Tutunamayanlar, Oğuz Atay'ın ilk romanıdır. 1970 yılında 'nü kazandı. Oğuz Atay'ın 25'inci ölüm yıldönümü olan 2002 yılında UNESCO, Tutunamayanlar'ı İngilizce'ye tercüme edilmesi gereken seçkin edebiyat eseri listesine seçti.
![]() İlk baskısının kapak resmi | |
Yazar | Oğuz Atay |
---|---|
Ülke | Türkiye |
Dil | Türkçe |
Tür | Roman |
Yayım | 1971-1972 (2 cilt) |
Yayımcı | Sinan Yayınları |
Sayfa | 671 |
ISBN |
Çoğu yazar ve okuyucuya göre modern Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biridir. Hatta dil ve üslup itibarıyla, Türk edebiyatında bir devrim olarak kabul edenler de vardır.
Kitap belirli bir olayı sergilemekten çok; izlenimler, çağrışımlar, taşlamalar, ayrıntılar ve ruhsal çözümlemelerden oluşur. Berna Moran, bu kitabı hem içerik hem de biçimsel özellikleri bakımından Türk edebiyattında yepyeni bir evre olarak değerlendirmekte, Jale Parla ise Don Kişot'tan Günümüze Roman başlıklı çalışmasında modern ve postmodern roman bağlamında Atay'ın ve Tutunamayanlar'ın yerini belirtmektedir.Berna Moran, Tutunamayanlar'ı “hem söyledikleri, hem de söyleyiş biçimiyle bir başkaldırı” olarak nitelendirir. Moran’a göre “Oğuz Atay’ın mizah gücü, duyarlılığı ve kullandığı teknik incelikler, Tutunamayanlar’ı büyük bir yeteneğin ürünü yapmış, yapıttaki bu yetkinlik Türk romanını çağdaş roman anlayışıyla aynı hizaya getirmiş ve ona çok şey kazandırmıştır.”
Hürriyet gazetesinin pazar eki Hürriyet Pazar tarafından oluşturulan yüz kişilik jüri, Türk Edebiyatının Gelmiş Geçmiş En İyi 100 Romanı listesinde Tutunamayanlar'a ikinci sırada yer verdi.
Konusu
Selim Işık'ın intihar ettiğini öğrenen Turgut Özben, ihmal ettiğini düşündüğü arkadaşının geçmişinin izini sürmeye ve Selim'in tanıdığı insanlar aracılığıyla onu tanımaya çalışır. Her insana farklı bir yönünü gösteren Selim'in görüntüsü, Turgut'un bu insanlarla konuşması sonucu okuyucunun ve Turgut'un gözünde netlik kazanacaktır. Romanda birçok kişi vardır ama her biri aslında Selim'in hayatındaki kişilerdir ve tüm anlatılanlar Selim Işık'ı aydınlatır. Selim Işık, düşünen ve sorgulayan insanın simgesidir ve bu yüzden hayata tutunamamış ve bir tutunamayan olmuştur.
Yıldız Ecevit'in yazdığı "Ben Buradayım..." başlıklı Oğuz Atay biyografisinin ardından, romanın pek çok otobiyografik öğe taşıdığı anlaşılmıştır. Berna Moran'a göre küçük burjuva dünyasını zekice alaya alan Atay, saldırısını, tutunanların anlamayacağı, red edeceği türden bir romanla yapar.
Romanın yeniden keşfedilişi
Tutunamayanlar, 1970 TRT Roman Ödülü'nü almasına rağmen, pek bir ilgi görmemiş ve hatta bir, iki sene sonra unutulmuştu. Oğuz Atay da Günlük'de "Ben, yaşarken unutulmuş biriyim." diyerek bu durumu betimlemiştir.
12 Mart 1971 Askerî Muhtırası sonrasında cezaevine giren Ömer Madra 1973 yılında, koğuşun 250-300 kitaptan ibaret kitaplığında Tutunamayanlar'ın birinci baskısına rastlar. Kitabın kapağı ve adı ilgisini çeker, TRT Roman Ödülü aldığını da görünce, adını sanını duymadığı bu yazarın, adını sanını duymadığı romanını Tutunamayanlar'ı okumaya karar verir. Daha ilk sayfalarından itibaren Tutunamayanlar'dan ve yazarı Oğuz Atay'dan olağanüstü etkilenir. Cezaevinden çıkar çıkmaz, Oğuz Atay ile bir şekilde iletişim kurmaya karar verir.
Ömer Madra, bu emeline hiç ulaşamaz ve Oğuz Atay ile görüşmeyi ve tanışmayı beceremez. Hapishaneden çıktıktan sonra, akademik görevinden ayrılır. Hapishanede tanıştığı Altan Öymen aracılığıyla Milliyet gazetesinde çalışmaya başlar. Madra burada Enis Batur, Oruç Aruoba ve Sevin Okyay ile birlikte kültür servisinde çalışmaya başlar. Burada Sevin Okyay'ın Oğuz Atay ile tanıştığını öğrenir. Bu şekilde Oğuz Atay'ın o zamana kadar kayıp olarak addedilen günlüğünün aslında kayıp olmadığını öğrenirler ve günlüğü bulurlar. 1982 yılında Oğuz Atay'ın bu günlüğü Milliyet gazetesinde tefrika hâlinde yayınlanır. Günlüğün yayınlandığı günlerde Milliyet'in tirajı 10.000 artar. Fakat Ömer Madra ve Enis Batur, gazetenin yayın yönetmenleri Altan Öymen ve Tarhan Erdem'in dahi Oğuz Atay'ı tanımadıkları, Tutunamayanlar'ı da hiç duymadıklarını fark ederler. Bu durum, Tutunamayanlar'ın ilk neşrinin yapıldığı 1972 yılından 1982 yılına kadar geçen sadece 10 yıl zarfında Oğuz Atay'ın tamamen "unutulmuş" bir isim olduğunu da ortaya koyar.
Ömer Madra ve Enis Batur, bu ilgi üzerine Oğuz Atay'ın ilk romanı Tutunamayanlar'ı İletişim Yayınları'na götürürler. İletişim Yayınları, 1984 yılının Ocak ayında Ömer Madra'nın ve Enis Batur'un önsözleriyle Tutunamayanlar'ı yeniden neşreder. Tutunamayanlar yeniden keşfedildikten ve yeniden yayınlandıktan sonra adeta bir patlama yaratır. 2021 yılı Nisan ayı itibarıyla 102'nci baskıya ulaşır ve Türk edebiyatının en çok satılan ve en meşhur eserlerinden biri hâline gelir. Tutunamayanlar'ın ardından İletişim Yayınları Oğuz Atay'ın 7 kitaptan oluşan bütün eserlerini yayınlar.
Hakkında yazılanlar
- "Ben buradayım...", Yıldız Ecevit, 2005 İletişim Yayınları,
- Ölülerle Konuşmak, Meltem Gürle, 2018 İletişim Yayınları,
- Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-2, Berna Moran, 1990 İletişim Yayınları,
Kaynakça
- ^ "11 maddeyle unutulmaz yazar Oğuz Atay". CNN Türk. 13 Aralık 2018. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
- ^ Parla, Jale (2001). Don Kişot'tan bugüne roman. 3. baskı. Cağaloğlu, İstanbul: İletişim. ISBN . OCLC 51306201.
- ^ Moran, Berna (Kasım 2019). Türk romanına eleştirel bir bakış. Cağaloğlu, İstanbul: İletişim Yayınları. ISBN . OCLC 17179171. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021.
- ^ Özbey, İpek; Arslan, Güliz (17 Haziran 2017). "Türk edebiyatının en iyi 100 eseri". Hürriyet. 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2017.
- ^ Atay, Oğuz (1992). Günlük ve eylimbilim. 3. baskı. Cağaloğlu, İstanbul: İletişim Yayınları. ISBN . OCLC 30130255.
- ^ a b . acikradyo.com.tr. 8 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ Tutunamayanlar - Oğuz Atay. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
- İletişim Yayınları'nın çevrimiçi sitesinde Tutunamayanlar Tutunamayanlar 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . sayfası
Vikisöz 'de Tutunamayanlar ile ilgili özlü sözler bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tutunamayanlar Oguz Atay in ilk romanidir 1970 yilinda nu kazandi Oguz Atay in 25 inci olum yildonumu olan 2002 yilinda UNESCO Tutunamayanlar i Ingilizce ye tercume edilmesi gereken seckin edebiyat eseri listesine secti TutunamayanlarIlk baskisinin kapak resmiYazarOguz AtayUlkeTurkiyeDilTurkceTurRomanYayim1971 1972 2 cilt YayimciSinan YayinlariSayfa671ISBN9789750525728 Cogu yazar ve okuyucuya gore modern Turk edebiyatinin en onemli eserlerinden biridir Hatta dil ve uslup itibariyla Turk edebiyatinda bir devrim olarak kabul edenler de vardir Kitap belirli bir olayi sergilemekten cok izlenimler cagrisimlar taslamalar ayrintilar ve ruhsal cozumlemelerden olusur Berna Moran bu kitabi hem icerik hem de bicimsel ozellikleri bakimindan Turk edebiyattinda yepyeni bir evre olarak degerlendirmekte Jale Parla ise Don Kisot tan Gunumuze Roman baslikli calismasinda modern ve postmodern roman baglaminda Atay in ve Tutunamayanlar in yerini belirtmektedir Berna Moran Tutunamayanlar i hem soyledikleri hem de soyleyis bicimiyle bir baskaldiri olarak nitelendirir Moran a gore Oguz Atay in mizah gucu duyarliligi ve kullandigi teknik incelikler Tutunamayanlar i buyuk bir yetenegin urunu yapmis yapittaki bu yetkinlik Turk romanini cagdas roman anlayisiyla ayni hizaya getirmis ve ona cok sey kazandirmistir Hurriyet gazetesinin pazar eki Hurriyet Pazar tarafindan olusturulan yuz kisilik juri Turk Edebiyatinin Gelmis Gecmis En Iyi 100 Romani listesinde Tutunamayanlar a ikinci sirada yer verdi KonusuSelim Isik in intihar ettigini ogrenen Turgut Ozben ihmal ettigini dusundugu arkadasinin gecmisinin izini surmeye ve Selim in tanidigi insanlar araciligiyla onu tanimaya calisir Her insana farkli bir yonunu gosteren Selim in goruntusu Turgut un bu insanlarla konusmasi sonucu okuyucunun ve Turgut un gozunde netlik kazanacaktir Romanda bircok kisi vardir ama her biri aslinda Selim in hayatindaki kisilerdir ve tum anlatilanlar Selim Isik i aydinlatir Selim Isik dusunen ve sorgulayan insanin simgesidir ve bu yuzden hayata tutunamamis ve bir tutunamayan olmustur Yildiz Ecevit in yazdigi Ben Buradayim baslikli Oguz Atay biyografisinin ardindan romanin pek cok otobiyografik oge tasidigi anlasilmistir Berna Moran a gore kucuk burjuva dunyasini zekice alaya alan Atay saldirisini tutunanlarin anlamayacagi red edecegi turden bir romanla yapar Romanin yeniden kesfedilisiTutunamayanlar 1970 TRT Roman Odulu nu almasina ragmen pek bir ilgi gormemis ve hatta bir iki sene sonra unutulmustu Oguz Atay da Gunluk de Ben yasarken unutulmus biriyim diyerek bu durumu betimlemistir 12 Mart 1971 Askeri Muhtirasi sonrasinda cezaevine giren Omer Madra 1973 yilinda kogusun 250 300 kitaptan ibaret kitapliginda Tutunamayanlar in birinci baskisina rastlar Kitabin kapagi ve adi ilgisini ceker TRT Roman Odulu aldigini da gorunce adini sanini duymadigi bu yazarin adini sanini duymadigi romanini Tutunamayanlar i okumaya karar verir Daha ilk sayfalarindan itibaren Tutunamayanlar dan ve yazari Oguz Atay dan olaganustu etkilenir Cezaevinden cikar cikmaz Oguz Atay ile bir sekilde iletisim kurmaya karar verir Omer Madra bu emeline hic ulasamaz ve Oguz Atay ile gorusmeyi ve tanismayi beceremez Hapishaneden ciktiktan sonra akademik gorevinden ayrilir Hapishanede tanistigi Altan Oymen araciligiyla Milliyet gazetesinde calismaya baslar Madra burada Enis Batur Oruc Aruoba ve Sevin Okyay ile birlikte kultur servisinde calismaya baslar Burada Sevin Okyay in Oguz Atay ile tanistigini ogrenir Bu sekilde Oguz Atay in o zamana kadar kayip olarak addedilen gunlugunun aslinda kayip olmadigini ogrenirler ve gunlugu bulurlar 1982 yilinda Oguz Atay in bu gunlugu Milliyet gazetesinde tefrika halinde yayinlanir Gunlugun yayinlandigi gunlerde Milliyet in tiraji 10 000 artar Fakat Omer Madra ve Enis Batur gazetenin yayin yonetmenleri Altan Oymen ve Tarhan Erdem in dahi Oguz Atay i tanimadiklari Tutunamayanlar i da hic duymadiklarini fark ederler Bu durum Tutunamayanlar in ilk nesrinin yapildigi 1972 yilindan 1982 yilina kadar gecen sadece 10 yil zarfinda Oguz Atay in tamamen unutulmus bir isim oldugunu da ortaya koyar Omer Madra ve Enis Batur bu ilgi uzerine Oguz Atay in ilk romani Tutunamayanlar i Iletisim Yayinlari na gotururler Iletisim Yayinlari 1984 yilinin Ocak ayinda Omer Madra nin ve Enis Batur un onsozleriyle Tutunamayanlar i yeniden nesreder Tutunamayanlar yeniden kesfedildikten ve yeniden yayinlandiktan sonra adeta bir patlama yaratir 2021 yili Nisan ayi itibariyla 102 nci baskiya ulasir ve Turk edebiyatinin en cok satilan ve en meshur eserlerinden biri haline gelir Tutunamayanlar in ardindan Iletisim Yayinlari Oguz Atay in 7 kitaptan olusan butun eserlerini yayinlar Hakkinda yazilanlar Ben buradayim Yildiz Ecevit 2005 Iletisim Yayinlari ISBN 9789750503214 Olulerle Konusmak Meltem Gurle 2018 Iletisim Yayinlari ISBN 9789750519710 Turk Romanina Elestirel Bir Bakis 2 Berna Moran 1990 Iletisim Yayinlari ISBN 9789754700558Kaynakca 11 maddeyle unutulmaz yazar Oguz Atay CNN Turk 13 Aralik 2018 Erisim tarihi 12 Ekim 2020 Parla Jale 2001 Don Kisot tan bugune roman 3 baski Cagaloglu Istanbul Iletisim ISBN 975 470 796 0 OCLC 51306201 Moran Berna Kasim 2019 Turk romanina elestirel bir bakis Cagaloglu Istanbul Iletisim Yayinlari ISBN 975 470 053 2 OCLC 17179171 Erisim tarihi 15 Nisan 2021 Ozbey Ipek Arslan Guliz 17 Haziran 2017 Turk edebiyatinin en iyi 100 eseri Hurriyet 18 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2017 Atay Oguz 1992 Gunluk ve eylimbilim 3 baski Cagaloglu Istanbul Iletisim Yayinlari ISBN 975 470 035 4 OCLC 30130255 a b acikradyo com tr 8 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2021 Tutunamayanlar Oguz Atay 15 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2021 Dis baglantilarIletisim Yayinlari nin cevrimici sitesinde Tutunamayanlar Tutunamayanlar 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde sayfasi Vikisoz de Tutunamayanlar ile ilgili ozlu sozler bulunur