Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uzundere, Erzurum ilinin ilçesi ve bu ilçesinin merkezidir.
| Uzundere | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Erzurum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Kübra Demirer |
| • Belediye başkanı | Muhammet Halis Özsoy (BBP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 840 km² |
| Rakım | 1100 m |
| Nüfus (2018, 2008) | |
| • Toplam | 8,744, 3,518 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 7.919 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 25440 |
| İl alan kodu | 442 |
| İl plaka kodu | 25 |
Tarih
Uzundere yerleşiminin eski adı Azort'tur. Gürcüce kaynaklarda Azorti (აზორტი) olarak geçer. Bununla birlikte 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Ozort veya Uzort biçiminde de yazılmıştır. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ise Azort (آزورت) olarak geçer.
Azort köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu böleyi 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirdi. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre köy, Oltu sancağının Haho (Hahuli) nayihesine bağlıydı. Köyün nüfusu 243 haneden oluşuyordu. Bu nüfus içinde 241 hane Hristiyan, 2 hane Müslüman olarak kaydedilmişti.
Azort, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre Erzurum vilayetinin Tortum kazasına bağlı Azort nahiyesinin bir köyüydü. Azort nahiyesi bu tarihte 27 köyden oluşuyordu. 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahip olup nüfusu 1.150 kişiden oluşuyordu. On dört köyü kapsayan Azor nahiyesinde ise, toplam 7.096 kişi yaşıyordu. Azort Türkçe olmadığı için 1950'lerin ilk yarısında köyün adı Uzundere olarak değiştirildi. Ancak nahiyenin adı Azort olarak korundu. Nitekim 1955 genel nüfus sayımında Uzundere, on bir köyden oluşan Azort nahiyesinin idari merkeziydi ve nüfusu 2.092 kişiden oluşuyordu. 1960'ların ilk yarısında Azort bucağının adı da Uzundere olarak değiştirildi. 1965 genel nüfus sayımında Uzundere köyünün nüfusu 2.524 oluşuyor ve bu nüfus içinde 786 kişi okuma yazma biliyordu. Nüfusu 10.868 kişiden oluşan Uzundere bucağında ise, sadece 2.818 kişi okuryazardı.
Uzundere, Tortum ilçesinin bir nahiyesiyken, 1987 yılında bu ilçeden ayrılarak ayrı bir ilçe oldu. Uzundere kasabası da bu ilçenin merkezi haline geldi. Bu tarihten önce Erikli (Oseti), Çaybaşı (Çala) ve Cömertler (Avşen) köyleri Uzundere kasabasının mahallelerine dönüşmüştü. 1990 genel nüfus sayımında Uzundere ilçesi, Altınçanak, Balıklı, Cevizli, Çağlayan, Çamlıyamaç, Dikyar, Gölbaşı, Kirazlı, Sapaca ve Ulubağ köylerinden oluşuyordu.
Uzundere ilçesi Mart 2016 yılında sakin kent unvanına sahip olmuştur. Cittaslow hareketi ile 1999’da İtalya’da başlayan sakin kent hareketi, toplumların sahip olduğu geleneksel değerlerin küresel güçler tarafından standartlaştırılmasına ve çevresel değerlerin kaybolmasına tepki olarak doğmuştur.
Mahalleler
Eski köy statüsünde olan 8 mahallesi ve İlçe merkezi ile çevresindeki 8 mahalle olmak üzere toplam 18 mahallesi vardır.
Mahalleler Bilgi Tablosu
| Erzurum Uzundere İlçesi Mahalleleri | ||||
| Mahalle | Eski İsmi (Gürcü) | Nüfus | Merkeze km | Rakım |
| Altınçanak Mah. | İs | 185 | 10 | 1085 |
| Balıklı Mah. | Zıhik | 533 | 18 | 1026 |
| Çağlayan Mah. | Tev | 377 | 25 | 941 |
| Çamlıyamaç Mah. | Öşkvank | 437 | 17 | 1342 |
| Çaybaşı Mah. | Cala | 84 | 3 | 1075 |
| Cevizli Mah. | Hatha | 590 | 30 | 1309 |
| Cömertler Mah. | Avşen | 210 | Merkez | 1098 |
| Dikyar Mah. | Üngüzek | 523 | 7 | 1289 |
| Erikli Mah. | Öset | 341 | 2 | 1189 |
| Gölbaşı Mah. | Öşk | 380 | 13 | 1175 |
| Kirazlı Mah. | Otha | 669 | 19 | 1375 |
| Merkez Mah. | Azort | 1154 | Merkez | 1098 |
| Muratefendi Mah. | 261 | 3 | 1251 | |
| Sapaca Mah. | Eşkisor | 310 | 9 | 1268 |
| Seyitefendi Mah. | 181 | 5 | 1309 | |
| Ulubağ Mah. | Hars | 1195 | 22 | 1303 |
| Uzundere Mah. | 195 | 2 | 1202 | |
| Yayla Mah. | 151 | 12 | 2057 | |
İklim
İlçede genel olarak Karadeniz iklimi hakimdir.
İlçede iklim şartları, kökeni bölge dışında olan hava kütleleri ile yükseklik, bakı, dağların uzanışı gibi doğal çevre faktörlerinin etkisi altındadır. Bu nedenle, ilçenin iklim elemanlarını analiz etmeye geçmeden önce, bölge ölçüsünde etkili olan hava kütlelerini kısaca gözden geçirmek faydalı olacaktır. İlçede kış mevsiminde kuzeyde bulunan kontinental ve maritim polar hava kütlesi ile güneyden sokulan kontinental tropikal hava kütlesinin etkisi altındadır. Kuru olan bu hava kütleleri, bölgede sıcaklığın yükselmesine ve buharlaşmanın şiddetlenmesine neden olmaktadır. Bu devrenin bir diğer özelliği de, yerel olarak hava kütlesinin ısınarak yükselmesi sonucunda konveksiyonal yağışların meydana gelmesidir. Geçiş mevsimlerinde (ilkbahar-sonbahar) kuzeybatıdan sokulan maritim polar hava kütlesi ile güneyden sokulan tropikal hava kütlesinin karşılaşmasıyla cepheler teşekkül etmekte ve sık sık frontal yağışlar görülmektedir. İlçemizin iklim tipinin belirlenmesinde, genel olarak büyük hava durumları etkili olurken; yeryüzü şekilleri de bu iklim tipinin değişikliğe uğramasına neden olmaktadır. Ortalama sıcaklık 11 derecedir. İlçede yükseltinin 1000 m ye kadar düştüğü Balıklı, Gölbaşı, Çağlayanlı, Altınçanak köylerinde donlu gün sayısında azalma görülmektedir. Bir yıl içerisinde güney yönünden esen rüzgârların oranı %41,2 olup, ikinci derecede etkili olan kuzey ve kuzeybatı yönlü rüzgârların oranı ise %21,2 dir. En az etkili olan rüzgâr; kuzeydoğu yönünden esen rüzgârlar olup, etkisi %3,9'dur. Uzundere'de fırtınalar şeklinde rüzgâr görülmemesi, yerleşimlerin vadi içerisinde bulunmasıyla yakından ilgilidir
Yağışlar
Uzundere'de yıllık ortalama yağış miktarı 304,4 mm'dir. Uzundere'ye az yağış düşmesinin nedeni alçakta yer alması ve sahanın topoğrafik yapısıyla ilgilidir. Uzundere'nin yıllık ortalama kar yağışlı günleri sayısı 11 gün, karın yerde kalma süresi ise 35 gündür
Eğitim
Eğitim Durumu Tablosu
| Eğitim Durumu (İlçe Nüfusu 7473 kişi ) -2015- | Sayı | % |
| Okuma Yazma Bilmeyen | 743 | 9,94 |
| Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen | 1059 | 14,17 |
| İlkokul | 2519 | 33,71 |
| İlköğretim/Ortaokul Veya Dengi Meslek Ortaokul | 1405 | 18,80 |
| Lise Ve Dengi Meslek Okulu | 1161 | 15,54 |
| Yüksekokul Veya Fakülte | 535 | 7,16 |
| Yüksek Lisans (5 Veya 6 Yıllık Fakülteler Dahil) | 22 | 0,29 |
| Doktora | 3 | 0,04 |
| Bilinmeyen | 26 | 0,35 |
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990 | 12.249 | 3.499 | 8.750 |
| 2000 | 11.556 | 4.815 | 6.741 |
| 2007 | 9.338 | 3.716 | 5.622 |
| 2008 | 9.209 | 3.518 | 5.691 |
| 2009 | 8.686 | 3.231 | 5.455 |
| 2010 | 8.311 | 3.096 | 5.215 |
| 2011 | 8.255 | 3.139 | 5.116 |
| 2012 | 8.190 | 3.001 | 5.189 |
| 2013 | 8.347 | 8.347 | veri yok |
| 2014 | 8.465 | 8.465 | veri yok |
| 2015 | 8.058 | 8.058 | veri yok |
| 2016 | 7.776 | 7.776 | veri yok |
| 2017 | 7.598 | 7.598 | veri yok |
| 2018 | 8.744 | 8.744 | veri yok |
| 2019 | 8.153 | 8.153 | veri yok |
| 2020 | 7.919 | 7.919 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Turizm
Vaftizci Yahya Katedrali
Öşkvank veya Oshki (Gürcüce: ოშკი) Manastır'ı, Erzurum- Artvin karayoluna 4 kilometre uzaklıkta, Uzundere ilçesine bağlı Çamlıyamaç mahallesindedir. Öşvank manastırı'ndan bugün sadece kilise, üç şapel, yemekhane, el yazmalarının kopya edildiği ve korunduğu kütüphane binası ayakta duruyor.
Manastır, üzerindeki yazıtlara göre 963-973 yılları arasında Gürcü Kralı Kuropalat Adarnese’nin oğulları Kral Davit ve Prens Bagrat tarafından inşa ettirilmiş ve Vaftizci Yahya’ya adanmış. 1022 yılında bölgenin Bizans İmparatorluğu denetimine geçmesinden sonra manastırın yıkılan kubbesi Bizans İmparatorları 2. Basileos ve 8. Konstantin tarafından onarılmış. Bölgedeki piskoposluk merkezlerinden biri olan Oşki Manastırı'nın 11. yüzyılda el yazmalarıyla ünlü önemli bir kültür merkezi konumunda olduğu ve bu önemini 15. yüzyıla kadar koruduğu tarihi kaynaklarda yer alıyor. Tao-Klarceti Krallığı'ndan kalan Sapaca mahallesindeki Sapaca Kalesi, Tao-Clarceti Krallığından kalan Dikyar mahallesindeki Engüzekkapı Kalesi, 17 ve 18. yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu tarafından inşa ettirilen Uzundere ilçe merkezinde yer alan İnçer Camii, Tao-Klarceti Krallığı'ndan kalan Oseti Şapeli, Yayla mahallesinde yer alan Zugar Boğazı, ilçe merkezinde yer alan Köptek Mağarası, Tortum Gölünün doğu kıyısında yer alan Peri Bacaları Uzundere ilçesinin diğer tarihi ve doğal güzellikleri içerisinde sayılır. Her yıl binlerce turist bu mekanları ziyaret etmektedir.
Engüzek Kalesi
Uzundere Mevkii ortasından 3 km uzaklıkta bulunan Ağcakale (Engüzek Kalesi), Uzundere-Tortum karayolu üzerinde, derenin kıyısından bir dönüş gibi yükselen, farklı görünüme sahip, ıslak ve yüksek bir kayalığın üzerindedir. Son derece iyi korunmuş ve sıradan bir mühendislik yapısına sahip olan küçük kale, Uzundere bölgesinin Dikyar Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Orta Çağ'da hüküm süren Türk Beyleri tarafından inşa edildiği bilinmektedir. Kalede herhangi bir tarihi figür ya da gravür bulunmadığı gibi, yapının tarihi hakkında da kesin veriler bulunmuyor. İç kale surlarının bir kısmı günümüze ulaşmıştır. Kalenin küçük girişi doğu yönünde, geniş girişi ise güney yönündedir. Kale burçlarının çoğunun kalenin güney kesiminde bulunması gerçeği, doğrulanabilir saldırıların bu yönden geldiğini gösteriyor. Kalenin hakim noktasında bir kapı ve düşman algılama boşlukları bulunmaktadır. Kutsal alanı, olağanüstü yüksek burçları, içe doğru kale surları, gözetleme kulesi,fırını, hamamı, Tortum Çayı'na giden gizemli su kanalları ve dolambaçlı bulvarlarıyla önemli bir uğrak noktası olabilir. Uzundere mevkinde yer alan Köptek Mağarası'nın turizme kazandırılması için çalışmalar sürmektedir.
Tortum Şelalesi
Tortum Gölü, 1700'lü yıllarda Tortum çayının önünün bir heyelan sonucu kapanmasıyla ortaya çıkmış bir göldür.Tortum Gölü doğal bir güzelliktir. Tortum Şelalesi, Tortum Gölü'nün Tev Vadisi ve kuzey ucu arasındaki heyelan birikintisinin dökülmesiyle meydana gelmiştir.
Uzundere merkeze 20 kilometre uzaklıkta olan Tortum Şelalesi, 22 metre genişliğinde ve 50 metre yüksekliğindedir. Aşağı kısımlarında ilkbaharda artış gösteren debiler sonucunda bir dev kazanı oluşmuştur. Güneşli havalarda oluşan gök kuşağı eşsiz bir manzara yaratmaktadır.
Galeri
Kaynakça
- ^ a b Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 94. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252.
- ^ 1950 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1961, s. 213.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 264.
- ^ ""Uzundere İlçesi" - Erzurum Ansiklopedisi". 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 469. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 1990 Genel Nüfus Sayımı, Anakara, 1991.
- ^ TÜİK 31 Ocak 2017 Verileri
- ^ TUİK
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Uzundere Nüfusu - Erzurum". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Erzurum Uzundere Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Engüzek Kalesi". www.uzundere.gov.tr. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024.
- ^ "Tortum Şelalesi". www.uzundere.gov.tr. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024.
Dış bağlantılar
- Uzundere Belediyesi17 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Uzundere Kaymakamlığı21 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uzundere Erzurum ilinin ilcesi ve bu ilcesinin merkezidir UzundereIlceTurkiye de bulundugu yerIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlErzurumCografi bolgeKaradeniz BolgesiIdare KaymakamKubra Demirer Belediye baskaniMuhammet Halis Ozsoy BBP Yuzolcumu Toplam840 km Rakim1100 mNufus 2018 2008 Toplam8 744 3 518 Kir Sehir7 919Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu25440Il alan kodu442Il plaka kodu25TarihUzundere yerlesiminin eski adi Azort tur Gurcuce kaynaklarda Azorti აზორტი olarak gecer Bununla birlikte 1574 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterinde Ozort veya Uzort biciminde de yazilmistir 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde ise Azort آزورت olarak gecer Azort koyu Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan Tao bolgesinde yer aliyordu Nitekim Osmanlilar bu boleyi 16 yuzyilin ortalarina dogru Gurculerden ele gecirdi 1574 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterine gore koy Oltu sancaginin Haho Hahuli nayihesine bagliydi Koyun nufusu 243 haneden olusuyordu Bu nufus icinde 241 hane Hristiyan 2 hane Musluman olarak kaydedilmisti Azort 1928 tarihli Osmanlica koy listesine gore Erzurum vilayetinin Tortum kazasina bagli Azort nahiyesinin bir koyuydu Azort nahiyesi bu tarihte 27 koyden olusuyordu 1940 genel nufus sayiminda koy ayni idari konuma sahip olup nufusu 1 150 kisiden olusuyordu On dort koyu kapsayan Azor nahiyesinde ise toplam 7 096 kisi yasiyordu Azort Turkce olmadigi icin 1950 lerin ilk yarisinda koyun adi Uzundere olarak degistirildi Ancak nahiyenin adi Azort olarak korundu Nitekim 1955 genel nufus sayiminda Uzundere on bir koyden olusan Azort nahiyesinin idari merkeziydi ve nufusu 2 092 kisiden olusuyordu 1960 larin ilk yarisinda Azort bucaginin adi da Uzundere olarak degistirildi 1965 genel nufus sayiminda Uzundere koyunun nufusu 2 524 olusuyor ve bu nufus icinde 786 kisi okuma yazma biliyordu Nufusu 10 868 kisiden olusan Uzundere bucaginda ise sadece 2 818 kisi okuryazardi Tarihi Oski Kilisesi Uzundere ilcesinin Camliyamac koyundedir Uzundere Tortum ilcesinin bir nahiyesiyken 1987 yilinda bu ilceden ayrilarak ayri bir ilce oldu Uzundere kasabasi da bu ilcenin merkezi haline geldi Bu tarihten once Erikli Oseti Caybasi Cala ve Comertler Avsen koyleri Uzundere kasabasinin mahallelerine donusmustu 1990 genel nufus sayiminda Uzundere ilcesi Altincanak Balikli Cevizli Caglayan Camliyamac Dikyar Golbasi Kirazli Sapaca ve Ulubag koylerinden olusuyordu Uzundere ilcesi Mart 2016 yilinda sakin kent unvanina sahip olmustur Cittaslow hareketi ile 1999 da Italya da baslayan sakin kent hareketi toplumlarin sahip oldugu geleneksel degerlerin kuresel gucler tarafindan standartlastirilmasina ve cevresel degerlerin kaybolmasina tepki olarak dogmustur MahallelerEski koy statusunde olan 8 mahallesi ve Ilce merkezi ile cevresindeki 8 mahalle olmak uzere toplam 18 mahallesi vardir Mahalleler Bilgi Tablosu Erzurum Uzundere Ilcesi MahalleleriMahalle Eski Ismi Gurcu Nufus Merkeze km RakimAltincanak Mah Is 185 10 1085Balikli Mah Zihik 533 18 1026Caglayan Mah Tev 377 25 941Camliyamac Mah Oskvank 437 17 1342Caybasi Mah Cala 84 3 1075Cevizli Mah Hatha 590 30 1309Comertler Mah Avsen 210 Merkez 1098Dikyar Mah Unguzek 523 7 1289Erikli Mah Oset 341 2 1189Golbasi Mah Osk 380 13 1175Kirazli Mah Otha 669 19 1375Merkez Mah Azort 1154 Merkez 1098Muratefendi Mah 261 3 1251Sapaca Mah Eskisor 310 9 1268Seyitefendi Mah 181 5 1309Ulubag Mah Hars 1195 22 1303Uzundere Mah 195 2 1202Yayla Mah 151 12 2057IklimIlcede genel olarak Karadeniz iklimi hakimdir Ilcede iklim sartlari kokeni bolge disinda olan hava kutleleri ile yukseklik baki daglarin uzanisi gibi dogal cevre faktorlerinin etkisi altindadir Bu nedenle ilcenin iklim elemanlarini analiz etmeye gecmeden once bolge olcusunde etkili olan hava kutlelerini kisaca gozden gecirmek faydali olacaktir Ilcede kis mevsiminde kuzeyde bulunan kontinental ve maritim polar hava kutlesi ile guneyden sokulan kontinental tropikal hava kutlesinin etkisi altindadir Kuru olan bu hava kutleleri bolgede sicakligin yukselmesine ve buharlasmanin siddetlenmesine neden olmaktadir Bu devrenin bir diger ozelligi de yerel olarak hava kutlesinin isinarak yukselmesi sonucunda konveksiyonal yagislarin meydana gelmesidir Gecis mevsimlerinde ilkbahar sonbahar kuzeybatidan sokulan maritim polar hava kutlesi ile guneyden sokulan tropikal hava kutlesinin karsilasmasiyla cepheler tesekkul etmekte ve sik sik frontal yagislar gorulmektedir Ilcemizin iklim tipinin belirlenmesinde genel olarak buyuk hava durumlari etkili olurken yeryuzu sekilleri de bu iklim tipinin degisiklige ugramasina neden olmaktadir Ortalama sicaklik 11 derecedir Ilcede yukseltinin 1000 m ye kadar dustugu Balikli Golbasi Caglayanli Altincanak koylerinde donlu gun sayisinda azalma gorulmektedir Bir yil icerisinde guney yonunden esen ruzgarlarin orani 41 2 olup ikinci derecede etkili olan kuzey ve kuzeybati yonlu ruzgarlarin orani ise 21 2 dir En az etkili olan ruzgar kuzeydogu yonunden esen ruzgarlar olup etkisi 3 9 dur Uzundere de firtinalar seklinde ruzgar gorulmemesi yerlesimlerin vadi icerisinde bulunmasiyla yakindan ilgilidir Yagislar Uzundere de yillik ortalama yagis miktari 304 4 mm dir Uzundere ye az yagis dusmesinin nedeni alcakta yer almasi ve sahanin topografik yapisiyla ilgilidir Uzundere nin yillik ortalama kar yagisli gunleri sayisi 11 gun karin yerde kalma suresi ise 35 gundurEgitimEgitim Durumu Tablosu Egitim Durumu Ilce Nufusu 7473 kisi 2015 Sayi Okuma Yazma Bilmeyen 743 9 94Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen 1059 14 17Ilkokul 2519 33 71Ilkogretim Ortaokul Veya Dengi Meslek Ortaokul 1405 18 80Lise Ve Dengi Meslek Okulu 1161 15 54Yuksekokul Veya Fakulte 535 7 16Yuksek Lisans 5 Veya 6 Yillik Fakulteler Dahil 22 0 29Doktora 3 0 04Bilinmeyen 26 0 35NufusYil Toplam Sehir Kir1990 12 249 3 499 8 7502000 11 556 4 815 6 7412007 9 338 3 716 5 6222008 9 209 3 518 5 6912009 8 686 3 231 5 4552010 8 311 3 096 5 2152011 8 255 3 139 5 1162012 8 190 3 001 5 1892013 8 347 8 347 veri yok2014 8 465 8 465 veri yok2015 8 058 8 058 veri yok2016 7 776 7 776 veri yok2017 7 598 7 598 veri yok2018 8 744 8 744 veri yok2019 8 153 8 153 veri yok2020 7 919 7 919 veri yok Not Buyuksehir yasasi nedeniyle koyler mahalle statusune gectiginden 2013 ten itibaren kir nufusu tabloda yer almamistir TurizmVaftizci Yahya Katedrali Oskvank veya Oshki Gurcuce ოშკი Manastir i Erzurum Artvin karayoluna 4 kilometre uzaklikta Uzundere ilcesine bagli Camliyamac mahallesindedir Osvank manastiri ndan bugun sadece kilise uc sapel yemekhane el yazmalarinin kopya edildigi ve korundugu kutuphane binasi ayakta duruyor Manastir uzerindeki yazitlara gore 963 973 yillari arasinda Gurcu Krali Kuropalat Adarnese nin ogullari Kral Davit ve Prens Bagrat tarafindan insa ettirilmis ve Vaftizci Yahya ya adanmis 1022 yilinda bolgenin Bizans Imparatorlugu denetimine gecmesinden sonra manastirin yikilan kubbesi Bizans Imparatorlari 2 Basileos ve 8 Konstantin tarafindan onarilmis Bolgedeki piskoposluk merkezlerinden biri olan Oski Manastiri nin 11 yuzyilda el yazmalariyla unlu onemli bir kultur merkezi konumunda oldugu ve bu onemini 15 yuzyila kadar korudugu tarihi kaynaklarda yer aliyor Tao Klarceti Kralligi ndan kalan Sapaca mahallesindeki Sapaca Kalesi Tao Clarceti Kralligindan kalan Dikyar mahallesindeki Enguzekkapi Kalesi 17 ve 18 yuzyillarda Osmanli Imparatorlugu tarafindan insa ettirilen Uzundere ilce merkezinde yer alan Incer Camii Tao Klarceti Kralligi ndan kalan Oseti Sapeli Yayla mahallesinde yer alan Zugar Bogazi ilce merkezinde yer alan Koptek Magarasi Tortum Golunun dogu kiyisinda yer alan Peri Bacalari Uzundere ilcesinin diger tarihi ve dogal guzellikleri icerisinde sayilir Her yil binlerce turist bu mekanlari ziyaret etmektedir Enguzek Kalesi Uzundere Mevkii ortasindan 3 km uzaklikta bulunan Agcakale Enguzek Kalesi Uzundere Tortum karayolu uzerinde derenin kiyisindan bir donus gibi yukselen farkli gorunume sahip islak ve yuksek bir kayaligin uzerindedir Son derece iyi korunmus ve siradan bir muhendislik yapisina sahip olan kucuk kale Uzundere bolgesinin Dikyar Beldesi sinirlari icerisinde yer almaktadir Orta Cag da hukum suren Turk Beyleri tarafindan insa edildigi bilinmektedir Kalede herhangi bir tarihi figur ya da gravur bulunmadigi gibi yapinin tarihi hakkinda da kesin veriler bulunmuyor Ic kale surlarinin bir kismi gunumuze ulasmistir Kalenin kucuk girisi dogu yonunde genis girisi ise guney yonundedir Kale burclarinin cogunun kalenin guney kesiminde bulunmasi gercegi dogrulanabilir saldirilarin bu yonden geldigini gosteriyor Kalenin hakim noktasinda bir kapi ve dusman algilama bosluklari bulunmaktadir Kutsal alani olaganustu yuksek burclari ice dogru kale surlari gozetleme kulesi firini hamami Tortum Cayi na giden gizemli su kanallari ve dolambacli bulvarlariyla onemli bir ugrak noktasi olabilir Uzundere mevkinde yer alan Koptek Magarasi nin turizme kazandirilmasi icin calismalar surmektedir Tortum Selalesi Tortum Golu 1700 lu yillarda Tortum cayinin onunun bir heyelan sonucu kapanmasiyla ortaya cikmis bir goldur Tortum Golu dogal bir guzelliktir Tortum Selalesi Tortum Golu nun Tev Vadisi ve kuzey ucu arasindaki heyelan birikintisinin dokulmesiyle meydana gelmistir Uzundere merkeze 20 kilometre uzaklikta olan Tortum Selalesi 22 metre genisliginde ve 50 metre yuksekligindedir Asagi kisimlarinda ilkbaharda artis gosteren debiler sonucunda bir dev kazani olusmustur Gunesli havalarda olusan gok kusagi essiz bir manzara yaratmaktadir GaleriKaynakca a b Tao Gurcuce Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 94 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 235 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 252 1950 Genel Nufus Sayimi Ankara 1961 s 213 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 264 Uzundere Ilcesi Erzurum Ansiklopedisi 20 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2022 Tao Gurcuce Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 469 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 1990 Genel Nufus Sayimi Anakara 1991 TUIK 31 Ocak 2017 Verileri TUIK 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Uzundere Nufusu Erzurum nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Erzurum Uzundere Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Enguzek Kalesi www uzundere gov tr Erisim tarihi 25 Mayis 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Tortum Selalesi www uzundere gov tr Erisim tarihi 25 Mayis 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dis baglantilarUzundere Belediyesi17 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uzundere Kaymakamligi21 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde