Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Papa V. Nicolaus (15 Kasım 1397, Sarzana, Papalık Devleti – 24 Mart 1455, Roma). Doğum adı Tommaso Parentucelli. 6 Mart 1447'den 24 Mart 1455'teki ölümüne dek papalık yapan İtalyan din adamı.
Papa V. Nicolaus | |
|---|---|
 Papa V. Nicolaus'un portresi | |
| Doğum | Tommaso Parentucelli 15 Kasım 1397 Sarzana, Ceneviz Cumhuriyeti |
| Ölüm | 24 Mart 1455 (57 yaşında) Roma, Papalık Devleti |
| Milliyet | İtalya |
| Etkin yıllar | 6 Mart 1447 - 24 Mart 1455 |
| Yerine geldiği | Papa IV. Eugenius |
| Yerine gelen | Papa III. Callixtus |
| Mezhep | Katollik |
Papalıktan önce
Babası bir doktordu. Annesini ismi Andreola Bosi della Verrucola idi, 15 Kasım 1397'de Sarzana, 'da doğdu. Parentücelli daha çocukken babası oldu. Parentucelli Floransa'ya gidip yerleşti. Zamanın Floransa ileri gelen ailelerinden olan ve çocuklarına hocalık yaptı. Bu hocalığı sırasında, genç yaşında, bu aileleri ziyarete gelen ünlü Avrupa hümanist bilimcileri ile tanışıp görüşmek fırsatı oldu.
Bologna Üniversitesi ve Floransa'da yüksek eğitim gördü. 1422'de İlahiyat üzerinden üniversite diplomasi aldı. Bağlı olduğu Bologna Piskopos Nicola Albergati onun bilimsel yeteneğinden çok etkilendi. Parentucelli'ye patron olup onu kendi desteğine aldı. Ona mali imkanlar sağlayarak Almanya, Fransa ve İngiltere'de bir tur yapmasını sağladı. Ayrıca bilimsel çalışmalarına devam etmek için destek de yaptı. Her gittiği yerde Parentucelli, kitap satın alıp kitap toplayıcılığa başladı. Satın aldığı kitapları da okuduğunu gösteren günümüze kadar kalan bazı kitaplarında kendi eli ile yazılmış yan yazılar bulunmaktadır. 1431-1449 döneminde Avrupa Katolik kilisesinin "17 Ekümenik Konsil" akımı ile toplanan Basel, Ferrara ve Floransa Konsillerine katkıda bulundu; sonuncusu olan Floransa Konsili'na delege olarak katıldı.
1444'te patronu Nicola Albergati öldü. Onun yerine Parentucelli, Bologna Piskoposu yapıldı. Fakat Bologne'da devamlı halk hareketleri olmakta idi ve Parentucelli bu halk isyanlarını bastırmak için eğitilmiş değildi. Papa IV. Eugenius onu daha uygun bir görevle Kutsal Roma İmparatorluğu nezdinde bir Papalık Elçi/temsilcisi olarak Frankfurt'ta gönderdi. Burada Papalık Devleti ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında bir ittifak kurması bekleniyordu. Böylece 1631-1439 dönemi Basel Ekümenik Konsil'inde ortaya çıkan Papalık imtiyazlarına aleyhtar Konsil kararlarının etkilerinin azaltılacağı beklenmekteydi.
Bu diplomatik görevde başarı gösteren Parentucelli Aralık 1446'da Roma'ya döndüğünde Santa Susanna Kardinali olarak görevlendirildi.
Papalık dönemi
Mart 1447'de Papa IV. Eugenius öldü. Yapılan papalık seçiminden sonra 6 Mart 1447'de papa seçildi ve eski patronu olan Nicola Albergati anısına onun Latince karşılığı olan V. Nicolaus papalık ismini aldı.
Papalık işleri
20 Temmuz 1447'de yayımladığı "Pastoralıs officii" Papalık Beyannamesi ile rahip ve rahipleri ile fakirler ve engellilere destek amacı ile yapılanmış olan "San Fracisko Düzenli Üçüncü Tarikatı (Tertius ordo regülarış Sancti Francisçi)"'ni resmen kurdu.
1449'da Napoli Krallığı ile Papalık Devleti'nin aralarını stabilize edip iyileştirecek müzakereler yaptı. Birbirleriyle çatışmalı olan İtalyan devletleri arasında 1454'teki imzalamaya kadar tarafsız kaldı. Ama bu İtalyan devletlerine bazı imtiyazlar vererek bu devlet idarecilerinin hükümleri altında bulunan komünleri kontrol almalarını sağladı.
17 Şubat 1449'de Almanya Kralı III. Friedrich ile "Viyana (veya Aschaffenburg) Konkordatı" adı verilen bir anlaşma yaptı. Bu anlaşmanın konusu papa tarafından çok progresif görülen ve papanın istekleri ve taleplerini hiç dikkate almadan Basel Ekümenik Konsili tarafından çıkartılan beyannamelerin Almanya'da hiç yürürlüğe konulmayacağı idi. Ertesi yıl Papa bir daha taktik zafer kazandı ve 7 Nisan'da Anti-Papa X. Feliz bu görevden istifa ettiğini bildirdi. Ayrıca Basel Ekümenik Konseyi'nden ayrılan bir grup bu konsil üyesi Lozan'da toplanarak (diğer anti-papaları reddedip) Papa Nicolaus'un tek papa olduğunu kabul etti.
1450'de Toma'da bir Jübile düzenledi. Bu Jübile için Roma'ya İtalya'dan ve Avrupa'dan gelen Katolik hacılar Roma dinsel binalarında yaptıkları ekstra sunuları toplatan Papa, İtalya'da kültürü geliştirme projelerinde harcadı.
1452'de Papa Kutsal Roma İmparatoru seçilen III. Fiedrich'e Aziz Petro Bazilikasında yapılan bir büyük tören ile taç giydirdi. Bu onun için, son imparatora taç giydirme töreni oldu.
Kültürel gelişmeler ve İstanbul'un fethinin sonuçları
Papa Niciolaus Roma'nın kültürel ve entelektüel hayatına önemli etkileri oldu. Onun döneminde "hümanizm" akımı önemli gelişmeler yaptı. O zaman kadarki papalar "hümanizm" akımını eski antik Grek ve Romalı pagan kişilerin geliştirdikleri konulara yakın alakası dolayısı ile gayet şüpheli gözlerle bakmaktaydı. Katolik Hristiyanlığa ikilik ve delalet getirme kaynağı olarak bakılmaktaydı.
Tam bu dönemde 29 Mayıs 1453'te Osmanlılar İstanbul'u fethettiler. Papa bunu Hristiyanlığa büyük bir darbe olarak gördü. Hristiyanlığın en büyük ve kültürel olarak gelişmiş şehri; Hristiyanlığı Roma'nın resmi dini yapan İmparator' Konstantin'in şehri 1000 yıl sonra Müslüman ellerine geçmekte idi. Papa V. Nicolaus yeni bir Haçlı Seferi yapmak için birçok vaizler verdi. Fakat bir iki yüzyıl önce Haçlı Seferlerin fiyaskoları ve özellikle o günlerdeki İtalyan devletleri arasında bulunan devamlı çekişme ve ihtilaf bu lafların tümüyle boşa gitmesi ile sonuçlandı.
Fakat Papa V. Nicolaus bu gelişmeden başka yoldan faydalandı. Roma'yı Hristiyanlığın kültürel merkezi olarak geliştirmek için İstanbul'dan Grekçe'yi bilen ve eski Grek ve Antik Romalı klasikleri eğitimli olarak öğrenmiş birçok edebiyat ve bilim adamını İtalya'ya davet etmek için temsilciler gönderdi ve bunda da başarı sağladı. İtalya'ya ve gelen bu Grekçe ve Latince bilen Doğu Romalı bilim adamları İtalya'daki hümanizm akımına büyük katkıda bulundular. Papa hümanist Lorenzo Valle'ye sipariş vererek hem Pagan döneminin hem de Hristiyan döneminin Grekçe yazılmış tarihlerini Latinceye tercüme ettirdi. Ascoli'li Enoch ve Giovanni Tortelli adlı hümanistlerin yardımı ile Papa çoğu İstanbul'dan getirilmiş olan ve eşleri Batı Avrupa'da bulunmayan yazma kitapları toplamaya başlattı. Bu uğraşla o zamanlar için gayet büyük bir kütüphane olan 9.000 üzerinde eyazam eser ihtiva eden bir kütüphane kurdurttu. Bu gelişmeler kitap matbaasının yeni bulunmasından hemen önce olmaktaydı ve matbaanın kullanılmaya başlaması birlikte Batı Avrupa kültürel ufuklarının iyice açılmasına neden oldu.
Papa V. Nicolaus bu hümanizm akımına bilgisiyle ve bu bilgiye olan büyük sevgi ve saygısıyla büyük katkılar yaptığı zamanın yazılarından açıkça belli olmaktadır. Papa'nın yakın arkadaşı olan (ve sonra II. Pius adı ile papa olacak olan) Silvius Piccolomini'ni papa'nın "bilmedikleri insan bilgisi hazinesinin dışında kalanlardır"' diyerek onun bilgi hazinesinin zenginliğine dikkati çekmiştir. Fakat İstanbul'dan kaçan gayet iyi Grekçe ve Latince bilen ve bu dillerde Batı Avrupalı'ların hayal bile edemeyecekleri yazam eserleri Avrupa'ya taşıyanların Batı Avrupa bilimine ve sanatına tesirlerin (yani Rönesans akımını) V. Nicolaus göremedi.
Papa ve Roma'da imar
Roma şehrini Rönesans mimarı ile ile imar etmeyi hedef aldı. Şehri Hristiyan dünyasının başkenti olarak görüp bu görüşe uygun binaların yapılmasını planladı. Önce Roma'nın eskimiş olan surlarını pekiştirdi. Şehrin bazı sokaklarını kaldırım taşı döşetti.
Şehrin şu ihtiyacına eğildi. Antik Roma döneminde şehrin suyu yapılan taştan kemerler ve sistem halinde bağlanmış şu yolları ile yüksek arazideki kaynaklardan gelmekte idi. Ama bunlar 6. yüzyıldaki barbar istilaları sırasında yıkılmıştı ve şehrin suyu Orta Çağlarda ya kuyulardan ya da yağmur suyu toplayan sarnıçlardan; hatta fakir şehirli için doğrudan doğruya şehir içinden açıkta akan Tiber Nehri'nden temin edilmekte idi. V. Nicolaus antik dönemde Ağrıpa tarafından yaptırılmış "Aqua Virgo Su Kemwri"ni tamir ettirdi ve bu kemerden gelen suyu (günümüzde Trevi Çeşmesi olan mevkide bulunan) Leon Battista Alberti tasarımı olan nispeten basit bir çeşmeye getirtti.
Fakat V. Nicolaus Papalığın merkezi olan Vatikan'ı, Borgo semtini ve Aziz Petros Bazilikası'nı yeniden daha muhteşem bir şekilde yaptırmayı planlamaktaydı. Bu hedefle birçok mimarla ile ilişkiye geçti. Eski bazilika binasının bir kısmın yıktırdı. Lateran Sarayı'nda (Far Angelico'nun yapmış olduğu bazı fresklerde gösterildiği gibi) bazı tevsi inşaatı yaptırdı. Sonraki planladığı inşaat için Koliseum'um cephesinden mermer söktürüp 2522 araba mermeri Bazılka yanına taşıttı.
Papa ve kölelik imtiyazları
Papa Nicolaus 18 Haziran 1452'de Portekiz Kralı V. Alfonso yararına "Dum Diversaş" adlı Papalık Beyannamesi'ni yayınladı. Bu beyanname ile Papa Portekiz Kralına "krallık hakkı" olarak "Müslümanları, Paganları ve İsa Aleyhtarı Hristiyan Dininde olmayanlara hücum etmek; onları zorla yakalamak ve köle yapmak için dinsel izin verildi. Bu izinin kapsadığı alan açıkça belirtilmemekle beraber Portekizlilerin Afrika sahillerine yeni keşfettikleri arazileri kapsadığı ve bu kapsam arazisinin Portekizlilerin istedikleri şekilde tefsir edilebileceği gayet açıktı. Bu şekilde açık izin dolayısıyla Portekizliler istedikleri gibi "keşiflerde" bulunup yerlilere hücum edip onları köle yapabilecek ve hiçbir hakları olmayan köle olarak onları alıp satıp istedikleri gibi kullanabileceklerdi. Bu beyannamenin Haçlı Seferleri için kullanılan dil ve ifade kullanması Hristiyan-Müslüman ilişkilerini (özellikle Portekizlilerin Afrika ve sonra Hindistan ve Asya'da) daha da bozulmasına neden oldu.
Portekiz Kralı'na izine göre Portekiz kralına yerli olan ahalinin hepsinin hiç bağımsız olarak salıverilme hakkı olmadan devamlı köle olmasını ve onların menkul ve gayrimenkul mallarına hepsinin Portekiz Kralı ve varislerine hukuki sahipliliğine geçmesini sağlamak için kutsal izin verilmekte idi.
1454'te daha önce sadece Portekizllilere sağlanmış olan köle toplama imtiyazları bir yazışma ile İspanya'ya da verildi. Aynı zamanda bu imtiyazların yalnız o günün bilinen dünya alanlarında değil; dünyada keşfedilecek diğer her arazi ve ülkelerde de geçerli olduğu kabul edildi.
Kanarya Adaları'nin kimin olacağı için İspanya ve Portekiz arasında çıkan çatışmaya Papa V. Nicolaus'un arabuluculuk yapması istendi. Sonunda Papa Portekizliler lehinde karar verdi. 6 Ocak 1455'te yayınladığı "Dum Diversaş" adlı papalık beyannamesi siyahi kölelerin "İsa'ya inanmayan Müslümanlar"'dan satın alınmasına da izin verdi. Aynı beyanname ile Portekiz'e köle toplamak ülkeler istila etmeyi ve köleleri Hristiyanlığı dönüştürmek için faaliyetlerde bulunmayı da uygun buldu. Portekizlilere Fas ile Karayipler arasında köle ticareti için tek imtiyaz verdi.
Papa V. Nicolaus'un verdiği kölelik için ileride diğer papalar tarafından çıkartılacak Papalık beyannamelerine (kötü) örnek oldu. Bunlara 1456'da Papa III. Callixtus tarafından "Inter Caetera quae"; 1481'de Papa IV. Sixtus tarafından "Aeterni regis" ; 1514'te Papa X. Leo tarafından beyanname ve Papa VIII. Clemens tarafından 3 Mayıs 1594 tarihli "Eximiae devotionis"; (4 Mayıs 1493 tarihli "Inter Caetera" ve 23 Eylül 1483 tarihli "Düdüm Siquidem" papalık beyannameleridir.
Papa'nın son dönemleri ve ölümü
Papa kültürel alanlarda ve şehrin imarında büyük çabalar göstermekte iken Roma halkı ondan hoşlanmamaya başlamıştı. 1452'de papa ile papalık hükûmetini Roma'dan atmak ve Roma'yı bir şehir-devleti cumhuriyet yapmak hedefli, Katolik kilisesi Büyük Schisma'yI sona erdiren Papa IV. Martinus'un çok beğendiği Stefeno Porcaro liderliği altında bir komplo hazırladığı öğrenildi ve bu komplo bastırıldı. İstanbul'un Osmanlılarca fethi ile bu kendine karşı komplo V. Nicolaus'un son yıllarında bir depresyon içine girmesine neden oldu. "Sarzana'lı Tomasso olarak ben bir günde, bir papa olarak bir yıldaki mesutluktan, daha mesuttum." dediği belgelenmiştir.
Son günlerinde kardinalleri yatağı etrafında toplayarak onlara hayatı boyunca ve papalık döneminde verdiği uğraşlar üzerinde uzun uzadıya bir konuşma yaptığı bildirilir. 24 Mart 1455'te yaklaşık 57 yasında iken ölmüştür.
Kaynakça
- ^ Encyclopædia Britannica 1911
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta V. Nicolaus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Catholic Encyclopedia (1913) Pope Nicolas V maddesi [1]12 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
| Katolik Kilisesi unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: IV. Eugenius |  Papa 6 Mart 1447 - 24 Mart 1455 | Sonra gelen: III. Callixtus |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Papa V Nicolaus 15 Kasim 1397 Sarzana Papalik Devleti 24 Mart 1455 Roma Dogum adi Tommaso Parentucelli 6 Mart 1447 den 24 Mart 1455 teki olumune dek papalik yapan Italyan din adami Papa V NicolausPapa V Nicolaus un portresiDogumTommaso Parentucelli 15 Kasim 1397 Sarzana Ceneviz CumhuriyetiOlum24 Mart 1455 57 yasinda Roma Papalik DevletiMilliyetItalyaEtkin yillar6 Mart 1447 24 Mart 1455Yerine geldigiPapa IV EugeniusYerine gelenPapa III CallixtusMezhepKatollikPapa V Nicolaus un armasiPapaliktan onceBabasi bir doktordu Annesini ismi Andreola Bosi della Verrucola idi 15 Kasim 1397 de Sarzana da dogdu Parentucelli daha cocukken babasi oldu Parentucelli Floransa ya gidip yerlesti Zamanin Floransa ileri gelen ailelerinden olan ve cocuklarina hocalik yapti Bu hocaligi sirasinda genc yasinda bu aileleri ziyarete gelen unlu Avrupa humanist bilimcileri ile tanisip gorusmek firsati oldu Bologna Universitesi ve Floransa da yuksek egitim gordu 1422 de Ilahiyat uzerinden universite diplomasi aldi Bagli oldugu Bologna Piskopos Nicola Albergati onun bilimsel yeteneginden cok etkilendi Parentucelli ye patron olup onu kendi destegine aldi Ona mali imkanlar saglayarak Almanya Fransa ve Ingiltere de bir tur yapmasini sagladi Ayrica bilimsel calismalarina devam etmek icin destek de yapti Her gittigi yerde Parentucelli kitap satin alip kitap toplayiciliga basladi Satin aldigi kitaplari da okudugunu gosteren gunumuze kadar kalan bazi kitaplarinda kendi eli ile yazilmis yan yazilar bulunmaktadir 1431 1449 doneminde Avrupa Katolik kilisesinin 17 Ekumenik Konsil akimi ile toplanan Basel Ferrara ve Floransa Konsillerine katkida bulundu sonuncusu olan Floransa Konsili na delege olarak katildi 1444 te patronu Nicola Albergati oldu Onun yerine Parentucelli Bologna Piskoposu yapildi Fakat Bologne da devamli halk hareketleri olmakta idi ve Parentucelli bu halk isyanlarini bastirmak icin egitilmis degildi Papa IV Eugenius onu daha uygun bir gorevle Kutsal Roma Imparatorlugu nezdinde bir Papalik Elci temsilcisi olarak Frankfurt ta gonderdi Burada Papalik Devleti ile Kutsal Roma Imparatorlugu arasinda bir ittifak kurmasi bekleniyordu Boylece 1631 1439 donemi Basel Ekumenik Konsil inde ortaya cikan Papalik imtiyazlarina aleyhtar Konsil kararlarinin etkilerinin azaltilacagi beklenmekteydi Bu diplomatik gorevde basari gosteren Parentucelli Aralik 1446 da Roma ya dondugunde Santa Susanna Kardinali olarak gorevlendirildi Papalik donemiMart 1447 de Papa IV Eugenius oldu Yapilan papalik seciminden sonra 6 Mart 1447 de papa secildi ve eski patronu olan Nicola Albergati anisina onun Latince karsiligi olan V Nicolaus papalik ismini aldi Papalik isleri 20 Temmuz 1447 de yayimladigi Pastoralis officii Papalik Beyannamesi ile rahip ve rahipleri ile fakirler ve engellilere destek amaci ile yapilanmis olan San Fracisko Duzenli Ucuncu Tarikati Tertius ordo regularis Sancti Francisci ni resmen kurdu 1449 da Napoli Kralligi ile Papalik Devleti nin aralarini stabilize edip iyilestirecek muzakereler yapti Birbirleriyle catismali olan Italyan devletleri arasinda 1454 teki imzalamaya kadar tarafsiz kaldi Ama bu Italyan devletlerine bazi imtiyazlar vererek bu devlet idarecilerinin hukumleri altinda bulunan komunleri kontrol almalarini sagladi 17 Subat 1449 de Almanya Krali III Friedrich ile Viyana veya Aschaffenburg Konkordati adi verilen bir anlasma yapti Bu anlasmanin konusu papa tarafindan cok progresif gorulen ve papanin istekleri ve taleplerini hic dikkate almadan Basel Ekumenik Konsili tarafindan cikartilan beyannamelerin Almanya da hic yururluge konulmayacagi idi Ertesi yil Papa bir daha taktik zafer kazandi ve 7 Nisan da Anti Papa X Feliz bu gorevden istifa ettigini bildirdi Ayrica Basel Ekumenik Konseyi nden ayrilan bir grup bu konsil uyesi Lozan da toplanarak diger anti papalari reddedip Papa Nicolaus un tek papa oldugunu kabul etti 1450 de Toma da bir Jubile duzenledi Bu Jubile icin Roma ya Italya dan ve Avrupa dan gelen Katolik hacilar Roma dinsel binalarinda yaptiklari ekstra sunulari toplatan Papa Italya da kulturu gelistirme projelerinde harcadi 1452 de Papa Kutsal Roma Imparatoru secilen III Fiedrich e Aziz Petro Bazilikasinda yapilan bir buyuk toren ile tac giydirdi Bu onun icin son imparatora tac giydirme toreni oldu Kulturel gelismeler ve Istanbul un fethinin sonuclari Papa Niciolaus Roma nin kulturel ve entelektuel hayatina onemli etkileri oldu Onun doneminde humanizm akimi onemli gelismeler yapti O zaman kadarki papalar humanizm akimini eski antik Grek ve Romali pagan kisilerin gelistirdikleri konulara yakin alakasi dolayisi ile gayet supheli gozlerle bakmaktaydi Katolik Hristiyanliga ikilik ve delalet getirme kaynagi olarak bakilmaktaydi Tam bu donemde 29 Mayis 1453 te Osmanlilar Istanbul u fethettiler Papa bunu Hristiyanliga buyuk bir darbe olarak gordu Hristiyanligin en buyuk ve kulturel olarak gelismis sehri Hristiyanligi Roma nin resmi dini yapan Imparator Konstantin in sehri 1000 yil sonra Musluman ellerine gecmekte idi Papa V Nicolaus yeni bir Hacli Seferi yapmak icin bircok vaizler verdi Fakat bir iki yuzyil once Hacli Seferlerin fiyaskolari ve ozellikle o gunlerdeki Italyan devletleri arasinda bulunan devamli cekisme ve ihtilaf bu laflarin tumuyle bosa gitmesi ile sonuclandi Fakat Papa V Nicolaus bu gelismeden baska yoldan faydalandi Roma yi Hristiyanligin kulturel merkezi olarak gelistirmek icin Istanbul dan Grekce yi bilen ve eski Grek ve Antik Romali klasikleri egitimli olarak ogrenmis bircok edebiyat ve bilim adamini Italya ya davet etmek icin temsilciler gonderdi ve bunda da basari sagladi Italya ya ve gelen bu Grekce ve Latince bilen Dogu Romali bilim adamlari Italya daki humanizm akimina buyuk katkida bulundular Papa humanist Lorenzo Valle ye siparis vererek hem Pagan doneminin hem de Hristiyan doneminin Grekce yazilmis tarihlerini Latinceye tercume ettirdi Ascoli li Enoch ve Giovanni Tortelli adli humanistlerin yardimi ile Papa cogu Istanbul dan getirilmis olan ve esleri Bati Avrupa da bulunmayan yazma kitaplari toplamaya baslatti Bu ugrasla o zamanlar icin gayet buyuk bir kutuphane olan 9 000 uzerinde eyazam eser ihtiva eden bir kutuphane kurdurttu Bu gelismeler kitap matbaasinin yeni bulunmasindan hemen once olmaktaydi ve matbaanin kullanilmaya baslamasi birlikte Bati Avrupa kulturel ufuklarinin iyice acilmasina neden oldu Papa V Nicolaus bu humanizm akimina bilgisiyle ve bu bilgiye olan buyuk sevgi ve saygisiyla buyuk katkilar yaptigi zamanin yazilarindan acikca belli olmaktadir Papa nin yakin arkadasi olan ve sonra II Pius adi ile papa olacak olan Silvius Piccolomini ni papa nin bilmedikleri insan bilgisi hazinesinin disinda kalanlardir diyerek onun bilgi hazinesinin zenginligine dikkati cekmistir Fakat Istanbul dan kacan gayet iyi Grekce ve Latince bilen ve bu dillerde Bati Avrupali larin hayal bile edemeyecekleri yazam eserleri Avrupa ya tasiyanlarin Bati Avrupa bilimine ve sanatina tesirlerin yani Ronesans akimini V Nicolaus goremedi Papa ve Roma da imar Roma sehrini Ronesans mimari ile ile imar etmeyi hedef aldi Sehri Hristiyan dunyasinin baskenti olarak gorup bu goruse uygun binalarin yapilmasini planladi Once Roma nin eskimis olan surlarini pekistirdi Sehrin bazi sokaklarini kaldirim tasi dosetti Sehrin su ihtiyacina egildi Antik Roma doneminde sehrin suyu yapilan tastan kemerler ve sistem halinde baglanmis su yollari ile yuksek arazideki kaynaklardan gelmekte idi Ama bunlar 6 yuzyildaki barbar istilalari sirasinda yikilmisti ve sehrin suyu Orta Caglarda ya kuyulardan ya da yagmur suyu toplayan sarniclardan hatta fakir sehirli icin dogrudan dogruya sehir icinden acikta akan Tiber Nehri nden temin edilmekte idi V Nicolaus antik donemde Agripa tarafindan yaptirilmis Aqua Virgo Su Kemwri ni tamir ettirdi ve bu kemerden gelen suyu gunumuzde Trevi Cesmesi olan mevkide bulunan Leon Battista Alberti tasarimi olan nispeten basit bir cesmeye getirtti Fakat V Nicolaus Papaligin merkezi olan Vatikan i Borgo semtini ve Aziz Petros Bazilikasi ni yeniden daha muhtesem bir sekilde yaptirmayi planlamaktaydi Bu hedefle bircok mimarla ile iliskiye gecti Eski bazilika binasinin bir kismin yiktirdi Lateran Sarayi nda Far Angelico nun yapmis oldugu bazi fresklerde gosterildigi gibi bazi tevsi insaati yaptirdi Sonraki planladigi insaat icin Koliseum um cephesinden mermer sokturup 2522 araba mermeri Bazilka yanina tasitti Papa ve kolelik imtiyazlari Papa Nicolaus 18 Haziran 1452 de Portekiz Krali V Alfonso yararina Dum Diversas adli Papalik Beyannamesi ni yayinladi Bu beyanname ile Papa Portekiz Kralina krallik hakki olarak Muslumanlari Paganlari ve Isa Aleyhtari Hristiyan Dininde olmayanlara hucum etmek onlari zorla yakalamak ve kole yapmak icin dinsel izin verildi Bu izinin kapsadigi alan acikca belirtilmemekle beraber Portekizlilerin Afrika sahillerine yeni kesfettikleri arazileri kapsadigi ve bu kapsam arazisinin Portekizlilerin istedikleri sekilde tefsir edilebilecegi gayet acikti Bu sekilde acik izin dolayisiyla Portekizliler istedikleri gibi kesiflerde bulunup yerlilere hucum edip onlari kole yapabilecek ve hicbir haklari olmayan kole olarak onlari alip satip istedikleri gibi kullanabileceklerdi Bu beyannamenin Hacli Seferleri icin kullanilan dil ve ifade kullanmasi Hristiyan Musluman iliskilerini ozellikle Portekizlilerin Afrika ve sonra Hindistan ve Asya da daha da bozulmasina neden oldu Portekiz Krali na izine gore Portekiz kralina yerli olan ahalinin hepsinin hic bagimsiz olarak saliverilme hakki olmadan devamli kole olmasini ve onlarin menkul ve gayrimenkul mallarina hepsinin Portekiz Krali ve varislerine hukuki sahipliligine gecmesini saglamak icin kutsal izin verilmekte idi 1454 te daha once sadece Portekizllilere saglanmis olan kole toplama imtiyazlari bir yazisma ile Ispanya ya da verildi Ayni zamanda bu imtiyazlarin yalniz o gunun bilinen dunya alanlarinda degil dunyada kesfedilecek diger her arazi ve ulkelerde de gecerli oldugu kabul edildi Kanarya Adalari nin kimin olacagi icin Ispanya ve Portekiz arasinda cikan catismaya Papa V Nicolaus un arabuluculuk yapmasi istendi Sonunda Papa Portekizliler lehinde karar verdi 6 Ocak 1455 te yayinladigi Dum Diversas adli papalik beyannamesi siyahi kolelerin Isa ya inanmayan Muslumanlar dan satin alinmasina da izin verdi Ayni beyanname ile Portekiz e kole toplamak ulkeler istila etmeyi ve koleleri Hristiyanligi donusturmek icin faaliyetlerde bulunmayi da uygun buldu Portekizlilere Fas ile Karayipler arasinda kole ticareti icin tek imtiyaz verdi Papa V Nicolaus un verdigi kolelik icin ileride diger papalar tarafindan cikartilacak Papalik beyannamelerine kotu ornek oldu Bunlara 1456 da Papa III Callixtus tarafindan Inter Caetera quae 1481 de Papa IV Sixtus tarafindan Aeterni regis 1514 te Papa X Leo tarafindan beyanname ve Papa VIII Clemens tarafindan 3 Mayis 1594 tarihli Eximiae devotionis 4 Mayis 1493 tarihli Inter Caetera ve 23 Eylul 1483 tarihli Dudum Siquidem papalik beyannameleridir Papa nin son donemleri ve olumu Papa kulturel alanlarda ve sehrin imarinda buyuk cabalar gostermekte iken Roma halki ondan hoslanmamaya baslamisti 1452 de papa ile papalik hukumetini Roma dan atmak ve Roma yi bir sehir devleti cumhuriyet yapmak hedefli Katolik kilisesi Buyuk Schisma yI sona erdiren Papa IV Martinus un cok begendigi Stefeno Porcaro liderligi altinda bir komplo hazirladigi ogrenildi ve bu komplo bastirildi Istanbul un Osmanlilarca fethi ile bu kendine karsi komplo V Nicolaus un son yillarinda bir depresyon icine girmesine neden oldu Sarzana li Tomasso olarak ben bir gunde bir papa olarak bir yildaki mesutluktan daha mesuttum dedigi belgelenmistir Son gunlerinde kardinalleri yatagi etrafinda toplayarak onlara hayati boyunca ve papalik doneminde verdigi ugraslar uzerinde uzun uzadiya bir konusma yaptigi bildirilir 24 Mart 1455 te yaklasik 57 yasinda iken olmustur Kaynakca Encyclopaedia Britannica 1911Dis baglantilarWikimedia Commons ta V Nicolaus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Catholic Encyclopedia 1913 Pope Nicolas V maddesi 1 12 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Katolik Kilisesi unvanlariOnce gelen IV Eugenius Papa 6 Mart 1447 24 Mart 1455 Sonra gelen III Callixtus