Benjamin Franklin (17 Ocak 1706, Boston - 17 Nisan 1790,Philadelphia), Amerikalı yayımcı, yazar, mucit, filozof, bilim insanı, siyasetçi ve diplomattır. Döneminin önde gelen entelektüelleri arasında yer alan Franklin, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kurucu Babalarından biri, Bağımsızlık Bildirgesi'nin hazırlayıcısı ve imzacısı ve ilk posta genel müdürüydü.
Benjamin Franklin | |
---|---|
6. Pensilvanya Yüksek Yürütme Konseyi Başkanı | |
Görev süresi 18 Ekim 1785 - 5 Kasım 1788 | |
Yardımcı | Charles Biddle Thomas Mifflin |
Yerine geldiği | John Dickinson |
Yerine gelen | Thomas Mifflin |
Amerika Birleşik Devletleri Fransa Büyükelçisi | |
Görev süresi 14 Eylül 1778 - 17 Mayıs 1785 Arthur Lee Silas Deane John Adams ile birlikte | |
Yerine geldiği | Yeni ofis |
Yerine gelen | Thomas Jefferson |
Amerika Birleşik Devletleri İsveç Büyükelçisi | |
Görev süresi 28 Eylül 1782 - 3 Nisan 1783 | |
Yerine geldiği | Yeni ofis |
Yerine gelen | Jonathan Russell |
1. Amerika Birleşik Devletleri Posta Bakanı | |
Görev süresi 26 Temmuz 1775 - 7 Kasım 1776 | |
Yerine geldiği | Yeni ofis |
Yerine gelen | Richard Bache |
23. Pensilvanya Meclisi Başkanı | |
Görev süresi Mayıs 1764 - Ekim 1764 | |
Yerine geldiği | Isaac Norris |
Yerine gelen | Isaac Norris |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 17 Ocak 1706 Boston, ABD |
Ölüm | 17 Nisan 1790 (84 yaşında) Philadelphia, ABD |
Milliyeti | Amerikalı |
Partisi | Bağımsız |
Evlilik(ler) | Deborah Read |
Çocuk(lar) | Francis Folger Franklin |
Mesleği | Bilim insanı · yazar · siyasetçi |
Dini | Deizm |
İmzası |
Bir bilim insanı olarak, elektrik üzerine yaptığı çalışmalar ve Gulf Stream akıntısını haritalandırıp isimlendirmesiyle Amerikan Aydınlanması ve fizik tarihinde önemli bir figür olmuştur. Bir mucit olarak, paratoner, bifokaller ve Franklin sobası ile tanınır. Library Company of Philadelphia'yı, Philadelphia'nın ilk itfaiyesini ve Pennsylvania Üniversitesi de dahil olmak üzere birçok sivil kuruluş kurdu. Benjamin Franklin, kolonilerin birliği için yürüttüğü kampanyalar seyesinde“İlk Amerikalı” ünvanını kazanmıştır. Aynı zamanda ABD'nin Fransa'daki ilk büyükelçisi olarak görev yaparak büyümekte olan Amerikan ulusuna dair bir örnek teşkil etmiştir. Franklin, Amerikan etik değerlerini; tasarruf, çalışkanlık, eğitim, toplum ruhu, kendi kendini yöneten kurumlar ve hem siyasi hem de dini otoriterliğe karşı çıkma gibi pratik değerlerin Aydınlanma’nın bilimsel ve hoşgörülü değerleri ile evliliği olarak tanımlamada temel bir rol oynadı. Franklin, "çağının en başarılı Amerikalısı ve Amerika'nın dönüşeceği toplum tipini icat etmede en etkili kişi" olarak adlandırılmıştır.
Yaşamı
17 çocuklu bir sabun ve mum imalatçısının 10. oğlu olarak dünyaya geldi. 10 yaşında okulu bıraktı. 12 yaşındayken basımevi yöneten ve liberal bir gazete yayınlayan ağabeyi James'in yanına çırak olarak girdi. Basımcılık mesleğini öğrendi ve edebiyat çalışmalarına başladı. İlk yazıları burada, The New-England Courant'da yayınlandı. 1730'da Philadelphia'da bir basımevi ve gazete kurdu. Poor Richard’s Almanac'ı (Fakir Richard'ın Almanak'ı) yayınlamaya başladı. 1732-1757 yılları arasında yönetmenliğini yaptığı Almanac'da Richard Sounders imzasıyla yazılar yazdı. Siyaset, felsefe, bilim, iş ilişkileri gibi konuların tartışıldığı Junto adlı bir kulüp; kütüphane, hastane ve yangına karşı sigorta şirketi kurdu. Basımevlerini çoğalttı.
Franklin, 1736 yılında Amerika'nın ilk gönüllü itfaiye şirketlerini kurdu. Aynı yıl Philadelphia meclis sekreteri oldu. Franklin, kamu işleri için gittikçe daha fazla endişe etmeye başladı. 1743 yılında 4. Akademisi'ni açtı ve 13 Kasım 1749'da akademi başkanlığına atandı. 1750'de Pensilvanya meclisine seçildi, arazi vergisine karşı olan büyük ailelerle mücadele etti. İngiliz Amerikası postalarının genel müdürlüğüne getirildi. Posta servisinde çeşitli düzenlemeler yaptı. Özellikle elektrik olaylarıyla ilgili araştırmalar yapan Franklin, elektrik yüklerindeki artı ve eksi uçlarını keşfetti ve elektrik yükünün korunumu ilkesini ortaya attı. Fırtınalı bir havada uçurtma uçurarak gerçekleştirdiği deneyi sonunda şimşeğin elektriksel bir olay olduğunu keşfetti. Elektrikten etkilenmeleri sebebiyle kendisinin kurtulmasına rağmen iki yardımcısının öldüğü bu deneyden yola çıkarak paratoner'i keşfetti, güneş ışığından daha fazla yararlanmak için saat uygulamasını başlattı.
1757'de Kuzey Amerika Sömürgeler isyanının başlangıcında sömürgelerde yaşayanlar Franklin'i, şikayetlerini Londra'ya iletmekle; 1765'te de damga resmi kanununa karşı itirazları 'e bildirmekle görevlendirdi. 1772'de Massachusetts Valisi Hutchinson'un sömürge halkına karşı hakaretlerle dolu mektuplarını ele geçirerek yayınladı. Sömürge halkı karşısındaki itibarı arttı. Amerika Birleşik Devletleri Kongresi'ne milletvekili seçildi. 1776'da Thomas Jefferson ve John Adams ile birlikte bağımsızlık bildirgesini hazırladı. Eylül 1776'da kongre, ekonomik ve askeri yardım istemek üzere aralarında Franklin'in de bulunduğu üç kişilik bir komisyonu Fransa'ya gönderdi. Franklin, Fransız dışişleri bakanı Charles Gravier ile görüşmelerinde çok başarılı oldu. 1775-1783 Amerikan Bağımsızlık Savaşı sonunda İngiltere ile barış görüşmelerini sürdürmek üzere seçilen diplomatlardan birisi olarak İngiltere'ye gitti. İngiltere ile barış antlaşmasının imzalanmasından sonra 1785'te Amerika'ya döndü. 1787'de Philadelphia Anayasa Kurultayının çalışmalarına katıldı. Bir müddet sonra da öldü. Onun renkli yaşamı, bilimsel ve politik başarıları Amerika'nın en etkili Kurucu Babaları olarak, Franklin para ve onur gördü; savaş gemileri; birçok şehir, ilçe, eğitim kurumları, namesakes bir isim ve şirketler ve ölümünden sonra en fazla iki yüzyıl, sayısız kültürel referanslara onun adı verildi.
Masonluk yılları
Benjamin Franklin, 1730 yılında Philadelphia'da St. Johns Locası'na katıldı, 1732'de Pennsylvania Kolonisi Büyük Locası'nın Büyük İkinci Nazırı oluşundan iki yıl sonra Haziran 1734'te de Pennsylvania Bölge Büyük Locası'na Büyük Üstat olarak seçildi. Aynı yıl, James Anderson'ın "Hür Masonların Anayasaları" adlı eserinin yeniden basımı olan Amerika'daki ilk Mason kitabının editörlüğünü yaptı ve yayınladı. 1735'ten 1738'e kadar Philadelphia'daki Aziz John Locası'nın sekreterliğini yaptı.
1734 ve 1735 yıllarında inşa edilen Philadelphia Devlet Başkanlığı ve Özgürlük Hol'ü Benjamin Franklin'in Büyük Üstatlık dönemine rast gelmektedir. Benjamin Franklin, 1752 yılında Philadelphia Büyük Loca binasının inşaatını başlattı ve üç yıl sonra yapının tamamlanmasıyla 1755 yılında, Amerika'daki ilk masonik bina olarak sayılan 'nın tahsis merasimini düzenledi. Bir dönem Benjamin Franklin'in oğlu da Büyük Sekreter görevinde bulunmuştur.
Müzik çabaları
Franklin, keman ve gitar çalabilen biriydi. Kendi icat ettiği cam armonikayı ve onun birçok geliştirilmiş sürümlerini çalardı.
Satranç
Franklin hevesli bir satranç oyuncusuydu. Aralık 1786'da Columbian Magazine'de yayımlanan "Satranç Ahlakı" başlıklı makalesi, Amerika'da satranç üzerine bilinen ikinci yazıdır. Satrancı öven ve oyun için bir davranış kuralları öngören bu makale geniş çapta yeniden basılmış ve tercüme edilmiştir. O ve bir arkadaşı satrancı, her ikisinin de öğrenmekte olduğu İtalyanca dilini öğrenmek için bir araç olarak kullandılar; aralarındaki her oyunun galibi, bir sonraki buluşmalarından önce kaybeden tarafından yerine getirilmek üzere, İtalyanca gramerin ezberlenmesi gereken bölümleri gibi bir görev verme hakkına sahipti.
Franklin, satranç oyununun Amerika'dakinden çok daha iyi yerleşmiş olduğu İngiltere'de memur ve diplomat olarak geçirdiği uzun yıllar boyunca daha güçlü rakiplere karşı daha sık satranç oynayabildi. Bu dönemde daha deneyimli oyuncularla karşılaşarak oyun standardını geliştirebildi. Londra'daki Old Slaughter's Coffee House'a satranç oynamak ve sosyalleşmek için düzenli olarak gitti ve birçok önemli kişisel bağlantı kurdu. Paris'teyken, hem ziyaretçi hem de daha sonra büyükelçi olarak, Fransa'nın en güçlü oyuncularının düzenli buluşma yeri haline getirdiği ünlü Café de la Régence'i ziyaret etti. Oyunlarına dair hiçbir kayıt günümüze ulaşmamıştır, bu nedenle modern anlamda oyun gücünü tespit etmek mümkün değildir.
Franklin 1999 yılında ABD Satranç Onur Listesi'ne alınmıştır. ABD'nin en eski ikinci satranç kulübü olan Philadelphia'daki Franklin Mercantile Satranç Kulübü onun onuruna kurulmuştur.
Vejetaryenizm
Franklin bir matbaada çıraklık yaptığı gençliğinde, ilk vejetaryen savunucularından Thomas Tryon'un bir kitabıyla karşılaştıktan sonra vejetaryen olmuştur. Buna ek olarak, Benjamin Lay ve John Woolman gibi sömürge Pennsylvania'sının önde gelen vejetaryen Quaker'larının savunduğu ahlaki argümanlara da aşinadır. Onun vejetaryenlik nedenleri sağlık, etik ve ekonomiye dayanıyordu:
16 yaşlarındayken, Tryon adında biri tarafından yazılmış ve bitkisel beslenmeyi öneren bir kitapla karşılaştım. Bunu yapmaya karar verdim... [Et yemeyerek [ağabeyimin] bana ödediğinin yarısını tasarruf edebileceğimi fark ettim. Bu, kitap satın almak için ek bir fondu: ama bunun başka bir avantajı daha vardı ... Yeme ve içmede genellikle ölçülü olmanın getirdiği daha fazla zihin açıklığı ve daha hızlı kavrayış sayesinde daha fazla ilerleme kaydettim."
Franklin ayrıca et tüketimini "sebepsiz cinayet" olarak ilan etmiştir. Bu inançlarına rağmen, Boston'dan hareket eden bir teknede kızarmış morina balığının cazibesine kapıldıktan sonra balık yemeye başlamış, balığın midesinde başka balık olduğunu gözlemleyerek hayvanları yemeyi meşru görmeye başlamıştır. Yine de bu argümandaki hatalı etiğin farkına vardı ve ara sıra vejetaryen olmaya devam edecekti. Güney Doğu Asya'daki bir İspanyol misyoner olan Domingo Fernández Navarrete'nin yazılarından öğrendiği tofu onu "heyecanlandırmıştı". Franklin, önde gelen Amerikalı botanikçi John Bartram'a bir soya fasulyesi örneği göndermiş ve daha önce İngiliz diplomat ve Çin ticareti uzmanı James Flint'e tofunun nasıl yapıldığını soran bir mektup yazmıştı, yazışmalarının İngilizcede "tofu" kelimesinin belgelenmiş ilk kullanımı olduğuna inanılıyordu.
Buluşları ve bilimsel çalışmaları
Franklin'in birçok buluşu oldu. Bunlar; yıldırımsavar (paratoner), cam armonika, , . Posta müdürü yardımcısı olarak, Franklin Kuzey Atlantik Okyanusu'na ilgi duydu. Franklin 1768 yılında posta işleri için ortalama bir tüccar gemisi aldı ama İngiltere'den New York'a ulaşmak için paketlerin birkaç haftalık deniz seyahati geçirmesi gerektiğinden posta işleri gecikmeli yapılıyordu. Newport, Rhode Island'a ulaşabildi. Yani paketleri yerine ulaştırabilmişti.
1743 yılında Franklin bilimle ilgilenen erkeklere kendi buluşları hakkında ve teoriler ile bilgilerde yardımcı olmak için Amerikan Felsefe Derneği'ni kurdu. O elektrik araştırmaları ve diğer bilimsel araştırmaları ile birlikte hayatının geri kalan kısmı için, siyasetin ve para kazanmanın onu işgal edeceğini anladı. Franklin enerjilerin pozitif ve negatif olarak ikiye ayrıldığını fark etti. Ayrıca yıldırımın elektrikten oluştuğunu keşfetti. Franklin elektrikle ilgili deneylerinden dolayı yıldırımsavarı buldu.
Oşinografi bulguları
Yaşlanmakta olan Franklin, 1786 yılında, Felsefe Topluluğu'nun, Transactions isimli dergisinde yayımlanan Denizcilik Gözlemleri'nde tüm oşinografi bulgularını topladı. Yayında deniz demirleri, katamaran gövdeleri, su geçirmez kompartımanlar, gemi güvertesi paratonerleri ve fırtınalı havada dengeli duracak çorba kasesi tasarımlarına yer verildi.
İngilizce için alfabe reformu önerisi
1768'de Londra'dayken İngilizcenin yazılışıyla okunuşu arasındaki ayrıma son vermek için yeni bir alfabe icat etti. Franklin, İngiliz alfabesinden altı harf (c, j, q, w, x ve y) çıkardı ve alfabeye altı yeni harf ekledi. İngilizcenin fonetiğine uygun yazım kuralları geliştirdi. Franklin alfabesinin kullanımı hiçbir zaman resmiyet kazanmadı.
Ölümü
Franklin, 17 Nisan 1790 tarihinde, 84 yaşında öldü. Cenazesine yaklaşık 20.000 kişinin katıldığı söyleniyor. Ölümü Dr. John Jones tarafından şöyle açıklanmıştır:
"Ne zaman ağrı ve nefes darlığı başlarsa ve akciğerlerinde bir , aniden tüm umut ve gururunu kaybediyordu. Yine de epeyce gücü vardı; ama solunum organları yavaş yavaş gördüğü baskıya dayanamadı. 17 Nisan 1790 tarihinde bir gece vakti usulca, Franklin'in seksen dört yıl ve üç aylık ömrü sona erdi."
Franklin miras olarak Boston ve Philadelphia şehirlerine biner poundluk para bırakmıştı. Ancak ölümünden sonra 200 yıl boyunca bu paraya herhangi bir şekilde dokunulmamasını ve faizde bekletilmesini şart koşmuştur. 1990'larda Boston ve Philadelphia için bırakılan para milyonlarca dolara ulaşmıştır.
Sergiler
"The Princess and the Patriot: Ekaterina Dashkova, Benjamin Franklin and the Age of Enlightenment" sergisi Şubat 2006'da başlayıp Aralık 2006'da bitti. Benjamin Franklin ve yalnızca bir kez, Paris'te 1781 yılında bir araya geldi. Franklin 75 ve Daşkova 37 yaşında idi. Franklin ve tek kadın 'na katılan ilk kadın olması için Daşkova'yı davet etti. Daha sonra, Daşkova'yı Rus Bilimler Akademisi'ne ilk üye yaptı.
Kaynakça
- Genel
- Autobiography, Poor Richard, & Later Writings (JA Leo Lemay, ed.) (Library of America, 1987 one-volume, 2005 two-volume)
- Benjamin Franklin Reader edited by Walter Isaacson (2003), Houston, Alan, ed. Franklin: The Autobiography and other Writings on Politics, Economics, and Virtue. Cambridge U. Press, 2004. 371 pp.
- Ketcham, Ralph, ed. The Political Thought of Benjamin Franklin. (1965, reprinted 2003). 459 pp.
- Leonard Labaree, et al., eds., The Papers of Benjamin Franklin, 37 vols. to date (1959-2006), definitive edition, through 1783.
- This massive collection of BF's writings, and letters to him, is available in large academic libraries. It is most useful for detailed research on specific topics. The complete text of all the documents are online and searchable; The Index is also online.
- The Way to Wealth. Applewood Books; November 1986.
- The Autobiography of Benjamin Franklin. Dover Pubns; June 7, 1996.
- Poor Richard's Almanack. Peter Pauper Press; November 1983.
- Poor Richard Improved by Benjamin Franklin (1751)
- Writings.
- On Marriage
- Satires and Bagatelles
- A Dissertation on Liberty and Necessity, Pleasure and Pain
- Fart Proudly: Writings of Benjamin Franklin You Never Read in School. Carl Japikse, Ed. Frog Ltd.; Reprint ed. May, 2003.
- Heroes of America Benjamin Franklin
- Isaacson, Walter (2003). Benjamin Franklin: An American Life. New York: Simon & Schuster. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.
- Özel
- ^ Engber, Daniel (2006).What's Benjamin Franklin's Birthday? 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Morris, Richard B. (Richard Brandon) (1973). Seven who shaped our destiny; the Founding Fathers as revolutionaries. Internet Archive. New York, Harper & Row. ISBN .
- ^ . The Franklin Institute. 5 Mart 2007. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Burt, Nathaniel (27 Ekim 1999). The Perennial Philadelphians: The Anatomy of an American Aristocracy (İngilizce). University of Pennsylvania Press. ISBN .
- ^ a b Isaacson, Walter (4 Mayıs 2004). Benjamin Franklin: An American Life (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN . 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Brands, H. W. (26 Mayıs 2010). The First American: The Life and Times of Benjamin Franklin (İngilizce). Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN . 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Isaacson, 2003, s. 32
- ^ a b Franklin's Kite. 9 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Museum of Science, Boston.
- ^ a b . freemasonry.bcy.ca. 8 Mart 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ a b (PDF). 26 Nisan 2009. 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Gigliotti, Gilbert L. (2004). "An Edition and Translation of Louis Rou's "A Prospect of Chess-Play and Chess-Players"". Modern Language Studies. 34 (1/2): 9-15. doi:10.2307/4150052. ISSN 0047-7729. 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Hooper, David; Whyld, Kenneth (1996). The Oxford Companion to Chess (İngilizce). Oxford University Press. ISBN . 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Franklin, Benjamin 1706-1790; MacDonald, William (26 Ekim 2022). Memoirs of the Life & Writings of Benjamin Franklin (İngilizce). Creative Media Partners, LLC. ISBN . 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Price, Bill (29 Temmuz 2015). The History of Chess in Fifty Moves (İngilizce). Apple Press Publishing. ISBN . 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ WRITER, David Murrell, STAFF (21 Nisan 2017). . inquirer.com (İngilizce). 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . www.vrg.org. 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Franklin, Benjamin; Pine, Frank Woodworth [Editor; Smith, E. Boyd (Elmer Boyd). Autobiography of Benjamin Franklin. Project Gutenberg.
- ^ . www.humanedecisions.com. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Guzman, Camille Lamb. . Miami New Times (İngilizce). 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ . Real Time Communications World (İngilizce). 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ Shurtleff, William; Aoyagi, Akiko (Mayıs 2013). History of Tofu and Tofu Products (965 CE to 2013) (İngilizce). Soyinfo Center. ISBN . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.
- ^ "vandoren"
- ^ "Benjamin Franklin (1706-1790).". 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2009.
- ^ Franklin, Benjamin. A Reformed Mode of Spelling. İçinde: Political, Miscellaneous, and Philosophical Pieces, ss. 467-478. Londra, 1779.
- ^ Benjamin Franklin's Phonetic Alphabet. 5 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Omniglot.com.
- ^ Sparks, pp 529-530.
- ^ David S. Kidder & Noah D. Oppenheim, Entelektüelin Kutsal Kitabı, Maya yayınları, s.207.
Dış bağlantılar
- Vikisöz'de Benjamin Franklin ile ilgili sözler mevcuttur.
- Wikimedia Commons'ta Benjamin Franklin ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Benjamin Franklin 17 Ocak 1706 Boston 17 Nisan 1790 Philadelphia Amerikali yayimci yazar mucit filozof bilim insani siyasetci ve diplomattir Doneminin onde gelen entelektuelleri arasinda yer alan Franklin Amerika Birlesik Devletleri nin Kurucu Babalarindan biri Bagimsizlik Bildirgesi nin hazirlayicisi ve imzacisi ve ilk posta genel muduruydu Benjamin Franklin6 Pensilvanya Yuksek Yurutme Konseyi BaskaniGorev suresi 18 Ekim 1785 5 Kasim 1788Yardimci Charles Biddle Thomas MifflinYerine geldigi John DickinsonYerine gelen Thomas MifflinAmerika Birlesik Devletleri Fransa BuyukelcisiGorev suresi 14 Eylul 1778 17 Mayis 1785 Arthur Lee Silas Deane John Adams ile birlikteYerine geldigi Yeni ofisYerine gelen Thomas JeffersonAmerika Birlesik Devletleri Isvec BuyukelcisiGorev suresi 28 Eylul 1782 3 Nisan 1783Yerine geldigi Yeni ofisYerine gelen Jonathan Russell1 Amerika Birlesik Devletleri Posta BakaniGorev suresi 26 Temmuz 1775 7 Kasim 1776Yerine geldigi Yeni ofisYerine gelen Richard Bache23 Pensilvanya Meclisi BaskaniGorev suresi Mayis 1764 Ekim 1764Yerine geldigi Isaac NorrisYerine gelen Isaac NorrisKisisel bilgilerDogum 17 Ocak 1706 1706 01 17 Boston ABDOlum 17 Nisan 1790 84 yasinda Philadelphia ABDMilliyeti AmerikaliPartisi BagimsizEvlilik ler Deborah ReadCocuk lar Francis Folger FranklinMeslegi Bilim insani yazar siyasetciDini DeizmImzasi Bir bilim insani olarak elektrik uzerine yaptigi calismalar ve Gulf Stream akintisini haritalandirip isimlendirmesiyle Amerikan Aydinlanmasi ve fizik tarihinde onemli bir figur olmustur Bir mucit olarak paratoner bifokaller ve Franklin sobasi ile taninir Library Company of Philadelphia yi Philadelphia nin ilk itfaiyesini ve Pennsylvania Universitesi de dahil olmak uzere bircok sivil kurulus kurdu Benjamin Franklin kolonilerin birligi icin yuruttugu kampanyalar seyesinde Ilk Amerikali unvanini kazanmistir Ayni zamanda ABD nin Fransa daki ilk buyukelcisi olarak gorev yaparak buyumekte olan Amerikan ulusuna dair bir ornek teskil etmistir Franklin Amerikan etik degerlerini tasarruf caliskanlik egitim toplum ruhu kendi kendini yoneten kurumlar ve hem siyasi hem de dini otoriterlige karsi cikma gibi pratik degerlerin Aydinlanma nin bilimsel ve hosgorulu degerleri ile evliligi olarak tanimlamada temel bir rol oynadi Franklin caginin en basarili Amerikalisi ve Amerika nin donusecegi toplum tipini icat etmede en etkili kisi olarak adlandirilmistir Yasami17 cocuklu bir sabun ve mum imalatcisinin 10 oglu olarak dunyaya geldi 10 yasinda okulu birakti 12 yasindayken basimevi yoneten ve liberal bir gazete yayinlayan agabeyi James in yanina cirak olarak girdi Basimcilik meslegini ogrendi ve edebiyat calismalarina basladi Ilk yazilari burada The New England Courant da yayinlandi 1730 da Philadelphia da bir basimevi ve gazete kurdu Poor Richard s Almanac i Fakir Richard in Almanak i yayinlamaya basladi 1732 1757 yillari arasinda yonetmenligini yaptigi Almanac da Richard Sounders imzasiyla yazilar yazdi Siyaset felsefe bilim is iliskileri gibi konularin tartisildigi Junto adli bir kulup kutuphane hastane ve yangina karsi sigorta sirketi kurdu Basimevlerini cogaltti Ucurtma deneyi ile ilgili bir tasvir Franklin 1736 yilinda Amerika nin ilk gonullu itfaiye sirketlerini kurdu Ayni yil Philadelphia meclis sekreteri oldu Franklin kamu isleri icin gittikce daha fazla endise etmeye basladi 1743 yilinda 4 Akademisi ni acti ve 13 Kasim 1749 da akademi baskanligina atandi 1750 de Pensilvanya meclisine secildi arazi vergisine karsi olan buyuk ailelerle mucadele etti Ingiliz Amerikasi postalarinin genel mudurlugune getirildi Posta servisinde cesitli duzenlemeler yapti Ozellikle elektrik olaylariyla ilgili arastirmalar yapan Franklin elektrik yuklerindeki arti ve eksi uclarini kesfetti ve elektrik yukunun korunumu ilkesini ortaya atti Firtinali bir havada ucurtma ucurarak gerceklestirdigi deneyi sonunda simsegin elektriksel bir olay oldugunu kesfetti Elektrikten etkilenmeleri sebebiyle kendisinin kurtulmasina ragmen iki yardimcisinin oldugu bu deneyden yola cikarak paratoner i kesfetti gunes isigindan daha fazla yararlanmak icin saat uygulamasini baslatti 1757 de Kuzey Amerika Somurgeler isyaninin baslangicinda somurgelerde yasayanlar Franklin i sikayetlerini Londra ya iletmekle 1765 te de damga resmi kanununa karsi itirazlari e bildirmekle gorevlendirdi 1772 de Massachusetts Valisi Hutchinson un somurge halkina karsi hakaretlerle dolu mektuplarini ele gecirerek yayinladi Somurge halki karsisindaki itibari artti Amerika Birlesik Devletleri Kongresi ne milletvekili secildi 1776 da Thomas Jefferson ve John Adams ile birlikte bagimsizlik bildirgesini hazirladi Eylul 1776 da kongre ekonomik ve askeri yardim istemek uzere aralarinda Franklin in de bulundugu uc kisilik bir komisyonu Fransa ya gonderdi Franklin Fransiz disisleri bakani Charles Gravier ile gorusmelerinde cok basarili oldu 1775 1783 Amerikan Bagimsizlik Savasi sonunda Ingiltere ile baris gorusmelerini surdurmek uzere secilen diplomatlardan birisi olarak Ingiltere ye gitti Ingiltere ile baris antlasmasinin imzalanmasindan sonra 1785 te Amerika ya dondu 1787 de Philadelphia Anayasa Kurultayinin calismalarina katildi Bir muddet sonra da oldu Onun renkli yasami bilimsel ve politik basarilari Amerika nin en etkili Kurucu Babalari olarak Franklin para ve onur gordu savas gemileri bircok sehir ilce egitim kurumlari namesakes bir isim ve sirketler ve olumunden sonra en fazla iki yuzyil sayisiz kulturel referanslara onun adi verildi Masonluk yillari Benjamin Franklin 1730 yilinda Philadelphia da St Johns Locasi na katildi 1732 de Pennsylvania Kolonisi Buyuk Locasi nin Buyuk Ikinci Naziri olusundan iki yil sonra Haziran 1734 te de Pennsylvania Bolge Buyuk Locasi na Buyuk Ustat olarak secildi Ayni yil James Anderson in Hur Masonlarin Anayasalari adli eserinin yeniden basimi olan Amerika daki ilk Mason kitabinin editorlugunu yapti ve yayinladi 1735 ten 1738 e kadar Philadelphia daki Aziz John Locasi nin sekreterligini yapti 1734 ve 1735 yillarinda insa edilen Philadelphia Devlet Baskanligi ve Ozgurluk Hol u Benjamin Franklin in Buyuk Ustatlik donemine rast gelmektedir Benjamin Franklin 1752 yilinda Philadelphia Buyuk Loca binasinin insaatini baslatti ve uc yil sonra yapinin tamamlanmasiyla 1755 yilinda Amerika daki ilk masonik bina olarak sayilan nin tahsis merasimini duzenledi Bir donem Benjamin Franklin in oglu da Buyuk Sekreter gorevinde bulunmustur Muzik cabalari Franklin keman ve gitar calabilen biriydi Kendi icat ettigi cam armonikayi ve onun bircok gelistirilmis surumlerini calardi Satranc Franklin hevesli bir satranc oyuncusuydu Aralik 1786 da Columbian Magazine de yayimlanan Satranc Ahlaki baslikli makalesi Amerika da satranc uzerine bilinen ikinci yazidir Satranci oven ve oyun icin bir davranis kurallari ongoren bu makale genis capta yeniden basilmis ve tercume edilmistir O ve bir arkadasi satranci her ikisinin de ogrenmekte oldugu Italyanca dilini ogrenmek icin bir arac olarak kullandilar aralarindaki her oyunun galibi bir sonraki bulusmalarindan once kaybeden tarafindan yerine getirilmek uzere Italyanca gramerin ezberlenmesi gereken bolumleri gibi bir gorev verme hakkina sahipti Franklin satranc oyununun Amerika dakinden cok daha iyi yerlesmis oldugu Ingiltere de memur ve diplomat olarak gecirdigi uzun yillar boyunca daha guclu rakiplere karsi daha sik satranc oynayabildi Bu donemde daha deneyimli oyuncularla karsilasarak oyun standardini gelistirebildi Londra daki Old Slaughter s Coffee House a satranc oynamak ve sosyallesmek icin duzenli olarak gitti ve bircok onemli kisisel baglanti kurdu Paris teyken hem ziyaretci hem de daha sonra buyukelci olarak Fransa nin en guclu oyuncularinin duzenli bulusma yeri haline getirdigi unlu Cafe de la Regence i ziyaret etti Oyunlarina dair hicbir kayit gunumuze ulasmamistir bu nedenle modern anlamda oyun gucunu tespit etmek mumkun degildir Franklin 1999 yilinda ABD Satranc Onur Listesi ne alinmistir ABD nin en eski ikinci satranc kulubu olan Philadelphia daki Franklin Mercantile Satranc Kulubu onun onuruna kurulmustur Vejetaryenizm Franklin bir matbaada ciraklik yaptigi gencliginde ilk vejetaryen savunucularindan Thomas Tryon un bir kitabiyla karsilastiktan sonra vejetaryen olmustur Buna ek olarak Benjamin Lay ve John Woolman gibi somurge Pennsylvania sinin onde gelen vejetaryen Quaker larinin savundugu ahlaki argumanlara da asinadir Onun vejetaryenlik nedenleri saglik etik ve ekonomiye dayaniyordu 16 yaslarindayken Tryon adinda biri tarafindan yazilmis ve bitkisel beslenmeyi oneren bir kitapla karsilastim Bunu yapmaya karar verdim Et yemeyerek agabeyimin bana odediginin yarisini tasarruf edebilecegimi fark ettim Bu kitap satin almak icin ek bir fondu ama bunun baska bir avantaji daha vardi Yeme ve icmede genellikle olculu olmanin getirdigi daha fazla zihin acikligi ve daha hizli kavrayis sayesinde daha fazla ilerleme kaydettim Franklin ayrica et tuketimini sebepsiz cinayet olarak ilan etmistir Bu inanclarina ragmen Boston dan hareket eden bir teknede kizarmis morina baliginin cazibesine kapildiktan sonra balik yemeye baslamis baligin midesinde baska balik oldugunu gozlemleyerek hayvanlari yemeyi mesru gormeye baslamistir Yine de bu argumandaki hatali etigin farkina vardi ve ara sira vejetaryen olmaya devam edecekti Guney Dogu Asya daki bir Ispanyol misyoner olan Domingo Fernandez Navarrete nin yazilarindan ogrendigi tofu onu heyecanlandirmisti Franklin onde gelen Amerikali botanikci John Bartram a bir soya fasulyesi ornegi gondermis ve daha once Ingiliz diplomat ve Cin ticareti uzmani James Flint e tofunun nasil yapildigini soran bir mektup yazmisti yazismalarinin Ingilizcede tofu kelimesinin belgelenmis ilk kullanimi olduguna inaniliyordu ABD nin en cok kullanilan paralarindan biri olan 100 Amerikan dolari banknotu ustunde bulunan Benjamin Franklin portresiBuluslari ve bilimsel calismalariFranklin in bircok bulusu oldu Bunlar yildirimsavar paratoner cam armonika Posta muduru yardimcisi olarak Franklin Kuzey Atlantik Okyanusu na ilgi duydu Franklin 1768 yilinda posta isleri icin ortalama bir tuccar gemisi aldi ama Ingiltere den New York a ulasmak icin paketlerin birkac haftalik deniz seyahati gecirmesi gerektiginden posta isleri gecikmeli yapiliyordu Newport Rhode Island a ulasabildi Yani paketleri yerine ulastirabilmisti 1743 yilinda Franklin bilimle ilgilenen erkeklere kendi buluslari hakkinda ve teoriler ile bilgilerde yardimci olmak icin Amerikan Felsefe Dernegi ni kurdu O elektrik arastirmalari ve diger bilimsel arastirmalari ile birlikte hayatinin geri kalan kismi icin siyasetin ve para kazanmanin onu isgal edecegini anladi Franklin enerjilerin pozitif ve negatif olarak ikiye ayrildigini fark etti Ayrica yildirimin elektrikten olustugunu kesfetti Franklin elektrikle ilgili deneylerinden dolayi yildirimsavari buldu Osinografi bulgulari Yaslanmakta olan Franklin 1786 yilinda Felsefe Toplulugu nun Transactions isimli dergisinde yayimlanan Denizcilik Gozlemleri nde tum osinografi bulgularini topladi Yayinda deniz demirleri katamaran govdeleri su gecirmez kompartimanlar gemi guvertesi paratonerleri ve firtinali havada dengeli duracak corba kasesi tasarimlarina yer verildi Ingilizce icin alfabe reformu onerisi ɔː ʌ ŋ d 8 ʃ Franklin alfabesindeki alti yeni harfFranklin in kendi alfabesiyle yazdigi bir mektup 1768 de Londra dayken Ingilizcenin yazilisiyla okunusu arasindaki ayrima son vermek icin yeni bir alfabe icat etti Franklin Ingiliz alfabesinden alti harf c j q w x ve y cikardi ve alfabeye alti yeni harf ekledi Ingilizcenin fonetigine uygun yazim kurallari gelistirdi Franklin alfabesinin kullanimi hicbir zaman resmiyet kazanmadi OlumuFranklin 17 Nisan 1790 tarihinde 84 yasinda oldu Cenazesine yaklasik 20 000 kisinin katildigi soyleniyor Olumu Dr John Jones tarafindan soyle aciklanmistir Ne zaman agri ve nefes darligi baslarsa ve akcigerlerinde bir aniden tum umut ve gururunu kaybediyordu Yine de epeyce gucu vardi ama solunum organlari yavas yavas gordugu baskiya dayanamadi 17 Nisan 1790 tarihinde bir gece vakti usulca Franklin in seksen dort yil ve uc aylik omru sona erdi Franklin miras olarak Boston ve Philadelphia sehirlerine biner poundluk para birakmisti Ancak olumunden sonra 200 yil boyunca bu paraya herhangi bir sekilde dokunulmamasini ve faizde bekletilmesini sart kosmustur 1990 larda Boston ve Philadelphia icin birakilan para milyonlarca dolara ulasmistir Sergiler The Princess and the Patriot Ekaterina Dashkova Benjamin Franklin and the Age of Enlightenment sergisi Subat 2006 da baslayip Aralik 2006 da bitti Benjamin Franklin ve yalnizca bir kez Paris te 1781 yilinda bir araya geldi Franklin 75 ve Daskova 37 yasinda idi Franklin ve tek kadin na katilan ilk kadin olmasi icin Daskova yi davet etti Daha sonra Daskova yi Rus Bilimler Akademisi ne ilk uye yapti KaynakcaGenelAutobiography Poor Richard amp Later Writings JA Leo Lemay ed Library of America 1987 one volume 2005 two volume ISBN 978 1 883011 53 6 Benjamin Franklin Reader edited by Walter Isaacson 2003 Houston Alan ed Franklin The Autobiography and other Writings on Politics Economics and Virtue Cambridge U Press 2004 371 pp Ketcham Ralph ed The Political Thought of Benjamin Franklin 1965 reprinted 2003 459 pp Leonard Labaree et al eds The Papers of Benjamin Franklin 37 vols to date 1959 2006 definitive edition through 1783 This massive collection of BF s writings and letters to him is available in large academic libraries It is most useful for detailed research on specific topics The complete text of all the documents are online and searchable The Index is also online The Way to Wealth Applewood Books November 1986 ISBN 0 918222 88 5 The Autobiography of Benjamin Franklin Dover Pubns June 7 1996 ISBN 0 486 29073 5 Poor Richard s Almanack Peter Pauper Press November 1983 ISBN 0 88088 918 7 Poor Richard Improved by Benjamin Franklin 1751 Writings ISBN 0 940450 29 1 On Marriage Satires and Bagatelles A Dissertation on Liberty and Necessity Pleasure and Pain Fart Proudly Writings of Benjamin Franklin You Never Read in School Carl Japikse Ed Frog Ltd Reprint ed May 2003 ISBN 1 58394 079 0 Heroes of America Benjamin Franklin Isaacson Walter 2003 Benjamin Franklin An American Life New York Simon amp Schuster 9 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2021 Ozel Engber Daniel 2006 What s Benjamin Franklin s Birthday 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Morris Richard B Richard Brandon 1973 Seven who shaped our destiny the Founding Fathers as revolutionaries Internet Archive New York Harper amp Row ISBN 978 0 06 013078 7 The Franklin Institute 5 Mart 2007 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Burt Nathaniel 27 Ekim 1999 The Perennial Philadelphians The Anatomy of an American Aristocracy Ingilizce University of Pennsylvania Press ISBN 978 0 8122 1693 6 a b Isaacson Walter 4 Mayis 2004 Benjamin Franklin An American Life Ingilizce Simon and Schuster ISBN 978 0 7432 5807 4 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Brands H W 26 Mayis 2010 The First American The Life and Times of Benjamin Franklin Ingilizce Knopf Doubleday Publishing Group ISBN 978 0 307 75494 3 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Isaacson 2003 s 32 a b Franklin s Kite 9 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Museum of Science Boston a b freemasonry bcy ca 8 Mart 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 a b PDF 26 Nisan 2009 12 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Gigliotti Gilbert L 2004 An Edition and Translation of Louis Rou s A Prospect of Chess Play and Chess Players Modern Language Studies 34 1 2 9 15 doi 10 2307 4150052 ISSN 0047 7729 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Hooper David Whyld Kenneth 1996 The Oxford Companion to Chess Ingilizce Oxford University Press ISBN 978 0 19 280049 7 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Franklin Benjamin 1706 1790 MacDonald William 26 Ekim 2022 Memoirs of the Life amp Writings of Benjamin Franklin Ingilizce Creative Media Partners LLC ISBN 978 1 01 544230 6 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Price Bill 29 Temmuz 2015 The History of Chess in Fifty Moves Ingilizce Apple Press Publishing ISBN 978 1 84543 609 4 29 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2023 WRITER David Murrell STAFF 21 Nisan 2017 inquirer com Ingilizce 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 www vrg org 11 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Franklin Benjamin Pine Frank Woodworth Editor Smith E Boyd Elmer Boyd Autobiography of Benjamin Franklin Project Gutenberg KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link www humanedecisions com 27 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Guzman Camille Lamb Miami New Times Ingilizce 17 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Real Time Communications World Ingilizce 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2023 Shurtleff William Aoyagi Akiko Mayis 2013 History of Tofu and Tofu Products 965 CE to 2013 Ingilizce Soyinfo Center ISBN 978 1 928914 55 6 Erisim tarihi 29 Mayis 2023 vandoren Benjamin Franklin 1706 1790 18 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2009 Franklin Benjamin A Reformed Mode of Spelling Icinde Political Miscellaneous and Philosophical Pieces ss 467 478 Londra 1779 Benjamin Franklin s Phonetic Alphabet 5 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Omniglot com Sparks pp 529 530 David S Kidder amp Noah D Oppenheim Entelektuelin Kutsal Kitabi Maya yayinlari s 207 Dis baglantilarVikisoz de Benjamin Franklin ile ilgili sozler mevcuttur Wikimedia Commons ta Benjamin Franklin ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur