Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vadi Muharebesi, 13 Ocak 1916'da meydana gelen, I. Dünya Savaşı sırasında Irak'ta savaşan İngiliz kuvvetlerinin, Kut'ül-Amare'de 6. Ordu tarafından kuşatılan Sir Charles Townshend komutasındaki kuşatılmış kuvvetleri rahatlatmak amaçlı yapılan başarısız bir harekâttır.
| Vadi Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Dünya Savaşı, Irak Cephesi | |||||||
 Vadi'deki harekatı gösteren 1924 tarihli bir İngiliz haritası | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Britanya İmparatorluğu •  Britanya Hindistanı • Birleşik Krallık |  Osmanlı İmparatorluğu •  Alman İmparatorluğu (askerî destek) | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| George Kemball George Younghusband | Halil (Kut) Paşa Goltz Paşa | ||||||
| Güçler | |||||||
| 19.000 | 20.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1.600 ölü ya da yaralı, sayısız esir | 527 zayiat | ||||||
İngiliz Başkomutan Sir John Nixon'ın teşvikiyle General , Vadi Nehri kıyısındaki Osmanlı savunma mevzilerine karşı bir saldırı başlattı. Vadi, Sağ Sahil'den Kut'ül-Amare'ye doğru yaklaşık 9,7 km yukarıya doğru, kuzeyden Dicle Nehri'ne dökülen dik bir akarsu vadisiydi. Aylmer, Vadi'yi ele geçirmeyi başarsa da, bu ona 1.600 adama mal olduğu gibi saldırı başarısızlıka sonuçlanmıştır. İngilizlerin başarısızlığı, Townshend'in 10.000 adamıyla birlikte teslim olmasına yol açarak o zamana kadar İngiliz birliklerinin tek seferde teslim olduğu en büyük saldırı olmuştur. Ancak İngilizler, on altı gün sonra 11 Mart 1917'de Bağdat'ı ele geçirme yolunda Şubat 1917'de Kut'u geri aldılar.
Arka plan
5 Aralık 1915'te Halil (Kut) Paşa ve Alman komutan von der Goltz komutasındaki Osmanlı kuvvetleri, 25.000 kişilik bir İngiliz-Hint kuvvetini kuşatarak Bağdat'ın 80 km güneyindeki Kût-ül Amâre şehrini kuşatmaya başladı. Binbaşı Charles Townshend'in yardım taleplerine yanıt veren Irak Cephesi komutanı Sir John Nixon, kuşatma altındaki garnizonu kurtarmak için Korgeneral komutasındaki 19.000 kişilik İngiliz Dicle Kolordusu'nu gönderdi.
Kut'u kurtarmaya yönelik ilk girişim () 6 Ocak 1916'da gerçekleşti. Aylmer'in, Tümgeneral George Younghusband komutasındaki öncü kuvvetleri 'den Sağ Sahil'e doğru Dicle'nin her iki kıyısından ilerledi. Younghusband'ın kuvvetleri 6 Ocak sabahı Sağ Sahil'in 5,6 km doğusunda Osmanlı kuvvetleri yakın temasa girdi. İngilizlerin, Osmanlı kuvvetini yenilgiye uğratma çabaları başarısız oldu. İngiliz kayıpları 133'ü subay olmak üzere 4.202 gibi ağır bir rakamdı. Bunu takiben, Osmanlı kuvvetleri 9 Ocak'ta mevzileri terk etti ve 16 km yukarıya, Vadi'ye çekildi.
Savaş hazırlıkları
Aylmer'in birlikleri yorgun düşmüş ve moraller bozulmuştu. İlerlemeleri, ikmal yolu sıkıntısı yüzünden engelleniyordu. Aylmer, Vadi mevzisini aşmayı, Felahiye Sapağı'nı ele geçirmeyi ve Osmanlı kuvvetlerini kuşatmayı planlıyordu. Tuğgeneral George Kemball komutasındaki 7. (Meerut) Tümen ve 28. Hint Tugayı Vadi siperlerine saldırırken, Dicle Kolordusu'nun geri kalanı kanattan hareket edecekti. Ancak, İngiliz birlikleri bölgenin haritasına sahip olmadığı için zorlanıyordu, bu nedenle planlamanın çoğu şansa bırakılmıştı.
Bu arada, Halil (Kut) Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, İngilizlerin Kut'a ulaşmak için geçmek zorunda kalacakları Vadi Nehri kıyısında 20.000 kadar askerle karşılamak üzere mevzilenmiş bekliyordu.
Vadi Muharebesi
Sisin altında topçuların ağır ilerlemesi nedeniyle ertelenen saldırı, 13 Ocak günü öğleden sonra başlamış ve İngiliz kuvvetlerinin Osmanlı mevziisi karşısında zorlanması, amaçlanan sürpriz saldırı imkanını kaybetmişti.Kemball cephe boyunca ilerlerken, Younghusband, kuvvetlerinin büyük kısmıyla geniş bir dönüş manevrasına girişmiş, başarı şansını ciddi şekilde etkilemişti. Alarma geçen Osmanlı kuvvetleri, yaylım ateşi ve topçu bombardımanı ile İngiliz harekâtını durdurdu.
Ellerinde uygun haritalar olmadığı için, İngiliz öncü kolu kayboldu. Fırsatı değerlendiren Osmanlı birlikleri, İngiliz kanat manevrasıyla yüzleşmek için kuzey-güney yönünden doğu-batı yönüne doğru ilerlemeye başladı. Bunun sonucunda 28. Tugay tarafından yapılan cephe taarruzu ağır kayıplarla geri püskürtülmüştür.
Akşam saatlerinde girişimin başarısız olacağı anlaşılmıştı. Felahiye Sapağı hâlâ Osmanlı birlikleri tarafından güçlü bir şekilde tutuluyordu. Aylmer, taarruzu iptal etmiş ve kalan birliklerinin çoğunu Dicle'nin sağ kıyısına taşımıştı.
Bu sırada Aylmer'in birlikleri Vadi'nin kontrolünü ele geçirmişti ama bu, saldırıda ölen ya da yaralanan 1.600 kişiye (40 İngiliz subayı dahil) yakışmayan küçük bir ilerlemeydi. Yeterli tıbbi kapasite ve malzeme sağlanması Sağ Sahil'deki korkunç fiyaskodan bu yana önemli bir gelişme göstermemişti, bu nedenle pek çok yaralı birkaç gün boyunca tedavi veya tahliye edilmeden acı çekti.
Muharebe sonucu
İngilizler, Kut'taki sıkışmış olan orduyu kurtarmak için önümüzdeki aylarda Osmanlı hatlarını yarma girişimlerini sürdürdüler, ancak bunların hepsi başarısız oldu. Nisan 1916'da, kuşatma altında geçen yaklaşık beş ayın ardından Townshend, nihayet 10.000 adamıyla birlikte, o zamana kadar İngiliz birliklerinin tek seferde teslim olduğu en büyük teslimiyetle teslim oldu.
Açlığa ihmal nedeniyle yaklaşık 5.000 İngiliz esir öldü. Kut Kuşatması, Osmanlı askerlerinin moralini ve Osmanlı Ordusu'nun Orta Doğu'daki prestijini büyük ölçüde artıran önemli bir Osmanlı zaferiydi. Öte yandan İngiliz hükûmeti ise Mezopotamya'ya daha fazla kaynak aktarmak zorunda kalmıştır.
İngilizler, on altı gün sonra 11 Mart 1917'de Bağdat'ı ele geçirmeye giderken Şubat 1917'de Kut'u ele geçirdi. Kut'un kaybedilmesi nedeniyle İngilizlerin yaşadığı prestij kaybı kısmen giderilmişti. Osmanlı hükümeti, İran cephesindeki kolorduları çekip, İngilizlerin Musul'u ele geçirmek üzere harekete geçmesini engellemek için yeni bir ordu kurmak zorunda kaldı.
Kaynakça
Dipnot
- ^ a b Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: A comparative study, Routledge, 2007, , p. 93.
- ^ a b Barber, Major Charles H (1917). Besieged in Kut – and After. Blackwood.
- ^ a b "Battles: The Battle of the Wadi, 1916". 27 Şubat 2002. 31 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2008.
- ^ a b c d Candler, Edmund (1919). The Long Road to Baghdad. Bağdat: Cassell. ss. 311.
- ^ a b c d e f g "Battle of Wadi this day in history 1916". history.com. 6 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2008.
- ^ a b c Gilbert, Martin (2004). The First World War: A complete history. Henry Holt and Co. ss. 688. ISBN .
- ^ a b c d "Nixons Second Dispatch". 19141918. 31 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.
- ^ a b c d e "The long long trail". 1914-1918.net. 11 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2008.
- ^ a b c d e f Esposito, Vincent Joseph (1964). A Concise History of World War I. Praeger. s. 414.
- ^ a b c d Tucker, Spencer; Priscilla Mary Roberts (2005). World War I: Encyclopedia. ABC-CLIO. s. 1661. ISBN .
- ^ a b c Fraser, Lovat (12 Ocak 1918). "What happened at Kut". 'The War Illustrated' – 'a Pictorial Record of the Conflict of the Nations'. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.
Alıntı
- Barker, A. J. (2009). The First Iraq War, 1914-1918: Britain's Mesopotamian Campaign. New York: Enigma Books. ISBN .
- Townshend, Charles (2011). When God Made Hell: The British Invasion of Mesopotamia and the Creation of Iraq, 1914-1921. Faber & Faber.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vadi Muharebesi 13 Ocak 1916 da meydana gelen I Dunya Savasi sirasinda Irak ta savasan Ingiliz kuvvetlerinin Kut ul Amare de 6 Ordu tarafindan kusatilan Sir Charles Townshend komutasindaki kusatilmis kuvvetleri rahatlatmak amacli yapilan basarisiz bir harekattir Vadi MuharebesiI Dunya Savasi Irak CephesiVadi deki harekati gosteren 1924 tarihli bir Ingiliz haritasiTarih13 Ocak 1916Bolge 35 mil 56 km in Mezopotamya gunumuz IrakSonucKesin Osmanli zaferiTaraflarBritanya Imparatorlugu Britanya Hindistani Birlesik KrallikOsmanli Imparatorlugu Alman Imparatorlugu askeri destek Komutanlar ve liderlerGeorge Kemball George YounghusbandHalil Kut Pasa Goltz PasaGucler19 00020 000Kayiplar1 600 olu ya da yarali sayisiz esir527 zayiat Ingiliz Baskomutan Sir John Nixon in tesvikiyle General Vadi Nehri kiyisindaki Osmanli savunma mevzilerine karsi bir saldiri baslatti Vadi Sag Sahil den Kut ul Amare ye dogru yaklasik 9 7 km yukariya dogru kuzeyden Dicle Nehri ne dokulen dik bir akarsu vadisiydi Aylmer Vadi yi ele gecirmeyi basarsa da bu ona 1 600 adama mal oldugu gibi saldiri basarisizlika sonuclanmistir Ingilizlerin basarisizligi Townshend in 10 000 adamiyla birlikte teslim olmasina yol acarak o zamana kadar Ingiliz birliklerinin tek seferde teslim oldugu en buyuk saldiri olmustur Ancak Ingilizler on alti gun sonra 11 Mart 1917 de Bagdat i ele gecirme yolunda Subat 1917 de Kut u geri aldilar Arka plan5 Aralik 1915 te Halil Kut Pasa ve Alman komutan von der Goltz komutasindaki Osmanli kuvvetleri 25 000 kisilik bir Ingiliz Hint kuvvetini kusatarak Bagdat in 80 km guneyindeki Kut ul Amare sehrini kusatmaya basladi Binbasi Charles Townshend in yardim taleplerine yanit veren Irak Cephesi komutani Sir John Nixon kusatma altindaki garnizonu kurtarmak icin Korgeneral komutasindaki 19 000 kisilik Ingiliz Dicle Kolordusu nu gonderdi Kut u kurtarmaya yonelik ilk girisim 6 Ocak 1916 da gerceklesti Aylmer in Tumgeneral George Younghusband komutasindaki oncu kuvvetleri den Sag Sahil e dogru Dicle nin her iki kiyisindan ilerledi Younghusband in kuvvetleri 6 Ocak sabahi Sag Sahil in 5 6 km dogusunda Osmanli kuvvetleri yakin temasa girdi Ingilizlerin Osmanli kuvvetini yenilgiye ugratma cabalari basarisiz oldu Ingiliz kayiplari 133 u subay olmak uzere 4 202 gibi agir bir rakamdi Bunu takiben Osmanli kuvvetleri 9 Ocak ta mevzileri terk etti ve 16 km yukariya Vadi ye cekildi Savas hazirliklariAylmer in birlikleri yorgun dusmus ve moraller bozulmustu Ilerlemeleri ikmal yolu sikintisi yuzunden engelleniyordu Aylmer Vadi mevzisini asmayi Felahiye Sapagi ni ele gecirmeyi ve Osmanli kuvvetlerini kusatmayi planliyordu Tuggeneral George Kemball komutasindaki 7 Meerut Tumen ve 28 Hint Tugayi Vadi siperlerine saldirirken Dicle Kolordusu nun geri kalani kanattan hareket edecekti Ancak Ingiliz birlikleri bolgenin haritasina sahip olmadigi icin zorlaniyordu bu nedenle planlamanin cogu sansa birakilmisti Bu arada Halil Kut Pasa komutasindaki Osmanli ordusu Ingilizlerin Kut a ulasmak icin gecmek zorunda kalacaklari Vadi Nehri kiyisinda 20 000 kadar askerle karsilamak uzere mevzilenmis bekliyordu Vadi MuharebesiColmar Freiherr von der Goltz Osmanli ordularina komutan eden muzaffer Alman komutan Sisin altinda topcularin agir ilerlemesi nedeniyle ertelenen saldiri 13 Ocak gunu ogleden sonra baslamis ve Ingiliz kuvvetlerinin Osmanli mevziisi karsisinda zorlanmasi amaclanan surpriz saldiri imkanini kaybetmisti Kemball cephe boyunca ilerlerken Younghusband kuvvetlerinin buyuk kismiyla genis bir donus manevrasina girismis basari sansini ciddi sekilde etkilemisti Alarma gecen Osmanli kuvvetleri yaylim atesi ve topcu bombardimani ile Ingiliz harekatini durdurdu Ellerinde uygun haritalar olmadigi icin Ingiliz oncu kolu kayboldu Firsati degerlendiren Osmanli birlikleri Ingiliz kanat manevrasiyla yuzlesmek icin kuzey guney yonunden dogu bati yonune dogru ilerlemeye basladi Bunun sonucunda 28 Tugay tarafindan yapilan cephe taarruzu agir kayiplarla geri puskurtulmustur Aksam saatlerinde girisimin basarisiz olacagi anlasilmisti Felahiye Sapagi hala Osmanli birlikleri tarafindan guclu bir sekilde tutuluyordu Aylmer taarruzu iptal etmis ve kalan birliklerinin cogunu Dicle nin sag kiyisina tasimisti Bu sirada Aylmer in birlikleri Vadi nin kontrolunu ele gecirmisti ama bu saldirida olen ya da yaralanan 1 600 kisiye 40 Ingiliz subayi dahil yakismayan kucuk bir ilerlemeydi Yeterli tibbi kapasite ve malzeme saglanmasi Sag Sahil deki korkunc fiyaskodan bu yana onemli bir gelisme gostermemisti bu nedenle pek cok yarali birkac gun boyunca tedavi veya tahliye edilmeden aci cekti Muharebe sonucuIngilizler Kut taki sikismis olan orduyu kurtarmak icin onumuzdeki aylarda Osmanli hatlarini yarma girisimlerini surdurduler ancak bunlarin hepsi basarisiz oldu Nisan 1916 da kusatma altinda gecen yaklasik bes ayin ardindan Townshend nihayet 10 000 adamiyla birlikte o zamana kadar Ingiliz birliklerinin tek seferde teslim oldugu en buyuk teslimiyetle teslim oldu Acliga ihmal nedeniyle yaklasik 5 000 Ingiliz esir oldu Kut Kusatmasi Osmanli askerlerinin moralini ve Osmanli Ordusu nun Orta Dogu daki prestijini buyuk olcude artiran onemli bir Osmanli zaferiydi Ote yandan Ingiliz hukumeti ise Mezopotamya ya daha fazla kaynak aktarmak zorunda kalmistir Ingilizler on alti gun sonra 11 Mart 1917 de Bagdat i ele gecirmeye giderken Subat 1917 de Kut u ele gecirdi Kut un kaybedilmesi nedeniyle Ingilizlerin yasadigi prestij kaybi kismen giderilmisti Osmanli hukumeti Iran cephesindeki kolordulari cekip Ingilizlerin Musul u ele gecirmek uzere harekete gecmesini engellemek icin yeni bir ordu kurmak zorunda kaldi KaynakcaDipnot a b Edward J Erickson Ottoman Army Effectiveness in World War I A comparative study Routledge 2007 978 0 415 77099 6 p 93 a b Barber Major Charles H 1917 Besieged in Kut and After Blackwood a b Battles The Battle of the Wadi 1916 27 Subat 2002 31 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2008 a b c d Candler Edmund 1919 The Long Road to Baghdad Bagdat Cassell ss 311 a b c d e f g Battle of Wadi this day in history 1916 history com 6 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2008 a b c Gilbert Martin 2004 The First World War A complete history Henry Holt and Co ss 688 ISBN 0 8050 7617 4 a b c d Nixons Second Dispatch 19141918 31 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2008 a b c d e The long long trail 1914 1918 net 11 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2008 a b c d e f Esposito Vincent Joseph 1964 A Concise History of World War I Praeger s 414 a b c d Tucker Spencer Priscilla Mary Roberts 2005 World War I Encyclopedia ABC CLIO s 1661 ISBN 978 1 85109 420 2 a b c Fraser Lovat 12 Ocak 1918 What happened at Kut The War Illustrated a Pictorial Record of the Conflict of the Nations 17 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2008 AlintiBarker A J 2009 The First Iraq War 1914 1918 Britain s Mesopotamian Campaign New York Enigma Books ISBN 978 1 929631 86 5 Townshend Charles 2011 When God Made Hell The British Invasion of Mesopotamia and the Creation of Iraq 1914 1921 Faber amp Faber