Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Nisan 2017) () ( |
Uzay mimarisi, uzayda yaşanılacak ortamların inşa ve dizaynının teori ve uygulaması.
Uzay aracı dizaynına mimari yaklaşım tüm ortamın inşasına çıkar. Temel olarak mühendislik alanına dayanır (özellikle havacılık ve uzay mühendisliği), ancak ayrıca fizyoloji, psikoloji ve sosyoloji gibi bilim dallarını da içerir. Yeryüzündeki mimari gibi, amaç bileşenlerin ve sistemlerin ötesine geçmek dizayn başarısını etkileyen faktörleri geniş çerçevede anlamaktır. Başta NASA olmak üzere dünyanın uzay ajansları için yörünge uzay istasyonları ve Ay veya Mars ile ilgili araştırma gemileri ve yüzey üsleri için birçok uzay mimari işi dizayn konsepti içinde bulunur.
Uzay programlarında mimar bulundurmak kökenleri çok daha önceden görünmesine rağmen Uzay Yarışı’ndan kaynaklı olarak büyümüştür. Mimarların bulunma ihtiyacı uzay görev sürelerinin uzatılması ve astronotların hayati ihtiyaçlarının dışındaki ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine dayanır. Uzay mimarisi şu anda farklı enstitülerde gösterilmektedir. S (SICSA) Houston Üniversitesi ile uzay mimarisi alanında master yapma imkânı sunan akademik bir organizasyondur. SICSA ayrıca şirketler ve uzay ajanslarıyla dizayn anlaşmaları da yapmaktadır. Avrupa'da, uzay mimarisi araştırmalarını fazlaca içerir. her yıl insanın uzay yolculuğu ve uzayda insan faktörü hakkında oturumlar yapmak için toplanır. Amerikan Havacılık ve Astronotluk Enstitüsü içinde Uzay Mimarisi Teknik Komitesi oluşturulmuştur. Tarihsel hükûmet liderliğindeki uzay projeleri modeline ve üniversite seviyesinde kavramsal dizaynlara rağmen uzay turizminin gelişi uzay mimari çalışmasının görünümünü değiştirmekle tehdit etmektedir.
Etimoloji
Uzay mimarisindeki uzay kelimesi dünya dışı uzayı işaret eder. Burada dış kelimesi Orta İngilizce (1350-1400) kaynaklı, dışarıda yahut dışarıya doğru olan; harici, dış kaynaklı anlamındadır. Uzay ise bir alan ve genişliktir. Eski Fransızcadaki espace Latincede spatium yani oda, alan mesafe, zaman yayılımı anlamlarına gelir. Uzay mimarisinde dış uzay hakkında konuşmak genellikle Dünya’nın atmosferinin dışındaki bölgeler hakkında konuşmak anlamına gelir. Bu durum terime Ay ve Mars yüzeylerini içerme imkanı verir.
Mimari (architecture), architect (mimar) ve –ure'un etimolojik birleşimi 1563’e uzanır ve Orta Fransızca architecte kelimesinden gelir. Bu terim Latince kökenlidir (Yunanca arkhitekton’dan gelen architectus). Arkhitekton “usta yapıcı” anlamına gelir ve arkhi- “usta, şef” ve tekton “yapıcı, inşaatçı” kelimelerinin kombinasyonudur. Uzay mimarisi ve uzay aracı mühendisliği arasındaki temel fark insan deneyiminin mimarinin merkezinde olmasıdır.
Uzay mimarisinin terminolojisi üzerinde bazı tartışmalar vardır. Bazıları bu alanı mimarinin içinde mimari prensipleri uzay işlemlerine uygulayan bir alan olarak ele alır. Michigan Üniversitesinden Ted Hall gibi diğerleriyse uzay mimarlarının geleneksel (yeryüzü veya karasal mimari) mimarinin birikimine sahip olduğunu ve geleneksel mimarinin geniş uzay mimarisinin bir alt kümesi olduğunu savunur.
Kökenleri
İnsanların uzayda seyahat etmesi fikri ilk olarak Jules Verne’in 1865 From Earth to the Moon hikâyesi gibi bilimkurgu hikâyelerinde yayınlanmıştı. Bu hikâyedeki bazı görev detayları (3 kişilik mürettebat, uzay aracı ölçüleri, Florida fırlatma alanı) 100 yıl sonra gerçekleşen Apollo Ay’a inişleriyle çarpıcı benzerliklere sahiptir. Verne’in alüminyum kapsülü portatif teleskop, kazmalar, ateşli silahlar, oksijen üreticiler ve hatta dikilmek için ağaçlar içeren bölmelere sahipti. Zemine eğik bir kanepe ve uzay aracının uçları yakınlarına duvar ve merdivenle ulaşılabilen pencereler yapılmıştır. Roket bit mermi şeklindeydi çünkü bir çeşit tabanca tarafından fırlatılmıştı (yüksek hızlandırma gücü üretilerek bir insanın uzaya taşınmasının mümkün olduğu bir method). Bu füze bilimini insanları evrene ulaştıracak seviyeye getirdi.
Roket gücü ile uzay seyahati üzerinde ilk ciddi teorik iş 1903’te Konstantin Tsiolkovsky’e aittir. Uzay biliminin babası olmasının yanında uzay asansörü(Eifel Kulesi’nden esinlenmiştir), çevresinde yapay bir yerçekimi oluşturan dönen bir uzay istasyonu, hava kilitleri, ekstra araç aktivitesine sahip uzay giysileri (EVA), oksijen ve besin sağlamak için kapalı ekosistemler ve uzayda güneş enerjisi gibi fikirler tasarlamıştır. Tsiolkovsky insan tarafından uzay işgalinin türümüzün kaçınılmaz yolu olduğuna inanmıştır. 1952’de Wernher von Braun bir dergi makalesi serisi halinde kendi meskun uzay istasyonu konseptini yayınlamıştır. Onun dizaynı öncekilerin bir yükseltmesiydi ancak von Braun onunla direkt halka giderek özgün adımı atmıştır. Dönen uzay istasyonu 3 güverteye ve seyir yardımı, meteoroloji istasyonu, Dünya gözlem merkezi, ordu platformu ve sonraki uzay araştırma görevlerine bir yol noktasına sahip olacaktı. 2001: A Space Odyssey de tasvir edilen uzay istasyonunun dizaynının von Braun’un çalışmasının mirasından esinlenilerek ortaya çıktığı söylenir. Wernher van Braun Collier’s Weekly de büyük planlarını yayınlarken aynı zamanda Ay ve Mars’a görev şemaları tasarlamaya devam etti.
Yuri Gagarin’in 12 Nisan 1962’deki uçuşu insanlığın ilk uzay uçuşuydu. Görev gerekli bir ilk adımken Gagarin uzayda yaşam imkânı için evreni gözlemlemek üzere az bir görüş imkânı olan bir sandalyeye az çok hapsedilmişti. Sonraki uzay görevleri düşük Dünya yörüngesinde yaşam şartlarını ve kalitesini kademeli olarak geliştirmiştir. Hareket alanı genişlemesi, fiziksel egzersiz ve sanitasyon imkânları, gelişmiş besin kalitesi ve eğlence aktiviteleri daha uzun görev sürelerinde astronotlara refakat etmiştir. Uzayda mimarinin varlığı mühendislerin itirazlarına rağmen 1968’de Raymond Loewy önderliğindeki bir grup mimar ve endüstriyel tasarımcının NASA’yı Skylab yörünge laboratuvarında bir gözlem penceresi bulundurmaya ikna etmeyi başarmasıyla gerçekleştirilmiştir. Bu dönüm noktası insan psikolojisinin ölçülerinin uzay aracı tasarımlarına girişini gösterir. Uzay mimarisi doğmuştur.
Teori
Mimari teori konusu uzay mimarisinde birçok uygulamaya sahiptir. Gerçi bazı düşünceler uzay şartlarına uygunsuz olacaktır.
İnşa ideoloji
M.Ö ilk yüzyılda, Romalı mimar Vitruvius her yapının 3 özelliğe sahip olması gerektiğini söylemiştir: sağlamlık, fayda ve güzellik. Bu konuda klasik antikiteden kalan yegane çalışma olan Vitruvius’un çalışması Architectura binlerce yıllık mimari teoride derin bir etkiye sahip olmuştur. Bunlar uzay mimarisinde ilk olarak düşünmemiz gereken şeylerden bazılarıdır. Ancak, uzayda yaşamın yokluğunun muazzam meydan okuması sıfır ya da çok az süslemeli, çoğunlukla fonksiyonel ihtiyaçlar üzerine kurulmuş yaşam alanı tasarımlarına yol açmıştır. Bu bakımdan uzay mimarisi “form işlevi izler” prensibini modern mimari ile paylaşır.
Bazı kuramcılar Vitruviusçu üçlüye farklı birimler ekler. Walter Gropius şöyle yazmıştır: “ ‘Güzellik’ görevin tüm bilimsel, teknolojik ve resmi önkoşullarının idaresine dayalıdır... Fonksiyonalizm yaklaşımı, objeleri çağdaş esaslarının temelleri üzerine organik olarak herhangi bir romantik veya gülünç süsleme olmadan dizayn etmek anlamına gelir.”
Uzay mimarisi bir bilim dalı olarak olgunlaşmaya devam ettikçe, mimari tasarım değerleri üzerinde diyaloglar tıpkı Dünya üzerinde olduğu gibi gelişecektir.
Benzer Ortamlar
Uzay mimarisi teorisi için bir başlangıç noktası insanların yaşamış olduğu karasal şartlarda en uç ortamların araştırılması ve bu ortamlar ile uzay arasında benzerliklerin oluşmasıdır. Örneğin, insanlar okyanusun derinliğindeki denizaltıda, yeraltındaki sığınaklarda ve Antarktika üzerinde yaşamakta ve teknolojinin yardımıyla güvenli şekilde yanan binalara, radyoaktif kirlenmeye maruz kalmış bölgelere ve stratosfere girmektedir. Havada yakıt ikmali Air Force One uçağının fiilen süresiz olarak havada kalmasına olanak sağlamaktadır. Nükleer güçlü denizaltılar elektroliz ile oksijen üretebilir ve bir defada aylarca su altında kalabilir. Bu benzerlklerin birçoğu uzay sistemleri için çok kullanışlı dizayn referansları olabilir. Aslında uzay istasyonu yaşam destek istasyonları acil durum inişlerinde astronotların hayati donanımı denizaltı yaşam destek sistemleri ve ordu pilotu hayatta kalma kitleriyle dikkat çekici şekilde benzerlik gösterir.
Uzay görevleri, özellikle insanlı olanlar, geniş hazırlık gerektirir. Dizaynı kavramayı sağlayan karasal analoglara ek olarak, benzer ortamlar sonraki uzay uygulamaları teknolojileri için deneme platformları olarak ve astronot ekipleri yetiştirmek üzere kullanılabilir. Flashline Mars Arktik Araştırma İstasyonu Kanada’nın uzak Devon Adasında Mars Topluluğu tarafından idame edilen taklit bir Mars üssüdür. Proje gerçek Mars görevine olabildiğince benzer şartlar oluşturmayı amaçlar ve ideal mürettebat büyüklüğünü saptamaya, ekipmanı “sahada” test etmeye ve en iyi ektra-araç aktiviteli giysileri ve prosedürleri belirlemeye çalışır. EVA’ ları mikro yerçekiminde eğitmek için uzay ajansları geniş sualtı ve simülatör eğitimleri yapmaktadır. NASA’nın sualtı eğitim tesisi Doğal Canlılık Laboratuvarı tam ölçekte uzay mekiği ve uzay istasyonu kapsülü modelleri içerir. Teknolojik gelişim ve uzaya benzer ortamlarda astronot eğitimleri uzayda yaşamı mümkün kılmak için zorunludur.
Uzayda
Uzay mimarisinin temeli fiziksel ve psikolojik sağlık için tasarlamaktır. Dünya üzerinde olduğu gibi hava, su, besin kullanımı ve çöplerin yok edilmesi titiz detaylar ile tasarlanmalıdır. Kas körelmesini ve uzayın vücut üzerindeki diğer etkilerini azaltmak için sıkı egzersizler gerekmektedir. Uzay görevlerinin sürelerinin belirli olması izolasyondan gelen strese yol açabilir. Bu problem standart olmayan yerçekimi şartları yabancılık duygusu ve ev özlemini şiddetlendirse de ücra bölgelerdeki araştırma istasyonlarında veya görevdeki ordu birimlerinde yaşanandan farklı değildir. Dahası, sınırlı ve değişmeyen fiziksel boşluklar küçük mürettebatlarda kişiler arası gerginlikleri büyütebilir ve diğer negatif psikolojik etkilere katkıda bulunur. Bu baskılar aile ve Dünya’daki arkadaşlarla düzenli görüşerek, sağlığa dikkat ederek, eğlenceli aktivitelere katılarak ve beraberinde fotoğraflar ve yeşil bitkiler gibi tanıdık şeyler getirilerek azaltılabilir. Bu psikolojik ölçülerin önemi 1968 Sovyet “DLB Ay Üssü” dizaynında kavranabilir:
“...Aydaki birimlerin yeryüzündeki manzaraları Moskovadaki zamana karşılık gelecek şekilde değişerek gösterecek yanlış bir pencereye sahip olabileceği planlanmıştı. Senkronize film projektörüyle donatılmış egzersiz bisikleti kozmonotun Moskova dışına bir “gezinti” yapmasına ve dönmesine olanak sağlamıştır. ”Fırlatma kısıtlamalarından kaynaklı olarak uzaya hiçbir şey götürememe sorunu uzay mimarisinin fiziksel şekillerinde derin etkilere sahiptir. Şimdiye kadar tüm ortamlarda modüler mimari dizayn kullanılmıştır. Modern fırlatma araçlarının yük kaplama ölçüleri (tipik olarak genişlik ayrıca yükseklik) uzaya fırlatılan katı bileşenlerin büyüklüğünü kısıtlar. Uzaya büyük ölçekli yapılar fırlatma fikri birden çok modülü ayrı ayrı fırlatmak ve daha sonra manuel olarak onları birleştirmeyi içerir. Modüler mimarinin sonucu olarak bir tünel sistemine benzer şekilde modüllerin herhangi özel bir varış yerine ulaşması için gereken geçit planları oluşur. Ayrıca basınçlı odaların genişlik ve iç çapını etrafa yerleştirilen makinalar ve mobilyalarla standartlaştırmaya eğilimlidir. Bu tarz uzay istasyonları ve yüzey üsleri genellikle modülleri bir veya daha fazla yönde birbirine ekleyerek büyür. Yeterli çalışma ve yaşama alanı bulmak modüler mimaride sık sık büyük bir sorun olmaktadır. Bir çözüm olarak esnek mobilyalar (katlanır masalar, raylı perdeler, kaldırılabilir yataklar) içeriyi değişik fonksiyonlar için dönüştürmek ve özel ve çoklu kullanım için değiştirmek için kullanılabilir. (Uzay mimarisinde şekli etkileyen faktörlerle ilgili daha fazla bilgi için bakınız Varieties section.)
Eugène Viollet-le-Duc farklı maddeler için farklı mimari formları desteklemiştir. Bu özellikle uzay mimarisinde önemlidir. Fırlatmadaki ağırlık kısıtlamaları mühendisleri yeterli madde özelliklerinde daha hafif maddeler bulmaya iter. Bundan başka ani güneş maruziyetinden kaynaklı hızlı ısı genişlemeleri ve atomik ve oksijen bombardımanından kaynaklı korozyon gibi yörünge uzay ortamına özel sorunlar özel materyal çözümleri gerektirir. Tıpkı endüstriyel çağın yeni materyaller üretip yeni mimari imkânlar açması gibi materyal teknolojisindeki gelişmeler uzay mimarisindeki olasılıkları değiştirecektir. Karbon fiber yüksek güç-ağırlık oranından dolayı uzay donanımlarında çoktan beri kullanılmaktadır. Karbon fiber veya diğer bileşik materyallerin uzaydaki yapıların temel yapısal birimi olup olamayacağı hakkında araştırmalar devam etmektedir. En uygun materyalleri doğalarını değiştirmeden kullanmayı savunan mimari prensip “malzemelere karşı dürüstlük” olarak adlandırılır.
Uzay mimarisi ile Yeryüzü mimarisi arasında yörünge bağlamında dikkate değer bir fark yörüngedeki yapıların kendi ağırlıklarını desteklemek zorunda olmadıklarıdır. Bu durum serbest düşmedeki objelerin mikro yerçekimi şartlarıyla mümkündür. Aslında uzay mekiği robotik kolu gibi birçok uzay donanımı yalnızca yörüngede çalışmak için dizayn edilmiştir ve yeryüzünde kendi ağırlıklarını kaldıramazlar. Mikro yerçekimi ayrıca bir astronota ağırlıksız bir objeymiş gibi hareket etme imkânı verir. Bu sayede, yörünge ortamı için yapısal düşünceler dramatik olarak yeryüzündekilerden farklıdır ve bir uzay istasyonunu bir arada tutmada en büyük sorun genellikle bileşenleri fırlatmak ve tam olarak birleştirmektir. Dünya dışı yüzeylerdeki yapılar hala kendi ağırlıklarını bölgesel yer çekimi alanı kuvvetine bağlı olarak taşımak üzere tasarlanmak zorundadır.
Zemin altyapısı
İnsan uzay yolculuğu yeryüzünden büyük ölçüde altyapı desteğine ihtiyaç duyar. Şimdiye kadarki tüm insanlı yörünge görevleri hükûmetler önderliğinde olmuştur. Uzay görevlerini yöneten organizasyonel kuruluş tipik olarak bir ulusal uzay ajansıdır (Birleşik Devletler için NASA ve Rusya için Roscosmos). Bu ajanslar federal düzeyde finanse edilmektedir. NASA’da uçuş kontrolörleri gerçek zamanlı görev operasyonları ve NASA merkezlerindeki çalışmalardan sorumludurlar. Temel araştırma ve kavramsal dizayn sıklıkla araştırma finansmanı ile akademi tarafından yapılırken uzay araçlarını da içeren birçok mühendislik geliştirme işi kendi içlerinde taşeron kullanabilen özel şirketlere ihale edilmiştir.
Çeşitleri
Yörüngealtı
Uzay sınırını geçmiş ancak yörünge hızlarına ulaşamamış yapılar yörüngeye yerleşmemiş (yörünge altı) mimariler olarak değerlendirilir. Uzay uçakları mimarisinin özellikle küçük iş jetleri ile ortak yanları vardır.
Virgin Galactic
21 Haziran 2004’te, Mike Melvill tamamen özel teşebbüs finansmanıyla uzaya ulaşmıştır. Araç (UzayGemisi1) yörüngealtı turizmi için özel olarak işletilen uzayuçaklarının deneysel bir öncüsünün bileşenlerinin ölçekli kompoziti ile geliştirilmiştir. İşlevsel uzay uçağı modeli, UzayGemisi2 (SS2), yaklaşık 15 kilometrelik bir irtifaya kadar bir B-29 Superfortress büyüklüğünde kargo uçağı WhiteKnight2 (beyaz şövalye 2) tarafından taşınacaktı. Oradan itibaren SS2 ayrılıp roket motorunu çalıştırarak aracı doruk noktası olan yaklaşık 110 km ye götürecekti. Çünkü SS2 Dünya yörüngesine gitmek için tasarlanmamıştı, bu yörüngealtı veya havacılık mimarisine bir örnektir.
SS2’nin aracının mimarisi önceki uzay araçlarının ortak mimarisinden biraz farklıydı. Çıkıntılı makine ve birçok anlaşılmaz düğmelerle dolu dağınık bir iç kısım aksine bu kabin modern uzay aracı bilimkurgusunun dışında gibi görününüyordu. Hem SS2 hem taşıyıcı hava aracı metal yerine daha hafif kompozit materyallerden yapılmıştı. SS2’nin uçuşunda ağırlıksızlık zamanı geldiğinde roket motorun türbülans ve titreşiminin gürültüsü yerini sessizlik ve sakinlik alır. Yolcular gökyüzünün maviden siyaha dönüşünü ve yeryüzünün eğiklüğini görebildiler. Kabini kuşatan çok sayıda çift bölmeli pencere neredeyse tüm açılardan bakma imkânı veriyordu. Zemine yatabilen yastıklı koltuklar dolaşma alanını maksimize ediyordu. Daima basınçlı bir iç ortam hantal uzay giysilerine olan ihtiyacı ortadan kaldırıyordu. Virgin Galactic tarafından sunulan uzay uçuşu deneyimi uzaya erişim ve bir astronotmuş hissi vadediyordu.
Orbital
Yörünge mimarisi Dünya veya başka bir astronomik obje etrafında dönmek için dizayn edilen yapıların mimarisidir. Şu an işlevsel olan yörünge mimarisi örnekleri Uluslararası Uzay İstasyonu ve geri giren araçlar Uzay Mekiği, Soyuz uzay aracı ve Shenzou uzay aracıdır. Tarihi zanaat Mir uzay istasyonu, Skylab ve Apollo hava aracını içerir. Yörünge mimarisi ağırlıksızlık şartları, güneş ışınları ve kozmik ışınlardan atmosferik ve manyetosferik korunma eksikliği, hızlı gece-gündüz döngüsü ve muhtemel yörünge enkazlarının çarpması riskiyle karşı karşıyadır. Ek olarak, atmosfere geri giren araçlar ağırlıksızlık ve atmosfere girişteki yüksek ısı ve hızlanmalara adapte olmalıdır.
Uluslararası Uzay İstasyonu
Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) şu anda uzayda kalıcı olarak yaşanılan tek yapıdır. Bir amerikan futbolu sahası büyüklüğündedir ve 6 kişilik ekibe sahiptir. 358 m3 lük yaşama hacmiyle 2 Amerikan 18 tekerlekli tır dorsesinden daha büyük iç kısma sahiptir. Ancak, mikro yerçekimi ortamı yüzünden daima tam tanımlı duvarlar, yer veya tavanlar yoktur ve tamamen basınçlı bölgeler yaşama ve çalışma alanı olarak kullanılabilir. Uluslararası Uzay İstasyonu hala inşaat halindedir. Kapsüller ilk olarak deaktivasyonuna kadar uzay mekiğini kullanılarak fırlatılmış ve ekipleri tarafından uzay istasyonunda çalışan mürettebatın da yardımıyla birleştirilmişlerdir. ISS kapsülleri 4.6 metre çaplı bir silindir şeklinde mekiklerin yük bölmelerini hemen hemen dolduracak şekilde dizayn ve inşa edilmişlerdir.
Uzay istasyonunda bir yaşam karasal yaşamdan bazı çok ilginç yönlerden farklıdır. Astronotlar çoğunlukla objeleri birbirlerine doğru “yüzdürürler”; örneğin bir nesneye bir ilk dürtü uygularlar ve nesne odanın diğer yanıdaki alıcıya doğru süzülür. Aslında bir astronot bu alışkanlığa Dünya’ya döndüğünde olmayacağını unutacak kadar alışmış olabilir. ISS’nin uzay mürettebatının besinleri katılan ülkelerin uzay yiyeceklerinin bir kombinasyonudur. Her astronot uçuştan önce kişiselleştirilmiş bir menü seçer. Birçok yemek seçimi astronotların kültürel farklarını yansıtır; örneğin kahvaltı için pastırma ve yumurtaya (ABD) karşılık balık ürünleri(Rusya). Son zamanlarda Japon et köri, kimchi(bir çeşit kore yemeği) ve kılıçbalığı (Riviera tarzı) da yörüngede yerini almıştır. Birçok ISS besini MRE- tarzı poşetlerde kurutulmuş ve mühürlenmiş olduğu için astronotlar ilave kaynak görevleriyle gelen nispeten taze besinler için oldukça heyecanlıdırlar. Besinler mikro yerçekiminde yemeyi kolaylaştırmak için masalara bağlı paketlerde saklanmaktadır. Harcanan malzemeler ve çöpler toplanmalı ve yok edilmek üzere müsait bir uzay aracına yüklenmelidir. Atık yönetimi Dünyadaki kadar düz şekilde değildir. ISS astronotların en önemli boş zaman aktivitelerinden biri olan Dünya’yı ve uzayı gözlemlemek için birçok pencereye sahiptir. Güneş her 90 dakikada bir yükseldiğinden pencereler 24 saatlik uyku döngüsünü korumak için geceleri kapalıdır.,
Bir mekik alçak dünya yörüngesinde çalışırken ISS acil bir durumda güvenli bir sığınak olarak hizmet verir. Hubble Uzay Teleskobu bakım görevinde ISS nin güvenliğine geri çekilmek mümkün olmadığından (farklı yörünge eğimleri yüzünden) fırlatma rampasına bir yardım mekiği çağrılmıştır. Bu yüzden, ISS astronotları görev iptali için bir şeyler olan ekibe sığınma imkânı sağlamak için görevlendirilebilecekleri zihniyetiyle çalışırlar. Uluslararası Uzay İstasyonu birçok millet tarafından birlikte yapılan devasa bir projedir. Gemide egemen atmosfer çeşitlilik ve toleranstan biridir. Bu mükemmel derecede uyumlu olduğu anlamına gelmez. Astronotlar Dünyadaki meslektaşları gibi düş kırıklıkları ve kişisel tartışmalar yaşayabilirler.
İstasyonda tipik bir gün sabah 6:00’da mürettebat yatakhanesinde özel ses geçirmez bir kabinde uyanarak başlar. Astronotlar uyuma çantalarını duvara bağlı dik bir şekilde bulabilirler çünkü uzayda oryantasyon önemli değildir. Astronotların kalçaları 50 dikeyden derece sapmış şekilde yükseltilmiş olmalıdır. Bu ağırlıksızlıkta nötr vücut duruşudur - oturmak ve ayakta durmak dünyada olduğu gibi fazlasıyla yorucu olacaktır. Kabininden dışarı yavaşça çıkarken astronotlar birbirleriyle o günkü bilimsel deneyler, görev kontrol toplantıları, dünyalılarla görüşmeler ve hatta bir uzay yürüyüşü veya bir mekik gelişi hakkında konuşabilir.
Bigelow Havacılık
İstasyonda tipik bir gün sabah 6:00’da mürettebat yatakhanesinde özel ses geçirmez bir kabinde uyanarak başlar. Astronotlar uyuma çantalarını duvara bağlı dik bir şekilde bulabilirler çünkü uzayda oryantasyon önemli değildir. Astronotların kalçaları 50 dikeyden derece sapmış şekilde yükseltilmiş olmalıdır. Bu ağırlıksızlıkta nötr vücut duruşudur - oturmak ve ayakta durmak dünyada olduğu gibi fazlasıyla yorucu olacaktır. Kabininden dışarı yavaşça çıkarken astronotlar birbirleriyle o günkü bilimsel deneyler, görev kontrol toplantıları, dünyalılarla görüşmeler ve hatta bir uzay yürüyüşü veya bir mekik gelişi hakkında konuşabilir.
Bigelow mimarisi hala modülerken, şişirilebilir konfigürasyon esnemez modüllerden çok daha fazla iç hacime olanak verir. Bigelowun tam ölçekli üretim modeli BA 330 ISS’deki en büyük modülün 2 katından fazla hacime sahiptir. Şişirilebilir modüller esnemez modüllere demirli olabilir ve özellikle mürettebat yaşama ve çalışma bölümleri için uygundur. NASA 10 kadar önce Transhab konsepti terk ettikten sonra ISS’ye bir Bigelow modülü bağlamayı düşünmektedir. Modüller yapısal destek için muhtemelen katı bir iç kabuğa sahip olacaktır. Etraftaki kullanılabilir boşluk farklı odalara ve katlara bölünebilir. Bigelow Havacılık birçok modülünü kullanımlarını geniş yelpazede kendi uzay programlarını finanse edemeyen şirketlere, organizasyonlara ve ülkelere kiralamak üzere bağımsız olarak fırlatmayı seçebilir. Uzayın muhtemel kullanımları mikro yerçekimi araştırmaları ve uzay üretimini içerir veya odaları, gözlem yerleri hatta spor salonları Bigelow modüllerinden oluşan özel bir uzay oteli görebiliriz. Bu modülleri Güneş Sisteminde uzun süreli uzay görevleri için yaşama alanları olarak kullanmak da mümkündür. Uzay uçuşunun etkili bir yönü uzay aracı atmosferden çıktığı anda aerodinamik şeklin bir durum teşkil etmemesidir. Örneğin bütün bir uzay istasyonuna Trans Aysal Enjeksiyon uygulanıp ay etrafında uçmak üzere gönderilebilir. Bigelow modüllerinin Ay ve Mars yüzey sistemlerine göre modifiye edilebildiğini göstermiştir
Ay
Ay’ı konu alan mimari teori ve pratikte ortaya çıkar. Bugün geçici insan yerleşkesi mimari eserleri Ay yüzeyi üzerinde temassız şekilde kullanılabilir. Beş Apollo Ay Modülü iniş etapları ayın bize yakın kısmının ekvatoral bölgesi boyunca değişik konumlara dik şekilde insanlığın dünyadışı gayretlerinin ipuçlarını vererek gerçekleşir. Uzak geçmişten beri Ay gizemli ve bilmecelerle dolu şekilde işaret edilmiştir. Ayın oluşumu hakkında başlıca hipotez aydan gelen taş örnekleri analiz edilene kadar şu anki değerini kazanamamıştır. Ay insanların evlerinden cesaret edebilecekleri en uzak şeydir ve uzay mimarisi ise o cesareti tıpkı insanlar gibi hayata geçiren şeydir.
Apollo
Aya doğru seyirde Apollo astronotları Komuta Modülü (CM) VE Ay Modülü (LM) olmak üzere iki “oda” seçebiliyordu. Bu 3 astronotun LM’ yi bir acil kurtarma botu olarak kullanmak zorunda kaldığı Apollo 13 filminde görülebilir. İki modül arasındaki geçiş bir uzay giysisi giyerek modüller arasına yerleştirilmiş basınçlı bir tünelden geçerek mümkündü (Sovyet dizaynı üzerinde büyük bir avantaj). Komuta Modülü üç kalın cam levhadan oluşan beş cama sahipti. Alüminosilikattan yapılan iki iç katman kabin havasının uzaya sızmamasını sağlıyordu. Dıştaki katman bir enkaz kalkanı ve atmosfere tekrar girişte gereken ısı kalkanının bir parçası olarak görev yapıyordu. CM başarılı bir uçuş için gereken tüm sistemlere sahipti ancak üç astronot için sıkışık denilebilecek 6.17 m³ lük bir iç boşluğa sahipti. Tuvalet olmaması (astronotlar nefret edilen “rahatlama tüplerini” ve dışkı torbalarını kullanıyordu) gibi dizayn zayıflıkları vardı. Uzay istasyonunun gelişi su ıslahı ve atık yönetimi ile ilgili etkili yaşam destek sistemlerini beraberinde getirecekti.
Ay Modülü 2 kademeden oluşuyordu. Yükselme kademesi olarak adlandırılan basınçlı bir üst kademe uzay boşluğunda iş yapabilen ilk gerçek uzay gemisiydi. Alçalma kademesi alçalmak için kullanılan motoru, iniş donanımını ve radarını, yakıt ve tüketilebilirieri, ünlü merdiveni ve sonraki Apollo görevleri sırasında Ay İzcisi’ni taşıyordu. Kademelendirmenin altında yatan fikir tıpkı dünyadaki çok katmanlı roketlerde kullanılan strateji gibi uçuşta sonradan ağırlığı azaltmaktı. LM pilotu Ay’a doğru alçalma sırasında ayağa kalktı. İniş manuel yardım modu olan otomatik kontrol ile yapıldı. LM’de hava kilidi yoktu ve bir astronotu yüzeyde yürümek üzere göndermek için tüm kabinde hava tahliyesi yapılmalıydı (hava uzaya verildi). Hayatta kalmak için LM’deki astronotlar da bu noktada uzay giysilerini giymek durumundaydı. Ay modülü dizayn edilme amacına uygun şekilde iyi çalıştı. Ancak bu dizayn işlemlerinde büyük bir bilinmeyen kaldı- ay tozu. Ay üzerinde yürüyen her astronota LM’yi ve sonradan Ay Yörüngesi Randevusunda CM’yi kirleten ay tozu bulaştı. Bu toz parçacıkları boşlukta süpürülemiyordu ve Apollo 16’dan John Young tarafından küçük jiletler olarak tanımlanmıştır. Ay üzerinde yaşayan insanlar için toz azaltmanın ciddiye alınması gereken durumlardan birisi olduğu anlaşıldı.
Takım Yıldız Projesi
2004’ teki Uzay Keşfi için Vizyonu takip eden Keşif Sistemi Mimarisi Çalışması onlardan önceki Apollolara benzer ancak bazı anahtar farkların bulunduğu yeni sınıf araçların geliştirilmesini önermiştir. Bazı uzay mekiklerinin program işgücü ve altyapısını tutarak fırlatma araçları mekik türevli teknolojileri kullanmıştır. İkincil olarak, kargo ve ekibi aynı rokette fırlatmak yerine küçük Ares I mürettebat için, Büyük Ares V ise kargoyu taşımak için fırlatılacaktı. 2 taraf alt Dünya yörüngesinde buluşup oradan Ay’a hareket edecekti. Apollo Ay modülü Ay’ın kutup bölgelerine ulaşacak kadar yakıt taşımıyordu fakat Altair Ay Aracı Ay’ın her kısmına ulaşacak şekilde tasarlanmıştır. Altair ve yüzey sistemleri Takımyıldız Projesini amacına ulaştırmak için eşit gerekliliğe sahipken Orion uzay aracının geliştirilmesine odaklanmak Uzay Mekiğinin 2010’da emekli olmasından sonra ABD deki yörüngeye ulaşma boşluğunu kısaltmıştır.
NASA bile Takımyıldız mimarisini “steroidler üstündeki Apollo” olarak tanımlamıştır.Yine de kendini kanıtlamış bir kapsül dizaynına dönüş de çoğu kişi tarafından hoş görülmüştür. Orion Mürettebat Modülü Apollo CM’nin iç hacminin 2.5 katı iç boşluğa sahip olacak ve 6 kişiye kadar bir ekibi IIS’ye, 4 kişiyi ise Ay’a taşıyabilecektir. Takımyıldız için Tüm astronotlar Ay yüzeyine gitmek zorundaydı. Standart uzay aracı pratiği gibi Orion ‘neredeyse sanatsız’ bir teknolojiyle donatılmıştı. Bu strateji birçok robotik görevde başarıyla uygulanmış kanıtlanmış teknolojileri kullanarak riski azaltmayı hedefliyordu. Bu nedenle, CM cam bir kokpite, otomatik demirlemeye ve özel üniseks bir tuvalete sahip olacaktı. Hafif alüminyum lityum alaşımından yapılacak ve bir Nomex (ısı korunması için bir katman gibi) içerisinde kapalı olacaktır. Apollo adlı selefi gibi Orion da bir fırlatma kaçış sistemine, tekrar giriş için bir ablatif ısı kalkanına ve suya iniş için paraşüt kurtarmasına sahip olacaktı.
Marslı
Mars mimarisi insan yaşamını ve bunu mümkün kılan her tür destek sistemini Mars yüzeyi üzerinde sürdürmek için tasarlanan mimaridir. Geçen on yılda yüzeyde direkt olarak buz bulunması ve gayzer gibi su fışkırmalarının kanıtlanması Güneş sisteminde Mars’ı sıvı su bulmak ve dolayısıyla uzaylı yaşamı için en uygun dünya dışı ortam yapmıştır. Ayrıca bazı jeolojik bulgular Mars’ın uzak geçmişinde global ölçüde sıcak ve ıslak olabileceğini gösterir. Büyük jeolojik aktivite Dünya’nın yüzeyini önceki tarihimizin kanıtlarını silerek yeniden şekillendirmiştir. Mars kayaları Dünya’nınkilerden bile eski olabilir, yani Mars’ı araştırmak Dünyada yaşamın kökenini de içeren jeolojik evrim hikâyemizi çözmeye yardımcı olabilir. Mars yüzey basıncı Dünya’nın %1 ine eşit olsa da bir atmosfere sahiptir. Marsın yüzey yerçekimi Dünyanınkinin %38 ine eşittir. Marsa henüz bir insan sevki gerçekleşmemiş olsa da Mars ortamı dizaynı hakkında büyük çalışmalar vardır. Mars mimarisi genellikle 2 kategoriye ayrılır: Dünyadan taşınan ve birleştirilen mimari ve bölgesel kaynakları kullanan mimari.
Von Braun ve diğer eski öneriler
Wernher von Braun insanlı bir Mars seferi için teknik olarak kapsamlı ilk öneri ile ortaya çıkmıştır. Braun on büyük uzay gemisinden oluşan bir filoda 70 kişilik bir astronot ekibi öngörmüştür. Her gemi alt Dünya yörüngesinde birisinin tam olarak birleşmesi için neredeyse 100 ayrı fırlatmanın gerektiği durumda inşa edilecekti. Gemilerin üç tanesi kargo için ayrılmışken yedi tanesi ise mürettebat için olacaktı. Kırmızı Gezegene seyahat (minimum-enerji Hohmann transfer yörüngesini takip ederek)sırasında gemiler arasında mürettebat ve ikmal taşıyacak ‘botlar’ için bile tasarımlar vardı. Bu görev planı Mars’a 8 ay boyunca uzayda uzun süreli konaklama ihtiyacı yaratacak geri dönüşsüz bir seyahat içeriyordu. Kırmızı Gezegene varış üzerine, filo Mars yörüngesinde duracak ve 7 insan gemisi Dünyaya dönmeye hazır olana kadar orada kalacaktı. Yalnızca kargo gemilerinde bulunan iniş planörleri ve onların ilgili çıkış kademeleri yüzeye hareket edecekti. Yüzey üzerinde bir iniş şeridi boyunca sonraki planör inişlerine imkân sağlamak için şişirilebilir ortamlar inşa edilecekti. Von Braun’un önerisine göre tüm gerekli itici ve tüketilebilirler Dünyadan getirilmiş olacaktı. Bazı mürettebatlar gemileri korumak ve yörünge tabanlı Mars gözlemi için yolcu gemilerinde kalacaktı. Yolcu gemileri 20 metre çapta habitat kürelerine sahipti. Çünkü Mürettebat üyeleri bu gemiklerde çok zaman geçirecekti (16 ay kadar transit gidiş ve Mars yörüngesinde dönme vardiyaları), bu gemiler için habitat tasarımı görevin bütünleyici bir kısmıydı.
Von Braun uzun süre ağırlıksızlığa maruz kalmadan kaynaklanacak tehdidin farkındaydı. Yolcu gemilerini ortak bir ağırlık merkezi etrafında dönmek üzere birbirlerine zincirlemeyi veya dambıl şeklinde filonon etrafında kayan ve $2er gün her mürettebata birkaç saatlik yapay yerçekimi sağlayan “yerçekimi hücreleri”ni önermişti. Von Braun’un önerisi zamanında Dünya ötesinde Güneş radyasyonunun tehlikeleri hakkında bilgiler azdı ve kozmik radyasyon daha korkunç bir sorun olarak görülüyordu. 1958’de Van Allen kemerlerinin keşfi Dünya’nın yüksek enerjili solar parçacıklara karşı korumalı olduğunu gösterdi. Görevin yüzey kısmı için, şişirilebilir habitatlar yaşam alanını maksimize etme arzusunu gösteriyordu. Von Braun’un seferin üyelerinin gemiler arasında çok etkileşimli ve bir trafik içinde olacağını düşündüğü açıktır.
Son Zamanlardaki Girişimler
Birkaç teknik Mars keşfi üzerindeki bakış açısını değiştirmiştir. En güçlüsü yerinde kaynak kullanımıdır. Dünyadan gelen hidrojen ve Mars atmosferindeki karbon dioksit kullanılarak Sabatier reaksiyonu metan (roket yakıtı için) ve su (içmek ve elektroliz ile oksijen üretimi için) üretiminde kullanılabilir. Dünyadan gelen yakıta olan ihtiyacı azaltmak için diğer bir teknik “aerobraking”dir. Aerobraking bir uzay aracını yavaşlatmak için bir atmosferin üst katmanlarını birçok geçiş yaparak sıyırmayı içerir. Bu besin ve kaynak kargo gemilerini yavaşlatmakta daha çok umut vadeden bir yoğun zaman işlemidir. NASA’nın Takımyıldız programı Ay üzerinde kalıcı bir üs kurulduktan sonra insanları Mars’a indirmeyi amaçlar ancak üs mimarisinin detayları saptanandan çok daha fazladır. İlk kalıcı yerleşim aynı bölgede mürettebatın içinde olduğu ardışık ve bir üs oluşturmak için birbiriyle bağlantılı yerleştirilmiş prefabrik habitat modullerinden oluşacak gibidir.
Birkaç teknik Mars keşfi üzerindeki bakış açısını değiştirmiştir. En güçlüsü yerinde kaynak kullanımıdır. Dünyadan gelen hidrojen ve Mars atmosferindeki karbon dioksit kullanılarak Sabatier reaksiyonu metan (roket yakıtı için) ve su (içmek ve elektroliz ile oksijen üretimi için) üretiminde kullanılabilir. Dünyadan gelen yakıta olan ihtiyacı azaltmak için diğer bir teknik “aerobraking”dir. Aerobraking bir uzay aracını yavaşlatmak için bir atmosferin üst katmanlarını birçok geçiş yaparak sıyırmayı içerir. Bu besin ve kaynak kargo gemilerini yavaşlatmakta daha çok umut vadeden bir yoğun zaman işlemidir. NASA’nın Takımyıldız programı Ay üzerinde kalıcı bir üs kurulduktan sonra insanları Mars’a indirmeyi amaçlar ancak üs mimarisinin detayları saptanandan çok daha fazladır. İlk kalıcı yerleşim aynı bölgede mürettebatın içinde olduğu ardışık ve bir üs oluşturmak için birbiriyle bağlantılı yerleştirilmiş prefabrik habitat modullerinden oluşacak gibidir.
Mars görevinin bu modern, ekonomi modellerinde mürettebat büyüklüğünün 4-6 arasında minimalize edildiğini görürüz. Sosyal ilişkilerin çeşitliliğinde böyle bir kayıp dengeli sosyal sorumluluklar ve tam bir kimlik bilinci oluşturmada sorunlar yaratabilir. Eğer uzun süreli görevler çok küçük mürettebatla yapılacaksa, seçilecek mürettebatın kabiliyetleri birincil önem arz eder. Mars görevi planlamasında görev dağılımı da açık bir sorundur. ‘Pilotun’ ana rolü iniş yüzlerce gün süren bir görevde birkaç dakika içinde olduğunda ve nasıl olsa otomatikleştirildiğinden kullanışsız olacaktır. Görev dağılımı yüzeyde yapılacak işe bağlı olarak yapılmalıdır ve astronotlara birden çok sorumluluk yüklenmesini gerektirecektir. Yüzey mimarisi şişirilebilir habitatlari (belki Bigelow Havacılık tarafından sağlandığı gibi) yaşam alanını maksimize etmede muhtemel bir seçenek olarak kalır. Sonraki görevlerde tuğlalar Marsa ait bir regolit karışımdan koruma için veya birincil hava geçirmez yapısal bileşen olarak kullanılmak üzere yapılabilir. Mars üzerinde ortam vücuda oturan biyo giysiler gibi farklı uzay giysisi tasarımları için şanslar sunabilir.
Birkaç Spesifik habitat tasarım önerisi değişen mimari ve mühendislik dereceler ile ileri sürülmüştür. Yakın bir öneri (ve NASA 2015 Mars Habitat Yarışması kazananı) Mars Buz Evi’dir. Mars yüzeyi habitatı için dizayn konsepti Dünya’da üretilmiş basınç korumalı bir membranın iç kısmına 3-D buz katmanlarıyla işlenmiştir. Tamamlanmış yapı görünen spektrumdaki ışığın yaklaşık yarısını içeri alırken birkaç dalgaboyunda zararlı radyasyonu emecek şekilde yarı saydam olacaktır. Habitatın tamamen otomatik robotik uzay aracı ve botlar tarafından kurulup inşa edilmesi önerilmiştir, insan yerleşmesinin 2-4 kişi ile kurulum tamamen tamamlandıktan ve testler yapıldıktan sonra gerçekleşmesi düşünülmüştür.
Robotik
Robotik keşiflerin ve iz sürücü görevlerin insanların diğer dünyaları keşfetmesinde öncü olduğu geniş ölçüde kabul edilmektedir. Spesifik konumlara insan gönderme konusunda kararlar almak Dünyadaki en iyi teleskobun sağladığından daha fazla veri gerektirir. Örneğin, Apollo inişleri için iniş bölgesi seçimi üç farkl robotik programdan (Ranger programı, Ay Yörüngesi programı ve Surveyor programı) gelen verilerle yapılmıştır. Bir insan gönderilmeden robotik uzay aracı ay yüzeyinin haritasını çıkarmış, yumuşak inişlerin fizibilitesini ortaya koymuş, araziyi TV kameralarıyla yakından filme almış ve kumu analiz etmiştir.
Bir robotik keşif görevi genellikle özel dalgaboylarına duyarlı kameralardan teleskoplar, spektrometreler, radar cihazları, hızlandırıcılar, radyometreler ve birkaçını isimlendirmek için parçacık dedektörlerine kadar geniş yelpazede bilimsel enstrümanlar taşıyacak şekilde tasarlanır. Bu aletlerin işlevi genellikle bilimsel veriyi getirmektir ancak uzay aracının durumunun keşif yapılan araziye bilinçaltı alışmaya olanak sağlayan sezgisel “hissini” vermek de olabilir. Buna iyi bir örnek ay yörüngesi izleyen Japonlara ait SELENE uzaya aracında HDTV kameralarının bulunmasıdır. Farklı bilimsel aletler onların yerine getirilebilecekken bu kameralar Ay’ın keşfinin algılanmasının doğal hissine izin verir.
Dünya dışı bölgelerin keşiflerine modern ve dengeli yaklaşım hepsi bir sonrakine geçmek için bir gerekçe üreten birkaç keşif aşaması barındırır. İnsana keşfi kendisi yapıyormuş gibi gerçekçilik hissi veren algılama antroposentrik algılama olarak tanımlanabilir.Dahası, uzayda bir insan ile robotik sistem arasında bir hat daima açık olamayabilir. Genel bir kural olarak daha zorlu ortam daha fazla robotik teknoloji gerektirir. Robotik sistemler amaçları bir yaşam alanı oluşturmak veya uzaya doğru psikolojik sınırları genişletmek olduğunda açık olarak uzay mimarisinin bir parçası olarak kabul edilebilir
Gelecek
Uzay mimarisinin geleceği uzayın kolonizasyonuna dayanır.tek politik yönetimler altındaki hükûmet önderliğindeki tarihi keşif görevlerinde, uzay yapıları yalnızca birkaç yıl veya on yıllık yaşam döngülü küçük ölçekte habitat ve yörünge modülleriyle kısıtlanmıştır. Bu tasarımlar yani mimari genellikle uzay yolcularının kendilerinden gerçek zamanlı geri dönüş olmadan kararlaştırılmıştır. Var olan habitatları tamir ve geliştirmek için teknolojinin geliştirilmesi kısa vadede keşif hedefleri arasında yoktur. Eğer keşif çok yönetimli veya uluslararası bir karaktere bürünürse uzay mimarisinin yerliler tarafından gelişme ihtimali çoğalacaktır. Özel uzay turizmi uzay ve uzay taşımacılığı altyapısının gelişimini hızlandıracak bir yoldur. Virgin Galactic bir yörünge aracı UzayGemisi3 için planları göstermiştir. Uzay turizmi için talep sınırsızdır. Venüs etrafında ay parkları ya da turistik yolculuklar hayal etmek zor değildir. Bir uzay tayfası olmaya diğer bir dürtü de gezegen savunmasıdır.
Klasik uzay görevi Dünya-çarpışan asteroid yakalama görevi. Kullanarak nükleer patlama için split veya saptırmak olan göktaşı riskli en iyisi. Böyle bir taktik olabilir aslında yapmak sorunu daha da kötü tarafından artan miktarda asteroid parçaları bunu sonuna kadar vuruyor Yeryüzüne. Robert Zubrin yazıyor:“ Astroidlere karşı bombalar kullanılmadan astroidin tamamen incelenmesi, jeolojisinin belirlenmesi ve yüzey bombalarının yerleştirilmesi dikkatlice planlanmalı ve plana göre yapılması gerekir. İşi doğru yapmak için bilirkişilerden, jeolojicilerden, madencilerden, delicilerden ve yıkım uzmanlarından oluşan bir insan ekibi gerekmektedir. ”
Eğer böyle bir ekibin uzaktaki bir astroide görevlendirilmesi asteroidin bertaraf edilmesi en risksiz yöntem olabilir. Bir başka gelecek vadeden astroidle mücadele stratejisi astroidin üzerine bir ekip indirmek ve ağırlığını yavaş yavaş azaltarak yönünden saptırmaktır. Bu roket itmesinin Newton’un 3. Yasası ile itici olarak astroidin kendi ağırlığının bir formudur. Nükleer silahlar ya da kütle ayrımının kullanımı bu görev için bir insan mürettebatını aylar hatta yıllar boyunca uzaya gönderilmesini gerektirir. Astronotların ne yaşayacağı ve geminin nasıl olacağı gibi sorular uzay mimarisini ilgilendirir.
Uzaya gitmek için motivasyonlar kavrandığında çok ciddi sorunları hafifletme çalışmaları başlayabilir. Astronot güvenliğine en büyük tehditlerden biri güneş parlamalarından kaynaklanan ani radyasyon olaylarıdır. Apollo 16 ve Apollo 17 görevleri arasında gerçekleşen Ağustos 1972’deki şiddetli güneş fırtınası ay yüzeyindeki astronotların maruz kalacağı ölümcül sonuçlara yol açabilirdi. Uzayda radyasyona karşı bilinen en iyi koruma kalkan kullanımıdır; etkili bir kalkan yöntemi astronotlar etrafında büyük tankerler içinde su kullanımıdır. Ne yazık ki su metreküpte 1000 kg ağırlığa sahiptir. Daha pratik bir yaklaşım astronotların yoğun etkiler sırasında sığınacakları “güneş fırtınası” kalkanları inşa etmektir. Ancak bu iş için astronotların yaklaşan fırtınaları öğrenebileceği sahil blögelerindeki tsunami uyarı sistemine çok benzer uzay hava durumu yayını sistemi olması gerekir. Belki bir gün robotik bir filo Güneşe yakın seyredebilir ve güneş aktivitesini görüntüleyip tehlike yerleşilmiş bölgelere gelmeden birkaç dakika önceden uyarı verebilir.
Uzayda uzun süreli insan gelecekte ne olacağını kimse bilmiyor. Belki sonra tecrübe ile rutin uzay tarafından keşfetmek farklı dünya, Güneş Sistemi ve saptırma birkaç asteroitler, imkânı inşa modüler olmayan uzay yaşam alanları ve altyapı olacak içindeki yeteneği. Bu olasılıklar vardır kütle sürücüleri Ayı, fırlatma yükleri içine alan kullanarak sadece elektrik ve dönen uzay kolonileri ile kapalı ekolojik sistemler. Bir Mars içinde erken aşamalarında terraformation, nerede sakinleri sadece basit oksijen maskeleri için dışarı yüzey, olabilir gördüm. Herhangi bir durumda, bu tür vadeli işlem gerektiren uzay mimarisi.
Resim galerisi
- The International Space Station in its current configuration
- Many life support technologies have been adapted from the submarine
- Interior view of Lunar Module. Note the downward-aimed windows.
- Konstantin Tsiolkovsky, considered by some to be the father of human space flight
- A Soyuz spacecraft docked to the Mir Core Module
- A hypothetical spacecraft performing Mars orbit rendezvous
- 1989 painting of Mars surface operations
- The Bernal sphere is an example of non-modular space architecture
- Artificial gravity can be created by spinning a space colony
- Dyson Sphere is the structure for creating space settlements in space and Dyson spheres around different space objects
Kaynakça
- ^ Thayer, Bill (17 Haziran 2008). "Marcus Vitruvius Pollio: de Architectura, Book I". University of Chicago. Erişim tarihi: 6 Eylül 2009.
- ^ Sang-Hun, Choe (22 Şubat 2008). "Kimchi goes to space, along with first Korean astronaut". New York Times. Seul. 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2009.
- ^ . Bigelow Aerospace, LLC. 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2009.
- ^ "Orion landings to be splashdowns - KSC buildings to be demolished". NASASpaceFlight.com. 5 Ağustos 2007. 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ekim 2009.
- ^ . 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Uzay mimarisi haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2017 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Uzay mimarisi uzayda yasanilacak ortamlarin insa ve dizayninin teori ve uygulamasi Uzay araci dizaynina mimari yaklasim tum ortamin insasina cikar Temel olarak muhendislik alanina dayanir ozellikle havacilik ve uzay muhendisligi ancak ayrica fizyoloji psikoloji ve sosyoloji gibi bilim dallarini da icerir Yeryuzundeki mimari gibi amac bilesenlerin ve sistemlerin otesine gecmek dizayn basarisini etkileyen faktorleri genis cercevede anlamaktir Basta NASA olmak uzere dunyanin uzay ajanslari icin yorunge uzay istasyonlari ve Ay veya Mars ile ilgili arastirma gemileri ve yuzey usleri icin bircok uzay mimari isi dizayn konsepti icinde bulunur Uzay programlarinda mimar bulundurmak kokenleri cok daha onceden gorunmesine ragmen Uzay Yarisi ndan kaynakli olarak buyumustur Mimarlarin bulunma ihtiyaci uzay gorev surelerinin uzatilmasi ve astronotlarin hayati ihtiyaclarinin disindaki ihtiyaclarini karsilayabilmelerine dayanir Uzay mimarisi su anda farkli enstitulerde gosterilmektedir S SICSA Houston Universitesi ile uzay mimarisi alaninda master yapma imkani sunan akademik bir organizasyondur SICSA ayrica sirketler ve uzay ajanslariyla dizayn anlasmalari da yapmaktadir Avrupa da uzay mimarisi arastirmalarini fazlaca icerir her yil insanin uzay yolculugu ve uzayda insan faktoru hakkinda oturumlar yapmak icin toplanir Amerikan Havacilik ve Astronotluk Enstitusu icinde Uzay Mimarisi Teknik Komitesi olusturulmustur Tarihsel hukumet liderligindeki uzay projeleri modeline ve universite seviyesinde kavramsal dizaynlara ragmen uzay turizminin gelisi uzay mimari calismasinin gorunumunu degistirmekle tehdit etmektedir EtimolojiUzay mimarisindeki uzay kelimesi dunya disi uzayi isaret eder Burada dis kelimesi Orta Ingilizce 1350 1400 kaynakli disarida yahut disariya dogru olan harici dis kaynakli anlamindadir Uzay ise bir alan ve genisliktir Eski Fransizcadaki espace Latincede spatium yani oda alan mesafe zaman yayilimi anlamlarina gelir Uzay mimarisinde dis uzay hakkinda konusmak genellikle Dunya nin atmosferinin disindaki bolgeler hakkinda konusmak anlamina gelir Bu durum terime Ay ve Mars yuzeylerini icerme imkani verir Mimari architecture architect mimar ve ure un etimolojik birlesimi 1563 e uzanir ve Orta Fransizca architecte kelimesinden gelir Bu terim Latince kokenlidir Yunanca arkhitekton dan gelen architectus Arkhitekton usta yapici anlamina gelir ve arkhi usta sef ve tekton yapici insaatci kelimelerinin kombinasyonudur Uzay mimarisi ve uzay araci muhendisligi arasindaki temel fark insan deneyiminin mimarinin merkezinde olmasidir Uzay mimarisinin terminolojisi uzerinde bazi tartismalar vardir Bazilari bu alani mimarinin icinde mimari prensipleri uzay islemlerine uygulayan bir alan olarak ele alir Michigan Universitesinden Ted Hall gibi digerleriyse uzay mimarlarinin geleneksel yeryuzu veya karasal mimari mimarinin birikimine sahip oldugunu ve geleneksel mimarinin genis uzay mimarisinin bir alt kumesi oldugunu savunur KokenleriInsanlarin uzayda seyahat etmesi fikri ilk olarak Jules Verne in 1865 From Earth to the Moon hikayesi gibi bilimkurgu hikayelerinde yayinlanmisti Bu hikayedeki bazi gorev detaylari 3 kisilik murettebat uzay araci olculeri Florida firlatma alani 100 yil sonra gerceklesen Apollo Ay a inisleriyle carpici benzerliklere sahiptir Verne in aluminyum kapsulu portatif teleskop kazmalar atesli silahlar oksijen ureticiler ve hatta dikilmek icin agaclar iceren bolmelere sahipti Zemine egik bir kanepe ve uzay aracinin uclari yakinlarina duvar ve merdivenle ulasilabilen pencereler yapilmistir Roket bit mermi seklindeydi cunku bir cesit tabanca tarafindan firlatilmisti yuksek hizlandirma gucu uretilerek bir insanin uzaya tasinmasinin mumkun oldugu bir method Bu fuze bilimini insanlari evrene ulastiracak seviyeye getirdi Roket gucu ile uzay seyahati uzerinde ilk ciddi teorik is 1903 te Konstantin Tsiolkovsky e aittir Uzay biliminin babasi olmasinin yaninda uzay asansoru Eifel Kulesi nden esinlenmistir cevresinde yapay bir yercekimi olusturan donen bir uzay istasyonu hava kilitleri ekstra arac aktivitesine sahip uzay giysileri EVA oksijen ve besin saglamak icin kapali ekosistemler ve uzayda gunes enerjisi gibi fikirler tasarlamistir Tsiolkovsky insan tarafindan uzay isgalinin turumuzun kacinilmaz yolu olduguna inanmistir 1952 de Wernher von Braun bir dergi makalesi serisi halinde kendi meskun uzay istasyonu konseptini yayinlamistir Onun dizayni oncekilerin bir yukseltmesiydi ancak von Braun onunla direkt halka giderek ozgun adimi atmistir Donen uzay istasyonu 3 guverteye ve seyir yardimi meteoroloji istasyonu Dunya gozlem merkezi ordu platformu ve sonraki uzay arastirma gorevlerine bir yol noktasina sahip olacakti 2001 A Space Odyssey de tasvir edilen uzay istasyonunun dizayninin von Braun un calismasinin mirasindan esinlenilerek ortaya ciktigi soylenir Wernher van Braun Collier s Weekly de buyuk planlarini yayinlarken ayni zamanda Ay ve Mars a gorev semalari tasarlamaya devam etti Yuri Gagarin in 12 Nisan 1962 deki ucusu insanligin ilk uzay ucusuydu Gorev gerekli bir ilk adimken Gagarin uzayda yasam imkani icin evreni gozlemlemek uzere az bir gorus imkani olan bir sandalyeye az cok hapsedilmisti Sonraki uzay gorevleri dusuk Dunya yorungesinde yasam sartlarini ve kalitesini kademeli olarak gelistirmistir Hareket alani genislemesi fiziksel egzersiz ve sanitasyon imkanlari gelismis besin kalitesi ve eglence aktiviteleri daha uzun gorev surelerinde astronotlara refakat etmistir Uzayda mimarinin varligi muhendislerin itirazlarina ragmen 1968 de Raymond Loewy onderligindeki bir grup mimar ve endustriyel tasarimcinin NASA yi Skylab yorunge laboratuvarinda bir gozlem penceresi bulundurmaya ikna etmeyi basarmasiyla gerceklestirilmistir Bu donum noktasi insan psikolojisinin olculerinin uzay araci tasarimlarina girisini gosterir Uzay mimarisi dogmustur TeoriMimari teori konusu uzay mimarisinde bircok uygulamaya sahiptir Gerci bazi dusunceler uzay sartlarina uygunsuz olacaktir Insa ideoloji Louis Sullivan form daima islevi izler M O ilk yuzyilda Romali mimar Vitruvius her yapinin 3 ozellige sahip olmasi gerektigini soylemistir saglamlik fayda ve guzellik Bu konuda klasik antikiteden kalan yegane calisma olan Vitruvius un calismasi Architectura binlerce yillik mimari teoride derin bir etkiye sahip olmustur Bunlar uzay mimarisinde ilk olarak dusunmemiz gereken seylerden bazilaridir Ancak uzayda yasamin yoklugunun muazzam meydan okumasi sifir ya da cok az suslemeli cogunlukla fonksiyonel ihtiyaclar uzerine kurulmus yasam alani tasarimlarina yol acmistir Bu bakimdan uzay mimarisi form islevi izler prensibini modern mimari ile paylasir Bazi kuramcilar Vitruviuscu ucluye farkli birimler ekler Walter Gropius soyle yazmistir Guzellik gorevin tum bilimsel teknolojik ve resmi onkosullarinin idaresine dayalidir Fonksiyonalizm yaklasimi objeleri cagdas esaslarinin temelleri uzerine organik olarak herhangi bir romantik veya gulunc susleme olmadan dizayn etmek anlamina gelir Uzay mimarisi bir bilim dali olarak olgunlasmaya devam ettikce mimari tasarim degerleri uzerinde diyaloglar tipki Dunya uzerinde oldugu gibi gelisecektir Benzer Ortamlar Mars Col Arastirma Istasyonu Mars yuzeyine nispeten benzemesinden dolayi Utah colunde bulunmaktadir Uzay mimarisi teorisi icin bir baslangic noktasi insanlarin yasamis oldugu karasal sartlarda en uc ortamlarin arastirilmasi ve bu ortamlar ile uzay arasinda benzerliklerin olusmasidir Ornegin insanlar okyanusun derinligindeki denizaltida yeraltindaki siginaklarda ve Antarktika uzerinde yasamakta ve teknolojinin yardimiyla guvenli sekilde yanan binalara radyoaktif kirlenmeye maruz kalmis bolgelere ve stratosfere girmektedir Havada yakit ikmali Air Force One ucaginin fiilen suresiz olarak havada kalmasina olanak saglamaktadir Nukleer guclu denizaltilar elektroliz ile oksijen uretebilir ve bir defada aylarca su altinda kalabilir Bu benzerlklerin bircogu uzay sistemleri icin cok kullanisli dizayn referanslari olabilir Aslinda uzay istasyonu yasam destek istasyonlari acil durum inislerinde astronotlarin hayati donanimi denizalti yasam destek sistemleri ve ordu pilotu hayatta kalma kitleriyle dikkat cekici sekilde benzerlik gosterir Uzay gorevleri ozellikle insanli olanlar genis hazirlik gerektirir Dizayni kavramayi saglayan karasal analoglara ek olarak benzer ortamlar sonraki uzay uygulamalari teknolojileri icin deneme platformlari olarak ve astronot ekipleri yetistirmek uzere kullanilabilir Flashline Mars Arktik Arastirma Istasyonu Kanada nin uzak Devon Adasinda Mars Toplulugu tarafindan idame edilen taklit bir Mars ussudur Proje gercek Mars gorevine olabildigince benzer sartlar olusturmayi amaclar ve ideal murettebat buyuklugunu saptamaya ekipmani sahada test etmeye ve en iyi ektra arac aktiviteli giysileri ve prosedurleri belirlemeye calisir EVA lari mikro yercekiminde egitmek icin uzay ajanslari genis sualti ve simulator egitimleri yapmaktadir NASA nin sualti egitim tesisi Dogal Canlilik Laboratuvari tam olcekte uzay mekigi ve uzay istasyonu kapsulu modelleri icerir Teknolojik gelisim ve uzaya benzer ortamlarda astronot egitimleri uzayda yasami mumkun kilmak icin zorunludur Uzayda Uzay mimarisinin temeli fiziksel ve psikolojik saglik icin tasarlamaktir Dunya uzerinde oldugu gibi hava su besin kullanimi ve coplerin yok edilmesi titiz detaylar ile tasarlanmalidir Kas korelmesini ve uzayin vucut uzerindeki diger etkilerini azaltmak icin siki egzersizler gerekmektedir Uzay gorevlerinin surelerinin belirli olmasi izolasyondan gelen strese yol acabilir Bu problem standart olmayan yercekimi sartlari yabancilik duygusu ve ev ozlemini siddetlendirse de ucra bolgelerdeki arastirma istasyonlarinda veya gorevdeki ordu birimlerinde yasanandan farkli degildir Dahasi sinirli ve degismeyen fiziksel bosluklar kucuk murettebatlarda kisiler arasi gerginlikleri buyutebilir ve diger negatif psikolojik etkilere katkida bulunur Bu baskilar aile ve Dunya daki arkadaslarla duzenli goruserek sagliga dikkat ederek eglenceli aktivitelere katilarak ve beraberinde fotograflar ve yesil bitkiler gibi tanidik seyler getirilerek azaltilabilir Bu psikolojik olculerin onemi 1968 Sovyet DLB Ay Ussu dizayninda kavranabilir Mir moduler bir uzay istasyonuydu Bu yaklasim ona tamamen birlestirilmeden islev yapma imkani taniyordu ve dizayni modullerin yerleri degistirilerek duzenlenebiliyordu Aydaki birimlerin yeryuzundeki manzaralari Moskovadaki zamana karsilik gelecek sekilde degiserek gosterecek yanlis bir pencereye sahip olabilecegi planlanmisti Senkronize film projektoruyle donatilmis egzersiz bisikleti kozmonotun Moskova disina bir gezinti yapmasina ve donmesine olanak saglamistir Firlatma kisitlamalarindan kaynakli olarak uzaya hicbir sey goturememe sorunu uzay mimarisinin fiziksel sekillerinde derin etkilere sahiptir Simdiye kadar tum ortamlarda moduler mimari dizayn kullanilmistir Modern firlatma araclarinin yuk kaplama olculeri tipik olarak genislik ayrica yukseklik uzaya firlatilan kati bilesenlerin buyuklugunu kisitlar Uzaya buyuk olcekli yapilar firlatma fikri birden cok modulu ayri ayri firlatmak ve daha sonra manuel olarak onlari birlestirmeyi icerir Moduler mimarinin sonucu olarak bir tunel sistemine benzer sekilde modullerin herhangi ozel bir varis yerine ulasmasi icin gereken gecit planlari olusur Ayrica basincli odalarin genislik ve ic capini etrafa yerlestirilen makinalar ve mobilyalarla standartlastirmaya egilimlidir Bu tarz uzay istasyonlari ve yuzey usleri genellikle modulleri bir veya daha fazla yonde birbirine ekleyerek buyur Yeterli calisma ve yasama alani bulmak moduler mimaride sik sik buyuk bir sorun olmaktadir Bir cozum olarak esnek mobilyalar katlanir masalar rayli perdeler kaldirilabilir yataklar iceriyi degisik fonksiyonlar icin donusturmek ve ozel ve coklu kullanim icin degistirmek icin kullanilabilir Uzay mimarisinde sekli etkileyen faktorlerle ilgili daha fazla bilgi icin bakiniz Varieties section Eugene Viollet le Duc farkli maddeler icin farkli mimari formlari desteklemistir Bu ozellikle uzay mimarisinde onemlidir Firlatmadaki agirlik kisitlamalari muhendisleri yeterli madde ozelliklerinde daha hafif maddeler bulmaya iter Bundan baska ani gunes maruziyetinden kaynakli hizli isi genislemeleri ve atomik ve oksijen bombardimanindan kaynakli korozyon gibi yorunge uzay ortamina ozel sorunlar ozel materyal cozumleri gerektirir Tipki endustriyel cagin yeni materyaller uretip yeni mimari imkanlar acmasi gibi materyal teknolojisindeki gelismeler uzay mimarisindeki olasiliklari degistirecektir Karbon fiber yuksek guc agirlik oranindan dolayi uzay donanimlarinda coktan beri kullanilmaktadir Karbon fiber veya diger bilesik materyallerin uzaydaki yapilarin temel yapisal birimi olup olamayacagi hakkinda arastirmalar devam etmektedir En uygun materyalleri dogalarini degistirmeden kullanmayi savunan mimari prensip malzemelere karsi durustluk olarak adlandirilir Uzay mimarisi ile Yeryuzu mimarisi arasinda yorunge baglaminda dikkate deger bir fark yorungedeki yapilarin kendi agirliklarini desteklemek zorunda olmadiklaridir Bu durum serbest dusmedeki objelerin mikro yercekimi sartlariyla mumkundur Aslinda uzay mekigi robotik kolu gibi bircok uzay donanimi yalnizca yorungede calismak icin dizayn edilmistir ve yeryuzunde kendi agirliklarini kaldiramazlar Mikro yercekimi ayrica bir astronota agirliksiz bir objeymis gibi hareket etme imkani verir Bu sayede yorunge ortami icin yapisal dusunceler dramatik olarak yeryuzundekilerden farklidir ve bir uzay istasyonunu bir arada tutmada en buyuk sorun genellikle bilesenleri firlatmak ve tam olarak birlestirmektir Dunya disi yuzeylerdeki yapilar hala kendi agirliklarini bolgesel yer cekimi alani kuvvetine bagli olarak tasimak uzere tasarlanmak zorundadir Zemin altyapisiInsan uzay yolculugu yeryuzunden buyuk olcude altyapi destegine ihtiyac duyar Simdiye kadarki tum insanli yorunge gorevleri hukumetler onderliginde olmustur Uzay gorevlerini yoneten organizasyonel kurulus tipik olarak bir ulusal uzay ajansidir Birlesik Devletler icin NASA ve Rusya icin Roscosmos Bu ajanslar federal duzeyde finanse edilmektedir NASA da ucus kontrolorleri gercek zamanli gorev operasyonlari ve NASA merkezlerindeki calismalardan sorumludurlar Temel arastirma ve kavramsal dizayn siklikla arastirma finansmani ile akademi tarafindan yapilirken uzay araclarini da iceren bircok muhendislik gelistirme isi kendi iclerinde taseron kullanabilen ozel sirketlere ihale edilmistir CesitleriYorungealti Uzay sinirini gecmis ancak yorunge hizlarina ulasamamis yapilar yorungeye yerlesmemis yorunge alti mimariler olarak degerlendirilir Uzay ucaklari mimarisinin ozellikle kucuk is jetleri ile ortak yanlari vardir Virgin Galactic 21 Haziran 2004 te Mike Melvill tamamen ozel tesebbus finansmaniyla uzaya ulasmistir Arac UzayGemisi1 yorungealti turizmi icin ozel olarak isletilen uzayucaklarinin deneysel bir oncusunun bilesenlerinin olcekli kompoziti ile gelistirilmistir Islevsel uzay ucagi modeli UzayGemisi2 SS2 yaklasik 15 kilometrelik bir irtifaya kadar bir B 29 Superfortress buyuklugunde kargo ucagi WhiteKnight2 beyaz sovalye 2 tarafindan tasinacakti Oradan itibaren SS2 ayrilip roket motorunu calistirarak araci doruk noktasi olan yaklasik 110 km ye goturecekti Cunku SS2 Dunya yorungesine gitmek icin tasarlanmamisti bu yorungealti veya havacilik mimarisine bir ornektir SS2 nin aracinin mimarisi onceki uzay araclarinin ortak mimarisinden biraz farkliydi Cikintili makine ve bircok anlasilmaz dugmelerle dolu daginik bir ic kisim aksine bu kabin modern uzay araci bilimkurgusunun disinda gibi gorununuyordu Hem SS2 hem tasiyici hava araci metal yerine daha hafif kompozit materyallerden yapilmisti SS2 nin ucusunda agirliksizlik zamani geldiginde roket motorun turbulans ve titresiminin gurultusu yerini sessizlik ve sakinlik alir Yolcular gokyuzunun maviden siyaha donusunu ve yeryuzunun egiklugini gorebildiler Kabini kusatan cok sayida cift bolmeli pencere neredeyse tum acilardan bakma imkani veriyordu Zemine yatabilen yastikli koltuklar dolasma alanini maksimize ediyordu Daima basincli bir ic ortam hantal uzay giysilerine olan ihtiyaci ortadan kaldiriyordu Virgin Galactic tarafindan sunulan uzay ucusu deneyimi uzaya erisim ve bir astronotmus hissi vadediyordu Orbital Yorunge mimarisi Dunya veya baska bir astronomik obje etrafinda donmek icin dizayn edilen yapilarin mimarisidir Su an islevsel olan yorunge mimarisi ornekleri Uluslararasi Uzay Istasyonu ve geri giren araclar Uzay Mekigi Soyuz uzay araci ve Shenzou uzay aracidir Tarihi zanaat Mir uzay istasyonu Skylab ve Apollo hava aracini icerir Yorunge mimarisi agirliksizlik sartlari gunes isinlari ve kozmik isinlardan atmosferik ve manyetosferik korunma eksikligi hizli gece gunduz dongusu ve muhtemel yorunge enkazlarinin carpmasi riskiyle karsi karsiyadir Ek olarak atmosfere geri giren araclar agirliksizlik ve atmosfere giristeki yuksek isi ve hizlanmalara adapte olmalidir Uluslararasi Uzay Istasyonu ISS nin Entegre Destek Yapisi uzerinde calisan astronot orta ust Uluslararasi Uzay Istasyonu ISS su anda uzayda kalici olarak yasanilan tek yapidir Bir amerikan futbolu sahasi buyuklugundedir ve 6 kisilik ekibe sahiptir 358 m3 luk yasama hacmiyle 2 Amerikan 18 tekerlekli tir dorsesinden daha buyuk ic kisma sahiptir Ancak mikro yercekimi ortami yuzunden daima tam tanimli duvarlar yer veya tavanlar yoktur ve tamamen basincli bolgeler yasama ve calisma alani olarak kullanilabilir Uluslararasi Uzay Istasyonu hala insaat halindedir Kapsuller ilk olarak deaktivasyonuna kadar uzay mekigini kullanilarak firlatilmis ve ekipleri tarafindan uzay istasyonunda calisan murettebatin da yardimiyla birlestirilmislerdir ISS kapsulleri 4 6 metre capli bir silindir seklinde mekiklerin yuk bolmelerini hemen hemen dolduracak sekilde dizayn ve insa edilmislerdir Bir ic bakis Columbus modulu Uzay istasyonunda bir yasam karasal yasamdan bazi cok ilginc yonlerden farklidir Astronotlar cogunlukla objeleri birbirlerine dogru yuzdururler ornegin bir nesneye bir ilk durtu uygularlar ve nesne odanin diger yanidaki aliciya dogru suzulur Aslinda bir astronot bu aliskanliga Dunya ya dondugunde olmayacagini unutacak kadar alismis olabilir ISS nin uzay murettebatinin besinleri katilan ulkelerin uzay yiyeceklerinin bir kombinasyonudur Her astronot ucustan once kisisellestirilmis bir menu secer Bircok yemek secimi astronotlarin kulturel farklarini yansitir ornegin kahvalti icin pastirma ve yumurtaya ABD karsilik balik urunleri Rusya Son zamanlarda Japon et kori kimchi bir cesit kore yemegi ve kilicbaligi Riviera tarzi da yorungede yerini almistir Bircok ISS besini MRE tarzi posetlerde kurutulmus ve muhurlenmis oldugu icin astronotlar ilave kaynak gorevleriyle gelen nispeten taze besinler icin oldukca heyecanlidirlar Besinler mikro yercekiminde yemeyi kolaylastirmak icin masalara bagli paketlerde saklanmaktadir Harcanan malzemeler ve copler toplanmali ve yok edilmek uzere musait bir uzay aracina yuklenmelidir Atik yonetimi Dunyadaki kadar duz sekilde degildir ISS astronotlarin en onemli bos zaman aktivitelerinden biri olan Dunya yi ve uzayi gozlemlemek icin bircok pencereye sahiptir Gunes her 90 dakikada bir yukseldiginden pencereler 24 saatlik uyku dongusunu korumak icin geceleri kapalidir Bir mekik alcak dunya yorungesinde calisirken ISS acil bir durumda guvenli bir siginak olarak hizmet verir Hubble Uzay Teleskobu bakim gorevinde ISS nin guvenligine geri cekilmek mumkun olmadigindan farkli yorunge egimleri yuzunden firlatma rampasina bir yardim mekigi cagrilmistir Bu yuzden ISS astronotlari gorev iptali icin bir seyler olan ekibe siginma imkani saglamak icin gorevlendirilebilecekleri zihniyetiyle calisirlar Uluslararasi Uzay Istasyonu bircok millet tarafindan birlikte yapilan devasa bir projedir Gemide egemen atmosfer cesitlilik ve toleranstan biridir Bu mukemmel derecede uyumlu oldugu anlamina gelmez Astronotlar Dunyadaki meslektaslari gibi dus kirikliklari ve kisisel tartismalar yasayabilirler Istasyonda tipik bir gun sabah 6 00 da murettebat yatakhanesinde ozel ses gecirmez bir kabinde uyanarak baslar Astronotlar uyuma cantalarini duvara bagli dik bir sekilde bulabilirler cunku uzayda oryantasyon onemli degildir Astronotlarin kalcalari 50 dikeyden derece sapmis sekilde yukseltilmis olmalidir Bu agirliksizlikta notr vucut durusudur oturmak ve ayakta durmak dunyada oldugu gibi fazlasiyla yorucu olacaktir Kabininden disari yavasca cikarken astronotlar birbirleriyle o gunku bilimsel deneyler gorev kontrol toplantilari dunyalilarla gorusmeler ve hatta bir uzay yuruyusu veya bir mekik gelisi hakkinda konusabilir Bigelow Havacilik Istasyonda tipik bir gun sabah 6 00 da murettebat yatakhanesinde ozel ses gecirmez bir kabinde uyanarak baslar Astronotlar uyuma cantalarini duvara bagli dik bir sekilde bulabilirler cunku uzayda oryantasyon onemli degildir Astronotlarin kalcalari 50 dikeyden derece sapmis sekilde yukseltilmis olmalidir Bu agirliksizlikta notr vucut durusudur oturmak ve ayakta durmak dunyada oldugu gibi fazlasiyla yorucu olacaktir Kabininden disari yavasca cikarken astronotlar birbirleriyle o gunku bilimsel deneyler gorev kontrol toplantilari dunyalilarla gorusmeler ve hatta bir uzay yuruyusu veya bir mekik gelisi hakkinda konusabilir Bigelow mimarisi hala modulerken sisirilebilir konfigurasyon esnemez modullerden cok daha fazla ic hacime olanak verir Bigelowun tam olcekli uretim modeli BA 330 ISS deki en buyuk modulun 2 katindan fazla hacime sahiptir Sisirilebilir moduller esnemez modullere demirli olabilir ve ozellikle murettebat yasama ve calisma bolumleri icin uygundur NASA 10 kadar once Transhab konsepti terk ettikten sonra ISS ye bir Bigelow modulu baglamayi dusunmektedir Moduller yapisal destek icin muhtemelen kati bir ic kabuga sahip olacaktir Etraftaki kullanilabilir bosluk farkli odalara ve katlara bolunebilir Bigelow Havacilik bircok modulunu kullanimlarini genis yelpazede kendi uzay programlarini finanse edemeyen sirketlere organizasyonlara ve ulkelere kiralamak uzere bagimsiz olarak firlatmayi secebilir Uzayin muhtemel kullanimlari mikro yercekimi arastirmalari ve uzay uretimini icerir veya odalari gozlem yerleri hatta spor salonlari Bigelow modullerinden olusan ozel bir uzay oteli gorebiliriz Bu modulleri Gunes Sisteminde uzun sureli uzay gorevleri icin yasama alanlari olarak kullanmak da mumkundur Uzay ucusunun etkili bir yonu uzay araci atmosferden ciktigi anda aerodinamik seklin bir durum teskil etmemesidir Ornegin butun bir uzay istasyonuna Trans Aysal Enjeksiyon uygulanip ay etrafinda ucmak uzere gonderilebilir Bigelow modullerinin Ay ve Mars yuzey sistemlerine gore modifiye edilebildigini gostermistir Ay Ay i konu alan mimari teori ve pratikte ortaya cikar Bugun gecici insan yerleskesi mimari eserleri Ay yuzeyi uzerinde temassiz sekilde kullanilabilir Bes Apollo Ay Modulu inis etaplari ayin bize yakin kisminin ekvatoral bolgesi boyunca degisik konumlara dik sekilde insanligin dunyadisi gayretlerinin ipuclarini vererek gerceklesir Uzak gecmisten beri Ay gizemli ve bilmecelerle dolu sekilde isaret edilmistir Ayin olusumu hakkinda baslica hipotez aydan gelen tas ornekleri analiz edilene kadar su anki degerini kazanamamistir Ay insanlarin evlerinden cesaret edebilecekleri en uzak seydir ve uzay mimarisi ise o cesareti tipki insanlar gibi hayata geciren seydir Apollo source source source source Ay Modulu cikis sahne 1972 de patlamalar aydan arkasinda inis asamasinda birakarak Gorunumunden TV kamera Lunar rover Aya dogru seyirde Apollo astronotlari Komuta Modulu CM VE Ay Modulu LM olmak uzere iki oda secebiliyordu Bu 3 astronotun LM yi bir acil kurtarma botu olarak kullanmak zorunda kaldigi Apollo 13 filminde gorulebilir Iki modul arasindaki gecis bir uzay giysisi giyerek moduller arasina yerlestirilmis basincli bir tunelden gecerek mumkundu Sovyet dizayni uzerinde buyuk bir avantaj Komuta Modulu uc kalin cam levhadan olusan bes cama sahipti Aluminosilikattan yapilan iki ic katman kabin havasinin uzaya sizmamasini sagliyordu Distaki katman bir enkaz kalkani ve atmosfere tekrar giriste gereken isi kalkaninin bir parcasi olarak gorev yapiyordu CM basarili bir ucus icin gereken tum sistemlere sahipti ancak uc astronot icin sikisik denilebilecek 6 17 m luk bir ic bosluga sahipti Tuvalet olmamasi astronotlar nefret edilen rahatlama tuplerini ve diski torbalarini kullaniyordu gibi dizayn zayifliklari vardi Uzay istasyonunun gelisi su islahi ve atik yonetimi ile ilgili etkili yasam destek sistemlerini beraberinde getirecekti Ay Modulu 2 kademeden olusuyordu Yukselme kademesi olarak adlandirilan basincli bir ust kademe uzay boslugunda is yapabilen ilk gercek uzay gemisiydi Alcalma kademesi alcalmak icin kullanilan motoru inis donanimini ve radarini yakit ve tuketilebilirieri unlu merdiveni ve sonraki Apollo gorevleri sirasinda Ay Izcisi ni tasiyordu Kademelendirmenin altinda yatan fikir tipki dunyadaki cok katmanli roketlerde kullanilan strateji gibi ucusta sonradan agirligi azaltmakti LM pilotu Ay a dogru alcalma sirasinda ayaga kalkti Inis manuel yardim modu olan otomatik kontrol ile yapildi LM de hava kilidi yoktu ve bir astronotu yuzeyde yurumek uzere gondermek icin tum kabinde hava tahliyesi yapilmaliydi hava uzaya verildi Hayatta kalmak icin LM deki astronotlar da bu noktada uzay giysilerini giymek durumundaydi Ay modulu dizayn edilme amacina uygun sekilde iyi calisti Ancak bu dizayn islemlerinde buyuk bir bilinmeyen kaldi ay tozu Ay uzerinde yuruyen her astronota LM yi ve sonradan Ay Yorungesi Randevusunda CM yi kirleten ay tozu bulasti Bu toz parcaciklari boslukta supurulemiyordu ve Apollo 16 dan John Young tarafindan kucuk jiletler olarak tanimlanmistir Ay uzerinde yasayan insanlar icin toz azaltmanin ciddiye alinmasi gereken durumlardan birisi oldugu anlasildi Takim Yildiz Projesi 2004 teki Uzay Kesfi icin Vizyonu takip eden Kesif Sistemi Mimarisi Calismasi onlardan onceki Apollolara benzer ancak bazi anahtar farklarin bulundugu yeni sinif araclarin gelistirilmesini onermistir Bazi uzay mekiklerinin program isgucu ve altyapisini tutarak firlatma araclari mekik turevli teknolojileri kullanmistir Ikincil olarak kargo ve ekibi ayni rokette firlatmak yerine kucuk Ares I murettebat icin Buyuk Ares V ise kargoyu tasimak icin firlatilacakti 2 taraf alt Dunya yorungesinde bulusup oradan Ay a hareket edecekti Apollo Ay modulu Ay in kutup bolgelerine ulasacak kadar yakit tasimiyordu fakat Altair Ay Araci Ay in her kismina ulasacak sekilde tasarlanmistir Altair ve yuzey sistemleri Takimyildiz Projesini amacina ulastirmak icin esit gereklilige sahipken Orion uzay aracinin gelistirilmesine odaklanmak Uzay Mekiginin 2010 da emekli olmasindan sonra ABD deki yorungeye ulasma boslugunu kisaltmistir NASA bile Takimyildiz mimarisini steroidler ustundeki Apollo olarak tanimlamistir Yine de kendini kanitlamis bir kapsul dizaynina donus de cogu kisi tarafindan hos gorulmustur Orion Murettebat Modulu Apollo CM nin ic hacminin 2 5 kati ic bosluga sahip olacak ve 6 kisiye kadar bir ekibi IIS ye 4 kisiyi ise Ay a tasiyabilecektir Takimyildiz icin Tum astronotlar Ay yuzeyine gitmek zorundaydi Standart uzay araci pratigi gibi Orion neredeyse sanatsiz bir teknolojiyle donatilmisti Bu strateji bircok robotik gorevde basariyla uygulanmis kanitlanmis teknolojileri kullanarak riski azaltmayi hedefliyordu Bu nedenle CM cam bir kokpite otomatik demirlemeye ve ozel uniseks bir tuvalete sahip olacakti Hafif aluminyum lityum alasimindan yapilacak ve bir Nomex isi korunmasi icin bir katman gibi icerisinde kapali olacaktir Apollo adli selefi gibi Orion da bir firlatma kacis sistemine tekrar giris icin bir ablatif isi kalkanina ve suya inis icin parasut kurtarmasina sahip olacakti Marsli Mars mimarisi insan yasamini ve bunu mumkun kilan her tur destek sistemini Mars yuzeyi uzerinde surdurmek icin tasarlanan mimaridir Gecen on yilda yuzeyde direkt olarak buz bulunmasi ve gayzer gibi su fiskirmalarinin kanitlanmasi Gunes sisteminde Mars i sivi su bulmak ve dolayisiyla uzayli yasami icin en uygun dunya disi ortam yapmistir Ayrica bazi jeolojik bulgular Mars in uzak gecmisinde global olcude sicak ve islak olabilecegini gosterir Buyuk jeolojik aktivite Dunya nin yuzeyini onceki tarihimizin kanitlarini silerek yeniden sekillendirmistir Mars kayalari Dunya ninkilerden bile eski olabilir yani Mars i arastirmak Dunyada yasamin kokenini de iceren jeolojik evrim hikayemizi cozmeye yardimci olabilir Mars yuzey basinci Dunya nin 1 ine esit olsa da bir atmosfere sahiptir Marsin yuzey yercekimi Dunyaninkinin 38 ine esittir Marsa henuz bir insan sevki gerceklesmemis olsa da Mars ortami dizayni hakkinda buyuk calismalar vardir Mars mimarisi genellikle 2 kategoriye ayrilir Dunyadan tasinan ve birlestirilen mimari ve bolgesel kaynaklari kullanan mimari Von Braun ve diger eski oneriler Wernher von Braun insanli bir Mars seferi icin teknik olarak kapsamli ilk oneri ile ortaya cikmistir Braun on buyuk uzay gemisinden olusan bir filoda 70 kisilik bir astronot ekibi ongormustur Her gemi alt Dunya yorungesinde birisinin tam olarak birlesmesi icin neredeyse 100 ayri firlatmanin gerektigi durumda insa edilecekti Gemilerin uc tanesi kargo icin ayrilmisken yedi tanesi ise murettebat icin olacakti Kirmizi Gezegene seyahat minimum enerji Hohmann transfer yorungesini takip ederek sirasinda gemiler arasinda murettebat ve ikmal tasiyacak botlar icin bile tasarimlar vardi Bu gorev plani Mars a 8 ay boyunca uzayda uzun sureli konaklama ihtiyaci yaratacak geri donussuz bir seyahat iceriyordu Kirmizi Gezegene varis uzerine filo Mars yorungesinde duracak ve 7 insan gemisi Dunyaya donmeye hazir olana kadar orada kalacakti Yalnizca kargo gemilerinde bulunan inis planorleri ve onlarin ilgili cikis kademeleri yuzeye hareket edecekti Yuzey uzerinde bir inis seridi boyunca sonraki planor inislerine imkan saglamak icin sisirilebilir ortamlar insa edilecekti Von Braun un onerisine gore tum gerekli itici ve tuketilebilirler Dunyadan getirilmis olacakti Bazi murettebatlar gemileri korumak ve yorunge tabanli Mars gozlemi icin yolcu gemilerinde kalacakti Yolcu gemileri 20 metre capta habitat kurelerine sahipti Cunku Murettebat uyeleri bu gemiklerde cok zaman gecirecekti 16 ay kadar transit gidis ve Mars yorungesinde donme vardiyalari bu gemiler icin habitat tasarimi gorevin butunleyici bir kismiydi Von Braun uzun sure agirliksizliga maruz kalmadan kaynaklanacak tehdidin farkindaydi Yolcu gemilerini ortak bir agirlik merkezi etrafinda donmek uzere birbirlerine zincirlemeyi veya dambil seklinde filonon etrafinda kayan ve 2er gun her murettebata birkac saatlik yapay yercekimi saglayan yercekimi hucreleri ni onermisti Von Braun un onerisi zamaninda Dunya otesinde Gunes radyasyonunun tehlikeleri hakkinda bilgiler azdi ve kozmik radyasyon daha korkunc bir sorun olarak goruluyordu 1958 de Van Allen kemerlerinin kesfi Dunya nin yuksek enerjili solar parcaciklara karsi korumali oldugunu gosterdi Gorevin yuzey kismi icin sisirilebilir habitatlar yasam alanini maksimize etme arzusunu gosteriyordu Von Braun un seferin uyelerinin gemiler arasinda cok etkilesimli ve bir trafik icinde olacagini dusundugu aciktir Son Zamanlardaki Girisimler Birkac teknik Mars kesfi uzerindeki bakis acisini degistirmistir En guclusu yerinde kaynak kullanimidir Dunyadan gelen hidrojen ve Mars atmosferindeki karbon dioksit kullanilarak Sabatier reaksiyonu metan roket yakiti icin ve su icmek ve elektroliz ile oksijen uretimi icin uretiminde kullanilabilir Dunyadan gelen yakita olan ihtiyaci azaltmak icin diger bir teknik aerobraking dir Aerobraking bir uzay aracini yavaslatmak icin bir atmosferin ust katmanlarini bircok gecis yaparak siyirmayi icerir Bu besin ve kaynak kargo gemilerini yavaslatmakta daha cok umut vadeden bir yogun zaman islemidir NASA nin Takimyildiz programi Ay uzerinde kalici bir us kurulduktan sonra insanlari Mars a indirmeyi amaclar ancak us mimarisinin detaylari saptanandan cok daha fazladir Ilk kalici yerlesim ayni bolgede murettebatin icinde oldugu ardisik ve bir us olusturmak icin birbiriyle baglantili yerlestirilmis prefabrik habitat modullerinden olusacak gibidir Bu NASA Tasarim Referans Gorevi 3 0 dahil bircok kavram arasinda Dogrudan Mars teklifi Birkac teknik Mars kesfi uzerindeki bakis acisini degistirmistir En guclusu yerinde kaynak kullanimidir Dunyadan gelen hidrojen ve Mars atmosferindeki karbon dioksit kullanilarak Sabatier reaksiyonu metan roket yakiti icin ve su icmek ve elektroliz ile oksijen uretimi icin uretiminde kullanilabilir Dunyadan gelen yakita olan ihtiyaci azaltmak icin diger bir teknik aerobraking dir Aerobraking bir uzay aracini yavaslatmak icin bir atmosferin ust katmanlarini bircok gecis yaparak siyirmayi icerir Bu besin ve kaynak kargo gemilerini yavaslatmakta daha cok umut vadeden bir yogun zaman islemidir NASA nin Takimyildiz programi Ay uzerinde kalici bir us kurulduktan sonra insanlari Mars a indirmeyi amaclar ancak us mimarisinin detaylari saptanandan cok daha fazladir Ilk kalici yerlesim ayni bolgede murettebatin icinde oldugu ardisik ve bir us olusturmak icin birbiriyle baglantili yerlestirilmis prefabrik habitat modullerinden olusacak gibidir Mars gorevinin bu modern ekonomi modellerinde murettebat buyuklugunun 4 6 arasinda minimalize edildigini goruruz Sosyal iliskilerin cesitliliginde boyle bir kayip dengeli sosyal sorumluluklar ve tam bir kimlik bilinci olusturmada sorunlar yaratabilir Eger uzun sureli gorevler cok kucuk murettebatla yapilacaksa secilecek murettebatin kabiliyetleri birincil onem arz eder Mars gorevi planlamasinda gorev dagilimi da acik bir sorundur Pilotun ana rolu inis yuzlerce gun suren bir gorevde birkac dakika icinde oldugunda ve nasil olsa otomatiklestirildiginden kullanissiz olacaktir Gorev dagilimi yuzeyde yapilacak ise bagli olarak yapilmalidir ve astronotlara birden cok sorumluluk yuklenmesini gerektirecektir Yuzey mimarisi sisirilebilir habitatlari belki Bigelow Havacilik tarafindan saglandigi gibi yasam alanini maksimize etmede muhtemel bir secenek olarak kalir Sonraki gorevlerde tuglalar Marsa ait bir regolit karisimdan koruma icin veya birincil hava gecirmez yapisal bilesen olarak kullanilmak uzere yapilabilir Mars uzerinde ortam vucuda oturan biyo giysiler gibi farkli uzay giysisi tasarimlari icin sanslar sunabilir Birkac Spesifik habitat tasarim onerisi degisen mimari ve muhendislik dereceler ile ileri surulmustur Yakin bir oneri ve NASA 2015 Mars Habitat Yarismasi kazanani Mars Buz Evi dir Mars yuzeyi habitati icin dizayn konsepti Dunya da uretilmis basinc korumali bir membranin ic kismina 3 D buz katmanlariyla islenmistir Tamamlanmis yapi gorunen spektrumdaki isigin yaklasik yarisini iceri alirken birkac dalgaboyunda zararli radyasyonu emecek sekilde yari saydam olacaktir Habitatin tamamen otomatik robotik uzay araci ve botlar tarafindan kurulup insa edilmesi onerilmistir insan yerlesmesinin 2 4 kisi ile kurulum tamamen tamamlandiktan ve testler yapildiktan sonra gerceklesmesi dusunulmustur RobotikRobotik kesiflerin ve iz surucu gorevlerin insanlarin diger dunyalari kesfetmesinde oncu oldugu genis olcude kabul edilmektedir Spesifik konumlara insan gonderme konusunda kararlar almak Dunyadaki en iyi teleskobun sagladigindan daha fazla veri gerektirir Ornegin Apollo inisleri icin inis bolgesi secimi uc farkl robotik programdan Ranger programi Ay Yorungesi programi ve Surveyor programi gelen verilerle yapilmistir Bir insan gonderilmeden robotik uzay araci ay yuzeyinin haritasini cikarmis yumusak inislerin fizibilitesini ortaya koymus araziyi TV kameralariyla yakindan filme almis ve kumu analiz etmistir Bir robotik kesif gorevi genellikle ozel dalgaboylarina duyarli kameralardan teleskoplar spektrometreler radar cihazlari hizlandiricilar radyometreler ve birkacini isimlendirmek icin parcacik dedektorlerine kadar genis yelpazede bilimsel enstrumanlar tasiyacak sekilde tasarlanir Bu aletlerin islevi genellikle bilimsel veriyi getirmektir ancak uzay aracinin durumunun kesif yapilan araziye bilincalti alismaya olanak saglayan sezgisel hissini vermek de olabilir Buna iyi bir ornek ay yorungesi izleyen Japonlara ait SELENE uzaya aracinda HDTV kameralarinin bulunmasidir Farkli bilimsel aletler onlarin yerine getirilebilecekken bu kameralar Ay in kesfinin algilanmasinin dogal hissine izin verir Dunya disi bolgelerin kesiflerine modern ve dengeli yaklasim hepsi bir sonrakine gecmek icin bir gerekce ureten birkac kesif asamasi barindirir Insana kesfi kendisi yapiyormus gibi gercekcilik hissi veren algilama antroposentrik algilama olarak tanimlanabilir Dahasi uzayda bir insan ile robotik sistem arasinda bir hat daima acik olamayabilir Genel bir kural olarak daha zorlu ortam daha fazla robotik teknoloji gerektirir Robotik sistemler amaclari bir yasam alani olusturmak veya uzaya dogru psikolojik sinirlari genisletmek oldugunda acik olarak uzay mimarisinin bir parcasi olarak kabul edilebilirGelecekUzay mimarisinin gelecegi uzayin kolonizasyonuna dayanir tek politik yonetimler altindaki hukumet onderligindeki tarihi kesif gorevlerinde uzay yapilari yalnizca birkac yil veya on yillik yasam dongulu kucuk olcekte habitat ve yorunge modulleriyle kisitlanmistir Bu tasarimlar yani mimari genellikle uzay yolcularinin kendilerinden gercek zamanli geri donus olmadan kararlastirilmistir Var olan habitatlari tamir ve gelistirmek icin teknolojinin gelistirilmesi kisa vadede kesif hedefleri arasinda yoktur Eger kesif cok yonetimli veya uluslararasi bir karaktere burunurse uzay mimarisinin yerliler tarafindan gelisme ihtimali cogalacaktir Ozel uzay turizmi uzay ve uzay tasimaciligi altyapisinin gelisimini hizlandiracak bir yoldur Virgin Galactic bir yorunge araci UzayGemisi3 icin planlari gostermistir Uzay turizmi icin talep sinirsizdir Venus etrafinda ay parklari ya da turistik yolculuklar hayal etmek zor degildir Bir uzay tayfasi olmaya diger bir durtu de gezegen savunmasidir Klasik uzay gorevi Dunya carpisan asteroid yakalama gorevi Kullanarak nukleer patlama icin split veya saptirmak olan goktasi riskli en iyisi Boyle bir taktik olabilir aslinda yapmak sorunu daha da kotu tarafindan artan miktarda asteroid parcalari bunu sonuna kadar vuruyor Yeryuzune Robert Zubrin yaziyor Astroidlere karsi bombalar kullanilmadan astroidin tamamen incelenmesi jeolojisinin belirlenmesi ve yuzey bombalarinin yerlestirilmesi dikkatlice planlanmali ve plana gore yapilmasi gerekir Isi dogru yapmak icin bilirkisilerden jeolojicilerden madencilerden delicilerden ve yikim uzmanlarindan olusan bir insan ekibi gerekmektedir Robot sondalar var arastirdi kadar gunes sistemi ama insanlar henuz sol Dunya nin etkisi Eger boyle bir ekibin uzaktaki bir astroide gorevlendirilmesi asteroidin bertaraf edilmesi en risksiz yontem olabilir Bir baska gelecek vadeden astroidle mucadele stratejisi astroidin uzerine bir ekip indirmek ve agirligini yavas yavas azaltarak yonunden saptirmaktir Bu roket itmesinin Newton un 3 Yasasi ile itici olarak astroidin kendi agirliginin bir formudur Nukleer silahlar ya da kutle ayriminin kullanimi bu gorev icin bir insan murettebatini aylar hatta yillar boyunca uzaya gonderilmesini gerektirir Astronotlarin ne yasayacagi ve geminin nasil olacagi gibi sorular uzay mimarisini ilgilendirir Uzaya gitmek icin motivasyonlar kavrandiginda cok ciddi sorunlari hafifletme calismalari baslayabilir Astronot guvenligine en buyuk tehditlerden biri gunes parlamalarindan kaynaklanan ani radyasyon olaylaridir Apollo 16 ve Apollo 17 gorevleri arasinda gerceklesen Agustos 1972 deki siddetli gunes firtinasi ay yuzeyindeki astronotlarin maruz kalacagi olumcul sonuclara yol acabilirdi Uzayda radyasyona karsi bilinen en iyi koruma kalkan kullanimidir etkili bir kalkan yontemi astronotlar etrafinda buyuk tankerler icinde su kullanimidir Ne yazik ki su metrekupte 1000 kg agirliga sahiptir Daha pratik bir yaklasim astronotlarin yogun etkiler sirasinda siginacaklari gunes firtinasi kalkanlari insa etmektir Ancak bu is icin astronotlarin yaklasan firtinalari ogrenebilecegi sahil blogelerindeki tsunami uyari sistemine cok benzer uzay hava durumu yayini sistemi olmasi gerekir Belki bir gun robotik bir filo Gunese yakin seyredebilir ve gunes aktivitesini goruntuleyip tehlike yerlesilmis bolgelere gelmeden birkac dakika onceden uyari verebilir Uzayda uzun sureli insan gelecekte ne olacagini kimse bilmiyor Belki sonra tecrube ile rutin uzay tarafindan kesfetmek farkli dunya Gunes Sistemi ve saptirma birkac asteroitler imkani insa moduler olmayan uzay yasam alanlari ve altyapi olacak icindeki yetenegi Bu olasiliklar vardir kutle suruculeri Ayi firlatma yukleri icine alan kullanarak sadece elektrik ve donen uzay kolonileri ile kapali ekolojik sistemler Bir Mars icinde erken asamalarinda terraformation nerede sakinleri sadece basit oksijen maskeleri icin disari yuzey olabilir gordum Herhangi bir durumda bu tur vadeli islem gerektiren uzay mimarisi Resim galerisiThe International Space Station in its current configuration Many life support technologies have been adapted from the submarine Interior view of Lunar Module Note the downward aimed windows Konstantin Tsiolkovsky considered by some to be the father of human space flight A Soyuz spacecraft docked to the Mir Core Module A hypothetical spacecraft performing Mars orbit rendezvous 1989 painting of Mars surface operations The Bernal sphere is an example of non modular space architecture Artificial gravity can be created by spinning a space colony Dyson Sphere is the structure for creating space settlements in space and Dyson spheres around different space objectsKaynakca Thayer Bill 17 Haziran 2008 Marcus Vitruvius Pollio de Architectura Book I University of Chicago Erisim tarihi 6 Eylul 2009 Sang Hun Choe 22 Subat 2008 Kimchi goes to space along with first Korean astronaut New York Times Seul 8 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2009 Bigelow Aerospace LLC 12 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2009 Orion landings to be splashdowns KSC buildings to be demolished NASASpaceFlight com 5 Agustos 2007 7 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ekim 2009 17 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2016