Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vatan, Ahmet Emin Yalman tarafından kurulan ve 1940-1975 yılları arasında yayımlanan Türk gazetesi.
 Vatan gazetesinin ilk sayısı | |
| Tür | Günlük gazete |
|---|---|
| İmtiyaz sahibi | Ahmet Emin Yalman |
| Baş editör | Ahmet Emin Yalman |
| Kuruluş tarihi | 19 Ağustos 1940 |
| Siyasi görüşü | Liberal |
| Dil | Türkçe |
| Son yayım tarihi | 1976 |
| Genel merkez | İstanbul, Türkiye |
| Slogan | Doğruya Doğru, Eğriye Eğri |
Kuruluş
Ahmet Emin Yalman akrabaları, dostları ve tanıdıklarından topladığı elli bin lira sermaye ile bir limited şirket kurarak Vatan'ı 19 Ağustos 1940'ta çıkardı. Gazetenin matbaa ve idaresi için Çağaloğlu'nda Molla Fenari Sokağı'nda 32 numaralı bina iki bin iki yüz metrekare arsasıyla beraber önce kiralandı, sonra yüz bin liraya satın alındı. Gazetenin M.A.N. marka Alman rotatif makinası da Atina'da çıkan Ethnos gazetesinden on yedi bin liraya alındı. Vatan Neşriyat Türk Limited Şirket nizamnamesinin 38'inci maddesinde hissedar olanların gazetenin neşriyatında hiçbir müdahale ve mesuliyetleri olmayacağı kayda geçirilmişti.
Tarihçe
Vatan önce tutmadı. Bir yıl kadar önce başlamış bulunan II. Dünya Savaşında Batı dünyasının tarafını tutuyordu fakat Türkiye'nin genel eğilimi o günlerde Almanya'dan yanaydı. Ülkede canlı bir muhalefet havası, güçlü bir demokrasi talebi bulunmayıp gazetenin sık sık hükûmetin hoşuna gitmeyecek eleştiri yazıları hem halk tarafından ilgisiz kalıyor, hem de sık sık hükûmet tarafından kapatma cezalarına neden oluyordu.
Bunlardan ilki, 21 Ekim - 4 Aralık 1941 arasında Berraklığa Doğru başlığı altında yayınlanan ve mevcut yasakçı politikalar yerine laiklik çerçevesinde dini eğitim olanakları sağlanması gerekliliği ifade edilen yazı dizisiydi. Bu dizideki son başyazıda şöyle deniyordu: "Zahit sıfatıyla dinin emirlerini yerine getirenler, çocuklarının ve kardeşlerinin de bu adab ve erkanı öğrenmelerini isterler. Gerek onlardan isteyenler için, gerek başka arzu ve ihtiyaçlar duyanlar için camilerde muayyen gün ve saatlerde ders serileri tertip edilmesi bir kısım vatandaşların arzularını yerine getirecek ve duyulan bir ihtiyacı karşılayacak bir hareket olur. Aynı zamanda bu dersleri kitap halinde neşretmek de elbet faydalıdır." Bu yazı dizisi Vatan'ın o zamana dek görülmemiş 45 günlük kapatma cezasına uğramasını getirdi.
Vatan 7 Aralık 1942 tarihli pazar sayısında Charlie Chaplin’in New York Radyosunda Hitler ile alay eden konuşmasını haber olarak yayımladı. Bu konuşmasında "Öyle bir dünyada yaşıyoruz ki, biz de kime inanacağımızı şaşırdık. Eşeklere mi? İnsanlara mı?" diyerek Hitler’e ima yoluyla "eşek" diyen Chaplin'i haber yapan Vatan gazetesi ayrıca haberin yanında Hitler'i eşeğe benzeten bir karikatüre de yer verdi. Bu haberin yayımlanmasının ardından gazetesi ikinci defa, bu kez 60 gün süreyle kapatıldı.
Daha sonra 25 - 27 Eylül 1944 arasında Ahmet Emin Yalman'ın üç yazısında Varlık Vergisini "Nazilik ve Faşizme doğru kapıyı açan" bir uygulama olarak tanımladığı için bu kez gazetenin süresiz olarak kapatılmasına kararı verildi.
Böylece Vatan 1 Ekim 1944'ten 22 Mart 1945 gününe kadar kapalı kalıp sonunda Vatan gibi kapatılmış halde bulunan Tasvîr-i Efkâr ve Tan gazeteleriyle beraber Başbakan Şükrü Saracoğlu'dan bu yasağa son verilmesi yönündeki taleplerine olumlu cevap alınarak yayın hayatına devam edebildi.
Dörtlü Takririn Meclise verilmesinin ardından Vatan gazetesi tek partili düzene ve CHP'ye karşı muhalefetin öncüsü rolünü oynamaya başladı. Ahmet Emin Yalman sekiz gün süren bir yazı dizisiyle çok partili sisteme geçilmesi için mücadele bayrağını açtı.Fuad Köprülü'nün tek parti sistemine karşı ilk açık isyan hareketi olarak kabul edilen "Açık Konuşalım" başlıklı makalesi 25 Ağustos 1945'te Vatan gazetesinde çıktı.
1946'dan sonra gazetenin satışı yüz on beş bin gibi, o zamana kadar Türkiye'de görülmemiş bir rekor seviyeye yükseldi. 1947 yılında yüzde yüzelli brüt kâr sağlayarak altı yüz bin lira sermayeli bir anonim şirket haline geldi ve Almanya'daki M.A.N. fabrikasına 32 sayfayı dört renkli basabilen bir rotatif makine ısmarlandı. 1951'de Vatan yeni matbaa makinesinde 32 sayfalık dört renkli basılmaya başlamış olup ayrıca renkli pazar ilaveleri de çıkarıyordu. 1952'de Pan-American havacılık grubu ile Universal Film Şirketinin düzenlediği uluslararası güzellik yarışmasına Türkiye'nin ilk defa katılmasını da Vatan gazetesi sağladı.
27 Mayıs'tan sonra ortaklarıyla ayrılıkları artan Yalman 1961 yılından ayrılıp Hür Vatan adlı yeni bir gazete kurdu fakat bu gazete tutmayınca bir yıl sonra kapatmak zorunda kaldı.Vatan gazetesi ise 1962'den itibaren tümüyle Naim Tirali tarafından satın alınarak 1975 yılına kadar yayın hayatına bu şekilde devam etti. 1975'te kapatılmasının ardından ise, 1976 yılı itibarıyla farklı bir yayın kadrosu ile yeni bir Vatan gazetesi bu kez Numan Esin tarafından çıkartıldı.
Dış bağlantılar
- Sanem Gök: Türk Siyasal yaşamında Vatan Gazetesi (1950-1960)8 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (2003)
- İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi basın arşivinde bulunan 1940-42, 1952, 1954, 1957 yılı sayıları[]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Yalman, Ahmet Emin (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 3–4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş.
- ^ Yalman 1997, ss. 1115-1116.
- ^ Yalman 1997, s. 1119.
- ^ Yalman 1997, ss. 1122-1123.
- ^ Yalman 1997, ss. 1142-1143.
- ^ Yalman 1997, ss. 1225-1226.
- ^ Yalman 1997, ss. 1258-1260.
- ^ Yalman 1997, s. 1282.
- ^ Yalman 1997, s. 1306.
- ^ Yalman 1997, s. 1310.
- ^ Yalman 1997, ss. 1124-1125.
- ^ Yalman 1997, s. 1566.
- ^ Yalman 1997, ss. 1583-1584.
- ^ Türk Siyasal yaşamında Vatan Gazetesi (1950-1960) 8 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Sanem Gök, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (2003).
- ^ biyografi.net Naim Tirali
 | Türkiye gazeteleri veya Türkiye'de gazetecilik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vatan Ahmet Emin Yalman tarafindan kurulan ve 1940 1975 yillari arasinda yayimlanan Turk gazetesi VatanVatan gazetesinin ilk sayisiTurGunluk gazeteImtiyaz sahibiAhmet Emin YalmanBas editorAhmet Emin YalmanKurulus tarihi19 Agustos 1940Siyasi gorusuLiberalDilTurkceSon yayim tarihi1976Genel merkezIstanbul TurkiyeSloganDogruya Dogru Egriye EgriKurulusAhmet Emin Yalman akrabalari dostlari ve tanidiklarindan topladigi elli bin lira sermaye ile bir limited sirket kurarak Vatan i 19 Agustos 1940 ta cikardi Gazetenin matbaa ve idaresi icin Cagaloglu nda Molla Fenari Sokagi nda 32 numarali bina iki bin iki yuz metrekare arsasiyla beraber once kiralandi sonra yuz bin liraya satin alindi Gazetenin M A N marka Alman rotatif makinasi da Atina da cikan Ethnos gazetesinden on yedi bin liraya alindi Vatan Nesriyat Turk Limited Sirket nizamnamesinin 38 inci maddesinde hissedar olanlarin gazetenin nesriyatinda hicbir mudahale ve mesuliyetleri olmayacagi kayda gecirilmisti TarihceVatan once tutmadi Bir yil kadar once baslamis bulunan II Dunya Savasinda Bati dunyasinin tarafini tutuyordu fakat Turkiye nin genel egilimi o gunlerde Almanya dan yanaydi Ulkede canli bir muhalefet havasi guclu bir demokrasi talebi bulunmayip gazetenin sik sik hukumetin hosuna gitmeyecek elestiri yazilari hem halk tarafindan ilgisiz kaliyor hem de sik sik hukumet tarafindan kapatma cezalarina neden oluyordu Bunlardan ilki 21 Ekim 4 Aralik 1941 arasinda Berrakliga Dogru basligi altinda yayinlanan ve mevcut yasakci politikalar yerine laiklik cercevesinde dini egitim olanaklari saglanmasi gerekliligi ifade edilen yazi dizisiydi Bu dizideki son basyazida soyle deniyordu Zahit sifatiyla dinin emirlerini yerine getirenler cocuklarinin ve kardeslerinin de bu adab ve erkani ogrenmelerini isterler Gerek onlardan isteyenler icin gerek baska arzu ve ihtiyaclar duyanlar icin camilerde muayyen gun ve saatlerde ders serileri tertip edilmesi bir kisim vatandaslarin arzularini yerine getirecek ve duyulan bir ihtiyaci karsilayacak bir hareket olur Ayni zamanda bu dersleri kitap halinde nesretmek de elbet faydalidir Bu yazi dizisi Vatan in o zamana dek gorulmemis 45 gunluk kapatma cezasina ugramasini getirdi Vatan gazetesinin ikinci kez kapatilmasina neden olan 7 Aralik 1942 tarihli haber Vatan 7 Aralik 1942 tarihli pazar sayisinda Charlie Chaplin in New York Radyosunda Hitler ile alay eden konusmasini haber olarak yayimladi Bu konusmasinda Oyle bir dunyada yasiyoruz ki biz de kime inanacagimizi sasirdik Eseklere mi Insanlara mi diyerek Hitler e ima yoluyla esek diyen Chaplin i haber yapan Vatan gazetesi ayrica haberin yaninda Hitler i esege benzeten bir karikature de yer verdi Bu haberin yayimlanmasinin ardindan gazetesi ikinci defa bu kez 60 gun sureyle kapatildi Daha sonra 25 27 Eylul 1944 arasinda Ahmet Emin Yalman in uc yazisinda Varlik Vergisini Nazilik ve Fasizme dogru kapiyi acan bir uygulama olarak tanimladigi icin bu kez gazetenin suresiz olarak kapatilmasina karari verildi Boylece Vatan 1 Ekim 1944 ten 22 Mart 1945 gunune kadar kapali kalip sonunda Vatan gibi kapatilmis halde bulunan Tasvir i Efkar ve Tan gazeteleriyle beraber Basbakan Sukru Saracoglu dan bu yasaga son verilmesi yonundeki taleplerine olumlu cevap alinarak yayin hayatina devam edebildi Dortlu Takririn Meclise verilmesinin ardindan Vatan gazetesi tek partili duzene ve CHP ye karsi muhalefetin oncusu rolunu oynamaya basladi Ahmet Emin Yalman sekiz gun suren bir yazi dizisiyle cok partili sisteme gecilmesi icin mucadele bayragini acti Fuad Koprulu nun tek parti sistemine karsi ilk acik isyan hareketi olarak kabul edilen Acik Konusalim baslikli makalesi 25 Agustos 1945 te Vatan gazetesinde cikti 1946 dan sonra gazetenin satisi yuz on bes bin gibi o zamana kadar Turkiye de gorulmemis bir rekor seviyeye yukseldi 1947 yilinda yuzde yuzelli brut kar saglayarak alti yuz bin lira sermayeli bir anonim sirket haline geldi ve Almanya daki M A N fabrikasina 32 sayfayi dort renkli basabilen bir rotatif makine ismarlandi 1951 de Vatan yeni matbaa makinesinde 32 sayfalik dort renkli basilmaya baslamis olup ayrica renkli pazar ilaveleri de cikariyordu 1952 de Pan American havacilik grubu ile Universal Film Sirketinin duzenledigi uluslararasi guzellik yarismasina Turkiye nin ilk defa katilmasini da Vatan gazetesi sagladi 27 Mayis tan sonra ortaklariyla ayriliklari artan Yalman 1961 yilindan ayrilip Hur Vatan adli yeni bir gazete kurdu fakat bu gazete tutmayinca bir yil sonra kapatmak zorunda kaldi Vatan gazetesi ise 1962 den itibaren tumuyle Naim Tirali tarafindan satin alinarak 1975 yilina kadar yayin hayatina bu sekilde devam etti 1975 te kapatilmasinin ardindan ise 1976 yili itibariyla farkli bir yayin kadrosu ile yeni bir Vatan gazetesi bu kez Numan Esin tarafindan cikartildi Dis baglantilarSanem Gok Turk Siyasal yasaminda Vatan Gazetesi 1950 1960 8 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi 2003 Istanbul Universitesi Merkez Kutuphanesi basin arsivinde bulunan 1940 42 1952 1954 1957 yili sayilari olu kirik baglanti Ayrica bakinizVatan gazete 1923 Vatan gazete 1976 Vatan gazete 2002 KaynakcaYalman Ahmet Emin 1997 Yakin Tarihte Gorduklerim ve Gecirdiklerim 3 4 2 bas Istanbul Pera Turizm ve Ticaret A S Yalman 1997 ss 1115 1116 Yalman 1997 s 1119 Yalman 1997 ss 1122 1123 Yalman 1997 ss 1142 1143 Yalman 1997 ss 1225 1226 Yalman 1997 ss 1258 1260 Yalman 1997 s 1282 Yalman 1997 s 1306 Yalman 1997 s 1310 Yalman 1997 ss 1124 1125 Yalman 1997 s 1566 Yalman 1997 ss 1583 1584 Turk Siyasal yasaminda Vatan Gazetesi 1950 1960 8 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sanem Gok Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yuksek Lisans Tezi 2003 biyografi net Naim Tirali Turkiye gazeteleri veya Turkiye de gazetecilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz