Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi için tartışm

Türkiye'de hava kirliliği, ülkedeki en ölümcül çevre sorunudur: her yıl binlerce insan hava kirliliği ile ilişkili hastalıktan ölmektedir. Türkiye'de hava kirliliği, ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ilgilenmektedir.

Temiz Hava Hakkı Platformu'nun hazırladığı ve 2016-2019 yılları arasındaki istatistikleri baz alan rapora göre, 3 yıl üst üste Türkiye'de havası en temiz olarak ölçülen iller Rize, Artvin, Ardahan ve Tunceli'yken; son dört yıl boyunca yüksek miktarlarda kirli hava soluyan Muş, Denizli, Ağrı, Kayseri, Iğdır, Tokat, Malatya, Çorum, Erzincan ve Edirne, hava kirliliği sorununun çözülemeyen kronik bir sorun haline geldiğini gösteriyor.

Hava kirliliğin önlememesinin nedenleri olarak; 25 ilde alım gücü düşük vatandaşların kalitesiz kömür kullanımı, 15 ilde arazi şartları, 14 il toplumsal bilincin eksikliği, 6 ilde yetersiz denetim, 6 ilde ateşçi eğitimsizliği, 6 ilde meteorolojik nedenler, belirlenmiştir.

Kirliliğin kaynakları

Trafik

Trafikte solunan kirli hava sonucu her yıl İstanbul'da yüz binde 460, Ankara'da ise yüz binde 410 çocuğa astım teşhisi konuyor. 2023 yılı rakamlarına göre 11 milyon 23 bin 923 araca egzoz emisyon ölçümü yapıldı ve bu araçlardan %2,6'sına denk gelen 287 bin 275 araç ilk muayenede uygunluk alamadı.

Kömür yakan termik santraller

Greenpeace Akdeniz'e göre Afşin-Elbistan ve Soma termik santralleri sağlığa, Avrupa'daki termik santrallerinden daha fazla tehlikelidir. Kömür yakan termik santrallerin bazıları yüksek miktarlarda kükürt dioksit salınmaktadır, bunların arasında Kemerköy, Afşin-Elbistan, Seyitömer, Kangal ve Çayırhan termik santralleri bulunur.

Türler

Partikül

Dünya Sağlık Örgütüne göre bazı şehirlerde partikül seviyesi tehlikeli miktarlara ulaşmıştır. Türkiye'deki mevzuatlarda, insanların sağlığını tehdit eden en zehirli hava kirletici PM 2,5'lere dair hiçbir kısıtlama yer almamaktadır.

Sera gazlar

Konumlar

Iğdır'ın hava kirliliği 5 yıldır artmış durumda.İstanbul, Bursa, Karabük, Düzce, Kocaeli, Hatay ve Bilecik sanayi nedeniyle hava kirliliği yaşamaktadır. Sakarya, Aydın, Eskişehir, Malatya ve Kayseri'de kara yolu trafiği, Çanakkale'de termik santral öncelikli kirleticilerdir.

Sağlık

Göğüs hastalıklarına^[]} neden olan PM 2,5 gibi kirleticilere dair de herhangi bir kısıtlama Türkiye'deki mevzuatlarda yer almamaktadır.

Masraflar

Erzincan'da yapılan araştırmaya göre PM10 hastane masraflarını yükseltiyor.

Çözümler

İstanbul için trafiğin yoğun olduğu yerleri araçlara düşük emisyon alanı ve Türkiye'nin vergi sisteminin emisyonları da dikkate alacak şekilde revize edilmesi gerekir.

Dış bağlantılar

OECD Çevresel Performans İncelemeleri TÜRKİYE 2019 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kara Rapor 2020 - Temiz Hava Vakfı 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
BreatheLife 2 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Temiz Hava Hakkı Platformu 13 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
ISINMADAN KAYNAKLANAN HAVA KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ 20 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ 20 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
TMMOB HAVA KİRLİLİĞİ RAPORU – 2019 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler 3 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
BBC hava kirliliği 11 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Kaynakça

^ ^a ^b Kara Rapor 2021: Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri 20.sayfa. . 30 Eylül 2021. 30 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2022.
^ "Trafikte solunan kirli hava sonucu 'her yıl 4 milyon çocuğa astım teşhisi konuyor' - BBC News Türkçe". BBC Online. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.
^ "Geçen yıl 282 bin 229 araç egzoz muayene tekrarı yaptı". TRT Haber. 21 Ocak 2024. 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.
^ Türkiye'de Kronik Kömür Kirliliği: Kömürün Sağlık Yükü ve Kömür Bağımlılığını Sonlandırmak. Health and Environment Alliance. 4 Şubat 2021. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2021.
^ ^a ^b . Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.
^ "Iğdır'da hava kirliliği sorunu neden çözülemiyor, 'kenti taşımak' gerçekçi mi?". BBC News Türkçe. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2022.
^ (PDF). 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019.
^ . 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "The Effect of Air Pollution on Respiratory System Disease Admissions and Health Expenditures". doi:10.14744/ejmi.2019.56609.
^ Melis Alphan. "Yetti artık İstanbul'un trafiği!". Hürriyet. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.
^ . 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ (PDF). SABANCI ÜNİVERSİTESİ-. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.

[:0-1] Kara Rapor 2021: Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri 20.sayfa. . 30 Eylül 2021. 30 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2022.

[BBCA-2] "Trafikte solunan kirli hava sonucu 'her yıl 4 milyon çocuğa astım teşhisi konuyor' - BBC News Türkçe". BBC Online. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.

[3] "Geçen yıl 282 bin 229 araç egzoz muayene tekrarı yaptı". TRT Haber. 21 Ocak 2024. 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.

[4] Türkiye'de Kronik Kömür Kirliliği: Kömürün Sağlık Yükü ve Kömür Bağımlılığını Sonlandırmak. Health and Environment Alliance. 4 Şubat 2021. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2021.

[tr.boell.org-5] . Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.

[6] "Iğdır'da hava kirliliği sorunu neden çözülemiyor, 'kenti taşımak' gerçekçi mi?". BBC News Türkçe. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2022.

[7] (PDF). 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019.

[8] . 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[9] "The Effect of Air Pollution on Respiratory System Disease Admissions and Health Expenditures". doi:10.14744/ejmi.2019.56609.

[10] Melis Alphan. "Yetti artık İstanbul'un trafiği!". Hürriyet. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.

[11] . 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[12] (PDF). SABANCI ÜNİVERSİTESİ-. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.