Uzay hukuku, insanoğlunun uzayla ilgili faaliyetlerini düzenleyen hukuk organlarının bütünüdür. Uzay hukuku, tıpkı genel uluslararası hukuk gibi, çeşitli uluslararası antlaşmalar, sözleşmeler, BM'nin GKO kararları ile uluslararası kuruluşların kural ve düzenlemelerinden ibarettir. 'Uzay Hukuku' terimi BM'nin çalışmalarıyla yürürlüğe konan beş ayrı uluslararası anlaşma ve bu anlaşmaların tesis ettiği kural ve kaidelerin bütününü kapsamaktadır. Ayrıca birçok devlet uzay hukukuna dair faaliyetlerini düzenleyen "Ulusal Uzay Yasaları"nı da hayata geçirmiştir. Uzay hukuku alanı kapsamında değerlendirilen bazı önemli konular arasında; Dünya ve uzayda çevrenin korunması, uzay cisimlerinin sebebiyet verdiği hasarların sorumluluğu, anlaşmazlıkların giderilmesi, astronotların kurtarılmasına dair faaliyetler, uzay boşluğundaki potansiyel tehlikeler hakkında bilgi paylaşımı, uzaya dair teknolojilerin kullanımı ve uluslararası işbirliği kuralları sayılabilir. Bu alan uzaya dair faaliyetlerin temel prensiplerini de belirlemiştir. Bu prensipler arasında uzayın tüm insanlığın hizmetindeki bir bölge olarak tanımlanması, uzay boşluğunun devletler arasında ayrımcılık yapılmaksızın keşfi ve kullanım serbestisi ve uzay boşluğunun egemenlik alanı ilan edilemeyeceği gibi temel ilkeler yer alır.
Gelişimi
Dış uzayın keşfi ve hükümetler tarafından kullanımı, 1957 yılında uzaya ilk uydunun yollanması ile başladı. Uzay Yarışı adı verilen bu dönemin başlamasıyla diğer ülkeler, dış uzayın barışçıl amaçlarla kullanılması hususunda emin olmak amacıyla tartışmalara başladılar. Bu tartışmalar ABD ile SSCB'nin ilgili konuyu tartışılması ve bir karara bağlanması için Birleşmiş Milletler'e sunmasıyla sonuçlandı.Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun uzayla ilgili olarak verdiği 18 Aralık 1958 tarihli ve 1348 (XIII) sayılı ilk kararında uzayın barışçıl amaçla kullanılmasının önemi vurgulandı ve bu amaçla da Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi'nin (COPUOS) kurulmasına karar verildi. Bu komite 1959 yılında faaliyete geçti. 1962 yılında "hukuk altkomitesi" ile "bilim ve teknoloji altkomitesi" olmak üzere iki altkomiteye ayrıldı. Komite, uzaya ilişkin hukuki ve teknik konuların Birleşmiş Milletler nezdinde tartışılmaya başlanacağı ve karara bağlanacağı ilk platform olarak kuruldu.
Kaynakça
- ^ Soner Sarıkaya (Aralık 2020). "2.1 Kavramsal Çerçeve". Uzay Hukuku ve Türkiye. Uzay Hukuku ve Türkiye, Soner Sarıkaya (1 bas.). Ankara: Nobel Bilimsel Eserler. s. 5. ISBN .
- ^ a b inesap.org 18 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Peaceful Uses of Outer Space and International Law.
- ^ UN website 14 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . UN Resolution 1148 (XII).
- ^ a b Nagendra Singh; Edward MacWhinney (1989). Nuclear Weapons and Contemporary International Law. Martinus Nijhoff Publishers. s. 289. ISBN . 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2017.
- ^ a b UN website 17 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . UN Resolution 1348 (XIII).
- ^ "United Nations Committee on the Peaceful Uses of Outer Space". United Nations Office for Outer Space Affairs. 14 Haziran 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2017.
- ^ Sergio Marchisio, "The Evolutionary Stages ofthe Legal Subcommittee of the United Nations Committee on Peaceful Uses of Outer Space", Journal of Space Law, Vol.31, 2005, sf.222
Dış bağlantılar
![]() | Uluslararası hukuk ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uzay hukuku insanoglunun uzayla ilgili faaliyetlerini duzenleyen hukuk organlarinin butunudur Uzay hukuku tipki genel uluslararasi hukuk gibi cesitli uluslararasi antlasmalar sozlesmeler BM nin GKO kararlari ile uluslararasi kuruluslarin kural ve duzenlemelerinden ibarettir Uzay Hukuku terimi BM nin calismalariyla yururluge konan bes ayri uluslararasi anlasma ve bu anlasmalarin tesis ettigi kural ve kaidelerin butununu kapsamaktadir Ayrica bircok devlet uzay hukukuna dair faaliyetlerini duzenleyen Ulusal Uzay Yasalari ni da hayata gecirmistir Uzay hukuku alani kapsaminda degerlendirilen bazi onemli konular arasinda Dunya ve uzayda cevrenin korunmasi uzay cisimlerinin sebebiyet verdigi hasarlarin sorumlulugu anlasmazliklarin giderilmesi astronotlarin kurtarilmasina dair faaliyetler uzay boslugundaki potansiyel tehlikeler hakkinda bilgi paylasimi uzaya dair teknolojilerin kullanimi ve uluslararasi isbirligi kurallari sayilabilir Bu alan uzaya dair faaliyetlerin temel prensiplerini de belirlemistir Bu prensipler arasinda uzayin tum insanligin hizmetindeki bir bolge olarak tanimlanmasi uzay boslugunun devletler arasinda ayrimcilik yapilmaksizin kesfi ve kullanim serbestisi ve uzay boslugunun egemenlik alani ilan edilemeyecegi gibi temel ilkeler yer alir GelisimiDis uzayin kesfi ve hukumetler tarafindan kullanimi 1957 yilinda uzaya ilk uydunun yollanmasi ile basladi Uzay Yarisi adi verilen bu donemin baslamasiyla diger ulkeler dis uzayin bariscil amaclarla kullanilmasi hususunda emin olmak amaciyla tartismalara basladilar Bu tartismalar ABD ile SSCB nin ilgili konuyu tartisilmasi ve bir karara baglanmasi icin Birlesmis Milletler e sunmasiyla sonuclandi Birlesmis Milletler Genel Kurulu nun uzayla ilgili olarak verdigi 18 Aralik 1958 tarihli ve 1348 XIII sayili ilk kararinda uzayin bariscil amacla kullanilmasinin onemi vurgulandi ve bu amacla da Birlesmis Milletler Dis Uzayin Bariscil Amaclarla Kullanimi Komitesi nin COPUOS kurulmasina karar verildi Bu komite 1959 yilinda faaliyete gecti 1962 yilinda hukuk altkomitesi ile bilim ve teknoloji altkomitesi olmak uzere iki altkomiteye ayrildi Komite uzaya iliskin hukuki ve teknik konularin Birlesmis Milletler nezdinde tartisilmaya baslanacagi ve karara baglanacagi ilk platform olarak kuruldu Kaynakca Soner Sarikaya Aralik 2020 2 1 Kavramsal Cerceve Uzay Hukuku ve Turkiye Uzay Hukuku ve Turkiye Soner Sarikaya 1 bas Ankara Nobel Bilimsel Eserler s 5 ISBN 978 625 7258 91 3 a b inesap org 18 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Peaceful Uses of Outer Space and International Law UN website 14 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde UN Resolution 1148 XII a b Nagendra Singh Edward MacWhinney 1989 Nuclear Weapons and Contemporary International Law Martinus Nijhoff Publishers s 289 ISBN 90 247 3637 4 17 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2017 a b UN website 17 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde UN Resolution 1348 XIII United Nations Committee on the Peaceful Uses of Outer Space United Nations Office for Outer Space Affairs 14 Haziran 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2017 Sergio Marchisio The Evolutionary Stages ofthe Legal Subcommittee of the United Nations Committee on Peaceful Uses of Outer Space Journal of Space Law Vol 31 2005 sf 222Dis baglantilarUluslararasi hukuk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz