Publius (veya Flavius) Vegetius Renatus,Vegetius (Latince: [u̯ɛˈɡɛtiʊs]), Geç Roma İmparatorluğu'nun (4. yüzyılın sonları) bir yazarıydı) olarak bilinen yazar, Geç Roma İmparatorluğu (geç 4. yüzyıl) döneminin bir yazarıydı. Hayatı veya makamı hakkında günümüze ulaşan iki eserinde yer alanların ötesinde hiçbir şey bilinmemektedir: Epitoma rei militaris (ayrıca De re militari olarak da anılır) ve daha az bilinen Digesta Artis Mulomedicinae, bir veteriner hekimliği rehberi. Epitoma rei militaris adlı eserinin girişinde kendisini bir Hristiyan olarak tanımlar.
Çalışma tarihi
Epitoma rei militaris eserinde atıfta bulunulan en son olay İmparator Gratian'ın ölümüdür (383); eserin en eski tasdiki 450 yılında Konstantinopolis'te yazan Flavius Eutropius'a ait bir subscriptiodur ve iki el yazması ailesinden birinde yer almaktadır, bu da el yazması geleneğinde bir bölünmenin çoktan meydana geldiğini göstermektedir. Eutropius'un Konstantinopolis'te bulunmasına rağmen, Vegetius'un Batı Roma İmparatorluğu'nda yazdığı konusunda bilimsel bir fikir birliği vardır. Vegetius eserini 450 yılında düzenlenmemiş el yazması ailesinde Theodosius olarak tanımlanan hükümdar imparatora ithaf eder, ad Theodosium imperatorem; kimliği tartışmalıdır: bazı akademisyenler onu Theodosius I ile özdeşleştirir (, diğerleri ve onu daha sonraki ile özdeşleştirerek eseri 430-35 yılları arasına tarihledi. Goffart daha geç bir tarihin muhtemel olduğunu kabul eder ve eserin Aetius'un üstünlüğü zamanında askeri bir canlanmayı desteklemeyi amaçlamış olabileceğini öne sürer. Rosenbaum da 430'ların başında yazıldığını savunur; o zaman ithaf edilmiş olabilir. Rosenbaum Vegetius'un eserlerindeki imaları ve 'in eserleriyle olan ilişkilerini kullanarak Vegetius'un olan 'in "primiscrinius "u olan üst düzey bir saray görevlisi olduğunu öne sürer.
Roma Savaş Sanatı
Vegetius'un epitomu esas olarak askeri organizasyona ve savaşta belirli durumlara nasıl tepki verileceğine odaklanır. Vegetius bir kampın nasıl tahkim edileceğini ve düzenleneceğini, birliklerin nasıl eğitileceğini, disiplinsiz birliklerle nasıl başa çıkılacağını, bir muharebe çatışmasının nasıl idare edileceğini, nasıl yürüneceğini, düzen ölçüsünü ve lejyonda düzen ve cesareti teşvik eden diğer birçok faydalı yöntemi açıklar.
G. R. Watson'ın gözlemlediği gibi, Vegetius'un "Epitoma "sı "Roma askeri kurumlarının bozulmadan günümüze ulaşan tek eski el kitabıdır". Buna rağmen Watson, Vegetius'un "ne bir tarihçi ne de bir asker olduğu için değerinden şüphe duymaktadır: eseri, her çağın malzemesinden dikkatsizce oluşturulmuş bir derleme, bir tutarsızlıklar yumağıdır". Kendi ifadesine göre bu antik kaynaklar Yaşlı Cato, , Frontinus, ve Augustus, Trajan ve Hadrian imparatorluk anayasalarıdır (1. 8).
İlk kitap ordu reformu için bir çağrıdır; Geç Roma İmparatorluğu'nun askeri çöküşünü canlı bir şekilde tasvir eder. Vegetius ayrıca erken dönem İmparatorluk ordusunun örgütlenmesini, eğitimini ve teçhizatını da ayrıntılı olarak anlatır. Üçüncü kitap, Sessiz William'dan II. Friedrich'e kadar her Avrupalı komutan için askeri öğrenimin temeli olan (iki çağın askeri koşullarındaki benzerlik göz önüne alındığında yeterince uygun bir şekilde) bir dizi askeri özdeyiş içerir.
Kuşatma zanaatı üzerine yazdığı kitap Geç İmparatorluk ve Ortaçağ kuşatma makinelerinin en iyi tanımını içermektedir. Diğer şeylerin yanı sıra, adı verilen ve daha sonra modern topçuluğun gelişimine kadar kuşatmalarda büyük rol oynayan kuşatma motorunun ayrıntılarını gösterir. Beşinci kitap 'nın malzeme ve personeli hakkında bilgi verir.
Encyclopædia Britannica'nın on birinci baskısına göre, "El yazması olarak Vegetius'un eseri ilk ortaya çıkışından itibaren büyük bir moda olmuştur. Kuşatmacılık kuralları Orta Çağ'da çokça incelenmiştir." N.P. Milner bu eserin "Antik Çağ'ın en popüler Latince teknik eserlerinden biri olduğunu ve MS 1300 öncesinden günümüze ulaşan nüshaların sayısı bakımından Yaşlı Pliny'nin adlı eserine rakip olduğunu" gözlemlemiştir. " Matbaanın icadından önce İngilizce, Fransızca ( ve diğerleri tarafından), İtalyanca (Floransalı yargıç ve diğerleri tarafından), Katalanca, İspanyolca, Çekçe ve Yidiş dillerine çevrilmiştir. İlk basılı baskılar Utrecht (1473), Köln (1476), Paris (1478), Roma ("Veteres de re mil. scriptores", 1487) ve Pisa'ya (1488) atfedilir. Ludwig Hohenwang tarafından yapılan Almanca bir çeviri 1475'te Ulm'de yayınlandı.
Ancak bu noktadan sonra Vegetius'un önde gelen askeri otorite olarak konumu, Polybius gibi antik tarihçilerin ortaya çıkmasıyla gerilemeye başladı. Niccolò Machiavelli (Floransa, 1521) adlı eserinde Polybius, Frontinus ve Livy'yi yoğun bir şekilde kullanarak Vegetius'un kusurlarını gidermeye çalışmış, ancak 'un Roma İmparatorluğu'nun farklı dönemlerine ait kurumları birbirine karıştırdığı suçlaması ve G. Stewechius Stewechius'un Vegetius'un eserinin hayatta kalmasının adı geçen kaynakların kaybolmasına yol açtığı görüşü daha çok geç Rönesans dönemine özgüdür. 18. yüzyılın sonlarında gibi bir asker kendi eserlerini bu kabul edilmiş modele dayandırırken, Milner'ın sözleriyle, Vegetius'un eseri "uzun bir süre derinleşen bir ihmal" yaşamıştır.
Vegetius, yaşadığı dönemde Roma Ordusu'nun eksikliklerini vurgular. Bunu yapmak için İmparatorluğun ilk dönemlerindeki orduyu över. Özellikle de lejyonerlerin yüksek standartlarını, eğitimin ve subay kadrosunun mükemmelliğini vurgular. Gerçekte, Vegetius muhtemelen gerçeklikten ziyade bir ideali anlatmaktadır. Erken İmparatorluk ordusu müthiş bir savaş gücüydü ama muhtemelen bütünüyle Vegetius'un tarif ettiği kadar iyi değildi. Özellikle, Vegetius tarafından tanımlanan 5 fit-10 inçlik minimum boy, Roma dönemindeki erkeklerin çoğunu dışarıda bırakırdı (Roma ayağı 296 santimetre (117 in) ve inç 246 santimetre (97 in) idi, dolayısıyla 5'10" bir Romalı 1.726 santimetre (56 ft 8 in) idi, bu da MS 79'da Herculaneum'daki iskelet kanıtlarından elde edilen dönemin Romalı (İtalyan) erkeklerinin ortalama boyunun biraz üzerindedir). İmparator Valentinian (364-375) minimum boy uzunluğunu 1.652 santimetre (54 ft 2 in)'e eşit olan 5' 7" Roma'ya indirmiştir. Vegetius'un "De Re Militari" adlı eseri, eski Roma lejyonlarının idealize edilmiş erdemlerini yücelten romantizmine rağmen, erken Roma İmparatorluğu'nun başarısı ve Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünün askeri başarısızlığı hakkında güvenilir ve faydalı bir görüş olmaya devam etmektedir.
Kaynakça
- ^ İsmi hem Publius Vegetius Renatus hem de Flavius Vegetius Renatus olarak geçer. Milner, Vegetius: Epitome of Military Science (Liverpool University Press, 1993), s. xxxi-xxxiii, kanıtların Publius lehine olduğuna inanmaktadır.
- ^ Lipowsky, Felix Joseph (1827). Des Flavius Vegetius Renatus fünf Bücher über Kriegswissenschaft und Kriegskunst der Römer. Seidel.
- ^ a b Walter Goffart. Vegetius'un De Re Militari'sinin tarihi ve amaçları. Rome's Fall and After içinde, bölüm 3, s. 49-80. Hambledon Press 1989.
- ^ N.P. Milner Vegetius: Epitome of Military Science, ikinci baskı (Liverpool: University Press, 1996), s. xxxvii ff; T. D. Barnes, "The Date of Vegetius" Phoenix 33.3 (Sonbahar 1979), s. 254-257, Theodosius'u savunurken,
- ^ Seeck, "Die Zeit des Vegetius", Hermes 11 (1876), 61-83. Seeck'in vardığı sonuçlar, Teubner'in De re militaria kitabını iki kez düzenleyen ve Seeck'in atfını benimseyen Karl Lang'ın fikrini değiştirdi
- ^ G. R. Watson, The Roman Soldier (Ithaca: Cornell University Press, 1969), s. 26.
- ^ Rosenbaum, S; "Who was Vegetius?" published on Academia.edu 2015 https://www.academia.edu/5496690/Who_was_Vegetius 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Watson, The Roman Soldier, pp. 25f
- ^ a b c d kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Vegetius". Encyclopædia Britannica. 27 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 968. Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık
- ^ Milner, Vegetius, s. xiii
- ^ Milner, Vegetius, s. xiiif.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;EB19112
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Milner, Vegetius, s. xiv.
Çeviriler
- Military Institutions of Vegetius, Teğmen John Clarke tarafından önsöz ve notlarla çevrilmiştir, Londra, 1767. Kısaltılmış yeniden basım (IV. ve V. Kitaplar çıkarılmıştır): The Military Institutions of the Romans, Military Service Publishing Company, Harrisburg, Pa. 1944.
- Vegetius: Epitome of Military Science, N.P. Milner tarafından notlar ve giriş ile çevrilmiştir, Translated Texts for Historians, Vol. 16, Liverpool: Liverpool University Press, 1993. (İkinci baskı 1996; gözden geçirilmiş ikinci baskı 2011).
- Het Romeinse leger, Fik Meijer tarafından Hollandaca çevirisi, Polak/Van gennep Publishers, Amsterdam, 2004.
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Vegetius ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Wikimedia Commons'ta Vegetius ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
De Re Militarinin Latince tam metni çevrimiçi olarak mevcuttur:
- The Latin Library
- IntraText
Kongre Kütüphanesi'ndeki Lessing J. Rosenwald Koleksiyonu adresinden
- De re militari [Köln] N[icolaus] G[oetz, yaklaşık 1475].
- De re militari [Augsburg, Johann Wiener, yaklaşık 1475].
Teğmen John Clarke'ın 1767 tarihli çevirisinin 1944 tarihli kısaltılmış baskısı ("sadece askeri antikacıları ilgilendiren" IV. ve V. Kitaplar çıkarılmıştır) internette mevcuttur:
- The Military Institutions of the Romans
John Clarke'ın 1767 tarihli çevirisinin tam bir tıpkıbasımı Google Books'ta mevcuttur:
- Vegetius'un Askeri Kurumları
1529 yılında Heinrich Stayner tarafından yayınlanan De re militari'nin Almanca baskısı, su altı dalış kıyafetlerini, kuşatma ekipmanlarını, topları ve sahadaki askerlerin konforu için hava yataklarını çeşitli şekillerde tasvir eden gravürlerle.
- Vier Bücher der Ritterschafft (121 tam sayfa gravürün tamamı ve 2 yarım sayfa gravür 'nden çeşitli formatlarda ücretsiz olarak indirilebilir. Dijital Koleksiyonlar).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Publius veya Flavius Vegetius Renatus Vegetius Latince u ɛˈɡɛtiʊs Gec Roma Imparatorlugu nun 4 yuzyilin sonlari bir yazariydi olarak bilinen yazar Gec Roma Imparatorlugu gec 4 yuzyil doneminin bir yazariydi Hayati veya makami hakkinda gunumuze ulasan iki eserinde yer alanlarin otesinde hicbir sey bilinmemektedir Epitoma rei militaris ayrica De re militari olarak da anilir ve daha az bilinen Digesta Artis Mulomedicinae bir veteriner hekimligi rehberi Epitoma rei militaris adli eserinin girisinde kendisini bir Hristiyan olarak tanimlar Mulomedicina 1250 1375 ca pluteo 45 19 Calisma tarihiEpitoma rei militaris eserinde atifta bulunulan en son olay Imparator Gratian in olumudur 383 eserin en eski tasdiki 450 yilinda Konstantinopolis te yazan Flavius Eutropius a ait bir subscriptiodur ve iki el yazmasi ailesinden birinde yer almaktadir bu da el yazmasi geleneginde bir bolunmenin coktan meydana geldigini gostermektedir Eutropius un Konstantinopolis te bulunmasina ragmen Vegetius un Bati Roma Imparatorlugu nda yazdigi konusunda bilimsel bir fikir birligi vardir Vegetius eserini 450 yilinda duzenlenmemis el yazmasi ailesinde Theodosius olarak tanimlanan hukumdar imparatora ithaf eder ad Theodosium imperatorem kimligi tartismalidir bazi akademisyenler onu Theodosius I ile ozdeslestirir digerleri ve onu daha sonraki ile ozdeslestirerek eseri 430 35 yillari arasina tarihledi Goffart daha gec bir tarihin muhtemel oldugunu kabul eder ve eserin Aetius un ustunlugu zamaninda askeri bir canlanmayi desteklemeyi amaclamis olabilecegini one surer Rosenbaum da 430 larin basinda yazildigini savunur o zaman ithaf edilmis olabilir Rosenbaum Vegetius un eserlerindeki imalari ve in eserleriyle olan iliskilerini kullanarak Vegetius un olan in primiscrinius u olan ust duzey bir saray gorevlisi oldugunu one surer Roma Savas SanatiVegetius un epitomu esas olarak askeri organizasyona ve savasta belirli durumlara nasil tepki verilecegine odaklanir Vegetius bir kampin nasil tahkim edilecegini ve duzenlenecegini birliklerin nasil egitilecegini disiplinsiz birliklerle nasil basa cikilacagini bir muharebe catismasinin nasil idare edilecegini nasil yurunecegini duzen olcusunu ve lejyonda duzen ve cesareti tesvik eden diger bircok faydali yontemi aciklar G R Watson in gozlemledigi gibi Vegetius un Epitoma si Roma askeri kurumlarinin bozulmadan gunumuze ulasan tek eski el kitabidir Buna ragmen Watson Vegetius un ne bir tarihci ne de bir asker oldugu icin degerinden suphe duymaktadir eseri her cagin malzemesinden dikkatsizce olusturulmus bir derleme bir tutarsizliklar yumagidir Kendi ifadesine gore bu antik kaynaklar Yasli Cato Frontinus ve Augustus Trajan ve Hadrian imparatorluk anayasalaridir 1 8 Ilk kitap ordu reformu icin bir cagridir Gec Roma Imparatorlugu nun askeri cokusunu canli bir sekilde tasvir eder Vegetius ayrica erken donem Imparatorluk ordusunun orgutlenmesini egitimini ve techizatini da ayrintili olarak anlatir Ucuncu kitap Sessiz William dan II Friedrich e kadar her Avrupali komutan icin askeri ogrenimin temeli olan iki cagin askeri kosullarindaki benzerlik goz onune alindiginda yeterince uygun bir sekilde bir dizi askeri ozdeyis icerir Kusatma zanaati uzerine yazdigi kitap Gec Imparatorluk ve Ortacag kusatma makinelerinin en iyi tanimini icermektedir Diger seylerin yani sira adi verilen ve daha sonra modern topculugun gelisimine kadar kusatmalarda buyuk rol oynayan kusatma motorunun ayrintilarini gosterir Besinci kitap nin malzeme ve personeli hakkinda bilgi verir Encyclopaedia Britannica nin on birinci baskisina gore El yazmasi olarak Vegetius un eseri ilk ortaya cikisindan itibaren buyuk bir moda olmustur Kusatmacilik kurallari Orta Cag da cokca incelenmistir N P Milner bu eserin Antik Cag in en populer Latince teknik eserlerinden biri oldugunu ve MS 1300 oncesinden gunumuze ulasan nushalarin sayisi bakimindan Yasli Pliny nin adli eserine rakip oldugunu gozlemlemistir Matbaanin icadindan once Ingilizce Fransizca ve digerleri tarafindan Italyanca Floransali yargic ve digerleri tarafindan Katalanca Ispanyolca Cekce ve Yidis dillerine cevrilmistir Ilk basili baskilar Utrecht 1473 Koln 1476 Paris 1478 Roma Veteres de re mil scriptores 1487 ve Pisa ya 1488 atfedilir Ludwig Hohenwang tarafindan yapilan Almanca bir ceviri 1475 te Ulm de yayinlandi Ancak bu noktadan sonra Vegetius un onde gelen askeri otorite olarak konumu Polybius gibi antik tarihcilerin ortaya cikmasiyla gerilemeye basladi Niccolo Machiavelli Floransa 1521 adli eserinde Polybius Frontinus ve Livy yi yogun bir sekilde kullanarak Vegetius un kusurlarini gidermeye calismis ancak un Roma Imparatorlugu nun farkli donemlerine ait kurumlari birbirine karistirdigi suclamasi ve G Stewechius Stewechius un Vegetius un eserinin hayatta kalmasinin adi gecen kaynaklarin kaybolmasina yol actigi gorusu daha cok gec Ronesans donemine ozgudur 18 yuzyilin sonlarinda gibi bir asker kendi eserlerini bu kabul edilmis modele dayandirirken Milner in sozleriyle Vegetius un eseri uzun bir sure derinlesen bir ihmal yasamistir Vegetius yasadigi donemde Roma Ordusu nun eksikliklerini vurgular Bunu yapmak icin Imparatorlugun ilk donemlerindeki orduyu over Ozellikle de lejyonerlerin yuksek standartlarini egitimin ve subay kadrosunun mukemmelligini vurgular Gercekte Vegetius muhtemelen gerceklikten ziyade bir ideali anlatmaktadir Erken Imparatorluk ordusu muthis bir savas gucuydu ama muhtemelen butunuyle Vegetius un tarif ettigi kadar iyi degildi Ozellikle Vegetius tarafindan tanimlanan 5 fit 10 inclik minimum boy Roma donemindeki erkeklerin cogunu disarida birakirdi Roma ayagi 296 santimetre 117 in ve inc 246 santimetre 97 in idi dolayisiyla 5 10 bir Romali 1 726 santimetre 56 ft 8 in idi bu da MS 79 da Herculaneum daki iskelet kanitlarindan elde edilen donemin Romali Italyan erkeklerinin ortalama boyunun biraz uzerindedir Imparator Valentinian 364 375 minimum boy uzunlugunu 1 652 santimetre 54 ft 2 in e esit olan 5 7 Roma ya indirmistir Vegetius un De Re Militari adli eseri eski Roma lejyonlarinin idealize edilmis erdemlerini yucelten romantizmine ragmen erken Roma Imparatorlugu nun basarisi ve Bati Roma Imparatorlugu nun cokusunun askeri basarisizligi hakkinda guvenilir ve faydali bir gorus olmaya devam etmektedir Kaynakca Ismi hem Publius Vegetius Renatus hem de Flavius Vegetius Renatus olarak gecer Milner Vegetius Epitome of Military Science Liverpool University Press 1993 s xxxi xxxiii kanitlarin Publius lehine olduguna inanmaktadir Lipowsky Felix Joseph 1827 Des Flavius Vegetius Renatus funf Bucher uber Kriegswissenschaft und Kriegskunst der Romer Seidel a b Walter Goffart Vegetius un De Re Militari sinin tarihi ve amaclari Rome s Fall and After icinde bolum 3 s 49 80 Hambledon Press 1989 1 85285 001 9 N P Milner Vegetius Epitome of Military Science ikinci baski Liverpool University Press 1996 s xxxvii ff T D Barnes The Date of Vegetius Phoenix 33 3 Sonbahar 1979 s 254 257 Theodosius u savunurken Seeck Die Zeit des Vegetius Hermes 11 1876 61 83 Seeck in vardigi sonuclar Teubner in De re militaria kitabini iki kez duzenleyen ve Seeck in atfini benimseyen Karl Lang in fikrini degistirdi G R Watson The Roman Soldier Ithaca Cornell University Press 1969 s 26 Rosenbaum S Who was Vegetius published on Academia edu 2015 https www academia edu 5496690 Who was Vegetius 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Watson The Roman Soldier pp 25f a b c d Onceki cumlelerden bir veya daha fazlasi artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor Chisholm Hugh Ed 1911 Vegetius Encyclopaedia Britannica 27 11 bas Cambridge University Press s 968 Milner Vegetius s xiii Milner Vegetius s xiiif Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi EB19112 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Milner Vegetius s xiv CevirilerMilitary Institutions of Vegetius Tegmen John Clarke tarafindan onsoz ve notlarla cevrilmistir Londra 1767 Kisaltilmis yeniden basim IV ve V Kitaplar cikarilmistir The Military Institutions of the Romans Military Service Publishing Company Harrisburg Pa 1944 Vegetius Epitome of Military Science N P Milner tarafindan notlar ve giris ile cevrilmistir Translated Texts for Historians Vol 16 Liverpool Liverpool University Press 1993 Ikinci baski 1996 gozden gecirilmis ikinci baski 2011 Het Romeinse leger Fik Meijer tarafindan Hollandaca cevirisi Polak Van gennep Publishers Amsterdam 2004 Dis baglantilarVikisoz de Vegetius ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Vegetius ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir De Re Militarinin Latince tam metni cevrimici olarak mevcuttur The Latin Library IntraText Kongre Kutuphanesi ndeki Lessing J Rosenwald Koleksiyonu adresinden De re militari Koln N icolaus G oetz yaklasik 1475 De re militari Augsburg Johann Wiener yaklasik 1475 Tegmen John Clarke in 1767 tarihli cevirisinin 1944 tarihli kisaltilmis baskisi sadece askeri antikacilari ilgilendiren IV ve V Kitaplar cikarilmistir internette mevcuttur The Military Institutions of the Romans John Clarke in 1767 tarihli cevirisinin tam bir tipkibasimi Google Books ta mevcuttur Vegetius un Askeri Kurumlari 1529 yilinda Heinrich Stayner tarafindan yayinlanan De re militari nin Almanca baskisi su alti dalis kiyafetlerini kusatma ekipmanlarini toplari ve sahadaki askerlerin konforu icin hava yataklarini cesitli sekillerde tasvir eden gravurlerle Vier Bucher der Ritterschafft 121 tam sayfa gravurun tamami ve 2 yarim sayfa gravur nden cesitli formatlarda ucretsiz olarak indirilebilir Dijital Koleksiyonlar