Tzepta Kalesi Kilisesi (Gürcüce: წეფთის ციხის ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Eskikale köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde Eskikale köyünün Başkale adıyla mahallesi olan Tzepta köyündeki Tzepta Kalesi'nin içinde yer alır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Eskikale, Şavşat |
Koordinatlar | 41°17′33″K 42°11′26″D / 41.29250°K 42.19056°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Granit, kireç taşı |
Tarihçe
Tzepta Kalesi ile kilisesinin bulunduğu Tzepta köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Şavşeti bölgesinde yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bu bölgede kurulan Şavşat sancağının 1554 yılındaki sancakbeyi Gürcü tavadi İosebiti idi. Tzepta Kalesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güney kesiminin en önemli kalelerinden biriydi ve Gürcistan tarihinde önemli olaylara sahne olmuştur. Rus idaresinin 1886 nüfus tespitinde de bir Gürcü yerleşimi olan Tzepta köyündeki kalenin kilisesi olan Tzepta Kalesi Kilisesi, günümüzde temel seviyesine kadar yıkılmıştır.
Mimari
Tzepta Kalesi Kilisesi, kalede yıkık diğer yapılara kıyasla görece iyi korunmuştur. Kiliseye ait kalıntılar, kalenin kuzeydoğu kısmında bulunmaktadır. Kilise bir taraftan kalenin surlarına yaslanmıştır. Dikdörtgen planlı yapının dıştan ölçüleri 5,5 x 3,30 metredir. Oldukça derin yarı yuvarlak bir forma sahip apsisi vardır. Kilise içten apsis dahil 3,80 metre uzunluğa ve 2,15 metre genişliğe sahiptir. Kilisenin girişinin batıda olduğu kalıntılarından anlaşılmaktadır. Ne var ki kapı açıklığı bugüne ulaşmamıştır. Kilisenin apsisi, kalenin surları gibi granitle inşa edilmiştir. Duvarlarda yer yer kireç taşına rastlanır. Taşların dış yüzeyleri yontulup düzleştirilmiştir. Batı, doğu ve güney duvarlarının kalınlığı 60 santimetre, kuzey duvarınınki ise 1 metredir. Kilisenin bugüne kalan duvarlarının yüksekliği 60-70 santimetre kadardır. Apsisin kuzeydoğu köşesinin günümüzdeki yüksekliği ise 2 metreyi bulur. Kilisenin güney duvarına bitişik bir mezar odası bulunmaktadır. Bu odanın zemini, kilisenin zeminin 2,5 metre aşağıdadır. Mezar odasının tonoz bir örtüye sahip olduğu batı duvarının iç tarafındaki izden anlaşılmaktadır. Bugüne ulaşan kalıntılar çatının düz taşlarla örtülü olduğunu göstermektedir. Mezar odası içten uzunluğu 3,5 metre, genişliği 2 metredir.
Kaynakça
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 57. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 173, .
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 16. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Kartlis Tshovreba Yer Adları ve Arkeoloji Sözlüğü (ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი), Tiflis, 2013, s. 610 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893,"Batum oblastı" - Sıra no: 1477. 11 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 51-52. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tzepta Kalesi Kilisesi Gurcuce წეფთის ციხის ეკლესია tarihsel Savseti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli Eskikale koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Gunumuzde Eskikale koyunun Baskale adiyla mahallesi olan Tzepta koyundeki Tzepta Kalesi nin icinde yer alir Tzepta Kalesi KilisesiTemel bilgilerKonumEskikale SavsatKoordinatlar41 17 33 K 42 11 26 D 41 29250 K 42 19056 D 41 29250 42 19056InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanmaOrta CagOzelliklerMalzemelerGranit kirec tasiTarihceTzepta Kalesi ile kilisesinin bulundugu Tzepta koyu Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan Savseti bolgesinde yer alir Nitekim bu bolgeyi Osmanlilar 16 yuzyilin ikinci yarisinin hemen basinda Gurculerden ele gecirmistir Bu bolgede kurulan Savsat sancaginin 1554 yilindaki sancakbeyi Gurcu tavadi Iosebiti idi Tzepta Kalesi Orta Cag da Gurcistan in guney kesiminin en onemli kalelerinden biriydi ve Gurcistan tarihinde onemli olaylara sahne olmustur Rus idaresinin 1886 nufus tespitinde de bir Gurcu yerlesimi olan Tzepta koyundeki kalenin kilisesi olan Tzepta Kalesi Kilisesi gunumuzde temel seviyesine kadar yikilmistir MimariTzepta Kalesi Kilisesi kalede yikik diger yapilara kiyasla gorece iyi korunmustur Kiliseye ait kalintilar kalenin kuzeydogu kisminda bulunmaktadir Kilise bir taraftan kalenin surlarina yaslanmistir Dikdortgen planli yapinin distan olculeri 5 5 x 3 30 metredir Oldukca derin yari yuvarlak bir forma sahip apsisi vardir Kilise icten apsis dahil 3 80 metre uzunluga ve 2 15 metre genislige sahiptir Kilisenin girisinin batida oldugu kalintilarindan anlasilmaktadir Ne var ki kapi acikligi bugune ulasmamistir Kilisenin apsisi kalenin surlari gibi granitle insa edilmistir Duvarlarda yer yer kirec tasina rastlanir Taslarin dis yuzeyleri yontulup duzlestirilmistir Bati dogu ve guney duvarlarinin kalinligi 60 santimetre kuzey duvarininki ise 1 metredir Kilisenin bugune kalan duvarlarinin yuksekligi 60 70 santimetre kadardir Apsisin kuzeydogu kosesinin gunumuzdeki yuksekligi ise 2 metreyi bulur Kilisenin guney duvarina bitisik bir mezar odasi bulunmaktadir Bu odanin zemini kilisenin zeminin 2 5 metre asagidadir Mezar odasinin tonoz bir ortuye sahip oldugu bati duvarinin ic tarafindaki izden anlasilmaktadir Bugune ulasan kalintilar catinin duz taslarla ortulu oldugunu gostermektedir Mezar odasi icten uzunlugu 3 5 metre genisligi 2 metredir Kaynakca 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 57 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 173 ISBN 978 9941 478 17 8 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2011 s 16 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 407 11 6 Kartlis Tshovreba Yer Adlari ve Arkeoloji Sozlugu ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი Tiflis 2013 s 610 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 9789941158964 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Batum oblasti Sira no 1477 11 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2016 s 51 52 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 407 11 6