Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Şubat 2024) |
Urmiye çatışmaları - 9-10 Şubat 1918'de Urmiye bölgesinde Kaçar imparatorluğu ve yerel Azerbaycan Türkleri ile Süryani gönüllüleri arasında yaşanan çatışmalara verilen addır. Urmiye isyanı olarak bilinen olaylarda Aysorlar'a Ağa Petros ve Malik Khoshab, Azerbaycan Türkleri'ne ise şehir belediye başkanı İrşad Humayun önderlik etmiştir. General Arshad el-Mülk de İrşad Humayun'un destekçisiydi. Bu çatışmalar Bolşevik devrimi sonrasında Rus ordusunun bölgeden çekilmesi sonrasında meydana geldi.
| Urmiye Çatışmaları | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I.Dünya Savaşı İran Cephesi Tebriz'in işgali | |||||||||||
 Ağa Petros (beyaz Kazak şapkalı) Müslümanların teslim olmasını beklerken. | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
|
|
| ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
|
 Melik Hoşaba |
 Riza Han (ölü) | ||||||||||
| Çatışan birlikler | |||||||||||
| 1000'den az | Bilinmiyor ama Süryaniler'den daha büyük | ||||||||||
| Kayıplar | |||||||||||
| 80'den az ölü | 1000+ ölü | ||||||||||
Urmiye çatışmaları, İtilaf Devletlerinin desteğiyle Güney Azerbaycan'da Süryani-Ermeni silahlı gruplarının uyguladığı etnik temizlik politikasının bir parçasıdır. Toplamda 100.000'den fazla insanın "Cilovluk" olarak da adlandırılan bu süreçler sırasında Süryani'ler tarafından öldürüldüğüne inanılıyor.
Arka Plan
Süryanilerin isyanı ve Güney Azerbaycan'a yerleştirilmesi
1916 yılında Osmanlı Devleti'nin Hakkari bölgesinde yaşayan Süryaniler, Rusya'nın desteğine güvenerek devletlerine karşı ayaklandılar. Ancak Osmanlı kuvvetleri karşısında uzun süre devam edemediler. Rusya'nın yardımıyla on binlerce Süryani (yerel halk onlara "cilov" diyordu) aileleriyle birlikte Güney Azerbaycan'ın Urmiye ve Selmas bölgelerine yerleştirildi.
Urmiye çatışmalardan önceki olaylar
Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından İngiliz-Fransız güçleri bölgeye gelerek, aralarında Ermenilerin ve Süryanilerin de bulunduğu Hristiyan silahlı birliklerini örgütlediler. Osmanlı arşivlerinde bulunan bir belgede bölgedeki Süryani silahlı grubu şöyle anlatılıyor:
Urmiye ve Salmas çevresinde 1'i Ermeni, 3'ü Süryani olmak üzere Rus albay komutasındaki 4 piyade taburunun yanı sıra 5.000 silahlı Ermeni ve Süryani birliği, 12 dağ bataryası ve çok sayıda ateşli silah bulunmaktadır.
1918 yılı Şubat-Mart aylarında Ermeni-Süryani birliklerinden oluşan Hristiyan ordusu, Savuçbulag bölgesinde geri çekilen Rus kuvvetlerinin silahlarını ele geçirdiler. Silahlı gruplar, başlıca Urmiye ve Dilman bölgesinde toplanmaya başladılar. Hatta Van bölgesinden, Osmanlı askerî birliklerinin önünden geri çekilen Ermeni ve Süryaniler de Urmiye gölü çevresinde birleşerek yerel Türk-Müslüman halka ve Osmanlı güçlerine karşı savaşmaya hazırlanıyorlardı. Bunu önlemek amacıyla Osmanlı güçleri hem Van bölgesinden Urmiye'ye doğru, hem de Erbil ve Revandiz bölgesinden Güney Azerbaycan ve Güney Kafkasya'ya doğru hareket ediyordu.
Çatışmaların ilki 11 Ocak 1918 tarihinde başladı. Salmas'ta konuşlanmış 100 Süryani savaşçısından 55'i, ordulara kıyafet sağlamak amacıyla Culfa'ya hareket etti. Ancak yolda Kaçar ordusu tarafından pusuya düşürüldüler. Bundan kısa bir süre önce, Hoy'daki Süryani savaşçıları da saldırıya uğramıştı. Ancak onlar saldıran Kaçar ordusunu yenmeyi başardılar. Sonuç olarak başlangıçta 100 kişi olan Süryani savaşçılarından sadece 42 kişi kaldı. Bu olay hızla patrik Mar Benyamin Şimuna'ya ulaştırıldı, o, İran süvarilerinin Tebriz'i terk edip Urmiye'ye doğru gittiğini görünce Urmiye valisi İrşad Homayun'un yanına, Ağa Petros dahil olmak üzere temsilciler gönderdi. İrşad Hümayun, meselelerin durmayacağını bildirdi ve bu Süryanilerin geri dönüşlerine yol açtı. Mar Benyamin Şimun bu haberi öğrendikten sonra hemen Süryani ve Ermeni milli konseylerini topladı ve bu meselelerin tartışılmasını istedi. Hem Ermeniler hem de Süryaniler, meselelerin bu şekilde devam etmesi durumunda direniş gösterme konusunda oybirliğiyle karar aldılar.
Halil Paşa'nın 22 Ocak 1918 tarihinde Musul'dan Revandiz Grup Komutanlığına gönderdiği telgrafta, çeşitli güvenlik kaynaklarından alınan bilgilere göre Sakkız ve Savaşbulak'ın Rus kuvvetlerince tahliye edildiği ve Urmiye'nin de tahliye edileceği belirtiliyor. Ayrıca, belgede "Urmiye bölgesine güvenlik güçlerinin atanması ve gönderilmesi, Ermeni ve Süryani güçlerinin mevcut durumu hakkında alınan haberlere ciddi önem verilmesi" talep ediliyordu. Halil Paşa'nın yine 22 Ocak 1918 tarihinde İkinci Ordu Komutanlığına gönderdiği diğer şifreli telgrafta, Sakkız ve Savaşbulak'ın Rus kuvvetleri tarafından boşaltılmasına dair haberler, bölgedeki Ermeni ve Süryanilerin faaliyetlerine dair bilgiler verilmiştir. Belgede belirtiliyor ki, "15 Aralık 1917 tarihinde İtilaf Devletleri ile Rusya arasında imzalanan barışın maddesine uygun olarak gıda tedarik eden Şemdınan çevresindeki köylerimiz Ruslar tarafından iyi davranış görmesine rağmen, Ermeni ve Süryaniler tarafından yok edilmiştir. Canlarını kurtarabilenlerin ifadelerine göre Urmiye'nin güney tarafında iki bin kadar Ermeni ve Süryani güçleri vardır."
9 Şubat'ta bazı Süryaniler, Urmiye'nin batı kapısından şehre girerken Erşad el-Mülk savaşçıları tarafından vurularak öldürüldü. Kısa bir süre sonra Erşad el-Mülk, Ağa Petros'un evine özel bir ekip göndererek onu tutuklamaya çalıştı. Ağa Petros'un evi Urmiye'nin Ermeni mahallesindeydi. Ağa Petros, ailesine saklanmalarını emretti ve evinin duvarları ve pencereleri kurşunlarla delinirken binanın içine yerleştirdiği makineli tüfekle onlara ateş etmeye başladı. Erşad el-Mülk savaşçıları ağır kayıplar verdikten sonra geri çekilmek zorunda kaldılar.
Savaşlar
Şehrin gümrük binasını ele geçirmek için gönderilen 600 kişilik Aysor ordusundan kısa bir süre sonra Ağa Petros, silah ve topları almak için Rus eğitmenleriyle birlikte Hyperabat adlı bir köye gitti ve çok geçmeden Urmiye'ye geldi. Bir süre sonra Urmiye şehrinde yerel halk ile Süryaniler arasında bir çatışma başladı.
Biraz sonra 150 kişilik Süryani kuvveti mühimmat deposunu ele geçirmek için gönderildi. Güçlü bir çatışmanın ardından Urmiye'liler geri çekilmek zorunda kaldı. İsyancılar el bombaları ve süngü kullanarak mühimmat deposunu ele geçirmeyi başardılar.
Bu olaylardan sonra Urmiye'liler, şehrin Süryani kontrolündeki kısımlarına bir sonraki saldırılarını gerçekleştirdi. Bu saldırı Ağa Petros tarafından durdurulduktan sonra, o, Patrik Mar Benyamin ile birlikte bundan sonraki adımlarını planlamaya başladı. Tam o sırada, Erşad el-Mülk ve İrşad Hümayun liderliğindeki Urmiye'liler yeni bir saldırıya başladılar ve tüm gün savaşmalarına rağmen, daha iyi silah ve mühimmatlara sahip olan Süryanileri güçlendikleri mevzilerden çıkarmak mümkün olmadı. Sonuç olarak, çatışmaların ilk gününde Urmiye şehrinin tüm batı bölümü Süryanilerin eline geçti. Gece saatlerinde şehre ek kuvvetler yerleştirildi ve batı kapılarından birinde daha küçük birlikler tarafından şehrin güney bölgesinde diğer mevzilerin de ele geçirilmesi kararlaştırıldı, çünkü kapı Amerikan misyonunun yakınındaydı. Güney kapısında Malik Hoşaba, kendi Tyari kabilesinden olan 200 savaşçısı ile mevzi almıştı. Onların mevkileri, ertesi sabah Kaçar askerlerinin çok büyük güçleri tarafından işgal edilecek olan şehrin antik kısımlarının tam karşısındaydı. Tyari savaşçılarının arkasında ve şehir duvarından yaklaşık yarım mil uzaklıkta, Karadağ süvarilerinin ele geçirdiği başka bir kale vardı.
10 Şubat Cumartesi günü, sabah erken saatlerde, şehirde ve şehir dışında askerî harekâtlar aynı şekilde başladı. Bazı Süryani orduları, Ağa Petros'un çağrısına yanıt vererek Urmiye surları arasında saldırıya uğrayan arkadaşlarına savaş malzemesi getirirken, kaleyi terk eden Karadağ süvarileri onlara saldırdı ve oradaki malzemeleri ve topları ele geçirmeye çalıştı. Karadağ süvarileri mağlup edildiler ve liderleriyle birlikte kaleye doğru geri çekilmek zorunda kaldılar. Bundan sonra kaleye doğru saldıran Süryaniler bir süre sonra orayı ele geçirdiler. Bu saldırı sırasında General Rıza Han öldürüldü. Aynı zamanda, güney kapısında ve duvarların iç kısmındaki eski savunma bölgelerinde Malik Hoşaban'ın adamları, Erşad el-Mülk kuvvetlerinin saldırısını püskürttüler. Çarbaş kapısı olarak bilinen batı kapısına giden ana sokakta konuşlanmış olan Süryani orduları daha doğuya, şehir merkezine doğru ilerlemiş ve Erşad el-Mülk kuvvetlerini geri itmişlerdi. Urmiya'nın Müslüman sakinleri sokakları boşaltıp evlerinin çatısından ve pencerelerinden gerilla savaşlarına başladılar. Bundan sonra Ağa Petros, adamlarına saldırıyı durdurma emri verdi.
Çatışmalar yatıştıktan, Müslüman ordusu geri çekildikten ve Urmiye Müslümanları teslim olmaya başladıktan sonra Erşad el-Mülk Süryanilere teslim oldu. İrşad Hümayun, Fransız rahip Monsenyör Sontag'ın yanına koştu. İrşad bir süre sonra Mar Thomas Audon'u öldürdü.
Savaşlarda Urmiye'liler 1000'den fazla kişiyi, Süryaniler ise 80 kişiyi kaybetmişlerdir.
Savaşın Süryaniler lehine sonuçlanması büyük ölçüde Tyari kabilesinden savaşçıların çabalarına bağlanıyor.
Soykırımın yaşandığı dönemde yaşayan Seyid Ahmed Kesrevi'ye göre şehri bombalayan Ermeniler, halk arasındaki paniği fırsat bilerek şehre girmiş, evleri ateşe vermiş, toplu katliamlar gerçekleştirmiştir. Bu korkunç olaylar sırasında genel olarak yüzlerce masum Azerbaycanlı vahşice katledildi. Ahmed Kesrevi, bu olaylarda Ermeni ve Süryanilerden oluşan Hristiyan ordusunun 130.000'den fazla insanı öldürdüğünü yazıyor.
Sonuç
Patrik, danışmanları ve generalleriyle birlikte müttefik devletlerin temsilcilerinin ardından Urumiye Müslümanlarının teslim olmalarını kabul etmek için hazırladığı şartları dinlemek ve ayrıca onları teslim olduklarında yanında tutmak için gönderildiği zaman şehir hala Süryani orduları tarafından yönetiliyordu. Müslüman Molla bu şartları imzaladı.
Urumiye'deki katliamdan sonra bölgede Süryani-Ermeni faaliyetleri daha da arttı. İngilizlerin bölgeye yaklaşmaları onların faaliyetlerini daha da artırdı.
Notlar
- ^ Osmanlı İmparatorluğu'nda doğmuş bir Süryaniydi. Kısa bir süre Osmanlı Devleti'nin Urmiye Konsolosu olarak görev yaptı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Rusların Urmiye'ye girmesinden sonra onların koruması altına girdi, Ruslar ona küçük bir askeri müfreze ve general rütbesi verdi.
- ^ Keldani Katolik Kilisesi içindeki Urmiye Keldani Başpiskoposluğu Başpiskoposu.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Werda 1924.
- ^ Werda 1924, s. 91.
- ^ a b c Ismael 1964, s. 91.
- ^ . www.zindamagazine.com. 1 Aralık 2007. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f Nəcəfli 2016.
- ^ Dilməqani 2011.
- ^ Ismael 1964, s. 87.
- ^ Ismael 1964, s. 88.
- ^ Ismael 1964, s. 89.
- ^ a b Ismael 1964, s. 90.
- ^ Odisho 1988, s. 21.
- ^ Aboona 2008, s. 2.
- ^ "Archbishop Thomas Audo †". www.catholic-hierarchy.org. 2004. 11 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ Naby 2016.
Kaynak
- Yaqou D'Malik Ismael (1964). Assyrians and Two World Wars: Assyrians from 1914 to 1945. Tahran: The Literary Society of Assyrian Youth. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- Joel E. Werda (1924). The Flickering Light of Asia, or, the Assyrian Nation and Church. Assyrian International News Agency. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- Güntəkin Nəcəfli (2016). 1917-1918-ci illərdə Urmiya bölgəsində 130 mindən artıq azərbaycanlı soyqırıma məruz qalıb. Azərbaycan. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- T. Dilməqani (2011). Güney Azərbaycan Birinci Dünya müharibəsi illərində. Bakı: AMEA Z.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu.
- Edward Y. Odisho (1988). The sound system of modern Assyrian (Neo-Aramaic). Harrassowitz. ISBN . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- Hirmis Aboona (2008). Assyrians, Kurds, and Ottomans : intercommunal relations on the periphery of the Ottoman Empire. Cambria Press. ISBN . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- Eden Naby (2016). ŌDŌ, TŌMĀ. Encyclopædia Iranica. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Subat 2024 Urmiye catismalari 9 10 Subat 1918 de Urmiye bolgesinde Kacar imparatorlugu ve yerel Azerbaycan Turkleri ile Suryani gonulluleri arasinda yasanan catismalara verilen addir Urmiye isyani olarak bilinen olaylarda Aysorlar a Aga Petros ve Malik Khoshab Azerbaycan Turkleri ne ise sehir belediye baskani Irsad Humayun onderlik etmistir General Arshad el Mulk de Irsad Humayun un destekcisiydi Bu catismalar Bolsevik devrimi sonrasinda Rus ordusunun bolgeden cekilmesi sonrasinda meydana geldi Urmiye CatismalariI Dunya Savasi Iran Cephesi Tebriz in isgaliAga Petros beyaz Kazak sapkali Muslumanlarin teslim olmasini beklerken Tarih9 10 Subat 1918BolgeUrmiye Guney AzerbaycanSebepUrmiye sehrinde etnik iliskilerSonucSuryani ZaferiCografi DegisikliklerUrmiye sehri gecici olarak Aysorlarin kontrolune gecdi TaraflarSuryani Gonulluler Tyari Ermeni fedayi Yerel Farslar Fransiz GonullulerKacar Hanedani Yerli Kurtler Yerli Azerbaycan TurkleriKomutanlar ve liderlerMar Benyamin Shimun Siyasi ve Ruhani Lider Aga Petros Melik HosabaErsad el Muk Musa Aga Sadir Ersad Humayun Haci Samed Riza Han olu Catisan birlikler1000 den azBilinmiyor ama Suryaniler den daha buyukKayiplar80 den az olu1000 olu Urmiye catismalari Itilaf Devletlerinin destegiyle Guney Azerbaycan da Suryani Ermeni silahli gruplarinin uyguladigi etnik temizlik politikasinin bir parcasidir Toplamda 100 000 den fazla insanin Cilovluk olarak da adlandirilan bu surecler sirasinda Suryani ler tarafindan olduruldugune inaniliyor Arka PlanSuryanilerin isyani ve Guney Azerbaycan a yerlestirilmesi 1916 yilinda Osmanli Devleti nin Hakkari bolgesinde yasayan Suryaniler Rusya nin destegine guvenerek devletlerine karsi ayaklandilar Ancak Osmanli kuvvetleri karsisinda uzun sure devam edemediler Rusya nin yardimiyla on binlerce Suryani yerel halk onlara cilov diyordu aileleriyle birlikte Guney Azerbaycan in Urmiye ve Selmas bolgelerine yerlestirildi Urmiye catismalardan onceki olaylar Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan Ingiliz Fransiz gucleri bolgeye gelerek aralarinda Ermenilerin ve Suryanilerin de bulundugu Hristiyan silahli birliklerini orgutlediler Osmanli arsivlerinde bulunan bir belgede bolgedeki Suryani silahli grubu soyle anlatiliyor Urmiye ve Salmas cevresinde 1 i Ermeni 3 u Suryani olmak uzere Rus albay komutasindaki 4 piyade taburunun yani sira 5 000 silahli Ermeni ve Suryani birligi 12 dag bataryasi ve cok sayida atesli silah bulunmaktadir 1918 yili Subat Mart aylarinda Ermeni Suryani birliklerinden olusan Hristiyan ordusu Savucbulag bolgesinde geri cekilen Rus kuvvetlerinin silahlarini ele gecirdiler Silahli gruplar baslica Urmiye ve Dilman bolgesinde toplanmaya basladilar Hatta Van bolgesinden Osmanli askeri birliklerinin onunden geri cekilen Ermeni ve Suryaniler de Urmiye golu cevresinde birleserek yerel Turk Musluman halka ve Osmanli guclerine karsi savasmaya hazirlaniyorlardi Bunu onlemek amaciyla Osmanli gucleri hem Van bolgesinden Urmiye ye dogru hem de Erbil ve Revandiz bolgesinden Guney Azerbaycan ve Guney Kafkasya ya dogru hareket ediyordu Catismalarin ilki 11 Ocak 1918 tarihinde basladi Salmas ta konuslanmis 100 Suryani savascisindan 55 i ordulara kiyafet saglamak amaciyla Culfa ya hareket etti Ancak yolda Kacar ordusu tarafindan pusuya dusurulduler Bundan kisa bir sure once Hoy daki Suryani savascilari da saldiriya ugramisti Ancak onlar saldiran Kacar ordusunu yenmeyi basardilar Sonuc olarak baslangicta 100 kisi olan Suryani savascilarindan sadece 42 kisi kaldi Bu olay hizla patrik Mar Benyamin Simuna ya ulastirildi o Iran suvarilerinin Tebriz i terk edip Urmiye ye dogru gittigini gorunce Urmiye valisi Irsad Homayun un yanina Aga Petros dahil olmak uzere temsilciler gonderdi Irsad Humayun meselelerin durmayacagini bildirdi ve bu Suryanilerin geri donuslerine yol acti Mar Benyamin Simun bu haberi ogrendikten sonra hemen Suryani ve Ermeni milli konseylerini topladi ve bu meselelerin tartisilmasini istedi Hem Ermeniler hem de Suryaniler meselelerin bu sekilde devam etmesi durumunda direnis gosterme konusunda oybirligiyle karar aldilar Halil Pasa nin 22 Ocak 1918 tarihinde Musul dan Revandiz Grup Komutanligina gonderdigi telgrafta cesitli guvenlik kaynaklarindan alinan bilgilere gore Sakkiz ve Savasbulak in Rus kuvvetlerince tahliye edildigi ve Urmiye nin de tahliye edilecegi belirtiliyor Ayrica belgede Urmiye bolgesine guvenlik guclerinin atanmasi ve gonderilmesi Ermeni ve Suryani guclerinin mevcut durumu hakkinda alinan haberlere ciddi onem verilmesi talep ediliyordu Halil Pasa nin yine 22 Ocak 1918 tarihinde Ikinci Ordu Komutanligina gonderdigi diger sifreli telgrafta Sakkiz ve Savasbulak in Rus kuvvetleri tarafindan bosaltilmasina dair haberler bolgedeki Ermeni ve Suryanilerin faaliyetlerine dair bilgiler verilmistir Belgede belirtiliyor ki 15 Aralik 1917 tarihinde Itilaf Devletleri ile Rusya arasinda imzalanan barisin maddesine uygun olarak gida tedarik eden Semdinan cevresindeki koylerimiz Ruslar tarafindan iyi davranis gormesine ragmen Ermeni ve Suryaniler tarafindan yok edilmistir Canlarini kurtarabilenlerin ifadelerine gore Urmiye nin guney tarafinda iki bin kadar Ermeni ve Suryani gucleri vardir 9 Subat ta bazi Suryaniler Urmiye nin bati kapisindan sehre girerken Ersad el Mulk savascilari tarafindan vurularak olduruldu Kisa bir sure sonra Ersad el Mulk Aga Petros un evine ozel bir ekip gondererek onu tutuklamaya calisti Aga Petros un evi Urmiye nin Ermeni mahallesindeydi Aga Petros ailesine saklanmalarini emretti ve evinin duvarlari ve pencereleri kursunlarla delinirken binanin icine yerlestirdigi makineli tufekle onlara ates etmeye basladi Ersad el Mulk savascilari agir kayiplar verdikten sonra geri cekilmek zorunda kaldilar SavaslarSehrin gumruk binasini ele gecirmek icin gonderilen 600 kisilik Aysor ordusundan kisa bir sure sonra Aga Petros silah ve toplari almak icin Rus egitmenleriyle birlikte Hyperabat adli bir koye gitti ve cok gecmeden Urmiye ye geldi Bir sure sonra Urmiye sehrinde yerel halk ile Suryaniler arasinda bir catisma basladi Biraz sonra 150 kisilik Suryani kuvveti muhimmat deposunu ele gecirmek icin gonderildi Guclu bir catismanin ardindan Urmiye liler geri cekilmek zorunda kaldi Isyancilar el bombalari ve sungu kullanarak muhimmat deposunu ele gecirmeyi basardilar Bu olaylardan sonra Urmiye liler sehrin Suryani kontrolundeki kisimlarina bir sonraki saldirilarini gerceklestirdi Bu saldiri Aga Petros tarafindan durdurulduktan sonra o Patrik Mar Benyamin ile birlikte bundan sonraki adimlarini planlamaya basladi Tam o sirada Ersad el Mulk ve Irsad Humayun liderligindeki Urmiye liler yeni bir saldiriya basladilar ve tum gun savasmalarina ragmen daha iyi silah ve muhimmatlara sahip olan Suryanileri guclendikleri mevzilerden cikarmak mumkun olmadi Sonuc olarak catismalarin ilk gununde Urmiye sehrinin tum bati bolumu Suryanilerin eline gecti Gece saatlerinde sehre ek kuvvetler yerlestirildi ve bati kapilarindan birinde daha kucuk birlikler tarafindan sehrin guney bolgesinde diger mevzilerin de ele gecirilmesi kararlastirildi cunku kapi Amerikan misyonunun yakinindaydi Guney kapisinda Malik Hosaba kendi Tyari kabilesinden olan 200 savascisi ile mevzi almisti Onlarin mevkileri ertesi sabah Kacar askerlerinin cok buyuk gucleri tarafindan isgal edilecek olan sehrin antik kisimlarinin tam karsisindaydi Tyari savascilarinin arkasinda ve sehir duvarindan yaklasik yarim mil uzaklikta Karadag suvarilerinin ele gecirdigi baska bir kale vardi 10 Subat Cumartesi gunu sabah erken saatlerde sehirde ve sehir disinda askeri harekatlar ayni sekilde basladi Bazi Suryani ordulari Aga Petros un cagrisina yanit vererek Urmiye surlari arasinda saldiriya ugrayan arkadaslarina savas malzemesi getirirken kaleyi terk eden Karadag suvarileri onlara saldirdi ve oradaki malzemeleri ve toplari ele gecirmeye calisti Karadag suvarileri maglup edildiler ve liderleriyle birlikte kaleye dogru geri cekilmek zorunda kaldilar Bundan sonra kaleye dogru saldiran Suryaniler bir sure sonra orayi ele gecirdiler Bu saldiri sirasinda General Riza Han olduruldu Ayni zamanda guney kapisinda ve duvarlarin ic kismindaki eski savunma bolgelerinde Malik Hosaban in adamlari Ersad el Mulk kuvvetlerinin saldirisini puskurttuler Carbas kapisi olarak bilinen bati kapisina giden ana sokakta konuslanmis olan Suryani ordulari daha doguya sehir merkezine dogru ilerlemis ve Ersad el Mulk kuvvetlerini geri itmislerdi Urmiya nin Musluman sakinleri sokaklari bosaltip evlerinin catisindan ve pencerelerinden gerilla savaslarina basladilar Bundan sonra Aga Petros adamlarina saldiriyi durdurma emri verdi Catismalar yatistiktan Musluman ordusu geri cekildikten ve Urmiye Muslumanlari teslim olmaya basladiktan sonra Ersad el Mulk Suryanilere teslim oldu Irsad Humayun Fransiz rahip Monsenyor Sontag in yanina kostu Irsad bir sure sonra Mar Thomas Audon u oldurdu Savaslarda Urmiye liler 1000 den fazla kisiyi Suryaniler ise 80 kisiyi kaybetmislerdir Savasin Suryaniler lehine sonuclanmasi buyuk olcude Tyari kabilesinden savascilarin cabalarina baglaniyor Soykirimin yasandigi donemde yasayan Seyid Ahmed Kesrevi ye gore sehri bombalayan Ermeniler halk arasindaki panigi firsat bilerek sehre girmis evleri atese vermis toplu katliamlar gerceklestirmistir Bu korkunc olaylar sirasinda genel olarak yuzlerce masum Azerbaycanli vahsice katledildi Ahmed Kesrevi bu olaylarda Ermeni ve Suryanilerden olusan Hristiyan ordusunun 130 000 den fazla insani oldurdugunu yaziyor SonucPatrik danismanlari ve generalleriyle birlikte muttefik devletlerin temsilcilerinin ardindan Urumiye Muslumanlarinin teslim olmalarini kabul etmek icin hazirladigi sartlari dinlemek ve ayrica onlari teslim olduklarinda yaninda tutmak icin gonderildigi zaman sehir hala Suryani ordulari tarafindan yonetiliyordu Musluman Molla bu sartlari imzaladi Urumiye deki katliamdan sonra bolgede Suryani Ermeni faaliyetleri daha da artti Ingilizlerin bolgeye yaklasmalari onlarin faaliyetlerini daha da artirdi Notlar Osmanli Imparatorlugu nda dogmus bir Suryaniydi Kisa bir sure Osmanli Devleti nin Urmiye Konsolosu olarak gorev yapti Birinci Dunya Savasi sirasinda Ruslarin Urmiye ye girmesinden sonra onlarin korumasi altina girdi Ruslar ona kucuk bir askeri mufreze ve general rutbesi verdi Keldani Katolik Kilisesi icindeki Urmiye Keldani Baspiskoposlugu Baspiskoposu Kaynakca a b c d e f g h Werda 1924 Werda 1924 s 91 a b c Ismael 1964 s 91 www zindamagazine com 1 Aralik 2007 9 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2023 a b c d e f Necefli 2016 Dilmeqani 2011 Ismael 1964 s 87 Ismael 1964 s 88 Ismael 1964 s 89 a b Ismael 1964 s 90 Odisho 1988 s 21 Aboona 2008 s 2 Archbishop Thomas Audo www catholic hierarchy org 2004 11 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2023 Naby 2016 KaynakYaqou D Malik Ismael 1964 Assyrians and Two World Wars Assyrians from 1914 to 1945 Tahran The Literary Society of Assyrian Youth Erisim tarihi 22 Ocak 2024 Joel E Werda 1924 The Flickering Light of Asia or the Assyrian Nation and Church Assyrian International News Agency Erisim tarihi 22 Ocak 2024 Guntekin Necefli 2016 1917 1918 ci illerde Urmiya bolgesinde 130 minden artiq azerbaycanli soyqirima meruz qalib Azerbaycan Erisim tarihi 22 Ocak 2024 T Dilmeqani 2011 Guney Azerbaycan Birinci Dunya muharibesi illerinde Baki AMEA Z Bunyadov adina Serqsunasliq Institutu erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Edward Y Odisho 1988 The sound system of modern Assyrian Neo Aramaic Harrassowitz ISBN 3 447 02744 4 Erisim tarihi 22 Ocak 2024 Hirmis Aboona 2008 Assyrians Kurds and Ottomans intercommunal relations on the periphery of the Ottoman Empire Cambria Press ISBN 978 1 62499 167 7 Erisim tarihi 22 Ocak 2024 Eden Naby 2016 ŌDŌ TŌMA Encyclopaedia Iranica Erisim tarihi 22 Ocak 2024