Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tür içi rekabet, , aynı türün bireylerinin sınırlı kaynaklar için rekabet ettiği bir . Bu, her iki bireyin uyum başarısını düşürse de daha başarılı bireyler hayatta kalır ve çoğalabilir. Bunun aksine türler arası rekabet, aynı kaynağı paylaşan farklı türlerin bireyleri arasında meydana gelir. Aynı türün üyeleri, kaynaklar için benzer gereksinimlere ihtiyaç duyarken farklı türler arasında daha az kaynak çakışması yaşanır. Bu yüzden tür içi rekabet, türler arasında yaşanana göre daha çekişmelidir.
Canlılar; su, gıda, ışık, alan, eş ve hayatta kalmak veya üremek için gerekli diğer ne ise bunun için rekabet edebilir. Rekabetin ortaya çıkması için kaynaklar kısıtlanmalıdır. Her türden canlı her kaynaktan yeteri kadar yararlanabilseydi rekabet olmazdı ve popülasyonlar üstel olarak büyürdü. Uzun süreli üstel büyümeye doğada nadiren rastlanır çünkü kaynaklar sınırlıdır ve böylece bir popülasyonun tüm bireyleri hayatta kalamaz ve kıt kaynaklar için mücadele etmeye başlar.
Kaynaklar sınırlıysa, popülasyon büyüklüğünde yaşanan bir artış, her bireye düşen kaynak miktarını azaltarak birey başına düşen uyum başarısını azaltır. Bunun bir sonucu olarak, bir popülasyonun büyüme hızı, tür içi rekabet vahşileştikçe azalır ve bu da onu negatif yoğunluğa bağlı bir süreç haline getirir. Nüfus arttıkça nüfus artış hızının düşmesi, lojistik büyüme modeliyle etkili bir şekilde ifade edilebilir. Popülasyon yoğunluğunun değişim hızı sonunda sıfırlandığında, ekolojistlerin taşıma kapasitesi (K) dediği noktaya varmış olur. Ancak bir popülasyon, bir çevrede, sadece çok sınırlı bir noktaya kadar büyüyebilir. Değişken k ile ifade edilen taşıma kapasitesi, bir çevrenin daha uzun bir zaman diliminde yaşatabileceği veya destekleyebileceği maksimum birey veya tür sayısıdır. Bir çevredeki kaynaklar sınırlıdır ve sonsuz değildir. Kaynakları tamamen tükenip bitmeden önce sadece belirli sayıda bireyi destekleyebilir. Şayet bu sınır aşıldığında, negatif popülasyon artışı baş gösterecek ve sonunda çevre, taşıma kapasitesine ulaşacak. Ancak kapasiteye ulaşana dek büyüme devam edecek.
Tür içi rekabet sadece aynı türün bireyleri arasında yaşanan doğrudan etkileşimleri içermez (erkek geyiğin eş rekabeti için boynuz savaşı yapması gibi). Bir bireyin ortak bir kaynağı tükettiği dolaylı etkileşimleri de içerir (boz ayının, bir nehrin farklı noktalarında, artık ayılar tarafından yenemeyecek bir somon balığını yakalaması gibi).
Kaynakların organizmalar tarafından nasıl paylaşıldığı da farklılık gösterir ve ve yarışma rekabeti olarak ikiye ayrılabilir. Kapışma rekabeti, tüm bireylerin ortak bir kaynak havuzundan yararlanması nedeniyle kaynakların bir nüfus arasında nispeten eşit bir şekilde dağıtılmasını içerir. Aksine, yarışma rekabetinde kaynaklar eşit olmayan bir şekilde dağılır ve bir popülasyondaki hiyerarşi her bir bireyin aldığı kaynak miktarını etkilediğinde ortaya çıkar. En zengin bölgelerde yaşayan veya hiyerarşinin en tepesinde yer alan organizmalar yeterli miktarda kaynak elde eder ancak bir bölgeden mahrum olan bireyler hiçbir kaynak elde edemez.
Kaynakça
- ^ a b c Townsend (2008). Essentials of Ecology. ss. 103-105. ISBN .
- ^ Connell, Joseph (November 1983). (PDF). American Naturalist. 122 (5). ss. 661-696. doi:10.1086/284165. 26 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c d e Gause, Georgy (October 1932). "Experimental studies on the struggle for existence". Journal of Experimental Biology. 9 (4). ss. 389-402. doi:10.1242/jeb.9.4.389. 29 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tur ici rekabet ayni turun bireylerinin sinirli kaynaklar icin rekabet ettigi bir Bu her iki bireyin uyum basarisini dusurse de daha basarili bireyler hayatta kalir ve cogalabilir Bunun aksine turler arasi rekabet ayni kaynagi paylasan farkli turlerin bireyleri arasinda meydana gelir Ayni turun uyeleri kaynaklar icin benzer gereksinimlere ihtiyac duyarken farkli turler arasinda daha az kaynak cakismasi yasanir Bu yuzden tur ici rekabet turler arasinda yasanana gore daha cekismelidir Adelie Pengueni yavrulari yiyecek icin rekabet ediyor Canlilar su gida isik alan es ve hayatta kalmak veya uremek icin gerekli diger ne ise bunun icin rekabet edebilir Rekabetin ortaya cikmasi icin kaynaklar kisitlanmalidir Her turden canli her kaynaktan yeteri kadar yararlanabilseydi rekabet olmazdi ve populasyonlar ustel olarak buyurdu Uzun sureli ustel buyumeye dogada nadiren rastlanir cunku kaynaklar sinirlidir ve boylece bir populasyonun tum bireyleri hayatta kalamaz ve kit kaynaklar icin mucadele etmeye baslar Kaynaklar sinirliysa populasyon buyuklugunde yasanan bir artis her bireye dusen kaynak miktarini azaltarak birey basina dusen uyum basarisini azaltir Bunun bir sonucu olarak bir populasyonun buyume hizi tur ici rekabet vahsilestikce azalir ve bu da onu negatif yogunluga bagli bir surec haline getirir Nufus arttikca nufus artis hizinin dusmesi lojistik buyume modeliyle etkili bir sekilde ifade edilebilir Populasyon yogunlugunun degisim hizi sonunda sifirlandiginda ekolojistlerin tasima kapasitesi K dedigi noktaya varmis olur Ancak bir populasyon bir cevrede sadece cok sinirli bir noktaya kadar buyuyebilir Degisken k ile ifade edilen tasima kapasitesi bir cevrenin daha uzun bir zaman diliminde yasatabilecegi veya destekleyebilecegi maksimum birey veya tur sayisidir Bir cevredeki kaynaklar sinirlidir ve sonsuz degildir Kaynaklari tamamen tukenip bitmeden once sadece belirli sayida bireyi destekleyebilir Sayet bu sinir asildiginda negatif populasyon artisi bas gosterecek ve sonunda cevre tasima kapasitesine ulasacak Ancak kapasiteye ulasana dek buyume devam edecek Sinharaja ormaninda agaclar isik icin birbiriyle rekabet ediyor Tur ici rekabet sadece ayni turun bireyleri arasinda yasanan dogrudan etkilesimleri icermez erkek geyigin es rekabeti icin boynuz savasi yapmasi gibi Bir bireyin ortak bir kaynagi tukettigi dolayli etkilesimleri de icerir boz ayinin bir nehrin farkli noktalarinda artik ayilar tarafindan yenemeyecek bir somon baligini yakalamasi gibi Kaynaklarin organizmalar tarafindan nasil paylasildigi da farklilik gosterir ve ve yarisma rekabeti olarak ikiye ayrilabilir Kapisma rekabeti tum bireylerin ortak bir kaynak havuzundan yararlanmasi nedeniyle kaynaklarin bir nufus arasinda nispeten esit bir sekilde dagitilmasini icerir Aksine yarisma rekabetinde kaynaklar esit olmayan bir sekilde dagilir ve bir populasyondaki hiyerarsi her bir bireyin aldigi kaynak miktarini etkilediginde ortaya cikar En zengin bolgelerde yasayan veya hiyerarsinin en tepesinde yer alan organizmalar yeterli miktarda kaynak elde eder ancak bir bolgeden mahrum olan bireyler hicbir kaynak elde edemez Kaynakca a b c Townsend 2008 Essentials of Ecology ss 103 105 ISBN 978 1 4051 5658 5 Connell Joseph November 1983 PDF American Naturalist 122 5 ss 661 696 doi 10 1086 284165 26 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b c d e Gause Georgy October 1932 Experimental studies on the struggle for existence Journal of Experimental Biology 9 4 ss 389 402 doi 10 1242 jeb 9 4 389 29 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2024