Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uxellodunum Muharebesi veya Uxellodunum Kuşatması, Galya Savaşları'nin son büyük muharebelesidir. MÖ 51 yılında kalesinde Lucterius komutasında ve Drappes komutasındaki Galyalı kabilelerin, Galya'yı fethih edip Romalılar Galya'y yönetiminde bir bölgeye çevirmek isteyen Jül Sezar'a karşı son direniş muharebesidir. Bu muharebe karar verici olarak bir Romalar galibiyeti ile son buldu.
| Uxellodunum Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Galya Savaşları | |||||||
 Uxellodunum kuşatması hakkında Ortaçağ'da hazırlanan bir yazma kitapta verilen resim | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Roma Cumhuriyeti | Galyalı kabileler | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Jül Sezar Gaius Caninius Rebilus Gaius Fabius | Lucterius Drappes | ||||||
| Güçler | |||||||
| 4.5 Roma lejyonu ve Bilinmeyen sayıda sűvari | 15,000 üzerinde sayıda Savaşçı | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Az zayiat | Buyuk zayiat | ||||||
Kuşatmadan önce yapılan askeri harekat
kabilesinin kabile reisi Lucretius ve kabilesinin kabile reisi Jül Sezar'ın Galya valiliğinin sona ermesini beklerken Uxellendunum tepe kalesinin sur ve tahkimatların nisbi emniyetliliğine dayanarak bu mevkiye sığınmışlardı. Bu grup Galyalılar Romalı istilacılara karşı yeni bir ayaklanmayı hazırlamak veya zaten çıkmış olan bir ayaklanmaya sonradan katkı yapmayı düşündükleri aşikardı. Uxellondum'daki tepe kalesi zaten doğal mevkii (sarp kenarları olan bir nehir vadisi tarafından hemen hemen etrafı çevrili olması dolayısıyla çok korunaklı idi. Hem de Galyalı Carduclar kabilesi tarafından gayet geçilmez bir şekilde tahkim edilmişti. Kalenin bir tarafı sarp bir dağdı ve bu sarp arazi bu yönden hiçbir insan saldırısına imkân sağlamamaktaydı. Bu nedenle bir yıl önce Alesia Muharebesi'nde Romalıların bir yıl önce pratik olarak öğrendikleri kale kuşatma tekniklerini burada da kullanmalarına elveriş vermemekteydi.
Romalılar ordusunun Uxellodumum'da "Legatus" unvanlı komutanı Gaius Caninius Rebilus emri altında bulunan iki Romalı Lejyonu askerlerinin savaşa girme hırslarını kırmak istememekteydi. Onun için biran evvel askerî harekâtı başlatmak istemekteydi. Bu biran önce savaşmaya başlamak hevesinin bir nedeni ise Alesia Muharebesi'nden sonra Jül Sezar'ın kazanmış olduğu muzafferlik şanının benzerini de kendine layık görmesi idi. Bu nedenle emri altındaki lejyoner birliklerini üç değişik kampa yerleştirdi. Bu kamplara tepe kalesinin etrafındaki arazinin askeri kamp yapmaya elverişli en yüksek mevkilerinde idiler ve savunucu Galyalıların kale dışına huruç yapmak için her türlü girişimini görüp önlemek üzere seçilmişlerdi. Caninius Rebilus uyguladığı bu şekildeki blokaj planı ile bu tepe-kaleden efektif olarak her türlü giriş ve çıkışı tam Romalı ordusu kontrol altına almıştı.
Galyalıların hataları
Galyalılar Romalılar kuşatma ve tam blokajı nedeni ile bir tepe-kalesi (Latince ismi ile "oppidum") içinde sıkışıp kalmalarının yiyecek kalmaması ile açlık doğuracağı dersini Alesia Muharebesi'nde almışlardı. Çadurcların kabile reisi Lucretius Alesia Kuşatması'da kale içinde şahsen yaşamış; direnişçilerin çektikleri cefaları şahsen yaşamış ve kaleyi ellerine geçiren Romalılar elinden bir şans eseri olarak kurtulmuştu. Lucterius bu acı hatıralarına dayanarak her şeyden önce kalede yiyecek tedarik edilmesine önem vermesini devamlı tavsiye etmekteydi. Kale savunucuların bir toplantısında iki komutan emirlerindeki savunucuların ikiye bölünmesi ve bir kısmı iyi silahlarla donanmış olarak kale içinde kalmasını ve hafif silahlarla donanmış bir kısmının kale etrafında bulunan kırlık ve köylük arazilerde yiyecek toplama görevi verilmesi kabul edildi.
Bunu üzerine 2000 kişilik bir Galyalı savaşçı birliği kale içinde bırakılarak Galyalı savaşçıların geri kalanı Lucretius ve Drappes komutaları altında hafif silahlı bir güç olarak kale dışarısına çıktılar. Etraftaki Cadurcların arazilerinden birkaç gün içinde epeyce zahire toplamayı başardılar. Bunlardan bir kısmı gönüllü olarak Cadurclar halkı tarafından savunucu güce teslim edildi ama epeyce kısmi ise zorla çiftçi ve köylülerden toplandı. Bazı küçük Galyalılar grupları geceleyin Romalılar ordugahlarına saldırdılar. Bunu önlemek için Romalı "Legatus" tüm Romalı ordugahların etrafına savunma siperleri kazdırdı. Böylece Caninius Rebilus Romalı birliklerinin toplu halde kalmalarını sağladı ve küçük ve ayrı ayrı zayıf birlikler halinde Galyalıları takibe ve karşı koymalarına izin verilmedi.
Bol miktarda ezrak zahire elde edildikten sonra Lucretius ve Drappes kaleye 10 mil uzakta bir mevkiye yerleştiler. Hedefleri toplanan erzakı burada kale dışında depolamak ve kaleye kısım kısım buradan tedarik sağlamaktı. Drappes Galyalıların bu depo ordugahında kaldı. Lucretus ise geceleyin ormanlar ve dar yollardan geçerek ve kuşatıcı Romalılar nöbetçilerinden saklanarak ufak birlikler ile bir miktar zahireyi kale içine taşıma girişimine başladılar. Fakat Romalılara bu tip tedarikin yapılma planından casusları ile haberdar olmuşlardı ve nöbetçilere gayet dikkatli olma emri verilmişti. Nitekim nöbetçiler bazı küçük birliklerin ve taşıma hayvanlarının seslerini duydular ve bu haberi karargaha ulaştırdılar. Lucretius elindeki güçler ile Galyalılar zahire taşıma konvoyuna bir gece saldırısı emri verdi. Bu saldırı Galyalıları hiç tedbirsiz yakaladı. Galyalılar konvoyunda buluna çok sayıda savacı öldürüldü ve konvoy darmadağın oldu. Sağ kalan Galyalı savaşçılar düzensiz bir şekilde Drappes'in depo-ordugahına kaçmaya başladılar. Lucretius yanında birkaç kişi ile canını kurtarıp kaçtı ve Drappes'in ordugahına bile dönmedi.
Caninius Rebilus kaçmaya çalışan Galyalılardan yakalananları sorguya çekti ve bir kısm Galyalılara ile 12 mil uzakta bir depo-ordugahta bulunduğunu öğrendi. Gayet süratle harekete geçerek süvari ve Romalılara bağlı Germen piyade birliklerini Drappes üzerine gönderdi. Bu birlikler hızla saldırıya geçerek Drappes'e bir baskın yapmaya koyuldular. Caninius Rebilus emrinde olan 2 Romalı lejyonundan birini kurmuş olduğu üç ordugahı savunmaya bıraktı ve diğer lejyonuna hızla saldırmaya geçecek olan süvari birliği ve Alman piyadeleri birliğinin arkasını takip etme emri verdi. Yavaş gelen Romalı lejyoner birliği bulundukları yüksek mevkilerden bir işaret üzerine hep birlikte birden ileri yürüdüler ve Drappes'in depo-ordugahına her yandan saldırılar başladı. Bu depo-ordugah mevkiinde bulunan Galyalılar bu saldırı sonucu ya öldürüldü ya da esir alındılar. Bazı kaynaklar öldürülen Galyalı savaşçılar sayısının 12,000 kadar olduğunu belirtmişlerdir. Esir alınanlar arasında Drappes de bulunmaktaydı. Ama Drappes'in bu esirliği kısa sürdü ve hemen idam edildi. Taarruz eden Romalılar lejyonu Galyalılarca toplanan tüm zahireyi büyük ganimet olarak teslim aldı.
Luciterus ve Drappes'in bu hatalı taktığı sonucunda bundan sonra Uxellodonum'a hiçbir ek takviye Galyalı savaşçı birlikleri gelmeyeceği aşikar olmuştu. Bu gerçeği de göz önüne alan Caninius Rebilus Uxellodunum etrafında bulunan Romalı kuşatma mevzi ve siperlerini daha da pekiştirdi. Bundan hemen sonra Galya'da Jül Sezar'ın bir diğer başkomutan yardımcısı legatus'u "Gaius Fabius"'ye Senionlar üzerinde bir "Loire Muharebesi"'nde galibiyet kazandıktan sonra Uxellodonum'a gidip Gaius Canınıus Rebilus güçlerine takviye sağlaması emri verildi. Bu takviye birliği tam teçhizatlı 25 kohortttan (2.5 ljyondan) oluşmaktaydı. Böylece bu takviye gelince Uxellodonum önündeki Romalı kuşatma gücü 4.5 Romalı lejyonuna çıktı. Bu yeni gelen birlikler ile beraber Romalı kuşatıcı ordusu şehrin tüm etrafına kuşatıcı siperler kazmaya başladı ve tepe-kale Roma siperleri ile çevrelendi.
Jül Sezar'ın kale önüne gelişi
Uxellodunum önünde bu gelişmeler olmakta iken Jül Sezar Galya'nın kuzeyinde Belge kabilelerinin arazilerinde bulunmakta idi. İsyan eden Carduclar ve Senonlara üzerine olan harekât üzerinde haberler günbegün haberci ulaklar tarafından getirilmekte idi. Sezar Senatonun kendisine Galya'da vali-başkomutanlık etme yetkilerini bu bölgede isyanların bitmeden geri alınmasından endişe etmekte idi. İsyanlarin birbiri arkasından gelmesi Sezar'ın Roma'da Senatoda olan aleyhtarları tarafından bir politika kozu olarak kullanılacağından korkmakta idi. Bunun için Senatonun kendine verdiği vali-komutanlık görevi sona ermeden Galya'daki isyancıları kökünü kazımak ve Galya'yı sakin ve barışçıl bir Romalı eyaleti olarak geride bırakmak istemekteydi.
Bunun için Jül Sezar Carduclar ve Senonlar isyanını sona erdirmek için şahsen duruma el koymak gereğini hissetmişti. Bunu başarmak için emri altında yanında Belge ülkesinde bulunan piyade askerlerden oluşan lejyonları orada Calinus komutasına verip lejyonları ona bıraktı. Calinus'a emrine verdigi lejyonlrala daha yavaş kendini takip etme verdi. Kendisi at üzerinde süvarilerin başında Uxellodunum'da doğru hızla yola çıktı. Galya'da hızla hareket edip çok geçmeden Uxellodunum önüne erişti. O kadar hızla hareket edip gelmişti ki Uxellodunum etrafındaki 4.5 lejyona komuta eden Legatusler, Caninius Rebilus ve Gaius Fabius, onun kale önüne gelişine şaşırıp kalmışlardı.
Kalenin suyunun kesilmesi ve teslimi
Jül Sezar Commentarii de Bello Gallico adlı kendi eserinde bundan sonraki gelişmeleri şöyle anlatmaktadır:
Beklenmedik bir anda Uxellodanum'a gelişi herkesi şaşırttı. Kasabanın siperle çevrilmiş olduğunu, düşmanın hiçbir suretle sarılmaktan kurtulamayacak bir duruma düştüğünü gördü. Kaçanlardan kasaba halkının bol zahiresi bulunduğunu öğrendi. Bunun üzerine susuz bırakmak için çare aramaya başladı. Vadinin dibinde bir ırmak akıyor, tepeyi tamamiyle kuşatıyordu. Tepenin üzerinde ise her tarafı çevrili Uxellodunum kasabası bulunuyordu. Arazinin durumu ırmağın başka bir istikamete çevrilmesine müsait değildi. Çünkü dağın dibinde o kadar alçak bir yerde akıyordu ki çukurlar kazmakla mecrasını değiştirmeye imkân yoktu. Fakat kasaba halkı su almak için sarp ve dik bir yokuştan inmek zorunda idiler. Bunun için erlerimiz yaralanmadan ve canlarını tehlikeye koymadan bu adamların ırmağa yaklaşmasına veya dik yokuş üzerinden geri çekilmelerine engel olabilirlerdi. Sezar düşmanın karşılaştığı bu zorlukları görerek civara ok ve sapan atanlar koymakla, hatta kolay inilecek yerlerin karşısına ağır silahlar yerleştirmekle kasaba halkının su almasına mani olmaya başladı.
Jül Sezar (Tr.çv: Hamit Dereli) (1955) Gallia Savaşı, Kitap VI, Bölüm 40, s. 282.
Fakat bu kalenin tek şu kayangi bu ırmak değildi. Ayrıca kasabanın etrafında bulunan sarp uçurumlardan birinden gayet gür bir su kaynağı çıkmakta idi ve kasabalılar bu kaynağa yetişebilmekteydiler. Sezar kasaba halkının bu kalenin bulunduğu tepeden ırmak kenarına gelmelerini önlemek için ırmağa akan kaynağının diğer kenarına okçular ve sapanla taş atan birlikler yerleştirdi. Yine de halktan gözüpek olanlar bu kaynağa erişmek için dik yokuştan hızla inmeye veya geceleyin karanlıkta Romalıların ok ve sapan taşı atmalarından kendilerini koruyarak kaynağa inmekte ve kasabaya su eriştirmekte idiler.
Bu sefer Sezar bu kaynağın kullanılmasını önlemek için yeni bir plan yaptı. Kaynağın bulunduğu vadide kaynağın karşı yakasında bir 60 kadem yükseklikte taştan ve topraktan bir rampa ve bunun ucunda yine taştan ve topraktan bir taraca yaptırdı. Bu yüksek taraca üzerine 10 katlı tahtadan bir kuşatma kulesi benzeri kule yapıldı. Bunlar okçulara ve sapancılar tarafından küllilmaya ve kaynağın bulunduğu karşı yakaya daha yüksekten ok ve taşlar atıldığı için bunlar kaynağı kullanmaya inen kasabalıları daha iyi hedef alabilmekteydiler. Kasaba halkı su alabilmek için daha büyük tehlikeye düştü ve sadece kasabada insanlar değil büyük baş hayvanlar ve yük hayvanları da susuzluktan kırılmaya başladılar. Ancak kendilerini büyük bir yaralanma tehlikesine atarak kasaba halkı kaynaktan su tedarik edebilmeye başladı. Kasaba halkı bu yeni kuleyi ve taraçayı yıkıp yakmak için yanan madde dolu varilleri bu tahkimat üzerine yuvarladılar. Bu Romalılar tahkimatı ortasında zaman zaman yangın çıkarmayı başardı. Fakat okçu ve sapancıların atışları su almak için kaynağa inen kasabalıların gayet büyük rizikoyu göz önüne almalarını gerektirmekte idi.
Bu taraca ve kule yapılması ve sonra kullanılması devam etmekte iken Sezar başka bir yollara kaynak suyunu kesmeye karar verdi. Romalı istikhamcı lağımcılar bu kaynağa doğru vadi duvarından tüneller kazmaya başladılar ve kaynağın kaya içindeki akış yerini bulup kazdıkları tünelden kaynak suyunu kasaba halkının inip şu alamayacağı bir yerde bulunan tünel ağızlarına yöneltmeyi hedeflendiler. Böylelikle kasaba halkının şu aldığı kaynak kaybolacaktı. Çok geçmeden Romalı istihkamcı-lağımcıların kazdığı tüneller hedeflerine eriştiler ve kasaba halkının kullandığı su kaynağı kayboldu ve su kasaba halkının erişemiyeceği bir tünel ağzından akmaya başladı.
Bu suyun kurması kasaba halkının moralini kırdı. Bunu insan hüneri ile değil de tanrılar iradesi ile yapıldığına inanlar çok oldu. Bu susuzluğa karşı gelemeyeceklerini anlayan Uxellodunum kasabası direnişçileri Sezar'a teslim oldular.
Muharebe sonrası ve Romalıların misilleme olarak cezalandırma yapmaları
Sezar Galyalıların teslim olma teklifini kabul etti. Fakat bu isyanın Galyalılar isyanlarının sonuncusu olmasını garanti etmeye karar verdi. Bu nedenle bu isyana katılan ve kaleyi savunan erkeklere gayet sert cezalar verip bu cezaların isyan düşünen diğer Galyalıları bundan yıldırmak için bir misal teşkil etmesini sağlama gerektiğini kabul etti. O dönemde muharebeyi kazanan tarafın aldığı bas tedbir muharebeden sonra yaşayan savaş esirlerinin esir pazarlarında köle olarak satılması olmaktaydı. Sezar bu tedbiri almadı ve savaşacak yaşta olan kasaba esirlerinin hepsinin ellerinin kesilmesini ve bu elleri kesik eski savaşçıların köle olarak ülkeye yaygın olarak Galya'da bulunan Romalı esir pazarlarında satılmasını emretti. Böylelikle elini kaybetmiş köle olan eski Galyalı savaşçılar silah kullanmayacaklar ve hem de Roma'ya karşı isyan için ellerine silah alamayacaklardı. Ayrıca onların durumunu her karşılaşmada görüp öğrenen her Galyalının, Roma Cumhuriyeti'ne karşı isyan edenlerin zavallı hallerini görüp Romalılara karşı isyan etme aleyhine caydırıcı bir ibret ders alacağı da düşünülmekte idi.
Sezar o zamana kadar kendine karşı ayaklanan alelade ahaliye karşı oldukça merhametli davranmaktaydı ve barbarca cezaları ancak ayaklanma liderlerine uygulanmakta idi. Fakat bu son ayaklanmada Sezar ne kadar zalim ve acımasız bir kişi olabileceğini açıkça gösterdi. Başka Galyalıların isyan etmesini önlemek ve ibret olması için bahanelerini tekrarlayan Sezar teslim olan Uxellodunum kasabası halkından olup da eli silah tutabilecek herkesin, gayet küçük yaşta çocukların bile, ellerinin kesilmesini ceza olarak uygulattı.
Modern Fransız tarihçisi Carcopino bu zalim cezanın affedilemeyecek bir canavarlık olduğunu yazmaktadır. Carcopino'ya göre Sezar Roma senatosunun kendine 5 yıl için verdiği görev döneminin sonunun yaklaştığını bilmekte; bu sefer Senatoda yaptığı siyasi düşmanlarının ondan öç almak için kararlar vereceğine inanmakta ve döneminin geride kalan kısmında Galya'da hiçbir ayaklanmaya hiçbir surette izin vermemesi gereğini düşünmekte idi. Bu nedenle Roma Cumhuriyetinin iç politikasının bir gereği olduğunu bildiren modern tarihçi Sezar'ın bu iğrenç canavarlığını biraz olsun mahzur görmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n G.Julius Caesar (çev. Hamit Dereli), (1942) Gallia Savaşı, İstanbul: Maarif Basımevi (Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri) Googlebooks
- ^ . 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
- ^ (26 Mart 2009). "Siege of Uxellodunum, Spring-Summer 51 B.C." HistoryofWar.org. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2013.
- ^ Uxellodunum: une nouvelle bataille en perspective 8 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Fransızca)
- ^ (26 Mart 2009). "Siege of Uxellodunum, Spring-Summer 51 B.C." HistoryofWar.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
- ^ Jérôme Carcopino, (1990) Jules César, PUF (6e éd.), .
Dış kaynaklar
- Jül Sezar (Türkçeye Çev. ) (1942) Gallia Savaşı, İstanbul: Maarif Basımevi (Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri) Googlebooks
- Jül Sezar (ca. 45 BC), Commentarii de Bello Gallico, Harvard University Press. , (İngilizce)
- Goldsworthy, Adrian (2002) Roma Savaşı, New York: Collins/Smithonian, 2005, (İngilizce)
- --, (2002) "Uxellodunum le dernier combat", L'Archéologue, Cilt:660, s.: 22–26 (Fransızca)
Dış bağlantılar
- Livius.org Savaşın hikâyesi 13 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce), (Erişim tarihi:07-04-2015).
- Uxeloduno websitesi22 Temmuz 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (Fransızca) }, (Erişim tarihi:07-04-2015).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uxellodunum Muharebesi veya Uxellodunum Kusatmasi Galya Savaslari nin son buyuk muharebelesidir MO 51 yilinda kalesinde Lucterius komutasinda ve Drappes komutasindaki Galyali kabilelerin Galya yi fethih edip Romalilar Galya y yonetiminde bir bolgeye cevirmek isteyen Jul Sezar a karsi son direnis muharebesidir Bu muharebe karar verici olarak bir Romalar galibiyeti ile son buldu Uxellodunum MuharebesiGalya SavaslariUxellodunum kusatmasi hakkinda Ortacag da hazirlanan bir yazma kitapta verilen resimTarihMO 51BolgeGalya modern Lot Fransa SonucRoma ZaferiTaraflarRoma CumhuriyetiGalyali kabilelerKomutanlar ve liderlerJul Sezar Gaius Caninius Rebilus Gaius FabiusLucterius DrappesGucler4 5 Roma lejyonu ve Bilinmeyen sayida suvari15 000 uzerinde sayida SavasciKayiplarAz zayiatBuyuk zayiatKusatmadan once yapilan askeri harekatkabilesinin kabile reisi Lucretius ve kabilesinin kabile reisi Jul Sezar in Galya valiliginin sona ermesini beklerken Uxellendunum tepe kalesinin sur ve tahkimatlarin nisbi emniyetliligine dayanarak bu mevkiye siginmislardi Bu grup Galyalilar Romali istilacilara karsi yeni bir ayaklanmayi hazirlamak veya zaten cikmis olan bir ayaklanmaya sonradan katki yapmayi dusundukleri asikardi Uxellondum daki tepe kalesi zaten dogal mevkii sarp kenarlari olan bir nehir vadisi tarafindan hemen hemen etrafi cevrili olmasi dolayisiyla cok korunakli idi Hem de Galyali Carduclar kabilesi tarafindan gayet gecilmez bir sekilde tahkim edilmisti Kalenin bir tarafi sarp bir dagdi ve bu sarp arazi bu yonden hicbir insan saldirisina imkan saglamamaktaydi Bu nedenle bir yil once Alesia Muharebesi nde Romalilarin bir yil once pratik olarak ogrendikleri kale kusatma tekniklerini burada da kullanmalarina elveris vermemekteydi Romalilar ordusunun Uxellodumum da Legatus unvanli komutani Gaius Caninius Rebilus emri altinda bulunan iki Romali Lejyonu askerlerinin savasa girme hirslarini kirmak istememekteydi Onun icin biran evvel askeri harekati baslatmak istemekteydi Bu biran once savasmaya baslamak hevesinin bir nedeni ise Alesia Muharebesi nden sonra Jul Sezar in kazanmis oldugu muzafferlik saninin benzerini de kendine layik gormesi idi Bu nedenle emri altindaki lejyoner birliklerini uc degisik kampa yerlestirdi Bu kamplara tepe kalesinin etrafindaki arazinin askeri kamp yapmaya elverisli en yuksek mevkilerinde idiler ve savunucu Galyalilarin kale disina huruc yapmak icin her turlu girisimini gorup onlemek uzere secilmislerdi Caninius Rebilus uyguladigi bu sekildeki blokaj plani ile bu tepe kaleden efektif olarak her turlu giris ve cikisi tam Romali ordusu kontrol altina almisti Galyalilarin hatalariGalyalilar Romalilar kusatma ve tam blokaji nedeni ile bir tepe kalesi Latince ismi ile oppidum icinde sikisip kalmalarinin yiyecek kalmamasi ile aclik doguracagi dersini Alesia Muharebesi nde almislardi Cadurclarin kabile reisi Lucretius Alesia Kusatmasi da kale icinde sahsen yasamis direniscilerin cektikleri cefalari sahsen yasamis ve kaleyi ellerine geciren Romalilar elinden bir sans eseri olarak kurtulmustu Lucterius bu aci hatiralarina dayanarak her seyden once kalede yiyecek tedarik edilmesine onem vermesini devamli tavsiye etmekteydi Kale savunucularin bir toplantisinda iki komutan emirlerindeki savunucularin ikiye bolunmesi ve bir kismi iyi silahlarla donanmis olarak kale icinde kalmasini ve hafif silahlarla donanmis bir kisminin kale etrafinda bulunan kirlik ve koyluk arazilerde yiyecek toplama gorevi verilmesi kabul edildi Bunu uzerine 2000 kisilik bir Galyali savasci birligi kale icinde birakilarak Galyali savascilarin geri kalani Lucretius ve Drappes komutalari altinda hafif silahli bir guc olarak kale disarisina ciktilar Etraftaki Cadurclarin arazilerinden birkac gun icinde epeyce zahire toplamayi basardilar Bunlardan bir kismi gonullu olarak Cadurclar halki tarafindan savunucu guce teslim edildi ama epeyce kismi ise zorla ciftci ve koylulerden toplandi Bazi kucuk Galyalilar gruplari geceleyin Romalilar ordugahlarina saldirdilar Bunu onlemek icin Romali Legatus tum Romali ordugahlarin etrafina savunma siperleri kazdirdi Boylece Caninius Rebilus Romali birliklerinin toplu halde kalmalarini sagladi ve kucuk ve ayri ayri zayif birlikler halinde Galyalilari takibe ve karsi koymalarina izin verilmedi Bol miktarda ezrak zahire elde edildikten sonra Lucretius ve Drappes kaleye 10 mil uzakta bir mevkiye yerlestiler Hedefleri toplanan erzaki burada kale disinda depolamak ve kaleye kisim kisim buradan tedarik saglamakti Drappes Galyalilarin bu depo ordugahinda kaldi Lucretus ise geceleyin ormanlar ve dar yollardan gecerek ve kusatici Romalilar nobetcilerinden saklanarak ufak birlikler ile bir miktar zahireyi kale icine tasima girisimine basladilar Fakat Romalilara bu tip tedarikin yapilma planindan casuslari ile haberdar olmuslardi ve nobetcilere gayet dikkatli olma emri verilmisti Nitekim nobetciler bazi kucuk birliklerin ve tasima hayvanlarinin seslerini duydular ve bu haberi karargaha ulastirdilar Lucretius elindeki gucler ile Galyalilar zahire tasima konvoyuna bir gece saldirisi emri verdi Bu saldiri Galyalilari hic tedbirsiz yakaladi Galyalilar konvoyunda buluna cok sayida savaci olduruldu ve konvoy darmadagin oldu Sag kalan Galyali savascilar duzensiz bir sekilde Drappes in depo ordugahina kacmaya basladilar Lucretius yaninda birkac kisi ile canini kurtarip kacti ve Drappes in ordugahina bile donmedi Caninius Rebilus kacmaya calisan Galyalilardan yakalananlari sorguya cekti ve bir kism Galyalilara ile 12 mil uzakta bir depo ordugahta bulundugunu ogrendi Gayet suratle harekete gecerek suvari ve Romalilara bagli Germen piyade birliklerini Drappes uzerine gonderdi Bu birlikler hizla saldiriya gecerek Drappes e bir baskin yapmaya koyuldular Caninius Rebilus emrinde olan 2 Romali lejyonundan birini kurmus oldugu uc ordugahi savunmaya birakti ve diger lejyonuna hizla saldirmaya gececek olan suvari birligi ve Alman piyadeleri birliginin arkasini takip etme emri verdi Yavas gelen Romali lejyoner birligi bulunduklari yuksek mevkilerden bir isaret uzerine hep birlikte birden ileri yuruduler ve Drappes in depo ordugahina her yandan saldirilar basladi Bu depo ordugah mevkiinde bulunan Galyalilar bu saldiri sonucu ya olduruldu ya da esir alindilar Bazi kaynaklar oldurulen Galyali savascilar sayisinin 12 000 kadar oldugunu belirtmislerdir Esir alinanlar arasinda Drappes de bulunmaktaydi Ama Drappes in bu esirligi kisa surdu ve hemen idam edildi Taarruz eden Romalilar lejyonu Galyalilarca toplanan tum zahireyi buyuk ganimet olarak teslim aldi Luciterus ve Drappes in bu hatali taktigi sonucunda bundan sonra Uxellodonum a hicbir ek takviye Galyali savasci birlikleri gelmeyecegi asikar olmustu Bu gercegi de goz onune alan Caninius Rebilus Uxellodunum etrafinda bulunan Romali kusatma mevzi ve siperlerini daha da pekistirdi Bundan hemen sonra Galya da Jul Sezar in bir diger baskomutan yardimcisi legatus u Gaius Fabius ye Senionlar uzerinde bir Loire Muharebesi nde galibiyet kazandiktan sonra Uxellodonum a gidip Gaius Caninius Rebilus guclerine takviye saglamasi emri verildi Bu takviye birligi tam techizatli 25 kohortttan 2 5 ljyondan olusmaktaydi Boylece bu takviye gelince Uxellodonum onundeki Romali kusatma gucu 4 5 Romali lejyonuna cikti Bu yeni gelen birlikler ile beraber Romali kusatici ordusu sehrin tum etrafina kusatici siperler kazmaya basladi ve tepe kale Roma siperleri ile cevrelendi Jul Sezar in kale onune gelisiUxellodunum onunde bu gelismeler olmakta iken Jul Sezar Galya nin kuzeyinde Belge kabilelerinin arazilerinde bulunmakta idi Isyan eden Carduclar ve Senonlara uzerine olan harekat uzerinde haberler gunbegun haberci ulaklar tarafindan getirilmekte idi Sezar Senatonun kendisine Galya da vali baskomutanlik etme yetkilerini bu bolgede isyanlarin bitmeden geri alinmasindan endise etmekte idi Isyanlarin birbiri arkasindan gelmesi Sezar in Roma da Senatoda olan aleyhtarlari tarafindan bir politika kozu olarak kullanilacagindan korkmakta idi Bunun icin Senatonun kendine verdigi vali komutanlik gorevi sona ermeden Galya daki isyancilari kokunu kazimak ve Galya yi sakin ve bariscil bir Romali eyaleti olarak geride birakmak istemekteydi Bunun icin Jul Sezar Carduclar ve Senonlar isyanini sona erdirmek icin sahsen duruma el koymak geregini hissetmisti Bunu basarmak icin emri altinda yaninda Belge ulkesinde bulunan piyade askerlerden olusan lejyonlari orada Calinus komutasina verip lejyonlari ona birakti Calinus a emrine verdigi lejyonlrala daha yavas kendini takip etme verdi Kendisi at uzerinde suvarilerin basinda Uxellodunum da dogru hizla yola cikti Galya da hizla hareket edip cok gecmeden Uxellodunum onune eristi O kadar hizla hareket edip gelmisti ki Uxellodunum etrafindaki 4 5 lejyona komuta eden Legatusler Caninius Rebilus ve Gaius Fabius onun kale onune gelisine sasirip kalmislardi Kalenin suyunun kesilmesi ve teslimiJul Sezar Commentarii de Bello Gallico adli kendi eserinde bundan sonraki gelismeleri soyle anlatmaktadir Beklenmedik bir anda Uxellodanum a gelisi herkesi sasirtti Kasabanin siperle cevrilmis oldugunu dusmanin hicbir suretle sarilmaktan kurtulamayacak bir duruma dustugunu gordu Kacanlardan kasaba halkinin bol zahiresi bulundugunu ogrendi Bunun uzerine susuz birakmak icin care aramaya basladi Vadinin dibinde bir irmak akiyor tepeyi tamamiyle kusatiyordu Tepenin uzerinde ise her tarafi cevrili Uxellodunum kasabasi bulunuyordu Arazinin durumu irmagin baska bir istikamete cevrilmesine musait degildi Cunku dagin dibinde o kadar alcak bir yerde akiyordu ki cukurlar kazmakla mecrasini degistirmeye imkan yoktu Fakat kasaba halki su almak icin sarp ve dik bir yokustan inmek zorunda idiler Bunun icin erlerimiz yaralanmadan ve canlarini tehlikeye koymadan bu adamlarin irmaga yaklasmasina veya dik yokus uzerinden geri cekilmelerine engel olabilirlerdi Sezar dusmanin karsilastigi bu zorluklari gorerek civara ok ve sapan atanlar koymakla hatta kolay inilecek yerlerin karsisina agir silahlar yerlestirmekle kasaba halkinin su almasina mani olmaya basladi Jul Sezar Tr cv Hamit Dereli 1955 Gallia Savasi Kitap VI Bolum 40 s 282 Fakat bu kalenin tek su kayangi bu irmak degildi Ayrica kasabanin etrafinda bulunan sarp ucurumlardan birinden gayet gur bir su kaynagi cikmakta idi ve kasabalilar bu kaynaga yetisebilmekteydiler Sezar kasaba halkinin bu kalenin bulundugu tepeden irmak kenarina gelmelerini onlemek icin irmaga akan kaynaginin diger kenarina okcular ve sapanla tas atan birlikler yerlestirdi Yine de halktan gozupek olanlar bu kaynaga erismek icin dik yokustan hizla inmeye veya geceleyin karanlikta Romalilarin ok ve sapan tasi atmalarindan kendilerini koruyarak kaynaga inmekte ve kasabaya su eristirmekte idiler Bu sefer Sezar bu kaynagin kullanilmasini onlemek icin yeni bir plan yapti Kaynagin bulundugu vadide kaynagin karsi yakasinda bir 60 kadem yukseklikte tastan ve topraktan bir rampa ve bunun ucunda yine tastan ve topraktan bir taraca yaptirdi Bu yuksek taraca uzerine 10 katli tahtadan bir kusatma kulesi benzeri kule yapildi Bunlar okculara ve sapancilar tarafindan kullilmaya ve kaynagin bulundugu karsi yakaya daha yuksekten ok ve taslar atildigi icin bunlar kaynagi kullanmaya inen kasabalilari daha iyi hedef alabilmekteydiler Kasaba halki su alabilmek icin daha buyuk tehlikeye dustu ve sadece kasabada insanlar degil buyuk bas hayvanlar ve yuk hayvanlari da susuzluktan kirilmaya basladilar Ancak kendilerini buyuk bir yaralanma tehlikesine atarak kasaba halki kaynaktan su tedarik edebilmeye basladi Kasaba halki bu yeni kuleyi ve taracayi yikip yakmak icin yanan madde dolu varilleri bu tahkimat uzerine yuvarladilar Bu Romalilar tahkimati ortasinda zaman zaman yangin cikarmayi basardi Fakat okcu ve sapancilarin atislari su almak icin kaynaga inen kasabalilarin gayet buyuk rizikoyu goz onune almalarini gerektirmekte idi Bu taraca ve kule yapilmasi ve sonra kullanilmasi devam etmekte iken Sezar baska bir yollara kaynak suyunu kesmeye karar verdi Romali istikhamci lagimcilar bu kaynaga dogru vadi duvarindan tuneller kazmaya basladilar ve kaynagin kaya icindeki akis yerini bulup kazdiklari tunelden kaynak suyunu kasaba halkinin inip su alamayacagi bir yerde bulunan tunel agizlarina yoneltmeyi hedeflendiler Boylelikle kasaba halkinin su aldigi kaynak kaybolacakti Cok gecmeden Romali istihkamci lagimcilarin kazdigi tuneller hedeflerine eristiler ve kasaba halkinin kullandigi su kaynagi kayboldu ve su kasaba halkinin erisemiyecegi bir tunel agzindan akmaya basladi Bu suyun kurmasi kasaba halkinin moralini kirdi Bunu insan huneri ile degil de tanrilar iradesi ile yapildigina inanlar cok oldu Bu susuzluga karsi gelemeyeceklerini anlayan Uxellodunum kasabasi direniscileri Sezar a teslim oldular Muharebe sonrasi ve Romalilarin misilleme olarak cezalandirma yapmalariSezar Galyalilarin teslim olma teklifini kabul etti Fakat bu isyanin Galyalilar isyanlarinin sonuncusu olmasini garanti etmeye karar verdi Bu nedenle bu isyana katilan ve kaleyi savunan erkeklere gayet sert cezalar verip bu cezalarin isyan dusunen diger Galyalilari bundan yildirmak icin bir misal teskil etmesini saglama gerektigini kabul etti O donemde muharebeyi kazanan tarafin aldigi bas tedbir muharebeden sonra yasayan savas esirlerinin esir pazarlarinda kole olarak satilmasi olmaktaydi Sezar bu tedbiri almadi ve savasacak yasta olan kasaba esirlerinin hepsinin ellerinin kesilmesini ve bu elleri kesik eski savascilarin kole olarak ulkeye yaygin olarak Galya da bulunan Romali esir pazarlarinda satilmasini emretti Boylelikle elini kaybetmis kole olan eski Galyali savascilar silah kullanmayacaklar ve hem de Roma ya karsi isyan icin ellerine silah alamayacaklardi Ayrica onlarin durumunu her karsilasmada gorup ogrenen her Galyalinin Roma Cumhuriyeti ne karsi isyan edenlerin zavalli hallerini gorup Romalilara karsi isyan etme aleyhine caydirici bir ibret ders alacagi da dusunulmekte idi Sezar o zamana kadar kendine karsi ayaklanan alelade ahaliye karsi oldukca merhametli davranmaktaydi ve barbarca cezalari ancak ayaklanma liderlerine uygulanmakta idi Fakat bu son ayaklanmada Sezar ne kadar zalim ve acimasiz bir kisi olabilecegini acikca gosterdi Baska Galyalilarin isyan etmesini onlemek ve ibret olmasi icin bahanelerini tekrarlayan Sezar teslim olan Uxellodunum kasabasi halkindan olup da eli silah tutabilecek herkesin gayet kucuk yasta cocuklarin bile ellerinin kesilmesini ceza olarak uygulatti Modern Fransiz tarihcisi Carcopino bu zalim cezanin affedilemeyecek bir canavarlik oldugunu yazmaktadir Carcopino ya gore Sezar Roma senatosunun kendine 5 yil icin verdigi gorev doneminin sonunun yaklastigini bilmekte bu sefer Senatoda yaptigi siyasi dusmanlarinin ondan oc almak icin kararlar verecegine inanmakta ve doneminin geride kalan kisminda Galya da hicbir ayaklanmaya hicbir surette izin vermemesi geregini dusunmekte idi Bu nedenle Roma Cumhuriyetinin ic politikasinin bir geregi oldugunu bildiren modern tarihci Sezar in bu igrenc canavarligini biraz olsun mahzur gormektedir Ayrica bakinizJul Sezar Galya Savaslari Commentarii de Bello GallicoKaynakca a b c d e f g h i j k l m n G Julius Caesar cev Hamit Dereli 1942 Gallia Savasi Istanbul Maarif Basimevi Dunya Edebiyatindan Tercumeler Latin Klasikleri Googlebooks 26 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2015 26 Mart 2009 Siege of Uxellodunum Spring Summer 51 B C HistoryofWar org 2 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Nisan 2013 Uxellodunum une nouvelle bataille en perspective8 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca 26 Mart 2009 Siege of Uxellodunum Spring Summer 51 B C HistoryofWar org 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Nisan 2015 Jerome Carcopino 1990 Jules Cesar PUF 6e ed ISBN 978 2130428176 Dis kaynaklarJul Sezar Turkceye Cev 1942 Gallia Savasi Istanbul Maarif Basimevi Dunya Edebiyatindan Tercumeler Latin Klasikleri Googlebooks Jul Sezar ca 45 BC Commentarii de Bello Gallico Harvard University Press ISBN 0 674 99080 3 Ingilizce Goldsworthy Adrian 2002 Roma Savasi New York Collins Smithonian 2005 Ingilizce 2002 Uxellodunum le dernier combat L Archeologue Cilt 660 s 22 26 Fransizca Dis baglantilarLivius org Savasin hikayesi 13 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 07 04 2015 Uxeloduno websitesi22 Temmuz 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca Erisim tarihi 07 04 2015