Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vatan yahut Silistre, Namık Kemal’in 1872’de kaleme aldığı dört perdelik tiyatro yapıtıdır.
Kitabın Osmanlıca baskısının ilk sayfası | |
| Yazar | Namık Kemal |
|---|---|
| Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
| Dil | Osmanlı Türkçesi |
| Konu | Vatan sevgisi |
| Tür | Tiyatro |
| Yayım | 1872 |
Namık Kemal’in ilk tiyatro yapıtı olan eser, Türk edebiyatında romantik tiyatronun ilk tipik örneklerindendir. Yazarın en fazla tartışma ve eleştiriye maruz kalmış piyesi budur ancak onun kişiliğinin sembolü olmuş ve adı ile birlikte anılmıştır. Eserin ilk sahnelenmesinden sonra izleyicilerin heyecana gelerek başlattıkları gösteri ve olaylar; yazarın tutuklanarak Mağusa'ya sürülmesine sebep olmuştur.
Oyun halkta vatanseverlik ve kahramanlık duygularını harekete geçirmeyi amaçlar. Konu, Kırım Savaşı'nda gönüllü olarak cepheye giden sevgilisinin ardından savaş alanında onunla beraber bulunmak ve onunla aynı kaderi paylaşmak için asker kıyafetine girip Silistre Savunması'na katılan genç bir kızla sevdiği genç adamın aşkı etrafında gelişir. Namık Kemal, eserdeki olayı 1828 Türk-Rus harbinden alıp 1853 Kırım savaşındaki Silistre muhasarasına uyguladığını bildirmiştir. İlk perdede mekân Manastır, diğer perdelerde ise Silistre’dir.
Eserin gerçek adı “Vatan”dır. Eser yayınlandıktan sonra uygulanan yasaklar ve sansür nedeniyle “Silistre” adı ile oynanmış ve yayınlanmıştır. Daha sonra da “Vatan yahut Silistre” adı ile yaygınlaşmış ve bu isimle kabul görmüştür.
Namık Kemal'in Gelibolu'ya devlet memuriyetine gitmeden evvel yazdığı Vatan yahut Silistre, sağlığında sahnelenişini gördüğü tek oyundur. Eser, defalarca sahnelenerek geniş halk kitlelerine ulaşmıştır. İlk temsili 1 Nisan 1873 tarihinde Gedikpaşa Tiyatrosu'nda Güllü Agop kumpanyası tarafından yapılmıştı. İlk temsilden sonra yazar ve arkadaşları oyun bahane edilerek tutuklanıp sürgüne gönderilseler de Vatan Yahut Silistre sahnelenmeye devam etmiştir. Ebüzziya Tevfik, “Süleyman Nazif Bey’e” başlığıyla yazdığı 21 Mayıs 1908 tarihli bir mektubunda eserin İstanbul'da sahneye konduğu ilk iki ay zarfında 47 defa oynandığını; daha sonra İzmir ve Selanik gibi şehirlerde de olmak üzere 3 yıl zarfında 500 defa sahnelendiğini belirtir.
Eserin doğurduğu ilgi dolayısıyla, başka yazarlarda tiyatro eseri kaleme alma hevesini uyandırmıştır.[] Piyes, konusundaki basitliğe rağmen çok sevilmiş, Avrupa'da ilgi uyandırmış, ilk temsilinin üzerinden üç yıl bile geçmeden Rusçaya, daha sonra da başka dillere tercüme edilmiştir.[]
Konu
Olaylar 1853 yılında Osmanlı Devleti ve Rusya arasında başlayan Kırım Savaşı'nda gönüllü olarak orduya katılan İslam Bey ile onun peşinden Silistre’ye giden Zekiye adlı genç kızın aşkı etrafında gelişir. Silistre Kalesi, 15 Mayıs 1854’te Rus ordusu tarafından kuşatılmıştır. İmparatorluğun her yerinden gelen gönüllüler kaleyi savunmaktadır. Zekiye, erkek giysileri giyip Adem ismi ile gönüllülerin arasına karışır. İslam Bey yaralandığında ona bakar. İslam Bey, yaralı olmasına rağmen yanında Zekiye ile birlikte düşman cephanesini ateşlemeye gider. Kuşatma, haftalar boyu süren yoğun saldırılardan sonra imparatorluğun farklı coğrafyalarından gelen vatansever askerlerin kahramanca direnişi sayesinde kaldırılır. Döndüklerinde kuşatmanın kaldırıldığını gören Zekiye ile İslam Bey bu mutluluk içinde yapılan düğünle evlenir.
İlk sahnelenişi ve yazarının sürgün edilmesi
1872-1873 mevsiminde oynanmak üzere yazılan eser, kitap halinde dizilmiş ve Ebüzziya Tevfik’in çıkardığı Sirac gazetesinin bir eki olarak basılmıştır. Namık Kemal 31 Mart 1873 pazartesi günü gazetesinde çıkan "Tiyatro" başlıklı yazısında, “Vatan yahut Silistre'yi bitirdiğini ve önümüzdeki Salı akşamı sahneye konacağını" haber vermişti.
1 Nisan 1873 tarihinde sahnelenen eser, izleyenleri çok etkilemiş; halk coşkun tezahüratlarda bulunmuştur. Temsilden sonra Namık Kemal’i görmek ve tebrik edebilmek için tiyatrodan harekete geçen bir kafile Galatasaray’da gazetenin idarehanesine dayanıp; Namık Kemal’e şükran ve tebriklerini sundukları bir mesaj bıraktılar. Bir gün sonraki İbret temsilde yaşananları anlatan yazılarla çıktı. Genel istek üzerine oyun, 3 Nisan gecesi tekrar sahnelendi ve aynı durum, ikinci temsilde de yaşandı “Yaşasın vatan!", "Yaşasın millet!"', "Yaşasın Namık Kemal!" "Allah bizlerin muradını versin, biz muradımızı isteriz" şeklinde bağrışlar oldu. Oyunun içinde de yer yer geçen “murad” kelimesi padişah Abdülaziz’in yerine veliaht Murad Efendi’nin tahta geçirilmesi dileği olarak algılanmıştır.
Piyes sahnelendikten sonra yayımladığı hükûmet ve sarayı kızdıracak nitelikte yazılar nedeniyle İbret gazetesi 5 Nisan günü sürekli olarak kapatıldı. İbret’in yanı sıra Sirac da kapatıldı. Namık Kemal ve arkadaşları ertesi gün bu piyes ve yapılan nümayişler bahane edilerek tutuklandı. 9 Nisan’da Sultan Abdülaziz’in onları muzır neşriyat ve harekette bulunmakla suçlayan fermanı sonucu mahkemeye çıkmadan sürgün yerlerine gönderildiler. Namık Kemal ile birlikte tutuklanan ve sürgün cezasına çarptırılan diğer kişiler Menâpirzâde Nuri Bey, Ebuzziya Tevfik, Bereketzâde İsmail Hakkı ve Ahmed Midhat’tır.
Güllü Agop’un Tiyatro-yi Osmânî kumpanyası ise hiçbir ceza almadı; piyes, Namık Kemal sürgün edildikten sonra da sahnelenmeye devam etti; hatta sarayda Abdülaziz’in huzurunda iki kere temsil edildi. Eserin çeşitli baskılarının yapılmasına müdahale edilmedi.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Vatan yahut Silistre 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2019
Kaynakça
- ^ "Ömer Çakır, Tanzimat Sonrası Trük Edebiyatının Kaynaklarından Biri olarak Harpler 11: Kırım Harbi (1853-1856), Turkish Studies, Cilt 4, Sayı 1-2, Yıl:2009" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2014.
- ^ a b c d (PDF). 10 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2014.
- ^ a b c d "Ömer Faruk Akün, Namık Kemal (1840-1888), İslam Ansiklopedisi" (PDF). 27 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2014.
- ^ BEK, Kemal (Hazırlayan): Namık Kemal, Vatan yahut Silistre; İstanbul: Bordo-Siyah Klasik Yayınları, 2004; sf:19.
- ^ . 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2014.
- ^ a b c d e (PDF). 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vatan yahut Silistre Namik Kemal in 1872 de kaleme aldigi dort perdelik tiyatro yapitidir Vatan yahut SilistreKitabin Osmanlica baskisinin ilk sayfasiYazarNamik KemalUlkeOsmanli ImparatorluguDilOsmanli TurkcesiKonuVatan sevgisiTurTiyatroYayim1872Eylul 1908 tarihli Resimli Kitab dergisinde Vatan piyesini izleyenler Namik Kemal in ilk tiyatro yapiti olan eser Turk edebiyatinda romantik tiyatronun ilk tipik orneklerindendir Yazarin en fazla tartisma ve elestiriye maruz kalmis piyesi budur ancak onun kisiliginin sembolu olmus ve adi ile birlikte anilmistir Eserin ilk sahnelenmesinden sonra izleyicilerin heyecana gelerek baslattiklari gosteri ve olaylar yazarin tutuklanarak Magusa ya surulmesine sebep olmustur Oyun halkta vatanseverlik ve kahramanlik duygularini harekete gecirmeyi amaclar Konu Kirim Savasi nda gonullu olarak cepheye giden sevgilisinin ardindan savas alaninda onunla beraber bulunmak ve onunla ayni kaderi paylasmak icin asker kiyafetine girip Silistre Savunmasi na katilan genc bir kizla sevdigi genc adamin aski etrafinda gelisir Namik Kemal eserdeki olayi 1828 Turk Rus harbinden alip 1853 Kirim savasindaki Silistre muhasarasina uyguladigini bildirmistir Ilk perdede mekan Manastir diger perdelerde ise Silistre dir Eserin gercek adi Vatan dir Eser yayinlandiktan sonra uygulanan yasaklar ve sansur nedeniyle Silistre adi ile oynanmis ve yayinlanmistir Daha sonra da Vatan yahut Silistre adi ile yayginlasmis ve bu isimle kabul gormustur Namik Kemal in Gelibolu ya devlet memuriyetine gitmeden evvel yazdigi Vatan yahut Silistre sagliginda sahnelenisini gordugu tek oyundur Eser defalarca sahnelenerek genis halk kitlelerine ulasmistir Ilk temsili 1 Nisan 1873 tarihinde Gedikpasa Tiyatrosu nda Gullu Agop kumpanyasi tarafindan yapilmisti Ilk temsilden sonra yazar ve arkadaslari oyun bahane edilerek tutuklanip surgune gonderilseler de Vatan Yahut Silistre sahnelenmeye devam etmistir Ebuzziya Tevfik Suleyman Nazif Bey e basligiyla yazdigi 21 Mayis 1908 tarihli bir mektubunda eserin Istanbul da sahneye kondugu ilk iki ay zarfinda 47 defa oynandigini daha sonra Izmir ve Selanik gibi sehirlerde de olmak uzere 3 yil zarfinda 500 defa sahnelendigini belirtir Eserin dogurdugu ilgi dolayisiyla baska yazarlarda tiyatro eseri kaleme alma hevesini uyandirmistir kaynak belirtilmeli Piyes konusundaki basitlige ragmen cok sevilmis Avrupa da ilgi uyandirmis ilk temsilinin uzerinden uc yil bile gecmeden Ruscaya daha sonra da baska dillere tercume edilmistir kaynak belirtilmeli KonuOlaylar 1853 yilinda Osmanli Devleti ve Rusya arasinda baslayan Kirim Savasi nda gonullu olarak orduya katilan Islam Bey ile onun pesinden Silistre ye giden Zekiye adli genc kizin aski etrafinda gelisir Silistre Kalesi 15 Mayis 1854 te Rus ordusu tarafindan kusatilmistir Imparatorlugun her yerinden gelen gonulluler kaleyi savunmaktadir Zekiye erkek giysileri giyip Adem ismi ile gonullulerin arasina karisir Islam Bey yaralandiginda ona bakar Islam Bey yarali olmasina ragmen yaninda Zekiye ile birlikte dusman cephanesini ateslemeye gider Kusatma haftalar boyu suren yogun saldirilardan sonra imparatorlugun farkli cografyalarindan gelen vatansever askerlerin kahramanca direnisi sayesinde kaldirilir Donduklerinde kusatmanin kaldirildigini goren Zekiye ile Islam Bey bu mutluluk icinde yapilan dugunle evlenir Ilk sahnelenisi ve yazarinin surgun edilmesi1872 1873 mevsiminde oynanmak uzere yazilan eser kitap halinde dizilmis ve Ebuzziya Tevfik in cikardigi Sirac gazetesinin bir eki olarak basilmistir Namik Kemal 31 Mart 1873 pazartesi gunu gazetesinde cikan Tiyatro baslikli yazisinda Vatan yahut Silistre yi bitirdigini ve onumuzdeki Sali aksami sahneye konacagini haber vermisti 1 Nisan 1873 tarihinde sahnelenen eser izleyenleri cok etkilemis halk coskun tezahuratlarda bulunmustur Temsilden sonra Namik Kemal i gormek ve tebrik edebilmek icin tiyatrodan harekete gecen bir kafile Galatasaray da gazetenin idarehanesine dayanip Namik Kemal e sukran ve tebriklerini sunduklari bir mesaj biraktilar Bir gun sonraki Ibret temsilde yasananlari anlatan yazilarla cikti Genel istek uzerine oyun 3 Nisan gecesi tekrar sahnelendi ve ayni durum ikinci temsilde de yasandi Yasasin vatan Yasasin millet Yasasin Namik Kemal Allah bizlerin muradini versin biz muradimizi isteriz seklinde bagrislar oldu Oyunun icinde de yer yer gecen murad kelimesi padisah Abdulaziz in yerine veliaht Murad Efendi nin tahta gecirilmesi dilegi olarak algilanmistir Piyes sahnelendikten sonra yayimladigi hukumet ve sarayi kizdiracak nitelikte yazilar nedeniyle Ibret gazetesi 5 Nisan gunu surekli olarak kapatildi Ibret in yani sira Sirac da kapatildi Namik Kemal ve arkadaslari ertesi gun bu piyes ve yapilan numayisler bahane edilerek tutuklandi 9 Nisan da Sultan Abdulaziz in onlari muzir nesriyat ve harekette bulunmakla suclayan fermani sonucu mahkemeye cikmadan surgun yerlerine gonderildiler Namik Kemal ile birlikte tutuklanan ve surgun cezasina carptirilan diger kisiler Menapirzade Nuri Bey Ebuzziya Tevfik Bereketzade Ismail Hakki ve Ahmed Midhat tir Gullu Agop un Tiyatro yi Osmani kumpanyasi ise hicbir ceza almadi piyes Namik Kemal surgun edildikten sonra da sahnelenmeye devam etti hatta sarayda Abdulaziz in huzurunda iki kere temsil edildi Eserin cesitli baskilarinin yapilmasina mudahale edilmedi Ayrica bakinizNamik Kemal Cezmi IntibahDis baglantilarVatan yahut Silistre 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Anadolu Universitesi Yayinlari 2019Kaynakca Omer Cakir Tanzimat Sonrasi Truk Edebiyatinin Kaynaklarindan Biri olarak Harpler 11 Kirim Harbi 1853 1856 Turkish Studies Cilt 4 Sayi 1 2 Yil 2009 PDF 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2014 a b c d PDF 10 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2014 a b c d Omer Faruk Akun Namik Kemal 1840 1888 Islam Ansiklopedisi PDF 27 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2014 BEK Kemal Hazirlayan Namik Kemal Vatan yahut Silistre Istanbul Bordo Siyah Klasik Yayinlari 2004 sf 19 15 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2014 a b c d e PDF 15 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2014