Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uçurtma deneyi, Benjamin Franklin tarafından önerilmiş ve sonrasında muhtemelen, oğlu yardımıyla hayata geçirilmiştir. Deneyin amacı şimşek ve elektriğin doğası hakkında bilinmeyen gerçekleri açıklamaktır.
Arka plan
1750'de, Denis Barbaret'in yazdığı tezle Bordeaux'da ödül almasıyla şimşeğin elektriksel doğası Fransa'da kamusal tartışma haline geldi; Barbaret sürtünmeyle elektriklenmeye benzer bir sebep sundu. Fizikçi Jacques de Romas de o sene benzer bir fikirle inceleme yazısı yazdı. Franklin 1749'in sonuna kadar şimşek ve elektrik arasında birçok benzerlik buldu. Jean-Antoine Nollet'un tahminleri konuyu Bordeaux'da 1749'da ödüllü soru haline getirdi. Daha sonrasında De Romas Franklin'inkinden bağımsız kendi elektrikli uçurtma önerisini savundu..
Paratoner deneyleri
1752'de, Franklin iletken bir telin bir ucunu Leyden kavanozuna (ilkel kapasitör) diğer ucunun şimşeğe bağlı olduğu bir deney sundu.
Benzer bir deney Mayıs 175'te Fransa'nın kuzeyindeki Marly-la-Ville'de
Franklin iletken tel kullanmanın tehlikelerini fark etmiş ve hemen uçurtma kullanmaya başlamıştır. Artan yükseklikten dolayı deney zeminde gerçekleştirilebilir hale gelmiş ve çarpılma ihtimalini düşürmüştür. Efsaneye göre, Franklin telin kendi tarafını yalıtkan olması için kuru bırakmış ve diğer kısımları iletkenliği korumak için ıslatmıştır. Leyden kavanozuna ve tele bağlı bir ev anahtarı aradaki bağlantıyı sağlamış ve Franklin Leyden kavanozunun şimşeğin elektriğini depolayacağını düşünmüştür. Uçurtma görünür şimşek tarafından çarpılmamıştı (öyle olsaydı, Franklin muhtemelen ölmüş olacaktır) ama Franklin uçurtma tellerinin birbirini ittiğini fark etti ve Leyden kavanozunun elektrik yüklendiği sonucuna vardı. Franklin elini anahtara yaklaştırınca ufak bir şok hissetmiştir, bunu da, şimşeğin anahtarı ve Leyden kavanozunu negatif yüklediği ve şimşeğin doğasında elektrik olduğunu söyleyerek açıklamıştır.
Franklin deneyin başarısız olmasından veya alay konusu olacağından korktuğu için deney esnasında yanında sadece oğlunu almıştır ve bulguları yayınlarken üçüncü şahıs ağzından yazmıştır.
De Romas uçurtma deneyinde öncü olduğunu iddia etmiştir. Başta Bordeaux Akademisi, sonrasında da Paris'teki Fransız Akademisi tarafından tanınmıştır.
Modern uyuşmazlıklar
Franklin'in deneyinin standart hesaplamaları çağdaşlarının araştırmaları ve incelemeleriyle çeliştiği Tom Tucker tarafından 2003'te gün yüzüne çıkarılmıştır. Tucker'a göre, Franklin deneyi gerçekleştiremedi ve tarif edilen uçurtma kendisinden beklenileni yapamayacak bir uçurtmadır. the kite as described is incapable of performing its alleged role.
Standart hesaplamalar hakkındaki diğer şüphe MythBusters televizyon dizisi tarafından incelenmiştir. Ekip Franklin'in deneyi gerçekten yapmış olsaydı ölümcül bir şekilde çarpılacağına dair kanıt bulmuştur. Yine de,deneyin bazı kısımları uygulanabilir olduğu doğrulanmıştır - özellikle, uçurtmanın yeterince ıslak iplerinin şimşekten elektrik enerjisini alıp yere iletebilecek olduğu..
Uçurtma deneyinin tehlikesinden dolayı bazı bölgelerde yasa dışıdır.
Kaynakça
- ^ Pierre Zweiacker (24 November 2011).
- ^ J. L. Heilbron (1979).
- ^ a b Jessica Riskin (15 December 2002).
- ^ Vladimir A. Rakov; Martin A. Uman (8 January 2007).
- ^ An article 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . about Franklin and the experiment
- ^ Carl Van Doren's account of the experiment 20 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., based on Franklin's recounting
- ^ "Bolt of Fate by Tom Tucker Public Affairs books 2003". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2016.
- ^ "Benjamin Franklin "faked kite experiment" Sunday Telegraph 1 June 2003". 17 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2016.
- ^ Mythbusters.
- ^ "St. Louis, Missouri, Code of Ordinances: Chapter 15.155 - KITES" 14 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
Dış bağlantılar
- Philosophical Transactions: A Letter of Benjamin Franklin, Esq; to Mr. Peter Collinson, F. R. S. concerning an Electrical Kite. Phil. Trans. 1751–1752 47, 565–567; (PDF) 12 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.pbs.org/benfranklin/shocking/ 1 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucurtma deneyi Benjamin Franklin tarafindan onerilmis ve sonrasinda muhtemelen oglu yardimiyla hayata gecirilmistir Deneyin amaci simsek ve elektrigin dogasi hakkinda bilinmeyen gercekleri aciklamaktir tarafindan Franklin in ucurtma deneyi artistik bir yorumla resmedilmistir Arka plan1750 de Denis Barbaret in yazdigi tezle Bordeaux da odul almasiyla simsegin elektriksel dogasi Fransa da kamusal tartisma haline geldi Barbaret surtunmeyle elektriklenmeye benzer bir sebep sundu Fizikci Jacques de Romas de o sene benzer bir fikirle inceleme yazisi yazdi Franklin 1749 in sonuna kadar simsek ve elektrik arasinda bircok benzerlik buldu Jean Antoine Nollet un tahminleri konuyu Bordeaux da 1749 da odullu soru haline getirdi Daha sonrasinda De Romas Franklin inkinden bagimsiz kendi elektrikli ucurtma onerisini savundu Paratoner deneyleri1752 de Franklin iletken bir telin bir ucunu Leyden kavanozuna ilkel kapasitor diger ucunun simsege bagli oldugu bir deney sundu Benzer bir deney Mayis 175 te Fransa nin kuzeyindeki Marly la Ville de Thomas Francois Dalibard tarafindan gerceklestirilmistir Deneyi taklit etmeye calisan Georg Wilhelm Richmann Saint Petersburg da Agustos 1753 te olmustur maruz kaldigi dusunulmektedir Franklin kendi soyledigine gore Haziran 1752 de deneyin yapmistir soylenenlere gore Philadelphia daki Hristiyan Kilisesinin catisinda gerceklestirmistir Yine de deneyin yapilip yapilmadigina dair supheler vardir BEP Franklin and Elektrik c 1860 adiyla 1860 tan 1890 a kadar 10 dalarlik banknotlara resmini basmistir Franklin iletken tel kullanmanin tehlikelerini fark etmis ve hemen ucurtma kullanmaya baslamistir Artan yukseklikten dolayi deney zeminde gerceklestirilebilir hale gelmis ve carpilma ihtimalini dusurmustur Efsaneye gore Franklin telin kendi tarafini yalitkan olmasi icin kuru birakmis ve diger kisimlari iletkenligi korumak icin islatmistir Leyden kavanozuna ve tele bagli bir ev anahtari aradaki baglantiyi saglamis ve Franklin Leyden kavanozunun simsegin elektrigini depolayacagini dusunmustur Ucurtma gorunur simsek tarafindan carpilmamisti oyle olsaydi Franklin muhtemelen olmus olacaktir ama Franklin ucurtma tellerinin birbirini ittigini fark etti ve Leyden kavanozunun elektrik yuklendigi sonucuna vardi Franklin elini anahtara yaklastirinca ufak bir sok hissetmistir bunu da simsegin anahtari ve Leyden kavanozunu negatif yukledigi ve simsegin dogasinda elektrik oldugunu soyleyerek aciklamistir Franklin deneyin basarisiz olmasindan veya alay konusu olacagindan korktugu icin deney esnasinda yaninda sadece oglunu almistir ve bulgulari yayinlarken ucuncu sahis agzindan yazmistir De Romas ucurtma deneyinde oncu oldugunu iddia etmistir Basta Bordeaux Akademisi sonrasinda da Paris teki Fransiz Akademisi tarafindan taninmistir Modern uyusmazliklarFranklin in deneyinin standart hesaplamalari cagdaslarinin arastirmalari ve incelemeleriyle celistigi Tom Tucker tarafindan 2003 te gun yuzune cikarilmistir Tucker a gore Franklin deneyi gerceklestiremedi ve tarif edilen ucurtma kendisinden beklenileni yapamayacak bir ucurtmadir the kite as described is incapable of performing its alleged role Standart hesaplamalar hakkindaki diger suphe MythBusters televizyon dizisi tarafindan incelenmistir Ekip Franklin in deneyi gercekten yapmis olsaydi olumcul bir sekilde carpilacagina dair kanit bulmustur Yine de deneyin bazi kisimlari uygulanabilir oldugu dogrulanmistir ozellikle ucurtmanin yeterince islak iplerinin simsekten elektrik enerjisini alip yere iletebilecek oldugu Ucurtma deneyinin tehlikesinden dolayi bazi bolgelerde yasa disidir Kaynakca Pierre Zweiacker 24 November 2011 J L Heilbron 1979 a b Jessica Riskin 15 December 2002 Vladimir A Rakov Martin A Uman 8 January 2007 An article 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde about Franklin and the experiment Carl Van Doren s account of the experiment 20 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde based on Franklin s recounting Bolt of Fate by Tom Tucker Public Affairs books 2003 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2016 Benjamin Franklin faked kite experiment Sunday Telegraph 1 June 2003 17 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2016 Mythbusters St Louis Missouri Code of Ordinances Chapter 15 155 KITES 14 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarPhilosophical Transactions A Letter of Benjamin Franklin Esq to Mr Peter Collinson F R S concerning an Electrical Kite Phil Trans 1751 1752 47 565 567 PDF 12 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www pbs org benfranklin shocking 1 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde