olmalidir Strabon Troas tarihi ve cografi sinirlarinin netlik acisindan kendinden onceki yazarlari da dikkate alarak Troas Bolgesini Aisepos Gonen Cayi Irmagi nin denize dokuldugu yerden Ida Dagi nin guneyindeki Adramyttenos Edremit Korfezi Korfezi ne cizilen hattin batisi olarak sinirlandirmistir Istanbul Fakat Troas Bolgesi tartismali olmakla birlikte Hitit metinlerinde Wilusa adiyla da anilmakta oldugu gorulmektedir Yer sekilleriBiga yarimadasinin guneyinde Kaz Dagi 1700 m yer alir Baba Dagi Gurgen Dagi Eybek Dag Kocakatran Dag Agi Dag Yenice cokuntusunun kuzeyinde Armutcuk Dagi ve Karlik Dagi diger daglardir Daglik alanlardan kuzey ovalarina fay yapilarinin neden oldugu kademeli gecis gerceklesir Iklim ve bitki ortusuMarmara ve Ege Denizi kiyilarinda yazlari sicak ve kurak kislar ilik ve yagisli tipik Akdeniz Iklimi hakimdir Ic kesimlerde yazlari kurak kislar daha yagisli ve soguk yari karasal iklim etkin olur Yarimada icinde denize uzaklik baki ve yukseklik farkliligi onemli sicaklik ve yagis farkina neden olur Kiyilar az yagis alirken daglik alanlar fazla yagis alir Daglarda sik bir bitki ortusu bulunur Plato ve tepelerde bozulmus ve seyrek bitki ortusu alcaklarda maki ve garig topluluklari hakimdir Kazdagi Milli Parki yarimadanin guneyinde yer alir AkarsularBiga yarimadasinda egim yonune gore akarsular degisik yonlere akarlar Kaz Dagi ndan dogan Kocabas Cayi Biga Cayi Granikos ve Gonen Cayi kuzeye dogru akarak Marmara Denizi ne dokulur Batiya dogru akan Tuzla Cayi ve Karamenderes Nehri Ege Denizi ne dokulur EkonomiYarimadada gunumuzde tarima dayali ekonomi hakimdir Yorede eski caglarda da isletilmis olan bazi maden kaynaklari bulunur Demir kursun kaolen perlit mermer bentonit tuz sileks granit wollastonit linyit ve kirectasi altin isletilebilecek rezervlere sahiptir Kaynakca a b c d CANDAR Ugur 2012 Buluntular Isiginda Troas Bolgesi Kolonizasyonu Ege Universitesi Edebiyat Fakultesi Arkeoloji Bolumu ss 1 2 3 4 26 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2021 E Akurgal Ancient Civilizations And Ruins Of Turkey Istanbul 1973 N Arslan Kuzey Troas Bolgesi Yuzey Arastirmalari Prekote ve Palaiperkote nin Yer Belirlenmesine Iliskin Sorunlar TUBA AR sayi 12 Index Anatolicus 3 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Biga a b ERTEKIN Yrd Doc Dr Gaye 2001 BIGA YARIMADASINDA MADENCILIK istanbul edu tr 28 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2017 Strabon Geographika Cev A Pekman 2005 a b EFE Yrd Doc Dr Recep 1994 Bia Yarimadasi nda Neotektonigin Jeomorfolojik Izleri Turk Cografya Dergisi 8 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2017 G E Bean Aegean Turkey An Archaeological Guide 1966 London