Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türk Sinematek Derneği, 25 Ağustos 1965'te Onat Kutlar tarafından İstanbul'da kurulan sinema derneğidir. Dernek 12 Eylül 1980 tarihine kadar faaliyetini sürdürmüş 12 Eylül Darbesi sırasında da kapatılmıştır.
Aslında bütün dünyada "sinematek"ler, sinema sanatı açısından önem taşıyan, sinema tarihine geçmiş ancak çoğunluğu ticarî sinemalarda görülmesine imkân olmayan filmleri toplayan, restore eden, arşivleyen, koruyan; istenildiğinde bunları profesyonel sinemacılar, araştırmacılar, veya meraklı izleyicilerin yararlanması için sunan kuruluşlardır. "Türk Sinematek Derneği" ise Avrupa'daki benzerleri gibi bir 'film koruma' işlevi yapamamış olsa da Avrupa sinematekleri ile kurulan yakın işbirliği sayesinde mükemmel bir "sinema kulübü" gibi çalışmıştır. Ticarî sinemalarda gösterilmesi olanak dışı olan sayısız film burada sinemaseverlere tanıtılmıştır. Filmler mümkün olduğunca alt yazılı veya simültane çeviriyle gösterime sunuluyordu.
Film gösterilerinin yanı sıra sinemayla ilgili paneller, açık oturumlar, konferanslar, tartışma toplantıları ve sergiler düzenlendi, birçok yabancı sinemacı konuk olarak davet edildi. Örneğin dünyanın ilk sinematekçilerinden ve Fransız Sinematek'inin (Cinémathèque Française) yönetmeni Henri Langlois 1972 yılında "Türk Sinematek Derneği"nin davetlisi olarak geldi ve «Fransız Sinemasının 75 Yılı» toplu gösterisinin filmlerini bizzat sundu.
Bünyesinde bir de sinema kitapları kütüphanesi bulunan dernek, üyelerine kütüphaneden yararlanma olanağını da sunuyordu. Ayrıca dernek bazı sinema kulüplerinin kurulmasını da teşvik etmişti. 1967 yılına gelindiğinde İstanbul ve Ankara'da yedi sinema kulübünün kurulmasına yardımcı olmuştu.
Zamanında Türkiye'deki önemli bir açığı kapatarak adeta bir sinema okulu gibi görev yapmış olan Sinematek'in bu eğitim ve arşivleme işlevlerini artık günümüzde Üniversitelerin bünyelerinde sayıları gittikçe artan "Sinema Bölümleri" üstlenmiş durumdadır.
Sinematek, yirmi yıl aradan sonra, 2000 yılında önce Ankara merkezli olarak yeniden açılmış, ardından faaliyetlerini İstanbul'a da taşımıştır. Amaçlarının eski Sinematek'in adını yaşatmak ve onun bıraktığı yerden çalışmaları devam ettirmek olduğunu söyleyen dernek yetkilileri bir yandan da genç kuşak için sinema eğitimleri düzenlemek, onlara sinema yapabilme cesaretini aşılamak amacını güttüklerini belirtmişlerdir. Bu nedenle de öncelikle kısa film çekmek isteyenleri desteklediklerini söylemişlerdir.
Derneğin yapısı ve amacı
25 Ağustos 1965'te kurulduğunda adı sadece "Sinematek Derneği"yken, 19 Mart 1967'de adı "Türk Sinematek Derneği" olarak değiştirilen kuruluş tamamen özel olup Devletten ya da özel kuruluşlardan herhangi bir yardım görmemiştir. Gelirleri sadece üyelerinin yıllık aidatlarından ibaret olan derneğin 1967 yılında sadece İstanbul ve Ankara'da 4.000 üyesi vardı. Onat Kutlar'ın öncülüğünde üniversite, basın, sinema çevrelerinden ve öbür kurumlardan 15 kişinin bir araya gelmesiyle kurulmuştur. O yıl İstanbul ye Ankara'da birer lokali ve İstanbul'da bir deposu bulunmaktaydı.
Sinematek'in film gösterileri ilk önce "Mis Sokağı"ndaki binada, sonra Şişli Sıracevizler'deki Kervan sinemasında yapıldı. Daha sonra ise gösteriler çok uzun bir zaman için Sıraselviler'deki Sinematek salonunda yapıldı.
Derneğin yönetim Kurulunda Şakir Eczacıbaşı, Cevat Çapan, Onat Kutlar ve bulunuyordu. Dernekte görev alan diğer isimler arasında Mengü Ertel, , Sabahattin Eyüboğlu gibi isimler de vardı.
Derneğin amacı "Türkiye'de ve bütün dünyada, sinema sanatının başlangıcından bu yana çevrilen her türden filmi , sinemayla ilgili fotoğraf, kitap, senaryo, ses bandı, afiş gibi belgeleri araştırmak, tespit etmek, toplamak, saklamak, korumak ve yaymak" olarak tespit edilmiştir.
Yayınları
Sinematek faaliyete geçtikten bir yıl sonra, 1 Mart 1966'da kendi yayın organı olan Yeni Sinema dergisini yayın hayatına soktu. Bu aylık dergi yayınına son verdiği 1 Haziran 1970 tarihine kadar 30 sayı çıkmıştır. Daha Yeni Sinema dergisi kapanmadan 4 ay önce, 5 Şubat 1970 tarihinde Türk Sinematek Derneği, Filim 70 adında daha küçük boyutta ikinci bir yayın organını da devreye sokmuştu. 18 sayfalık küçük boyutlu bu aylık dergi de 1972 yılına kadar çıktı, yalnız adı her yıl değişerek önce Filim 71 sonra da Filim 72 oldu.
Türk sinematek'i kendi bünyesinde bazı kitaplar da yayımlamıştı. Bunlardan biri de Nijat Özön'ün 1970'te hazırladığı "İlk Türk Sinemacısı Fuat Özkınay" adlı inceleme kitabıdır.
Toplu gösteriler
Sinemaseverler için bir okul görevi de yapan dernek bu amacına uygun olarak toplu gösterilere önem veriyordu. Gösterilerini "kış gösterileri" ve "yaz gösterileri" olarak çeşitlendiren "Türk Sinematek Derneği"nin düzenlediği toplu film gösterilerinden bazıları şunlardır:
- "Luchino Visconti filmleri toplu gösterisi"
- "Büyük Sinema Klâsikleri toplu gösterisi"
- "Amerikan Komedisinin Altın Çağı"
- "Çehov Uyarlamaları toplu gösterisi"
- "Sinemada Çocuk Kahramanlar toplu gösterisi"
- "Chaplin Toplu Gösterisi"
- "Fransız Yeni Dalga Akımı toplu gösterisi"
- "İtalyan Yenigerçekçiliği toplu gösterisi"
- "Sinema Ustalarının filmleri"
- "Çağdaş Sinema Örnekleri"
- "Türk sinemasının ellinci yılı gösterileri" (Ordu Foto-Film Merkezi'nin işbirliğiyle)
- "Türk sinemasının son on beş yılı toplu gösterisi"
- "Gerard Philipe'i anma gösterileri"
- "Walt Disney'i anma gösterileri"
- "Ülkeler Sineması Toplu Gösterileri" (İsveç, Japonya, Polonya, Macar ve Sovyet filmleri toplu gösterileri)
Açık oturumlar
Bazı konu başlıkları şunlardır:
- Fransız yeni dalga akımı
- Sinema sanatı bakımından gelişmiş ülkeler ve azgelişmiş ülkeler
- Türkiye'nin toplumsal yapısı ve Türk sineması
- Bağımsız bir sinema Türkiye'de mümkün müdür?
- Türkiye'de belge filmciliği
- Türkiye'de sansür sorunu
- Çağdaş Bulgar sineması
Sergiler
- "1. Uluslararası Sinema Afişleri Sergisi" 1966
- "Fotoğraflarla Türk Sineması-1, Kuruluş Dönemi" 1971
Ayrıca bakınız
- Yeni Sinema, Sinematek'in ilk yayın organı olan dergi
Kaynakça
- ^ Dorsay, Atilla (1993). Benim Beyoğlum. Varlık Yayınları. ss. sayfa 73.
- ^ . gazetearsivi.sinematek.org. 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2012.
- ^ Yeni Sinema, Dergisi (Nisan-Mayıs 1967). "Bir Bizden, Bir Sizden". Yeni Sinema. Cilt Sayı 6. ss. Sayfa 30.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turk Sinematek Dernegi 25 Agustos 1965 te Onat Kutlar tarafindan Istanbul da kurulan sinema dernegidir Dernek 12 Eylul 1980 tarihine kadar faaliyetini surdurmus 12 Eylul Darbesi sirasinda da kapatilmistir Turk Sinematek Dernegi tarafindan duzenlenmis sayisiz toplu film gosterilerinden biri olan Irak Filmleri Haftasi nin tanitim afisi Aslinda butun dunyada sinematek ler sinema sanati acisindan onem tasiyan sinema tarihine gecmis ancak cogunlugu ticari sinemalarda gorulmesine imkan olmayan filmleri toplayan restore eden arsivleyen koruyan istenildiginde bunlari profesyonel sinemacilar arastirmacilar veya merakli izleyicilerin yararlanmasi icin sunan kuruluslardir Turk Sinematek Dernegi ise Avrupa daki benzerleri gibi bir film koruma islevi yapamamis olsa da Avrupa sinematekleri ile kurulan yakin isbirligi sayesinde mukemmel bir sinema kulubu gibi calismistir Ticari sinemalarda gosterilmesi olanak disi olan sayisiz film burada sinemaseverlere tanitilmistir Filmler mumkun oldugunca alt yazili veya simultane ceviriyle gosterime sunuluyordu Film gosterilerinin yani sira sinemayla ilgili paneller acik oturumlar konferanslar tartisma toplantilari ve sergiler duzenlendi bircok yabanci sinemaci konuk olarak davet edildi Ornegin dunyanin ilk sinematekcilerinden ve Fransiz Sinematek inin Cinematheque Francaise yonetmeni Henri Langlois 1972 yilinda Turk Sinematek Dernegi nin davetlisi olarak geldi ve Fransiz Sinemasinin 75 Yili toplu gosterisinin filmlerini bizzat sundu Bunyesinde bir de sinema kitaplari kutuphanesi bulunan dernek uyelerine kutuphaneden yararlanma olanagini da sunuyordu Ayrica dernek bazi sinema kuluplerinin kurulmasini da tesvik etmisti 1967 yilina gelindiginde Istanbul ve Ankara da yedi sinema kulubunun kurulmasina yardimci olmustu Zamaninda Turkiye deki onemli bir acigi kapatarak adeta bir sinema okulu gibi gorev yapmis olan Sinematek in bu egitim ve arsivleme islevlerini artik gunumuzde Universitelerin bunyelerinde sayilari gittikce artan Sinema Bolumleri ustlenmis durumdadir Sinematek yirmi yil aradan sonra 2000 yilinda once Ankara merkezli olarak yeniden acilmis ardindan faaliyetlerini Istanbul a da tasimistir Amaclarinin eski Sinematek in adini yasatmak ve onun biraktigi yerden calismalari devam ettirmek oldugunu soyleyen dernek yetkilileri bir yandan da genc kusak icin sinema egitimleri duzenlemek onlara sinema yapabilme cesaretini asilamak amacini guttuklerini belirtmislerdir Bu nedenle de oncelikle kisa film cekmek isteyenleri desteklediklerini soylemislerdir Dernegin yapisi ve amaci25 Agustos 1965 te kuruldugunda adi sadece Sinematek Dernegi yken 19 Mart 1967 de adi Turk Sinematek Dernegi olarak degistirilen kurulus tamamen ozel olup Devletten ya da ozel kuruluslardan herhangi bir yardim gormemistir Gelirleri sadece uyelerinin yillik aidatlarindan ibaret olan dernegin 1967 yilinda sadece Istanbul ve Ankara da 4 000 uyesi vardi Onat Kutlar in onculugunde universite basin sinema cevrelerinden ve obur kurumlardan 15 kisinin bir araya gelmesiyle kurulmustur O yil Istanbul ye Ankara da birer lokali ve Istanbul da bir deposu bulunmaktaydi Sinematek in film gosterileri ilk once Mis Sokagi ndaki binada sonra Sisli Siracevizler deki Kervan sinemasinda yapildi Daha sonra ise gosteriler cok uzun bir zaman icin Siraselviler deki Sinematek salonunda yapildi Dernegin yonetim Kurulunda Sakir Eczacibasi Cevat Capan Onat Kutlar ve bulunuyordu Dernekte gorev alan diger isimler arasinda Mengu Ertel Sabahattin Eyuboglu gibi isimler de vardi Dernegin amaci Turkiye de ve butun dunyada sinema sanatinin baslangicindan bu yana cevrilen her turden filmi sinemayla ilgili fotograf kitap senaryo ses bandi afis gibi belgeleri arastirmak tespit etmek toplamak saklamak korumak ve yaymak olarak tespit edilmistir YayinlariSinematek faaliyete gectikten bir yil sonra 1 Mart 1966 da kendi yayin organi olan Yeni Sinema dergisini yayin hayatina soktu Bu aylik dergi yayinina son verdigi 1 Haziran 1970 tarihine kadar 30 sayi cikmistir Daha Yeni Sinema dergisi kapanmadan 4 ay once 5 Subat 1970 tarihinde Turk Sinematek Dernegi Filim 70 adinda daha kucuk boyutta ikinci bir yayin organini da devreye sokmustu 18 sayfalik kucuk boyutlu bu aylik dergi de 1972 yilina kadar cikti yalniz adi her yil degiserek once Filim 71 sonra da Filim 72 oldu Turk sinematek i kendi bunyesinde bazi kitaplar da yayimlamisti Bunlardan biri de Nijat Ozon un 1970 te hazirladigi Ilk Turk Sinemacisi Fuat Ozkinay adli inceleme kitabidir Toplu gosterilerSinemaseverler icin bir okul gorevi de yapan dernek bu amacina uygun olarak toplu gosterilere onem veriyordu Gosterilerini kis gosterileri ve yaz gosterileri olarak cesitlendiren Turk Sinematek Dernegi nin duzenledigi toplu film gosterilerinden bazilari sunlardir Luchino Visconti filmleri toplu gosterisi Buyuk Sinema Klasikleri toplu gosterisi Amerikan Komedisinin Altin Cagi Cehov Uyarlamalari toplu gosterisi Sinemada Cocuk Kahramanlar toplu gosterisi Chaplin Toplu Gosterisi Fransiz Yeni Dalga Akimi toplu gosterisi Italyan Yenigercekciligi toplu gosterisi Sinema Ustalarinin filmleri Cagdas Sinema Ornekleri Turk sinemasinin ellinci yili gosterileri Ordu Foto Film Merkezi nin isbirligiyle Turk sinemasinin son on bes yili toplu gosterisi Gerard Philipe i anma gosterileri Walt Disney i anma gosterileri Ulkeler Sinemasi Toplu Gosterileri Isvec Japonya Polonya Macar ve Sovyet filmleri toplu gosterileri Acik oturumlarBazi konu basliklari sunlardir Fransiz yeni dalga akimi Sinema sanati bakimindan gelismis ulkeler ve azgelismis ulkeler Turkiye nin toplumsal yapisi ve Turk sinemasi Bagimsiz bir sinema Turkiye de mumkun mudur Turkiye de belge filmciligi Turkiye de sansur sorunu Cagdas Bulgar sinemasiSergiler 1 Uluslararasi Sinema Afisleri Sergisi 1966 Fotograflarla Turk Sinemasi 1 Kurulus Donemi 1971Ayrica bakinizYeni Sinema Sinematek in ilk yayin organi olan dergiKaynakca Dorsay Atilla 1993 Benim Beyoglum Varlik Yayinlari ss sayfa 73 gazetearsivi sinematek org 27 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2012 Yeni Sinema Dergisi Nisan Mayis 1967 Bir Bizden Bir Sizden Yeni Sinema Cilt Sayi 6 ss Sayfa 30