Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Latin alfabesi Ää harfi | |
| Ä | ä |
| Ä | ä |
Ä veya ä, çoğunlukla Kuzeybatı Avrupa dillerinde yaygınlık gösteren bir harftir. Almanca, Lüksemburgca, Fince, İsveççe, Slovakça, Türkmence, Gagavuzca, Aymaraca ve Estonca'da kullanılır ve bazılarında /æ/, bazılarında /ɛ/ sesini gösterir. Aynı ses Azericede Ə harfi ile, Norveççe, Danca, Faroece ve İzlandaca'da Æ harfi ile gösterilir.
Kullanımı
Fince, Türkmence ve Tatarca dillerinde Ä harfi daima /æ/ sesini temsil eder. Fincede ve Tatarcada alfabenin sonlarında, Z'den sonra, bulunur. Türkmencede alfabenin 6. harfi olarak E'den hemen sonra gelir. İsveççe ve Estoncada Ä harfi, bazen /æ/, bazen de /ɛ/ olarak okunur. Bu dillerde de, tıpkı Fincedeki gibi, Ä harfi Z'den sonra gelir. Almanca ve Slovakçada bu harf /ɛ/ sesini temsil eder. Ayrıca Kâzım Cömert Tokayev'in sunduğu Kazak Latin Alfabesi taslağında bu harf /æ/ sesini temsil etmek için kullanılmıştır. Birtakım Kiril alfabelerinde de bu harfin kullanıldığı görülmüştür.
Tarihi
Ortaya Çıkışı
Ä harfi, işaretsiz A harfinin üstüne Umlaut (¨) eklenerek elde edilmiştir. Umlaut işaretinin tarihi, matbaanın icat edildiği zamanlara dayanmaktadır. Alman matbaacılar, Almancada bulunan ae diyagrafını yerden tasarruf etmek için e'yi a'nın üstüne yazarak yazmaya başlamışlardır. O zamanlar baskın el yazısı olan Kurrentschrift'te e harfi 2 çizgiden ibaret olduğundan, bu e harfi zamanla 2 çizgiye ve daha da sonra iki noktaya dönüşmüştür.
Yayılışı
İskandinav ülkeleri bu zamana kadar /æ/ sesini Æ harfi ile göstermekteydi. Ancak Almanya'da bu yazımın gelişmesinin ardından İsveç'te de bu stil benimsenmeye başlandı. O zamanlar İsveç hâkimiyetinde olan Finlandiya'da da /æ/ sesi aynı şekilde Ä ile gösterilmeye başlandı.
1927 yılında Türkiye Latin harflerine geçince /æ/ sesini Ä ile gösterilmesi öngörülmedi, yazımı fazla karıştırmamak için E ile gösterilmesi tercih edildi. Ancak Umlaut içeren diğer harfler (Ö ve Ü) benimsendiği için 1991'de SSCB yıkılınca bağımsız olan Türk devletlerinin bazıları, Latin alfabesine geçerken /æ/ için Ä harfini kullanma kararı aldılar.
Bilgisayar kodları
| Karakter | Ä | ä | ||
|---|---|---|---|---|
| Unicode adı | LATIN CAPITAL LETTER A WITH DIAERESIS | LATIN SMALL LETTER A WITH DIAERESIS | ||
| Kodlamalar | Ondalık | Onaltılık | Ondalık | Onaltılık |
| Unicode | 196 | U+00C4 | 228 | U+00E4 |
Ayrıca bakınız
- Ə (Schwa Harfi)
- Æ (A-E Harfi)
- È (Aksanlı E Harfi)
- À (Aksanlı A Harfi)
- Ǝ (Ters E)
| temel Latin alfabesi | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | Ff | Gg | Hh | Ii | Jj | Kk | Ll | Mm | Nn | Oo | Pp | Rr | Ss | Tt | Uu | Vv | Ww | Xx | Yy | Zz | |
| Özel işaret almış A harfi İki nokta işaretini kullanan harfler • paleografi • türetimler • diyakritik • noktalama • rakamlar • | |||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
 | Yazı sistemi, alfabe veya harf ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Latin alfabesi Aa harfiA aA a A veya a cogunlukla Kuzeybati Avrupa dillerinde yayginlik gosteren bir harftir Almanca Luksemburgca Fince Isvecce Slovakca Turkmence Gagavuzca Aymaraca ve Estonca da kullanilir ve bazilarinda ae bazilarinda ɛ sesini gosterir Ayni ses Azericede E harfi ile Norvecce Danca Faroece ve Izlandaca da AE harfi ile gosterilir KullanimiFince Turkmence ve Tatarca dillerinde A harfi daima ae sesini temsil eder Fincede ve Tatarcada alfabenin sonlarinda Z den sonra bulunur Turkmencede alfabenin 6 harfi olarak E den hemen sonra gelir Isvecce ve Estoncada A harfi bazen ae bazen de ɛ olarak okunur Bu dillerde de tipki Fincedeki gibi A harfi Z den sonra gelir Almanca ve Slovakcada bu harf ɛ sesini temsil eder Ayrica Kazim Comert Tokayev in sundugu Kazak Latin Alfabesi taslaginda bu harf ae sesini temsil etmek icin kullanilmistir Birtakim Kiril alfabelerinde de bu harfin kullanildigi gorulmustur TarihiOrtaya Cikisi A harfi isaretsiz A harfinin ustune Umlaut eklenerek elde edilmistir Umlaut isaretinin tarihi matbaanin icat edildigi zamanlara dayanmaktadir Alman matbaacilar Almancada bulunan ae diyagrafini yerden tasarruf etmek icin e yi a nin ustune yazarak yazmaya baslamislardir O zamanlar baskin el yazisi olan Kurrentschrift te e harfi 2 cizgiden ibaret oldugundan bu e harfi zamanla 2 cizgiye ve daha da sonra iki noktaya donusmustur Yayilisi Iskandinav ulkeleri bu zamana kadar ae sesini AE harfi ile gostermekteydi Ancak Almanya da bu yazimin gelismesinin ardindan Isvec te de bu stil benimsenmeye baslandi O zamanlar Isvec hakimiyetinde olan Finlandiya da da ae sesi ayni sekilde A ile gosterilmeye baslandi 1927 yilinda Turkiye Latin harflerine gecince ae sesini A ile gosterilmesi ongorulmedi yazimi fazla karistirmamak icin E ile gosterilmesi tercih edildi Ancak Umlaut iceren diger harfler O ve U benimsendigi icin 1991 de SSCB yikilinca bagimsiz olan Turk devletlerinin bazilari Latin alfabesine gecerken ae icin A harfini kullanma karari aldilar Bilgisayar kodlariKarakter A aUnicode adi LATIN CAPITAL LETTER A WITH DIAERESIS LATIN SMALL LETTER A WITH DIAERESISKodlamalar Ondalik Onaltilik Ondalik OnaltilikUnicode 196 U 00C4 228 U 00E4Ayrica bakinizE Schwa Harfi AE A E Harfi E Aksanli E Harfi A Aksanli A Harfi Ǝ Ters E temel Latin alfabesiAa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy ZzOzel isaret almis A harfi Aa Aa Ăă Ắắ Ằằ Ẵẵ Ẳẳ Aa Ấấ Ǎǎ Aa Aa Aa Aa Aa Ặặ ᶏ ɐ Iki nokta isaretini kullanan harfler Aa Ee Ii Oo Uu Ÿy paleografi turetimler diyakritik noktalama rakamlar Kaynakca A U 00C4 Latin Capital Letter with Diaeresis Unicode Character 2018 28 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2021 a U 00E4 Latin Small Letter A with Diaeresis Unicode Character 2018 1 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2021 Yazi sistemi alfabe veya harf ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz