Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye'de kuraklık, yağışların azaldığı belli dönemlerde ortaya çıkan doğal bir kuraklık olaydır. Yağış azalmasıyla başlayan meteorolojik kuraklık, tarımsal kuraklık ve hidrolojik kuraklığa dönüşmektedir. Türkiye'de iklim değişikliği ile bazı yıllarda görülen kuraklıkların günlük hayatın parçası olması beklenmektedir.
Genel durum
Kuraklığın yağışa bağlı sınıflandırılmasında, 250 mm'den az yağış alan alanlar kurak, 250–500 mm yağış yarı kurak kabul edilir. Bu değerlere göre Türkiye'de kurak alan yoktur. Yalnız Tuz Gölü çevresi 300 mm'nin altında yağış ile kuraklık sınırındadır. Yağışın yanında; sıcaklık, bağıl nem, güneşlenme süresi gibi faktörler eklenerek kuraklık hesaplandığında durum değişir. Buna göre, Doğu Akdeniz'in ve İç Anadolu tamamı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin bir bölümü kurak, hatta bazı alanlar çok kurak ve çöl kabul edilmektedir. NASA, 1998 yılında Türkiye ve Doğu Akdeniz ülkelerinde başlayan kuraklığın son 900 yılın en kötü kuraklığı olduğunu belirtti.
Önemli kuraklıklar
Türkiye'de son yıllarda yıllık yağış ve kış yağışlarının değişimi ile bazı yıllarda ciddi kuraklıklar yaşanmıştır. 2013-2014, 2007-2008, 2001, 1996, 1989-1990, 1983-1984, 1971-1974 yıllarında geniş alanlarda ve şiddetli kuraklıklar yaşanmıştır.
2007-2008 kuraklığı, Aralık 2006'dan Aralık 2008'e kadar devam etmiştir. Kış ve sonbahar yağışlarında önemli düşüşler yaşanmıştır. Oluşan meteorolojik kuraklığa bağlı hidrolojik, tarımsal ve sosyoekonomik kuraklıklar gelişmiştir. Tarım ürünlerinde kayıp, yer üstü ve yeraltı su yetersizliği, Ankara ve İstanbul gibi büyük şehirlerde içme suyu yetersizliği ve kesintileri görülmüştür. Kuraklık daha çok Ege, Marmara, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerini etkilemiştir. Ankara'ya Kızılırmak'tan, İstanbul'a Melen Çayı'ndan içme su takviyesi yapılmıştır.
2020-2021 kuraklığı, Aralık 2020'de başlamış ve başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere birçok ilde baraj seviyeleri düşmüştür. Kuraklığın etkisi hâlâ devam etmektedir.
Nedenler
Kuzey Atlantik salınımı
Kuzey Atlantik salınımı (NAO), Azor yüksek basıncı ile İzlanda alçak basıncı arasındaki etkileşim sonucunda Atlas Okyanusundan Avrupa'ya doğru gelen hava kütlelerinin yön değiştirme olayıdır. Azor antisiklonu güçlendiğinde ((NAO pozitif)) nemli rüzgarlar Avrupa'nın batı ve kuzeyine ulaşır. Bu alanlar yağış alırken Türkiye kurak bir dönem yaşar. Türkiye'de yaşanan kış kuraklıklarının büyük kısmı NAO pozitif evresi ile aynı zamanda yaşanmaktadır. Küresel ısınma ile birlikte NAO pozitif döneminin uzayacağı ve kuvvetleneceği, Akdeniz çevresinde kuraklıkların yaygınlaşacağı öngörülmektedir.
Küresel ısınma
İklim değişikliği ile birlikte Türkiye'nin içinde yer aldığı Akdeniz havzasında zamanla kuraklık şiddetlenecektir. 1970-2000 dönemi ile kıyaslandığında, 2020-2050 dönemi ortalama sıcaklıkları özellikle yazın ve Güneydoğu Anadolu'da 2 °C daha fazla olması beklenmektedir. Toplam yağış açısından ise, aynı dönemler arasında güney bölgelerde ilkbahar ve kış mevsiminde 2 mm/gün azalma, batıda sonbahar, kuzeydoğuda ise kışın 0,8 mm/gün artış beklenmektedir. Sıcaklıkların artıp, yağışların azalacağı bu tahminlere göre Türkiye'de meteorolojik kuraklıkların görüleceği, bu kuraklığın hidrolojik ve tarımsal kuraklığa evrileceği tehlikesi bulunmaktadır.
Tarımsal kuraklık
Tarımsal kuraklık açısından önemli bir gösterge olan sürüm derinliği nemliliği ülkenin büyük bölümünde azalmaktadır. Bitkilerin en fazla suya ihtiyaç duyduğu filizlenme aşamasında nem eksikliği sulama ihtiyacı doğmaktadır. Meteorolojik kuraklığın yaşanacağı, barajlardaki sulama suyunun azalacağı, buharlaşma ve terleme ile toprağın su kaybedeceği gelecekte tarım yapmak zorlaşacaktır. Bu sorunun üstesinden gelmek için sulamanın kontrol altına alınması gerekmektedir. Türkiye tatlı su kaynaklarının %70'i sulamada kullanılmaktadır. Salma sulama engellenmeli, su tarlalara kapalı sistem ile taşınmalı damlama sulama yöntemi yaygınlaştırılmalıdır.
Türkiye su kaynakları
Türkiye'nin yenilenebilir su potansiyeli, yer altı suları 41 milyar m3, yüzey suları 193 milyar m3, toplamda ise 234 milyar m3'tür. Ekonomik ve teknik olarak kullanılabilecek yeraltı ve yer üstü su miktarı 110 milyar m3'tür. Kişi başına kullanılabilecek tatlı su miktarı 10.000 m3 olan ülkeler su zengini, 1000 m3'ten az olanlar su fakiri olarak kabul edilirler. Kişi başı kullanılabilecek su miktarı 2019 için 1400 m3 ile Türkiye su kısıtı yaşayan ülke konumundadır. 2030'da Türkiye, 100 milyon nüfusu, 1100 m3 kişi başı kullanılabilir su miktarı ile su fakiri sınıfına girecektir.
Önlemler
Türkiye'nin içme suyu temini ve hidroelektrik üretimi planlamasında azalan yağışlar dikkate alınarak yeni yol haritaları oluşturulmalıdır.[] Tarımsal sulama yöntemleri kuraklık gerçeği göz önüne alınarak yeniden düzenlenmelidir.
Kaynakça
- ^ . mgm.gov.tr. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2021.
- ^ "Türkiye'de kuraklaşma hangi boyutlarda?". BBC News Türkçe. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
- ^ a b c d e f Kurnaz, Levent (2014). "KURAKLIK VE TÜRKİYE". İstanbul Politikalar Merkezi. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2020.
- ^ "NASA: Türkiye son 900 yılın en kötüsünü yaşıyor". Milliyet. 3 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Türkiye'de kuraklık: Haritalar tehlikenin boyutları hakkında ne gösteriyor?". BBC News Türkçe. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ YÜKSEL, İbrahim vd. (PDF). imo.org.tr. 15 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2020.
- ^ "Türkiye'de kişi başına düşen su miktarı yılda 1400 metreküp". Anadolu Ajansı. 18 Kasım 2019. 19 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2020.
- ^ "Türkiye'nin Mevcut Su Kıtlığı Sorunu - 2007" (PDF). imo.org.tr. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2020.
- ^ . www.oecd-ilibrary.org (İngilizce). 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye de kuraklik yagislarin azaldigi belli donemlerde ortaya cikan dogal bir kuraklik olaydir Yagis azalmasiyla baslayan meteorolojik kuraklik tarimsal kuraklik ve hidrolojik kurakliga donusmektedir Turkiye de iklim degisikligi ile bazi yillarda gorulen kurakliklarin gunluk hayatin parcasi olmasi beklenmektedir Kizilirmak Deltasi Ocak 2021Genel durumKurakligin yagisa bagli siniflandirilmasinda 250 mm den az yagis alan alanlar kurak 250 500 mm yagis yari kurak kabul edilir Bu degerlere gore Turkiye de kurak alan yoktur Yalniz Tuz Golu cevresi 300 mm nin altinda yagis ile kuraklik sinirindadir Yagisin yaninda sicaklik bagil nem guneslenme suresi gibi faktorler eklenerek kuraklik hesaplandiginda durum degisir Buna gore Dogu Akdeniz in ve Ic Anadolu tamami Guneydogu Anadolu Bolgesi nin bir bolumu kurak hatta bazi alanlar cok kurak ve col kabul edilmektedir NASA 1998 yilinda Turkiye ve Dogu Akdeniz ulkelerinde baslayan kurakligin son 900 yilin en kotu kurakligi oldugunu belirtti Onemli kurakliklarTurkiye de son yillarda yillik yagis ve kis yagislarinin degisimi ile bazi yillarda ciddi kurakliklar yasanmistir 2013 2014 2007 2008 2001 1996 1989 1990 1983 1984 1971 1974 yillarinda genis alanlarda ve siddetli kurakliklar yasanmistir 2007 2008 kurakligi Aralik 2006 dan Aralik 2008 e kadar devam etmistir Kis ve sonbahar yagislarinda onemli dususler yasanmistir Olusan meteorolojik kurakliga bagli hidrolojik tarimsal ve sosyoekonomik kurakliklar gelismistir Tarim urunlerinde kayip yer ustu ve yeralti su yetersizligi Ankara ve Istanbul gibi buyuk sehirlerde icme suyu yetersizligi ve kesintileri gorulmustur Kuraklik daha cok Ege Marmara Akdeniz ve Ic Anadolu bolgelerini etkilemistir Ankara ya Kizilirmak tan Istanbul a Melen Cayi ndan icme su takviyesi yapilmistir 2020 2021 kurakligi Aralik 2020 de baslamis ve basta Istanbul Ankara ve Izmir olmak uzere bircok ilde baraj seviyeleri dusmustur Kurakligin etkisi hala devam etmektedir NedenlerKuzey Atlantik salinimi Kuzey Atlantik salinimi NAO Azor yuksek basinci ile Izlanda alcak basinci arasindaki etkilesim sonucunda Atlas Okyanusundan Avrupa ya dogru gelen hava kutlelerinin yon degistirme olayidir Azor antisiklonu guclendiginde NAO pozitif nemli ruzgarlar Avrupa nin bati ve kuzeyine ulasir Bu alanlar yagis alirken Turkiye kurak bir donem yasar Turkiye de yasanan kis kurakliklarinin buyuk kismi NAO pozitif evresi ile ayni zamanda yasanmaktadir Kuresel isinma ile birlikte NAO pozitif doneminin uzayacagi ve kuvvetlenecegi Akdeniz cevresinde kurakliklarin yayginlasacagi ongorulmektedir Kuresel isinma Iklim degisikligi ile birlikte Turkiye nin icinde yer aldigi Akdeniz havzasinda zamanla kuraklik siddetlenecektir 1970 2000 donemi ile kiyaslandiginda 2020 2050 donemi ortalama sicakliklari ozellikle yazin ve Guneydogu Anadolu da 2 C daha fazla olmasi beklenmektedir Toplam yagis acisindan ise ayni donemler arasinda guney bolgelerde ilkbahar ve kis mevsiminde 2 mm gun azalma batida sonbahar kuzeydoguda ise kisin 0 8 mm gun artis beklenmektedir Sicakliklarin artip yagislarin azalacagi bu tahminlere gore Turkiye de meteorolojik kurakliklarin gorulecegi bu kurakligin hidrolojik ve tarimsal kurakliga evrilecegi tehlikesi bulunmaktadir Tarimsal kuraklikTarimsal kuraklik acisindan onemli bir gosterge olan surum derinligi nemliligi ulkenin buyuk bolumunde azalmaktadir Bitkilerin en fazla suya ihtiyac duydugu filizlenme asamasinda nem eksikligi sulama ihtiyaci dogmaktadir Meteorolojik kurakligin yasanacagi barajlardaki sulama suyunun azalacagi buharlasma ve terleme ile topragin su kaybedecegi gelecekte tarim yapmak zorlasacaktir Bu sorunun ustesinden gelmek icin sulamanin kontrol altina alinmasi gerekmektedir Turkiye tatli su kaynaklarinin 70 i sulamada kullanilmaktadir Salma sulama engellenmeli su tarlalara kapali sistem ile tasinmali damlama sulama yontemi yayginlastirilmalidir Turkiye su kaynaklariTurkiye nin yenilenebilir su potansiyeli yer alti sulari 41 milyar m3 yuzey sulari 193 milyar m3 toplamda ise 234 milyar m3 tur Ekonomik ve teknik olarak kullanilabilecek yeralti ve yer ustu su miktari 110 milyar m3 tur Kisi basina kullanilabilecek tatli su miktari 10 000 m3 olan ulkeler su zengini 1000 m3 ten az olanlar su fakiri olarak kabul edilirler Kisi basi kullanilabilecek su miktari 2019 icin 1400 m3 ile Turkiye su kisiti yasayan ulke konumundadir 2030 da Turkiye 100 milyon nufusu 1100 m3 kisi basi kullanilabilir su miktari ile su fakiri sinifina girecektir OnlemlerTurkiye nin icme suyu temini ve hidroelektrik uretimi planlamasinda azalan yagislar dikkate alinarak yeni yol haritalari olusturulmalidir kaynak belirtilmeli Tarimsal sulama yontemleri kuraklik gercegi goz onune alinarak yeniden duzenlenmelidir Kaynakca mgm gov tr 4 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2021 Turkiye de kuraklasma hangi boyutlarda BBC News Turkce 17 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2021 a b c d e f Kurnaz Levent 2014 KURAKLIK VE TURKIYE Istanbul Politikalar Merkezi 22 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2020 NASA Turkiye son 900 yilin en kotusunu yasiyor Milliyet 3 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2021 Turkiye de kuraklik Haritalar tehlikenin boyutlari hakkinda ne gosteriyor BBC News Turkce 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 YUKSEL Ibrahim vd PDF imo org tr 15 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2020 Turkiye de kisi basina dusen su miktari yilda 1400 metrekup Anadolu Ajansi 18 Kasim 2019 19 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2020 Turkiye nin Mevcut Su Kitligi Sorunu 2007 PDF imo org tr 22 Mart 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Mart 2020 www oecd ilibrary org Ingilizce 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2023