Uzunova, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Uzunova | |
---|---|
Ardahan'ın konumu | |
Uzunova Uzunova'nın Ardahan'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ardahan |
İlçe | Merkez |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1869 m |
Nüfus (2022) | |
• Toplam | 31 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0478 |
İl plaka kodu | 75 |
Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Uzunova'nın eski adı Maniohi'dir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde Manyoh (مانیوخ) olarak geçer. Osmanlıcaya Gürcüce Maniohi'den (მანიოხი) girmiş olabilir. 93 Harbi'nde Ardahan bölgesini ele geçiren Ruslar da köyü Manioh (Маниох) biçiminde kaydetmiştir.
Maniohi'de varlığı bilinen kiliseler ve köyün 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde yer alması, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar köyü 1550 yılında, Gürcü atabeg devleti Samtshe-Saatabago'dan (1268-1625) ele geçirdi. Söz konusu mufassal deftere göre Maniohi, Ardahan-i Büzürg (Büyük Ardahan) livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Köyde ispenç vergisi veren 15 hane yaşıyordu. Her hanede ortalama 5 kişinin yaşadığı kabul edilirse, köyün nüfusunun 75 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Hane reisleri İason, Papuna, Karayigit, Sultanyar, Eliazor, Gogiça, İoseb, Lomina, Maharebel gibi adlar taşıyordu. Bu adlara ve bu kişilerin baba adlarından hareketle Maniohi'nin Gürcü ve Ermeni nüfusu barındırdığı söylenebilir. Bu deftere göre Maniohi'de buğday, arpa, yonca tarımı ile arıcılık yapılıyor, kotun ve domuz besleniyordu.
Maniohi, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Rusya'nın eline geçti. Rus idaresinde köy, Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazanın sınırları içindeki Tikani nahiyesinin (маркяз: merkez) köylerinden biriydi. 1886 yılındaki nüfus tespitine göre Maniohi'de 53 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamının "Türk" olarak kaydedilmiş olması ve köyün nüfusunun 1595 tarihine göre bie azalmış olması, Osmanlı döneminde demografik yapının değiştiğini göstermektedir. Bununla birlikte Birinci Dünya Savaşı sırasında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli köyde Müslüman Gürcülerin yaşadığını belirtmiştir.
Maniohi, Birinci Dünya Savaşı sonuna doğru bölgede Rus idaresinin sona ermesinin ardından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcü ordusunun çekilmesiyle köy yeniden Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Maniohi Türkiye'ye bırakıldı.
Maniohi, 1928 tarihli Ormanlıca köy listesinde "Manyok" adıyla Kars vilayetinin Ardahan kazasına bağlı bir köy olarak geçer. 1992 yılında Ardahan il olunca, adı Uzunova olarak değişmiş olan Manyok, bu ilin merkez ilçesine bağlı bir köy haline gelmiştir. Zaman içinde Türkçe yazılışı Manyok'a (مانیوق) dönüşmüş olan köyün adı, "yabancı kökten geldiği" gerekçesiyle 1959 yılında Uzunova biçiminde değiştirilmiştir.
Uzunova'da en az bir kilisenin varlığı bilinmektedir. Ancak, bir köy kilisesi olan Maniohi Kilisesi'nden geriye bir iz kalmamıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli ise, köyde dört kilisenin var olduğunu ve geriye bu kiliselerin yıkıntılarının kaldığını yazmıştır.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 26 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 31 |
2021 | 30 |
2020 | 37 |
2019 | 40 |
2018 | 43 |
2017 | 29 |
2016 | 28 |
2015 | 34 |
2014 | 35 |
2013 | 36 |
2012 | 39 |
2011 | 37 |
2010 | 36 |
2009 | 35 |
2008 | 41 |
2007 | 40 |
2000 | 63 |
1990 | 85 |
1985 | 88 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Uzunova Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 510". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2021.
- ^ a b ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2021.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Konstantine Martvileli 1917
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 529.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 303, .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
- Uzunova, Ardahan için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uzunova Ardahan ilinin Merkez ilcesine bagli bir koydur UzunovaKoyArdahan in konumuUzunovaUzunova nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1869 mNufus 2022 Toplam31Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceUzunova nin eski adi Maniohi dir 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterinde Manyoh مانیوخ olarak gecer Osmanlicaya Gurcuce Maniohi den მანიოხი girmis olabilir 93 Harbi nde Ardahan bolgesini ele geciren Ruslar da koyu Manioh Manioh biciminde kaydetmistir Maniohi de varligi bilinen kiliseler ve koyun 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde yer almasi buranin eski bir yerlesme oldugunu gostermektedir Osmanlilar koyu 1550 yilinda Gurcu atabeg devleti Samtshe Saatabago dan 1268 1625 ele gecirdi Soz konusu mufassal deftere gore Maniohi Ardahan i Buzurg Buyuk Ardahan livasinin Guney nahiyesine bagliydi Koyde ispenc vergisi veren 15 hane yasiyordu Her hanede ortalama 5 kisinin yasadigi kabul edilirse koyun nufusunun 75 kisiden olustugu ortaya cikar Hane reisleri Iason Papuna Karayigit Sultanyar Eliazor Gogica Ioseb Lomina Maharebel gibi adlar tasiyordu Bu adlara ve bu kisilerin baba adlarindan hareketle Maniohi nin Gurcu ve Ermeni nufusu barindirdigi soylenebilir Bu deftere gore Maniohi de bugday arpa yonca tarimi ile aricilik yapiliyor kotun ve domuz besleniyordu Maniohi uzun sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan Rusya nin eline gecti Rus idaresinde koy Ardahan sancaginin okrug Ardahan kazasina ucastok bagliydi Bu kazanin sinirlari icindeki Tikani nahiyesinin markyaz merkez koylerinden biriydi 1886 yilindaki nufus tespitine gore Maniohi de 53 kisi yasiyordu Nufusun tamaminin Turk olarak kaydedilmis olmasi ve koyun nufusunun 1595 tarihine gore bie azalmis olmasi Osmanli doneminde demografik yapinin degistigini gostermektedir Bununla birlikte Birinci Dunya Savasi sirasinda Ardahan bolgesini gezen Gurcu arastirmaci Konstantine Martvileli koyde Musluman Gurculerin yasadigini belirtmistir Maniohi Birinci Dunya Savasi sonuna dogru bolgede Rus idaresinin sona ermesinin ardindan Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti sinirlari icinde kaldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin verdigi ultimatom uzerine Gurcu ordusunun cekilmesiyle koy yeniden Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Maniohi Turkiye ye birakildi Maniohi 1928 tarihli Ormanlica koy listesinde Manyok adiyla Kars vilayetinin Ardahan kazasina bagli bir koy olarak gecer 1992 yilinda Ardahan il olunca adi Uzunova olarak degismis olan Manyok bu ilin merkez ilcesine bagli bir koy haline gelmistir Zaman icinde Turkce yazilisi Manyok a مانیوق donusmus olan koyun adi yabanci kokten geldigi gerekcesiyle 1959 yilinda Uzunova biciminde degistirilmistir Uzunova da en az bir kilisenin varligi bilinmektedir Ancak bir koy kilisesi olan Maniohi Kilisesi nden geriye bir iz kalmamistir Birinci Dunya Savasi sirasinda Ardahan bolgesini gezen Gurcu arastirmaci Konstantine Martvileli ise koyde dort kilisenin var oldugunu ve geriye bu kiliselerin yikintilarinin kaldigini yazmistir CografyaKoy Ardahan il merkezine 26 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 312021 302020 372019 402018 432017 292016 282015 342014 352013 362012 392011 372010 362009 352008 412007 402000 631990 851985 88Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 12 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Merkez Uzunova Koy Nufusu Nufusune com 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 510 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2021 a b Ardahan kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2021 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Konstantine Martvileli 1917 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 760 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 529 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 303 ISBN 9789941478178 a b c d YerelNet org tr 5 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 Dis baglantilarUzunova Ardahan icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft