Vaşlobi Kilisesi (Gürcüce: ვაშლობის ეკლესია), Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Vaşlobi olan Övündü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesisidir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1902 yılında kiliseyi tanımlamış, Gürcüce Vaşlobi'nin elma bahçesi anlamına geldiğini ve Vaşlobi Kilisesi'nin de elma bahçesi içinde bulunduğunu yazmıştır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Övündü, Çıldır |
Koordinatlar | 41°16′16″K 43°09′35″D / 41.27111°K 43.15972°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Harabe |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş, moloz taş, kireç harcı |
Tarihçe
Vaşlobi Kilisesi'nin bulunduğu Vaşlobi köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre köyde, Vaşlobi Kilisesi'nin de cemaati olan 22 Hristiyan hane yaşıyordu. Ekvtime Takaişvili'nin kiliseyi tanımladığı 1902 yılında Vaşlobi Kilisesi bütünlüğünü koruyordu. Kilise bahçıvanlar tarafından yaşam alanına dönüştürülmüştü ve duvarları isle kaplanmıştı. 2014 yılında ise kilise önemli ölçüde zarar görmüş haldeydi.
Mimari
Vaşlobi Kilisesi, Vaşlobi Manastırı'nın kilisesi olup üç basamaklı bir platform üzerine inşa edilmiştir. Bu manastıra ait Vaşlobi Kilisesi ile bu kiliseye bitişik bir şapel, kilisenin batısında iki katlı bir bölüm günümüzde tanımlanabilmektedir. Diğer yapılar toprak ve bitki altında bulunmaktadır. Ekvtime Takaişvili'nin kiliseyi tanımladığı 1902 yılında da yapıların önemli bir kısmı tepelerden inmiş olan toprağın altında bulunuyordu.
Vaşlobi Kilisesi, doğubatı doğrultusunda dikdörtgen (7,5 x 5 m) planlı ve tek nefli bir yapıdır. Kuzey cephesinin alt yarısı bir yamaca yaslanmıştır. Kilise, moloz taş ve kireç harcı kullanılarak dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş, beden duvarları siyahımsı gri renkli, kare ve uzun dikdörtgen biçimli kesme ve kaba yonu taşlarla kaplanmıştır. Kilisenin apsisinin bulunduğu doğu duvarı günümüzde tamamen yıkılmıştır. Ekvtime Takaişvili 1902 yılında apsisin beşgen biçimli olduğunu ve dışarıya çıkıntı yaptığını ve bunun benzeri kiliseler için nadir bir durum olduğunu yazmıştır. Vaşlobi Kilisesi'nin çatı örtüsü tamamen çökmüş olmakla birlikte, yapının beşik tonozla örtülü olduğu mevcut kalıntılardan anlaşılmaktadır. Vaşlobi Kilisesi'nin biri batı duvarında, ikisi güney duvarında olmak üzere üç kapısı vardır.
Vaşlobi Kilisesi'ne güneyden bitişik biçimde inşa edilmiş olan şapel (8,3 x 5,5 m), doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı bir yapıdır. Doğuda kilisenin apsis başlangıcından batıda ise koridorun doğu cephesiyle birleşmektedir. Şapel de dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olup duvarlar dıştan sarımsı ve pembemsi, içten ise grimsi düzgün kesme taşlarla kaplanmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 61.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 365". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2023.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 62. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c "Fahriye Bayram, "Doğunun Unutulmuş Bir Manastırı: Vaşlobi", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 18, 2014, Sayfa 21-30". 17 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vaslobi Kilisesi Gurcuce ვაშლობის ეკლესია Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli ve eski adi Vaslobi olan Ovundu koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesisidir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1902 yilinda kiliseyi tanimlamis Gurcuce Vaslobi nin elma bahcesi anlamina geldigini ve Vaslobi Kilisesi nin de elma bahcesi icinde bulundugunu yazmistir Vaslobi KilisesiTemel bilgilerKonumOvundu CildirKoordinatlar41 16 16 K 43 09 35 D 41 27111 K 43 15972 D 41 27111 43 15972InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumHarabeMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanmaOrta CagOzelliklerMalzemelerKesme tas moloz tas kirec harciTarihceVaslobi Kilisesi nin bulundugu Vaslobi koyu tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine gore koyde Vaslobi Kilisesi nin de cemaati olan 22 Hristiyan hane yasiyordu Ekvtime Takaisvili nin kiliseyi tanimladigi 1902 yilinda Vaslobi Kilisesi butunlugunu koruyordu Kilise bahcivanlar tarafindan yasam alanina donusturulmustu ve duvarlari isle kaplanmisti 2014 yilinda ise kilise onemli olcude zarar gormus haldeydi MimariVaslobi Kilisesi Vaslobi Manastiri nin kilisesi olup uc basamakli bir platform uzerine insa edilmistir Bu manastira ait Vaslobi Kilisesi ile bu kiliseye bitisik bir sapel kilisenin batisinda iki katli bir bolum gunumuzde tanimlanabilmektedir Diger yapilar toprak ve bitki altinda bulunmaktadir Ekvtime Takaisvili nin kiliseyi tanimladigi 1902 yilinda da yapilarin onemli bir kismi tepelerden inmis olan topragin altinda bulunuyordu Vaslobi Kilisesi dogubati dogrultusunda dikdortgen 7 5 x 5 m planli ve tek nefli bir yapidir Kuzey cephesinin alt yarisi bir yamaca yaslanmistir Kilise moloz tas ve kirec harci kullanilarak dolgu duvar teknigiyle insa edilmis beden duvarlari siyahimsi gri renkli kare ve uzun dikdortgen bicimli kesme ve kaba yonu taslarla kaplanmistir Kilisenin apsisinin bulundugu dogu duvari gunumuzde tamamen yikilmistir Ekvtime Takaisvili 1902 yilinda apsisin besgen bicimli oldugunu ve disariya cikinti yaptigini ve bunun benzeri kiliseler icin nadir bir durum oldugunu yazmistir Vaslobi Kilisesi nin cati ortusu tamamen cokmus olmakla birlikte yapinin besik tonozla ortulu oldugu mevcut kalintilardan anlasilmaktadir Vaslobi Kilisesi nin biri bati duvarinda ikisi guney duvarinda olmak uzere uc kapisi vardir Vaslobi Kilisesi ne guneyden bitisik bicimde insa edilmis olan sapel 8 3 x 5 5 m dogu bati dogrultusunda dikdortgen planli bir yapidir Doguda kilisenin apsis baslangicindan batida ise koridorun dogu cephesiyle birlesmektedir Sapel de dolgu duvar teknigiyle insa edilmis olup duvarlar distan sarimsi ve pembemsi icten ise grimsi duzgun kesme taslarla kaplanmistir Kaynakca a b c d Ekvtime Takaisvili Materialy po arheologii Kavkaza sobrannye ekspediciyami Moskovskogo arheologicheskogo obshestva Vypusk XII veya Hristianskie pamyatniki Moskova 1909 s 61 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt 1958 s 365 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2023 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 62 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 a b c Fahriye Bayram Dogunun Unutulmus Bir Manastiri Vaslobi Pamukkale Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi Sayi 18 2014 Sayfa 21 30 17 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2023