Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uçmag - Türk ve Altay mitolojisinde Cennet. Uçmağ (Uçmak, Ocmah, Uçmah) olarak da söylenir. Karşıtı Tamagdır. Burada Türkçe uçmak havalanmak, yükselmek kelimesi ile Soğdca Uştmaht cennet aynılaşarak uçmak şeklinde tek kelime oluşuyor ve Uştmaht biçimi kullanımdan kalkıyor. Ancak Uştmaht’ın anlamı Türkçe “uçmak” kelimesi üzerine taşınıyor. Böylece iki farklı kelime tek kelime oluyor. Bu hadisede ses yapılarının benzerliği, Türk milletinin kelimeyi fonetik algısı, Türkçeleştirme ve en az çaba kanununun etkisi düşünülebilir. Türk’ün tasavvuru ise burada en önemli unsurdur. Dili yapan ve kullanan halktır. Gök Tanrı’ya inanan Türk, cennete gitmek için “uçmak” gerektiğini düşünüyor. Hatta eski Türkler Şamanların atlarıyla uçup Tanrının yanına gidip geldiğine inanmaktadır. Eski Türkçede ölüm için kullanılan “kergek bolmak (Osman Nedim Tuna 1957)” şeklinin de “uçmak”la ilgili olduğu hatırlanırsa bu husus daha iyi anlaşılır. Ayrıca “ölmek” kelimesinin de asıl anlamının “yükselmek, havalanmak” olduğu ileri sürülmesi (Ahmet Bican Ercilasun 2006) bizi desteklemektedir. Uçmak kelimesi Türk kültür tarihinde bir dönem "Cennet" sözcüğünden çok daha fazla kullanılmıştır ve daha yaygındır. Yunus Emre'nin dizelerinde sık sık rastlanan bir kelimedir.
- Tutulmadı Yunus canı, geçti Tamu'dan, Uçmak'tan
- Yola düşüp Dost'a gider, ol aslına uyakmağa
Moğolca Oktargay (Oktarguy) sözü de cenneti veya cennet bahçelerini anlatmakta kullanılır.
Etimoloji
- Soğdca uştmāγ veya wştmāγ "cennet" sözcüğünden alıntıdır. Soğdca sözcük Avesta (Zend) dilinde aynı anlama gelen vahiştəm ahūm deyiminden alıntıdır.
- Eski Türkçe uştmaχ/uçmak cennet — Soğdca ˀwştmğ—Hristiyan ve Maniheist inançlarda cennet (≈ Orta Farsça vahişt a.a.) ~ Avesta vahişta- ahūm- “kusursuz-varoluş”, Zerdüşt inancında bir kavram.
Kaynakça
- ^ Türkçe Çalışmaları / Türk veya Türk Dilleri, Edebiyatı ve Tarihi İçin Uluslararası Süreli Yayın Cilt 4/4 Yaz 2009
Dış bağlantılar
- ERCİLASUN, Ahmet Bican 2006; “Türkçede Öl- Fiili Üzerine”, Makaleler (Dil-Tarih-Destan-Edebiyat), Akçağ Yayınları, Ankara.
- TUNA, Osman Nedim 1960; “Köktürk Yazıtlarında Ölüm Kavramı İle İlgili Kelimeler Ve Kergek Bol- Deyiminin İzahı” Bilimsel Bildiriler 1957, Ankara.
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucmag Turk ve Altay mitolojisinde Cennet Ucmag Ucmak Ocmah Ucmah olarak da soylenir Karsiti Tamagdir Burada Turkce ucmak havalanmak yukselmek kelimesi ile Sogdca Ustmaht cennet aynilasarak ucmak seklinde tek kelime olusuyor ve Ustmaht bicimi kullanimdan kalkiyor Ancak Ustmaht in anlami Turkce ucmak kelimesi uzerine tasiniyor Boylece iki farkli kelime tek kelime oluyor Bu hadisede ses yapilarinin benzerligi Turk milletinin kelimeyi fonetik algisi Turkcelestirme ve en az caba kanununun etkisi dusunulebilir Turk un tasavvuru ise burada en onemli unsurdur Dili yapan ve kullanan halktir Gok Tanri ya inanan Turk cennete gitmek icin ucmak gerektigini dusunuyor Hatta eski Turkler Samanlarin atlariyla ucup Tanrinin yanina gidip geldigine inanmaktadir Eski Turkcede olum icin kullanilan kergek bolmak Osman Nedim Tuna 1957 seklinin de ucmak la ilgili oldugu hatirlanirsa bu husus daha iyi anlasilir Ayrica olmek kelimesinin de asil anlaminin yukselmek havalanmak oldugu ileri surulmesi Ahmet Bican Ercilasun 2006 bizi desteklemektedir Ucmak kelimesi Turk kultur tarihinde bir donem Cennet sozcugunden cok daha fazla kullanilmistir ve daha yaygindir Yunus Emre nin dizelerinde sik sik rastlanan bir kelimedir Tutulmadi Yunus cani gecti Tamu dan Ucmak tan Yola dusup Dost a gider ol aslina uyakmaga Mogolca Oktargay Oktarguy sozu de cenneti veya cennet bahcelerini anlatmakta kullanilir EtimolojiSogdca ustmag veya wstmag cennet sozcugunden alintidir Sogdca sozcuk Avesta Zend dilinde ayni anlama gelen vahistem ahum deyiminden alintidir Eski Turkce ustmax ucmak cennet Sogdca ˀwstmg Hristiyan ve Maniheist inanclarda cennet Orta Farsca vahist a a Avesta vahista ahum kusursuz varolus Zerdust inancinda bir kavram Kaynakca Turkce Calismalari Turk veya Turk Dilleri Edebiyati ve Tarihi Icin Uluslararasi Sureli Yayin Cilt 4 4 Yaz 2009Dis baglantilarERCILASUN Ahmet Bican 2006 Turkcede Ol Fiili Uzerine Makaleler Dil Tarih Destan Edebiyat Akcag Yayinlari Ankara TUNA Osman Nedim 1960 Kokturk Yazitlarinda Olum Kavrami Ile Ilgili Kelimeler Ve Kergek Bol Deyiminin Izahi Bilimsel Bildiriler 1957 Ankara Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz