Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İki nokta (diğer adıyla Trema veya Umlaut), Türkçede ve pek çok dilde yalnızca sesli harflerde kullanılan ve harflerin ses değerlerini değiştiren bir işarettir. Bu değişim genellikle ince bir harfe dönüme şeklinde ortaya çıkar.
Bazı harfler
- Ä: Tatarcada, Gagavuzcada ve Türkmencede kullanılır. Kısa, kapalı, gırtlaktan gelen ve sert bir E harfidir. Normal E harfine göre daha kısa ve serttir. Ayrıca A ve E arası bir ses olarak öngörülür (Æ). Ses ve harf karşılığı olarak Arapçada ve Almancada da bulunur. Türkçede normal "e" sesinden tam olarak ayırt edilebilmesi günümüzde çok zordur. Azericede yoğun olarak kullanılır. İnce bir harf olduğu hâlde kalın uyumludur. Bu harfi içeren sözcüklerin aslında Büyük Ünlü Uyumu'na uymadığı hâlde kulağı tırmalamıyor olması bu nedenledir. Örneğin: İncä. Türkçede Selçuk ismi diğer Türk dillerinde “Sälçuk” olarak, Akçe sözcüğü ise “Akçä” olarak yazılır. Türkçede her ikisi de "Ben" olarak yazılan Bän (Azerice: Mən, 1. Tekil Şahıs Zamiri) ve Ben (Azerice: Ben, Deri Kabartısı) sözcükleri birbirinden farklı anlamlar içerir ve ses değerleri de farklıdır. Kimi Latin alfabelerinde, özellikle el yazılarında Эə biçiminde de kullanılır (Kiril Э harfinden farklıdır).
- Ë: Türkçede günümüzde kullanılmayan İ-E arasında seslendirilen bir harftir. Bu ses Rusçada bulunur (Kiril: Є) ve bu dilde sıklıkla kullanılır. Bu harfe "İe" (Ye) adı verilir ve çevirilerde bu ses değeri ile gösterilir ancak bu kesinlikle doğru bir yaklaşım değildir. Çünkü bu harf art arda gelen "İ" ve "E" seslerini ifade etmez. Tamamen İ-E arası farklı bir sestir. Anadolu Türkçesinde ise gerçekte mevcut olan ancak ölü bir ses olduğu bile söylenebilir. Rusçada ise yoğun olarak kullanılan ve açık olarak işitilen bir harftir. Ancak Türkçedeki gibi kaynaşan harflerin arasında değil, herhangi bir koşula bağlı olmadan ortaya çıkan ve Ruslar tarafından diğer seslerden rahtalıkla ayırt edilebilen belirgin bir sestir. Bu sese Türkçede verilebilecek başka bir örnek ise El (organ) ve Ël (yurt) sözcüklerinin arasındaki farktır. Ël sözcüğü zamanla "İl" biçimine dönüşmüştür. Türkmenëli, Kırklarëli, Tuncëli...
- Ï: Türkçedeki İ sesidir.
- Ÿÿ: Pek çok dilde Türkçedeki İ sesine denk gelir. Çünkü bu dillerde Y Türkçedeki "I" sesini gösterir. Örneğin: Kyrgyz (Kırgız okunur). Bu durumda Türkçedeki İ sesi ise Ÿ olarak da gösterilir. Örneğin: Ÿkÿ (İki).
Kaynakça
- Fausto Cercignani: Early „Umlaut“ Phenomena in the Germanic Languages. In: «Language», 56/1, 1980, S. 126-136.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iki nokta diger adiyla Trema veya Umlaut Turkcede ve pek cok dilde yalnizca sesli harflerde kullanilan ve harflerin ses degerlerini degistiren bir isarettir Bu degisim genellikle ince bir harfe donume seklinde ortaya cikar Bazi harflerOo Uu Aa Ee Ii Ÿy A Tatarcada Gagavuzcada ve Turkmencede kullanilir Kisa kapali girtlaktan gelen ve sert bir E harfidir Normal E harfine gore daha kisa ve serttir Ayrica A ve E arasi bir ses olarak ongorulur AE Ses ve harf karsiligi olarak Arapcada ve Almancada da bulunur Turkcede normal e sesinden tam olarak ayirt edilebilmesi gunumuzde cok zordur Azericede yogun olarak kullanilir Ince bir harf oldugu halde kalin uyumludur Bu harfi iceren sozcuklerin aslinda Buyuk Unlu Uyumu na uymadigi halde kulagi tirmalamiyor olmasi bu nedenledir Ornegin Inca Turkcede Selcuk ismi diger Turk dillerinde Salcuk olarak Akce sozcugu ise Akca olarak yazilir Turkcede her ikisi de Ben olarak yazilan Ban Azerice Men 1 Tekil Sahis Zamiri ve Ben Azerice Ben Deri Kabartisi sozcukleri birbirinden farkli anlamlar icerir ve ses degerleri de farklidir Kimi Latin alfabelerinde ozellikle el yazilarinda Ee biciminde de kullanilir Kiril E harfinden farklidir E Turkcede gunumuzde kullanilmayan I E arasinda seslendirilen bir harftir Bu ses Ruscada bulunur Kiril Ye ve bu dilde siklikla kullanilir Bu harfe Ie Ye adi verilir ve cevirilerde bu ses degeri ile gosterilir ancak bu kesinlikle dogru bir yaklasim degildir Cunku bu harf art arda gelen I ve E seslerini ifade etmez Tamamen I E arasi farkli bir sestir Anadolu Turkcesinde ise gercekte mevcut olan ancak olu bir ses oldugu bile soylenebilir Ruscada ise yogun olarak kullanilan ve acik olarak isitilen bir harftir Ancak Turkcedeki gibi kaynasan harflerin arasinda degil herhangi bir kosula bagli olmadan ortaya cikan ve Ruslar tarafindan diger seslerden rahtalikla ayirt edilebilen belirgin bir sestir Bu sese Turkcede verilebilecek baska bir ornek ise El organ ve El yurt sozcuklerinin arasindaki farktir El sozcugu zamanla Il bicimine donusmustur Turkmeneli Kirklareli Tunceli I Turkcedeki I sesidir Ÿy Pek cok dilde Turkcedeki I sesine denk gelir Cunku bu dillerde Y Turkcedeki I sesini gosterir Ornegin Kyrgyz Kirgiz okunur Bu durumda Turkcedeki I sesi ise Ÿ olarak da gosterilir Ornegin Ÿky Iki KaynakcaFausto Cercignani Early Umlaut Phenomena in the Germanic Languages In Language 56 1 1980 S 126 136