Esendal, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Esendal | |
---|---|
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Esendal Esendal'ın Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Yusufeli |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1292 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 130 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08820 |
Tarihçe
Esendal köyünün eski adı Armaşen'dir. Türkçe kaynaklarda Armaşen ve Armuşen olarak geçer. Bu yer adı büyük bir olasılıkla, Hitit dilinde "Ay Tanrısı" Arma (Gürcü dilinde Armazi) ile Gürcü ve Ermeni dillerinde "meskun yer" anlamındaki "şen-i" kelimelerinden oluşur ve "Arma'nın köyü" anlamına gelir. Bugün Esendal köyünün bir mahallesinin adı olan Zoybar (زوٻبار) bazı kaynaklarda köyün eski adı olarak verilmiştir. Gürcüce Tzoibari'den (წოიბარი) gelen Zoybar, 1950'den önce ayrı bir köydü. Tzoibari adı, "Tzoi altı / Tzoi düzü" gibi bir anlama gelir.
Armaşen ve Zoybar köyleri, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1835 yılında Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi toplama amacıyla sadece erkek nüfus tespit ettiği sırada Çıldır Eyaleti'nin Livane-i Ulya sancağına bağlı Zoybar köyünde 43 hanede 142 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, bu iki yerleşinin toplam nüfusunun 284 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Ancak Armaşen köyünün adının bu defterde geçmemesi, iki yerleşimin Zoybar adı altında kaydedilmiş olabileceğini düşündürmektedir.
Armaşen ve Zoybar, 19. yüzyılın ikinci yarısında Trabzon Vilayeti'nin sancaklarınan biri olan Lazistan sancağına bağlandı. Bu iki yerleşim bu sancağın içinde Livana kazasında yer alıyordu. 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre Armaşen köyünde 41 hanede 160 kişi, Zoybar köyünde 17 hanede 72 kişi kaydedilmiştir. Ertesi yıl başlayan 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Livana kazası Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakılınca, Armaşen ve Zoybar köyleri Kiskim kazasına bağlandı.
1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Armaşen köyü Armaş (آرماش), Zoybar köyü de doğru biçimde kaydedilmiştir. Bu tarihte iki yerleşim Artvin vilayetinin Yusufeli kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Armuşen" biçiminde kaydedilmiş olan Armaşen'de 265 kişi, Zoybar köyünde ise 274 kişi yaşıyordu. Bu tarihte bu iki yerleşim Çoruh vilayeti'nin Yusufeli kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. 1950 genel nüfus sayımında Zoybar'ın adının geçmemesi, bu tarihten önce Armaşen köyüne bir mahalle olarak bağlandığını göstermektedir. Nitekim 1940 yılında 265 kişinin yaşadığı Armaşen'in nüfusu bu tarihte 507 kişi olarak kaydedilmiştir.
Armaşen "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla köyün adı Esendal olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Esendal köyünün nüfusu 635 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 267 kişi okuma yazma biliyordu.
Esendal köyünün Zoybar veya Tzoibari mahallesindeki Tzoibari Kalesi Armaşen Kalesi olarak da bilinir. Bu kalenin bazı kısımları günümüze ulaşmıştır.
Coğrafya
Köy; Artvin il merkezine 135 km, Yusufeli ilçe merkezine 22 km uzaklıktadır. Öğdem, Çıralı, Serinsu ve Boyalı köyleri ile komşudur. Coybar (Zoybar) (Akarsu), Demirci, Görlak (Kocayurt), Hacıgil, Katvana, Ogeça ve Vernep adlı mahalleleri ; Demircigil,Kavyan (Çiçeközü), Viks (Karagöz) ve Yakulop adlı mezraları ile Söğüt, Nasabiser ve Kapanat adlı yaylaları vardır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 140 |
2020 | 130 |
2019 | 133 |
2018 | 141 |
2017 | 127 |
2016 | 127 |
2015 | 152 |
2014 | 174 |
2013 | 180 |
2012 | 209 |
2011 | 215 |
2010 | 200 |
2009 | 202 |
2008 | 205 |
2007 | 227 |
2000 | 334 |
1990 | 482 |
1985 | 644 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ 1955 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1961, s. 146.
- ^ a b 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 170.
- ^ "Şalva Gabeskiria, "Hattiler, Hatti ve Hitit Dilleri Üzerine", Çveneburi dergisi, Sayı: 28, s. 12-16 (Nisan–Haziran 1998)" (PDF). 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
- ^ a b c Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 343, .
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 102. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "ბარი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 357, .
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 170.
- ^ 1954 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1954, s. 138.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 605". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 90.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 91. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Esendal, Yusufeli için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Esendal Artvin ilinin Yusufeli ilcesine bagli bir koydur EsendalKoyArtvin in Turkiye deki konumuEsendalEsendal in Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceYusufeliCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1292 mNufus 2021 Toplam130Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08820TarihceEsendal koyunun eski adi Armasen dir Turkce kaynaklarda Armasen ve Armusen olarak gecer Bu yer adi buyuk bir olasilikla Hitit dilinde Ay Tanrisi Arma Gurcu dilinde Armazi ile Gurcu ve Ermeni dillerinde meskun yer anlamindaki sen i kelimelerinden olusur ve Arma nin koyu anlamina gelir Bugun Esendal koyunun bir mahallesinin adi olan Zoybar زوٻبار bazi kaynaklarda koyun eski adi olarak verilmistir Gurcuce Tzoibari den წოიბარი gelen Zoybar 1950 den once ayri bir koydu Tzoibari adi Tzoi alti Tzoi duzu gibi bir anlama gelir Armasen ve Zoybar koyleri Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan Tao bolgesinde yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirdi 1835 yilinda Osmanli idaresinin askere alma ve vergi toplama amaciyla sadece erkek nufus tespit ettigi sirada Cildir Eyaleti nin Livane i Ulya sancagina bagli Zoybar koyunde 43 hanede 142 erkek kaydedilmistir Erkek sayisi kadar kadin eklenince bu iki yerlesinin toplam nufusunun 284 kisiden olustugu ortaya cikar Ancak Armasen koyunun adinin bu defterde gecmemesi iki yerlesimin Zoybar adi altinda kaydedilmis olabilecegini dusundurmektedir Armasen ve Zoybar 19 yuzyilin ikinci yarisinda Trabzon Vilayeti nin sancaklarinan biri olan Lazistan sancagina baglandi Bu iki yerlesim bu sancagin icinde Livana kazasinda yer aliyordu 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine gore Armasen koyunde 41 hanede 160 kisi Zoybar koyunde 17 hanede 72 kisi kaydedilmistir Ertesi yil baslayan 93 Harbi nin ardindan 1878 yilinda imzalanan Berlin Antlasmasi yla Livana kazasi Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakilinca Armasen ve Zoybar koyleri Kiskim kazasina baglandi 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Armasen koyu Armas آرماش Zoybar koyu de dogru bicimde kaydedilmistir Bu tarihte iki yerlesim Artvin vilayetinin Yusufeli kazasinin merkez nahiyesine bagliydi 1940 genel nufus sayiminda Armusen biciminde kaydedilmis olan Armasen de 265 kisi Zoybar koyunde ise 274 kisi yasiyordu Bu tarihte bu iki yerlesim Coruh vilayeti nin Yusufeli kazasinin merkez nahiyesine bagliydi 1950 genel nufus sayiminda Zoybar in adinin gecmemesi bu tarihten once Armasen koyune bir mahalle olarak baglandigini gostermektedir Nitekim 1940 yilinda 265 kisinin yasadigi Armasen in nufusu bu tarihte 507 kisi olarak kaydedilmistir Armasen yabanci kokten geldigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla koyun adi Esendal olarak degistirilmistir 1965 genel nufus sayiminda Esendal koyunun nufusu 635 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 267 kisi okuma yazma biliyordu Esendal koyunun Zoybar veya Tzoibari mahallesindeki Tzoibari Kalesi Armasen Kalesi olarak da bilinir Bu kalenin bazi kisimlari gunumuze ulasmistir CografyaKoy Artvin il merkezine 135 km Yusufeli ilce merkezine 22 km uzakliktadir Ogdem Cirali Serinsu ve Boyali koyleri ile komsudur Coybar Zoybar Akarsu Demirci Gorlak Kocayurt Hacigil Katvana Ogeca ve Vernep adli mahalleleri Demircigil Kavyan Cicekozu Viks Karagoz ve Yakulop adli mezralari ile Sogut Nasabiser ve Kapanat adli yaylalari vardir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 1402020 1302019 1332018 1412017 1272016 1272015 1522014 1742013 1802012 2092011 2152010 2002009 2022008 2052007 2272000 3341990 4821985 644Kaynakca Fallingrain com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 1955 Genel Nufus Sayimi Ankara 1961 s 146 a b 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 170 Salva Gabeskiria Hattiler Hatti ve Hitit Dilleri Uzerine Cveneburi dergisi Sayi 28 s 12 16 Nisan Haziran 1998 PDF 26 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2021 a b c Taner Artvinli Yusufeli Kulliyati Istanbul 2013 2 cilt I cilt s 343 ISBN 9786058624818 Tao Gurcuce Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 102 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 ბარი A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt ISBN 0 9535878 3 5 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 8 cilt s 357 ISBN 9789157871117 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 82 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 170 1954 Genel Nufus Sayimi Ankara 1954 s 138 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi 1968 Ankara s 605 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2022 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 90 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 91 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarEsendal Yusufeli icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft