Tzoibari Kalesi (Gürcüce: წოიბარის ციხე) veya Zoybar Kalesi, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Esendal köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Bugün Esendal köyünün bir mahallesi olan eski Tzoibari (Zoybar) köyünde bulunduğu için bu adla bilinmektedir.
Genel bilgiler | |
---|---|
Durum | Yıkıntılar |
Tür | Kale |
Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
Konum | Esendal, Yusufeli |
Koordinatlar | 40°57′50″K 41°34′01″D / 40.96389°K 41.56694°D |
Tamamlanma | ? Orta Çağ |
Teknik ayrıntılar | |
Malzeme | Moloz taş, kireç harcı |
Tarihçe
Tzoibar köyünün ve kalesinin bulunduğu Tao bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan yerlerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve yerleşimi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin Zoybar (زوٻبار) şeklinde kaydettiği bu yerleşim, 1835 yılında 41 haneden oluşan bir köydü. Tzoibari Kalesi, Parhali Çayı'nın bir kolu olan Arcivani Deresi'nin başlangıç kollarının birleştiği noktada yer alıyordu. Parhali vadisinden gelen tarihi bir yol Tzoibari köyünden geçerek Murgul vadisine ulaşıyordu. Gürcü idaresinden kalma Tzoibari Kalesi de bu tarihi yolu kontrol eden kalelerden biriydi.
Tzoibari köyü ile Armaşeni köyü 1946 yılında birleştirilip Armaşen köyü kurulmuş, bu köyün adı 1959 yılında da Esendal olarak değiştirilmiştir. Bu isimlere istinaden Tzoibari Kalesi sonradan Armaşen Kalesi ve Esendal Kalesi olarak da adlandırılmıştır.
Mimari
Tzoibari Kalesi, Tzoibari köyünün yakında, yaklaşık 30 metre yükseklikte bir kayanın üzerinde moloz taşlar ve kireç harcıyla inşa edilmiştir. Kalenin surları, üzerinde yer aldığı kayanın dış hatları boyunca dolanır. Kale büyük ölçüde yıkılmış olup bugüne sadece doğudaki sur duvarları uzlaşmıştır. Bu duvarların yüksekliği 6 metreyi bulur. Kuzeyinde ana kayayla bütünlük sağlayan duvar kalıntıları mevcuttur. Tzoibari Kalesi'nin batı ucundaki sarnıç günümüze ulaşmıştır. İçi taş ve toprak dolu olan sarnıcın ebatları 1,5 x 1,6 metredir.
Kaynakça
- ^ a b "Erzurum'dan Yusufeli'ne Gürcü vadileri, kiliseleri" - Hürriyet gazetesi, 26 Eylül 2011". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 91. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao (თაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 551. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "F. R. Maunsell – "Olti-Tortum" Haritası, 1902." 21 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2023.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 95, .
- ^ "Veli Ünsal, "Yusufeli Kaleleri" - A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 33, Erzurum, 2007". 22 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tzoibari Kalesi Gurcuce წოიბარის ციხე veya Zoybar Kalesi Artvin ilinin Yusufeli ilcesine bagli Esendal koyunde Orta Cag da Gurculerden kalma bir kaledir Bugun Esendal koyunun bir mahallesi olan eski Tzoibari Zoybar koyunde bulundugu icin bu adla bilinmektedir Tzoibari KalesiGenel bilgilerDurumYikintilarTurKaleMimari tarzGurcu mimarisiKonumEsendal YusufeliKoordinatlar40 57 50 K 41 34 01 D 40 96389 K 41 56694 D 40 96389 41 56694Tamamlanma Orta CagTeknik ayrintilarMalzemeMoloz tas kirec harciTarihceTzoibar koyunun ve kalesinin bulundugu Tao bolgesi Orta Cag da Gurcistan i olusturan yerlerden biriydi Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve yerlesimi 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin Zoybar زوٻبار seklinde kaydettigi bu yerlesim 1835 yilinda 41 haneden olusan bir koydu Tzoibari Kalesi Parhali Cayi nin bir kolu olan Arcivani Deresi nin baslangic kollarinin birlestigi noktada yer aliyordu Parhali vadisinden gelen tarihi bir yol Tzoibari koyunden gecerek Murgul vadisine ulasiyordu Gurcu idaresinden kalma Tzoibari Kalesi de bu tarihi yolu kontrol eden kalelerden biriydi Tzoibari koyu ile Armaseni koyu 1946 yilinda birlestirilip Armasen koyu kurulmus bu koyun adi 1959 yilinda da Esendal olarak degistirilmistir Bu isimlere istinaden Tzoibari Kalesi sonradan Armasen Kalesi ve Esendal Kalesi olarak da adlandirilmistir MimariTzoibari Kalesi Tzoibari koyunun yakinda yaklasik 30 metre yukseklikte bir kayanin uzerinde moloz taslar ve kirec harciyla insa edilmistir Kalenin surlari uzerinde yer aldigi kayanin dis hatlari boyunca dolanir Kale buyuk olcude yikilmis olup bugune sadece dogudaki sur duvarlari uzlasmistir Bu duvarlarin yuksekligi 6 metreyi bulur Kuzeyinde ana kayayla butunluk saglayan duvar kalintilari mevcuttur Tzoibari Kalesi nin bati ucundaki sarnic gunumuze ulasmistir Ici tas ve toprak dolu olan sarnicin ebatlari 1 5 x 1 6 metredir Kaynakca a b Erzurum dan Yusufeli ne Gurcu vadileri kiliseleri Hurriyet gazetesi 26 Eylul 2011 15 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2023 a b 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 91 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Tao თაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 551 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 F R Maunsell Olti Tortum Haritasi 1902 21 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2023 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 95 ISBN 978 605 5708 85 6 Veli Unsal Yusufeli Kaleleri A U Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi Sayi 33 Erzurum 2007 22 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2023