Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.
Batı Roma İmparatorluğu SPQR Imperium Romanum | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
395-476 | |||||||||||||||||||
Labarum Arma | |||||||||||||||||||
MS 418 yılında Batı Roma İmparatorluğu haritası | |||||||||||||||||||
Tür | Roma İmparatorluğu'nun batı bölümü | ||||||||||||||||||
Başkent | (395-401) Ravenna (401-403, 408-450, 457-461, 475-476) Roma (403-408, 450-457, 461-475) Salona/Split (475-480) | ||||||||||||||||||
Resmî dil(ler) | Latince | ||||||||||||||||||
Demonim | Romalı | ||||||||||||||||||
Hükûmet | Otokrasi | ||||||||||||||||||
Roma imparatoru | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Yasama organı | Senato | ||||||||||||||||||
Tarihî dönem | Geç Antik Çağ | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||||||||||
395 | 2.000.000 km2 | ||||||||||||||||||
|
Batı Roma İmparatorluğu 476'da yıkıldı. Doğu Roma İmparatorluğu'nun 527-565 yılları arasında İtalya'nın büyük bir kısımını ele geçirmesi de Batı Roma İmparatorluğu'nun yeniden doğuşunu sağlayamamıştır. Ravenna'daki Batı imparatorluk mahkemesi 554'te Justinian tarafından resmen feshedildi. Doğu imparatorluk sarayı, 1453'te Osmanlı İmparatorluğu'nun yedinci padişahı olan II.Mehmed tarafından Konstantinopolis'in (günümüz İstanbul'u) düşüşüne kadar hayatta kaldı.
İmparatorluk daha önce birden fazla imparatorun birlikte yönettiği dönemler görmüş olsa da, tek bir imparatorun tüm İmparatorluğu yönetmesinin imkânsız olduğu görüşü, feci iç savaşlar ve krizin dağılmasının ardından İmparator Diocletian tarafından Roma hukukunda reformlar yapmak üzere kurumsallaştırıldı. Üçüncü yüzyılın 286 yılında, biri Doğu'da diğeri Batı'da olmak üzere Augustus adlı iki ayrı kıdemli imparatorla tetrarşi sistemini tanıttı ve her biri atanmış bir Sezar'a (küçük imparator ve atanmış halef) sahipti. Tetrarşi sistemi birkaç yıl içinde çökecekdi. Böylelikle Batı Roma İmparatorluğu, 3. ve 5. yüzyıllar arasında çeşitli dönemlerde aralıklı olarak var olacaktı. I. Konstantin ve I. Theodosius gibi bazı imparatorlar, Roma İmparatorluğu boyunca tek Augustus olarak hüküm sürdüler. Theodosius'in 395 yılında ölümü üzerine imparatorluğu iki oğlu arasında ikiye böldü.
476'da, Ravenna Savaşı'ndan sonra, Batı'daki Roma Ordusu, Odoacer ve onun Germen federasyonunun elinde yenilgiye uğradı. Odoacer, İmparator Romulus Augustulus'u görevden almaya zorladı ve Roma'nın ilk kralı oldu. 480 yılında, önceki Batı İmparatoru Julius Nepos'un öldürülmesinin ardından, Doğu İmparatoru Zeno, Batı sarayını feshetti ve kendisini Roma İmparatorluğu'nun tek imparatoru ilan etti. 476 tarihi, 18. yüzyıl İngiliz tarihçisi Edward Gibbon tarafından Batı İmparatorluğu'nun sonunu belirleyen bir olay olarak popüler hâle getirildi ve bazen Antik Çağ'dan Orta Çağ'a geçişi işaretlemek için kullanıldı. Odoacer'in İtalya'sı ve birçoğu askerî yardım karşılığında toprak verilmiş olan eski Batı Roma müttefiklerini temsil eden diğer barbar krallıkları, eski Roma idari sistemlerini kullanmaya devam ederek ve Doğu'ya nominal itaat ederek Roma sürekliliğini koruyacaklardı.
6. yüzyılda, İmparator I. Justinianus, Kuzey Afrika'nın müreffeh bölgeleri, İtalya'nın antik Roma merkezi ve Hispania'nın bazı kısımları dâhil olmak üzere eski Batı Roma İmparatorluğu'nun büyük bölümlerine doğrudan İmparatorluk yönetimini yeniden empoze etti. Doğu merkezlerindeki siyasi istikrarsızlık, yabancı istilalar ve dinî farklılıklar ile birleştiğinde, bu bölgelerin kontrolünü sürdürme çabalarını zorlaştırdı ve kademeli olarak tamamen kaybedildi. Doğu İmparatorluğu on birinci yüzyıla kadar İtalya'nın güneyindeki toprakları elinde tutsa da, İmparatorluğun Batı Avrupa üzerindeki etkisi önemli ölçüde azaldı. Frenk Kralı Şarlman'ın 800 yılında Roma İmparatoru olarak papalık taç giyme töreni, Batı Avrupa'da imparatorluk unvanının yeniden canlanmasını sunan ancak anlamlı bir şekilde Roma geleneklerinin bir uzantısı olmayan Kutsal Roma İmparatorluğu'na dönüşecek yeni bir imparatorluk çizgisini işaret ediyordu. Kurumlar. 1054'te Roma ve Konstantinopolis kiliseleri arasındaki Büyük Bölünme, Konstantinopolis İmparatoru'nun Batı'da uygulamak isteyebileceği her türlü yetkiyi daha da azalttı.
Arka plan
Roma İmparatorluğu genişledikçe, Roma'daki merkezi hükûmetin uzak vilayetleri etkin bir şekilde yönetemediği bir noktaya ulaştı. İmparatorluğun geniş kapsamı göz önüne alındığında, iletişim ve ulaşım özellikle sorunluydu. İstila, isyan, doğal afetler veya salgın haberleri, gemi veya atlı posta servisi tarafından taşındı ve Roma'ya ulaşmak ve Roma'nın emirlerinin iade edilmesi ve yerine getirilmesi için genellikle çok zaman gerekiyordu. Bu nedenle, eyalet valileri Roma İmparatorluğu adına fiili özerkliğe sahipti. Valilerin, ordu komutanlığı, eyaletin vergilerini idare etme ve eyaletin baş yargıçları olarak hizmet etme gibi çeşitli görevleri vardı.
İmparatorluğun kurulmasından önce, Roma Cumhuriyeti toprakları MÖ 43 yılında İkinci Triumvirlik üyeleri arasında bölünmüştü: Mark Antony, Octavian ve Marcus Aemilius Lepidus. Antonius, Doğu'daki eyaletleri aldı: Achaea, Makedonya ve Epirus (kabaca modern Yunanistan, Arnavutluk ve Hırvatistan kıyıları), Bitinya, Pontus ve Asya (kabaca modern Türkiye), Suriye, Kıbrıs ve Sirenayka. Bu topraklar daha önce Büyük İskender tarafından fethedilmişti; bu nedenle, aristokrasinin çoğu Yunan kökenliydi. Tüm bölge, özellikle de büyük şehirler, büyük ölçüde Yunan kültürüne asimile edilmişti.
Octavian, Batı'nın Roma eyaletlerini elde etti: İtalya (modern İtalya), Galya (modern Fransa), Gallia Belgica (modern Belçika'nın bazı kısımları, Hollanda ve Lüksemburg) ve Hispania (modern İspanya ve Portekiz). Bu topraklar aynı zamanda kıyı bölgelerindeki Yunan ve Kartaca kolonilerini de içeriyordu, ancak Galyalılar ve Keltiberler gibi Kelt kabileleri kültürel olarak baskındı. Lepidus, küçük Afrika eyaletini (kabaca modern Tunus) aldı. Octavian kısa süre sonra Afrika'yı Lepidus'tan aldı, Sicilya'yı (modern Sicilya) kendi topraklarına ekledi.
Mark Antony'nin yenilgisi üzerine muzaffer bir Octavian, birleşik bir Roma İmparatorluğu'nu kontrol etti. İmparatorluk pek çok farklı kültüre sahipti ve hepsi kademeli bir Romalılaşma yaşadı. Doğu'nun ağırlıklı olarak Yunan kültürü ve Batı'nın ağırlıklı olarak Latin kültürü entegre bir bütün olarak etkin bir şekilde işlev görürken, siyasi ve askeri gelişmeler nihayetinde İmparatorluğu bu kültürel ve dilbilimsel çizgide yeniden hizalayacaktır. Çoğu zaman, Yunanca ve Latince uygulamaları (ve bir dereceye kadar dillerin kendileri) tarih (örneğin Cato the Elder tarafından yapılanlar), felsefe ve retorik gibi alanlarda birleştirilirdi.
İsyanlar ve siyasi gelişmeler
Küçük isyanlar ve ayaklanmalar İmparatorluk genelinde oldukça yaygın olaylardı. Barış zamanında bu süreç basitken, savaş zamanında çok daha karmaşık olabilirdi. Tam bir askerî harekâtta, lejyonlar çok daha fazlaydı - örneğin, Birinci Yahudi-Roma Savaşı'nda Vespasian liderliğinde olanlar gibi. Bir komutanın sadakatini sağlamak için pragmatik bir imparator, generalin ailesinin bazı üyelerini rehin alabilir. Bu amaçla Nero, Vespasian'ın küçük oğlu ve kayınbiraderi olan Ostia Valisi Quintus Petillius Cerialis'i etkin bir şekilde tuttu. Nero'nun yönetimi, Galba adına rüşvet verilen Praetorian Muhafızlarının isyanıyla sona erdi. Figüratif bir "Damokles kılıcı" olan Praetorian Muhafızları, çoğunlukla saray entrikalarındaki rolü ve Pertinax ve Aurelian dahil olmak üzere birkaç imparatoru devirmedeki rolü nedeniyle şüpheli bir sadakat olarak algılanıyordu. Onların örneğini takiben, sınırlardaki lejyonlar artan bir şekilde iç savaşlara katıldılar. Örneğin, Mısır ve doğu illerinde konuşlanmış lejyonlar, İmparator Macrinus ile Elagabalus arasında 218 yılında yaşanan iç savaşa önemli bir katılım göreceklerdi.
İmparatorluk genişledikçe, iki kilit sınır ortaya çıktı. Batıda, Ren ve Tuna nehirlerinin arkasında, Cermen kabileleri önemli bir düşmandı. İlk imparator olan Augustus onları fethetmeye çalışmış, ancak Teutoburg Ormanı'nın feci savaşından sonra geri çekilmişti. Cermen kabileleri zorlu düşmanlar iken, Doğu'daki Part İmparatorluğu, İmparatorluğa en büyük tehdidi oluşturuyordu. Partlar fethedilemeyecek kadar uzak ve güçlüydü ve sürekli bir Part istilası tehdidi vardı. Partlar birkaç Roma istilasını püskürttüler ve Trajan veya Septimius Severus tarafından uygulananlar gibi başarılı fetih savaşlarından sonra bile, fethedilen topraklar Partlarla kalıcı bir barış sağlama girişimlerinde terk edildi.
Roma'nın batı sınırını kontrol etmek oldukça kolaydı çünkü Roma'ya nispeten yakındı. Bununla birlikte, savaş sırasında her iki sınırı aynı anda kontrol etmek zordu. İmparator Doğu sınırına yakın olsaydı, hırslı bir generalin Batı'da isyan etme şansı yüksekti ve bunun tersi de geçerliydi. Bu savaş zamanı oportünizmi birçok yönetici imparatoru rahatsız etti ve gerçekten de gelecekteki birkaç imparator için iktidara giden yolu açtı. Üçüncü Yüzyılın Krizi sırasında, gasp yaygın bir halefiyet yöntemi haline geldi.
Üçüncü Yüzyılın Krizi
İmparator Alexander Severus'un 18 Mart 235'te öldürülmesiyle Roma İmparatorluğu, şimdi Üçüncü Yüzyılın Krizi olarak bilinen 50 yıllık bir iç savaş dönemine girdi. Savaşçı Sasani İmparatorluğu'nun Part yerine yükselişi, I.Shapur'in 259'da İmparator Valerian'ı ele geçirmesinin gösterdiği gibi doğuda Roma için büyük bir tehdit oluşturdu. Valerian'ın en büyük oğlu ve varisi Gallienus, onun yerine geçti ve savaşa başladı doğu sınırında. Gallienus'un oğlu Saloninus ve Praetorian Prefect Silvanus, yerel lejyonların sadakatini sağlamlaştırmak için Colonia Agrippina'da (modern Köln) ikamet ediyorlardı. Yine de, Alman eyaletlerinin yerel valisi Marcus Cassianius Latinius Postumus isyan etti; Colonia Agrippina'ya saldırısı, Saloninus'un ve valinin ölümüyle sonuçlandı. Ardından gelen kafa karışıklığında, modern tarih yazımında Galya İmparatorluğu olarak bilinen bağımsız bir devlet ortaya çıktı.
Başkenti Augusta Treverorum'du ve tüm Hispania ve Britannia olmak üzere gemenve Galya eyaletleri üzerindeki kontrolünü hızla genişletti. Kendi senatosu vardı ve konsoloslarının kısmi bir listesi hala varlığını sürdürüyordu. Roma dinini, dilini ve kültürünü sürdürdü ve Roma merkezi hükûmetine meydan okumaktan çok Germen kabileleriyle savaşmak, Cermen istilalarını savuşturmak ve Galya eyaletlerinin geçmişte sahip olduğu güvenliği yeniden sağlamakla ilgileniyordu. Bununla birlikte, Claudius Gothicus'un (268-270) hükümdarlığında, Galya İmparatorluğu'nun geniş alanları Roma egemenliğine geri getirildi.
Tetrarşi
Diocletian, Roma İmparatorluğu'nu Tetrarşi'ye bölen ilk imparatordu. 286'da Maximian'ı Augustus (imparator) rütbesine yükseltti ve Doğu’yu kendisi yönetirken ona Batı İmparatorluğu’nun kontrolünü verdi. 293'te Galerius ve Constantius Chlorus, Birinci Tetrarşi'yi yaratarak astları (sezarlar) olarak atandı. Bu sistem, 3. yüzyıla damgasını vuran iç karışıklıktan kaçınmanın bir yolu olarak İmparatorluğu etkili bir şekilde dört ana bölgeye ayırdı. Batıda, Maximian Mediolanum'u (şimdi Milano) başkenti yaptı ve Constantius Trier'i onun yaptı. Doğuda Galerius başkenti Sirmium, Diocletian ise Nicomedia'yı kendisi yaptı. 1 Mayıs 305'te Diocletian ve Maximian tahttan çekildi, yerine Galerius ve sırasıyla II. Maximinus ve Valerius Severus'u Sezar olarak atayan Constantius, İkinci Tetrarkşi'yi yarattı.
Tetrarşi, Constantius'un 306'da beklenmedik ölümünden sonra çöktü. Oğlu Büyük Konstantin, İngiliz lejyonları tarafından Batı İmparatoru ilan edildi, ancak diğer birkaç davacı ortaya çıktı ve onu ele geçirmeye çalıştı. Batı İmparatorluğu. 308'de Galerius Carnuntum'da bir toplantı düzenledi ve burada Batı İmparatorluğu'nu Konstantin ve Licinius arasında bölerek Tetrarşi'yi yeniden canlandırdı. Bununla birlikte, Konstantin Tetrarşi'nin istikrarından çok tüm imparatorluğu fethetmekle ilgilendi ve 314'te Licinius'a karşı rekabet etmeye başladı. Constantine, Licinius'u 324 yılında, Licinius'un esir alındığı ve daha sonra öldürüldüğü Chrysopolis Savaşı'nda mağlup etti Konstantin imparatorluğu birleştirdikten sonra, günümüz Türkiye'sinde Bizans şehrini Nova Roma ("Yeni Roma") olarak yeniden kurdu, daha sonra Konstantinopolis olarak adlandırdı ve burayı Roma İmparatorluğu'nun başkenti yaptı. Roma İmparatorluğu'nu fiziksel olarak iki imparator arasında bölme kavramı kalmasına rağmen Tetrarşi sona erdi. Birkaç güçlü imparator, imparatorluğun her iki bölgesini birleştirmiş olsa da, bu genellikle Konstantin ve Theodosius'un ölümlerinden sonra olduğu gibi Doğu ve Batı'ya bölünmüş bir imparatorlukta geri döndü.
Diğer bölümler
Roma İmparatorluğu tek bir İmparatorun egemenliği altındaydı, ancak 337'de Konstantin'in ölümüyle imparatorluk, hayatta kalan erkek mirasçıları arasında paylaştırıldı. Constantius, üçüncü oğlu ve ikinci oğlu Fausta (Maximian'ın kızı) Konstantinopolis, Trakya, Küçük Asya, Suriye, Mısır ve Sirenayka dahil olmak üzere doğu illerini kabul etti; II. Konstantin, Britannia, Gaul, Hispania ve Mauretania'yı aldı; ve Constans, başlangıçta II. Konstantin gözetiminde İtalya, Afrika, Illyricum, Pannonia, Makedonya ve Achaea'yı kabul etti. Trakya, Achaea ve Makedonya vilayetleri, 337 yılında kendi askerleri tarafından öldürülene kadar I. Konstantin'in yeğeni Dalmatius ve Augustus değil Sezar tarafından kısa bir süre kontrol edildi. Batı, 350 yılında gaspçı Magnentius'un emriyle suikasta kurban giden Constans yönetimi altında 340 yılında birleşti. Magnentius, Mursa Major Savaşı'nı kaybettikten ve intihar ettikten sonra, 353'te Constantius yönetimi altında tüm imparatorluğun yeniden birleşmesi gerçekleşti.
Constantius, gücünün çoğunu Doğu'ya odakladı. Onun yönetimi altında, ancak yakın zamanda Konstantinopolis olarak yeniden kurulan Bizans şehri, bir başkent olarak tamamen gelişti. Konstantinopolis'te, Doğu İmparatorluğu'nun kaynaklarının siyasi, ekonomik ve askeri kontrolü, gelecek yüzyıllar boyunca güvende kalacaktı. Şehir iyi tahkim edilmişti ve birçok büyük ticaret ve askeri yolun kavşak noktasında bulunuyordu. Site stratejik önemi nedeniyle imparatorlar Septimius Severus ve Caracalla tarafından bir asırdan fazla bir süre önce kabul edilmişti.
361'de II. Constantius hastalandı ve öldü ve Constantius Chlorus'un II. Constantius'un Sezar'ı olarak görev yapan torunu Julian iktidarı ele geçirdi. Julian, 363 yılında Samarra Savaşı'nda Pers İmparatorluğu'na karşı öldürüldü ve yerine yalnızca dokuz ay hüküm süren Jovian geçti. Jovian'ın ölümünden sonra, Valentinianus 364'te İmparator olarak ortaya çıktı. Hemen imparatorluğu bir kez daha böldü ve doğu yarısını kardeşi Valens'e verdi. Dış güçlerle (barbar kabileleri) çatışmalar yoğunlaştığı için her iki tarafta da uzun süre istikrar sağlanamadı. 376 yılında, Doğu hükûmeti tarafından Hunlardan önce kaçan Ostrogotların önünden kaçan Vizigotların Tuna nehrini geçmelerine ve Balkanlara yerleşmelerine izin verildi. Kötü muamele büyük çapta bir isyana neden oldu ve 378'de İmparator Valens'in de öldüğü Edirne Savaşı'nda Doğu Roma saha ordusunu sakat bir yenilgiye uğrattı. Edirne'deki yenilgi Romalılar için şok ediciydi ve onları, kendi liderleri altında yarı bağımsız foederati olacakları İmparatorluk sınırları içindeki Vizigotlarla müzakere etmeye ve yerleştirmeye zorladı.
İmparatorluğun batı kesiminde de İmparatorların Hristiyanlaştırma politikasına Doğu'da olduğundan daha fazla muhalefet vardı. 379'da I. Valentinianus'un oğlu ve halefi Gratian, Pontifex Maximus unvanını takmayı reddetti ve 382'de pagan rahiplerin haklarını geri aldı ve Zafer Sunağı'nı Roma Curia'sından çıkardı. I. Theodosius daha sonra Hristiyanlık dışındaki tüm dinleri yasaklayan Selanik Fermanı'nı çıkardı.
Siyasi durum istikrarsızdı. 383'te Magnus Maximus adlı güçlü ve popüler bir general Batı'da iktidarı ele geçirdi ve Gratian'ın üvey kardeşi II. Valentinianus'u yardım için Doğu'ya kaçmaya zorladı; Yıkıcı bir iç savaşta Doğu İmparatoru Theodosius onu yeniden iktidara getirdi. 392'de, Frenk ve pagan yargıç militumu Arbogast, II. Valentinianus'u öldürdü ve Eugenius adlı karanlık bir senatörü İmparator ilan etti. 394'te İmparatorluğun iki yarısının güçleri yine büyük can kaybıyla çarpıştı. Yine Theodosius'u kazandım ve 395'teki ölümüne kadar kısaca birleşik bir imparatorluğu yönetti. Batı parçalanmadan ve çökmeden önce Roma İmparatorluğu'nun her iki tarafını da yöneten son imparatordu.
Theodosius'un büyük oğlu Arcadius doğu yarısını miras alırken, genç Honorius batı yarısını aldı. Her ikisi de hala küçüktü ve hiçbiri etkili bir şekilde yönetme yeteneğine sahip değildi. Honorius, yarı Romalı / yarı barbar hakimi militum Flavius Stilicho'nun vesayeti altına alındı, Rufinus ise doğuda tahtın arkasındaki güç oldu. Rufinus ve Stilicho rakiplerdi ve anlaşmazlıkları, Roma imparatorluğuna asimile olmaya çalışan binlerce barbar ailenin Roma lejyonlarının katliamının ardından 408 yılında yeniden isyan eden Gotik lider I.Alaric tarafından sömürüldü.
İmparatorluğun hiçbir yarısı Alaric'in adamlarına boyun eğdirecek kadar güç toplayamadı ve ikisi de Alaric'i diğer yarısına karşı kullanmaya çalıştı. Alaric'in kendisi uzun vadeli bölgesel ve resmi bir üs kurmaya çalıştı, ancak bunu asla başaramadı. Stilicho, İtalya'yı savunmaya ve işgalci Gotları kontrol altına almaya çalıştı, ancak bunu yapmak için Ren sınırını askerden arındırdı ve Vandallar, Alanlar ve Suevi 406'da Galya'yı işgal etti. Stilicho mahkeme entrikalarının kurbanı oldu ve öldürüldü. Doğu yavaş bir toparlanma ve konsolidasyona başlarken, Batı tamamen çökmeye başladı. Alaric'in adamları 410'da Roma'yı yağmaladılar.
Tarih
Honorius Hükümdarlığı
I. Theodosius'un küçük oğlu Honorius, 23 Ocak 393'te Augustus (ve babasıyla ortak imparator) ilan edildi. Theodosius'un ölümü üzerine Honorius, Batı'nın tahtını daha on yaşında miras aldı. kardeş Arcadius Doğu'yu miras aldı. Batı başkenti, önceki tümenlerde olduğu gibi başlangıçta Mediolanum'du, ancak 402'de Vizigot kral I.Alaric'in İtalya'ya girmesiyle Ravenna'ya taşındı. Bol bataklıklar ve güçlü tahkimatlarla korunan Ravenna, savunması çok daha kolaydı ve Doğu İmparatorluğu'nun imparatorluk filosuna kolay erişime sahipti, ancak Roma ordusunun İtalya'nın orta kısımlarını düzenli barbar saldırılarına karşı savunmasını zorlaştırdı.
Taşınan sermayeye rağmen, ekonomik güç Roma'ya ve özellikle İtalya ve Afrika'nın çoğuna hakim olan zengin senatoryal aristokrasisine odaklanmış durumda kaldı. İmparator Gallienus, 3. yüzyılın ortalarında senatörleri ordu komutanlığından men ettikten sonra, senatör seçkinleri askeri yaşamla ilgili tüm deneyimlerini ve ilgilerini kaybetti. 5. yüzyılın başlarında, Roma Senatosunun zengin toprak sahibi seçkinleri, kiracılarının askerlik hizmetini büyük ölçüde yasakladı, ancak aynı zamanda, tüm Batı İmparatorluğu'nu savunmak için yeterince güçlü bir paralı asker ordusunu sürdürmek için yeterli finansmanı onaylamayı da reddetti. Batı'nın en önemli askeri bölgesi, Trier'in sık sık İmparatorluk için bir nevi askeri başkent olarak hizmet verdiği 4. yüzyılda kuzey Galya ve Ren sınırı idi. Önde gelen birçok Batılı general barbardı.
Honorius'un saltanatı, Batı Roma standartlarına göre bile kaotikti ve hem iç hem de dış mücadelelerle boğuşuyordu. Alaric yönetimindeki Visigothic foederati, Illyricum'daki majister militum, 395'te isyan etti.
Britanya ve Galya'daki sınırların zayıflaması İmparatorluk için korkunç sonuçlar doğurdu. İmparatorluk hükûmeti kuzey vilayetlerinin beklediği ve ihtiyaç duyduğu askeri korumayı sağlamadığından, Britanya'da Marcus (406-407), Gratian (407) ve 407'de Galya'yı işgal eden III. Konstantin dahil olmak üzere çok sayıda gaspçı ortaya çıktı. Britanya, kaynak yetersizliği ve daha önemli sınırlara bakma ihtiyacı nedeniyle 410 yılında imparatorluk tarafından etkin bir şekilde terk edildi. Ren sınırının zayıflaması, Vandallar, Alanlar ve Suebiler de dahil olmak üzere çok sayıda barbar kabilesinin nehri geçmesine ve 406'da Roma topraklarına girmesine izin verdi.
Honorius, bakan Olympius tarafından Stilicho'nun onu devirmek için komplo kurduğuna ikna olmuştu ve bu yüzden Stilicho'yu 408'de tutuklayıp idam etti. Olympius, oğlu ve birçok federe birliklerinin aileleri de dahil olmak üzere Stilicho fraksiyonuyla ilgili kilit kişilerin ölümlerini başarıyla düzenleyen bir komploya başkanlık etti. Bu, birçok askerin 409'da İtalya'ya dönen ve çok az muhalefetle karşılaşan Alaric'e katılmasına neden oldu. Honorius'un bir anlaşmaya varma girişimlerine ve onu desteklemek için gönderilen altı lejyon Doğu Romalı askerine rağmen Alaric ile Honorius arasındaki müzakereler 410 yılında bozuldu ve Alaric Roma şehrini yağmaladı. Çuval nispeten ılımlı olmasına ve Roma artık Batı İmparatorluğu'nun bile başkenti olmamasına rağmen, olay ilk kez Roma'nın (en azından İmparatorluğun sembolik kalbi olarak görülüyordu) düştüğü için İmparatorluğun her iki yarısında da insanları şok etti. 4. yüzyıldaki Galya istilalarından bu yana yabancı bir düşmana. Arcadius'un halefi Doğu Roma İmparatoru II. Theodosius, Konstantinopolis'te üç günlük yas ilan etti.
Stilicho olmadan ve Roma'nın yağmalanmasının ardından Honorius'un hükümdarlığı daha kaotik bir hal aldı. Gaspçı III. Konstantin, 407'de Galya'ya geçtiğinde Roma Britanya'nın savunmasını kaldırmış ve Romalaşmış nüfusu önce Pictler, sonra da Saksonlar, Angli ve yaklaşık olarak yerleşmeye başlayan Jütiler tarafından işgallere maruz bırakmıştı. Honorius, Constantine'i eş imparator olarak kabul ettikten sonra, Constantine'in Hispania'daki generali Gerontius, Maximus'u İmparator ilan etti. General Constantius'un yardımıyla Honorius, Gerontius ve Maximus'u 411'de başarıyla mağlup etti ve kısa bir süre sonra III. Konstantin'i yakalayıp idam etti. Gallo-Romalı senatör Jovinus, Constantius'un İtalya'ya dönmesiyle, kendisini İmparator ilan ettikten sonra, Galyalı soyluların ve barbar Burgundyalıların ve Alanların desteğiyle isyan etti. Honorius, destek için Kral Athaulf komutasındaki Vizigotlara döndü. Athaulf, 413'te Jovinus'u ve onun imparatoru olan Sebastianus'u yendi ve idam etti, aynı zamanda Afrika'da başka bir gaspçı ortaya çıktı. Heraclianus, İtalya'yı işgal etmeye çalıştı, ancak başarısız oldu ve öldürüldüğü Kartaca'ya geri çekildi.
Roma lejyonlarının geri çekilmesiyle, Kuzey Galya giderek Frenk etkisine maruz kaldı ve Franklar doğal olarak bölgede lider bir rol üstlendi. 418'de Honorius, vassal federasyon olarak güneybatı Galya'yı (Gallia Aquitania) Vizigotlara verdi. Honorius, yerel imparatorluk valilerini uzaklaştırdı ve kendi işlerini yürütmek üzere Vizigotları ve eyalet Roma sakinlerini terk etti. Böylelikle Barbar krallıkları'nın ilki olan Vizigot Krallığı kuruldu.
Artan Çatışmalar
Honorius'un 423'teki ölümünü, Doğu Roma hükûmeti, Galla Placidia oğlunun azınlığı döneminde naip olarak hareket ederek Ravenna'da Batı İmparatoru olarak III. Valentinian'ü Batı İmparatoru olarak yerleştirene kadar kargaşa izledi. Doğu İmparatoru II. Theodosius, Honorius'un ölümünü ilan etmekte tereddüt etmişti ve sonraki dönemde, Joannes Batı İmparatoru olarak aday gösterildi. Joannes'ın "hükümdarlığı" kısaydı ve Doğu güçleri onu 425'te yenip idam etti.
Birkaç rakiple şiddetli bir mücadelenin ardından ve Placidia'nın isteğine karşı, Aetius magister militum rütbesine yükseldi. Aetius, büyük ölçüde Hunik müttefiklerine güvenerek Batı İmparatorluğu'nun askeri durumunu bir şekilde istikrara kavuşturmayı başardı. Onların yardımıyla Aetius Galya'da kapsamlı seferler düzenledi, 437 ve 438'de Vizigotları mağlup etti, ancak 439'da bir yenilgiye uğradı ve anlaşmazlığı statüko ante ile sona erdirdi.
Bu arada, Vizigotların baskısı ve Afrika valisi Bonifacius'un isyanı, Kral Gaiseric yönetimindeki Vandalları, 429'da şu anda Fas'ta olan İspanya'dan Tingitana'ya geçmeye teşvik etti. Doğuya gitmeden önce 435'te Numidia'da geçici olarak durdular. Aetius Galya'da işgal edildiğinde, Batı Roma hükûmeti Vandalların zengin Afrika vilayetlerini fethetmesini engellemek için hiçbir şey yapamadı ve 19 Ekim 439'da Kartaca'nın düşüşü ve Vandal Krallığı'nın kurulmasıyla sonuçlandı. 400'lerde İtalya ve Roma bu eyaletlerden gelen vergilere ve gıda maddelerine bağımlı hale geldi ve bu da ekonomik krize yol açtı. Vandal filolarının Roma deniz ticareti ile batı ve orta Akdeniz kıyıları ve adaları için artan bir tehlike haline gelmesiyle Aetius, 440 yılında Vandallara karşı bir karşı saldırı düzenleyerek Sicilya'da büyük bir ordu örgütledi.
Ancak, 444'te hırslı kralları Attila'nın altında birleşen Hunlarla hemen mücadele etme ihtiyacı nedeniyle Afrika'yı geri alma planları terk edilmek zorunda kaldı. Eski müttefiklerine karşı dönen Hunlar, İmparatorluk için korkunç bir tehdit haline geldi. Aetius, kuvvetlerini Tuna'ya gönderdi ancak Attila Balkanlar'daki Doğu Roma eyaletlerine baskın yapmaya yoğunlaşarak Batı İmparatorluğu'na geçici yardım sağladı. 449'da Attila, III.Valentinianus'ün kız kardeşi Honoria'dan, kardeşinin onu zorladığı istenmeyen bir evlilikten onu kurtarması halinde ona batı imparatorluğunun yarısını öneren bir mesaj aldı. Batı'yı ele geçirme isteği bahanesiyle Attila, Doğu sarayıyla barışı sağladı ve 451'in başlarında Ren'i geçti. Attila'nın Galya'yı kasıp kavurmasıyla Aetius, Vizigotlar ve Burgundyalılar da dahil olmak üzere Roma ve Cermen güçlerinden oluşan bir koalisyon topladı ve Hunların Aurelianum şehrini ele geçirmesini engelleyerek onları geri çekilmeye zorladı. Katalunya Ovaları Muharebesi'nde, Roma-Germen koalisyonu Hun güçleriyle karşılaştı savaşta tam bir yenenin olmadığı muharebede avantajlı olarak Roma gözüktü.
Attila yeniden toplandı ve 452'de İtalya'yı işgal etti. Aetius'un ona saldıracak kadar gücü olmadığından, Roma'ya giden yol açıktı. Valentinianus, Papa I. Leo'yu ve önde gelen iki senatörü Attila ile görüşmeleri için gönderdi. Papa I. Leo Atilla'nın önünde diz çökerek Atilla'dan af dileyip geri çekilmesini istemiştir. Bu büyükelçilik, Attila'nın birlikleri arasında bir veba, kıtlık tehdidi ve Doğu İmparatoru Marcian'ın Tuna Nehri boyunca Hun anavatanlarına saldırı başlattığı haberi ile birleştiğinde, Attila'yı geri dönmeye ve İtalya'yı terk etmeye zorladı. Attila 453'te beklenmedik bir şekilde öldüğünde oğulları arasında çıkan güç mücadelesi Hunların oluşturduğu tehdidi sona erdirdi.
İmparatorluğun Düşüşü
Sözleşmeye göre, Batı Roma İmparatorluğu 4 Eylül 476'da Odoacer'in Romulus Augustus'u devirmesiyle sona erdi, ancak tarihsel kayıtlar bu kararlılığı sorguluyor. Nitekim Romulus Augustus'un ifadesi çağdaş zamanlarda çok az ilgi gördü. Romulus, Doğu Roma İmparatorluğu'nun ve İtalya dışındaki Batı Roma kontrolünün geri kalan bölgelerinin gözünde bir gaspçıydı, önceki imparator Julius Nepos hala hayatta ve Dalmaçya'daki Batı İmparatorluğu'nu yönettiğini iddia ediyordu. Dahası, Batı mahkemesi gerçek güçten yoksundu ve onlarca yıldır Alman aristokratlarına tabi olmuştu, yasal topraklarının çoğu çeşitli barbar krallıkların kontrolü altındaydı. Odoacer, Julius Nepos'u ve daha sonra Doğu İmparatoru Zeno'yu egemenliği olarak kabul etmesiyle, İtalya'da nominal Roma kontrolü devam etti. Kuzey Galya'da (bugün Soissons Bölgesi olarak bilinen bir bölge) Roma egemenliğini korumayı başaran Syagrius, Nepos'u egemenliği ve meşru Batı İmparatoru olarak kabul etti.
Julius Nepos'un imparator olarak yetkisi yalnızca İtalya'daki Odoacer tarafından değil, Doğu İmparatorluğu ve Galya'daki Syagrius (Romulus Augustulus'u tanımayan) tarafından kabul edildi. Nepos 480 yılında kendi askerleri tarafından öldürüldü, bir komplo Odoacer'a veya bir önceki tahttan indirilmiş imparator Glycerius'a atfedildi ve Doğu İmparatoru Zeno yeni bir batı imparatoru atamamayı seçti. Batı mahkemesi tarafından yasal olarak yönetilen topraklar üzerinde gerçek bir Roma kontrolünün kalmadığını kabul eden Zeno, bunun yerine İmparator konumunun hukuki ayrımını kaldırmayı seçti ve kendisini Roma İmparatorluğu'nun tek imparatoru ilan etti. Zeno, 85 yıl önce I. Theodosius'tan sonraki bölünmeden bu yana ilk tek Roma imparatoru oldu ve konum bir daha asla bölünmeyecekti. Bu nedenle, 480'den sonraki (doğu) Roma imparatorları, sadece hukuki anlamda da olsa, batılıların halefleridir. Bu imparatorlar, yaklaşık bin yıl sonra, 1453'te Konstantinopolis'in Düşüşüne kadar Roma İmparatorluğu'nu yönetmeye devam edeceklerdi. 480, imparatorluğun iki ayrı imparatorluk mahkemesine bölünmesinin sonunu işaret ettiği için, bazı tarihçiler Nepos'un ölümüne ve Batı İmparatorluğunun Zeno tarafından ortadan kaldırılmasına Batı Roma İmparatorluğu'nun sonu olarak atıfta bulunur.
Batı İmparatorluğu'nun düşüşüne veya ortadan kaldırılmasına rağmen, Batı Avrupa'nın yeni krallarının birçoğu, bir Roma idari çerçevesi içinde sıkı bir şekilde faaliyet göstermeye devam etti. Bu, özellikle Odoacer'den sonra İtalya'yı yönetmeye gelen Ostrogotlar için geçerlidir. Odoacer'in krallığının, esasen Batı Roma İmparatorluğunun idari sistemlerini kullanmaya devam ettiler ve idari mevkilerde yalnızca Romalılar görev yapmaya devam etti. Senato her zaman olduğu gibi işlemeye devam etti ve Gotlar kendi geleneksel yasalarıyla yönetilse de İmparatorluğun yasaları Roma halkını yönetiyor olarak kabul edildi. Batı Roma idari kurumları, özellikle İtalya'dakiler, böylece "barbar" yönetimi sırasında ve Doğu Roma imparatorluğunun güçleri eski imparatorluk bölgelerinin bazılarını yeniden fethettikten sonra kullanılmaya devam etti. Bu nedenle bazı tarihçiler, altıncı yüzyılda İtalya'nın yeniden yapılanmasına ve İtalya'nın Praetorian vilayeti gibi eski ve ayrı Batı Roma idari birimlerinin kaldırılmasına Batı Roma İmparatorluğu'nun "gerçek" düşüşü olarak atıfta bulunurlar.
Roma kültürel gelenekleri, Batı İmparatorluğu'nun ortadan kaybolmasından sonra da uzun süre boyunca devam etti ve yakın tarihli bir yorum okulu, büyük politik değişikliklerin bir düşüşten ziyade karmaşık bir kültürel dönüşüm olarak daha doğru bir şekilde tanımlanabileceğini öne sürüyor.
Siyasi sonrası
Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra, çöküşü sırasında kurulan ve genellikle "barbar krallıkları" olarak anılan Cermen krallıkları büyümeye ve gelişmeye devam etti. Başlangıçları, Batı Roma İmparatorluğu'nun sona ermesiyle birlikte, Geç Antik Çağ'dan Orta Çağ'a geçişi işaret ediyor. Barbar krallıklarının uygulamaları, altıncı ve yedinci yüzyıllarda, özellikle Galya ve İtalya'nın pretoryen vilayetlerinde kademeli olarak eski Roma kurumlarının yerini aldı. Pek çok yerde Roma kurumları ekonomik istikrarla birlikte çöktü. Bazı bölgelerde, özellikle Galya ve İtalya'da, barbarların eski Roma topraklarına yerleştirilmesi, barbar yöneticilerin halihazırda mevcut olan Roma sistemlerini kullanması ve değiştirmesiyle görece küçük bir kesintiye neden olmuş gibi görünüyor. İtalya, Hispania ve Galya'daki Cermen krallıkları, Konstantinopolis'teki İmparatoru biraz nominal bir egemen olarak tanımaya devam etti, Vizigotlar altıncı yüzyılda I. Justinianus'un hükümdarlığına kadar adlarına sikke bastılar.
Doğrudan Roma kontrolü altındaki bazı bölgeler, 480'den sonra bile Batı'da var olmaya devam etti. Kuzey Galya'da Syagrius tarafından yönetilen bir sağrı eyaleti olan Soissons, Soissons Savaşı'ndan sonra Kral Clovis I komutasındaki Franklar tarafından fethedildiğinde 486'ya kadar hayatta kaldı. . Syagrius, bölgedeki Cermen halkları tarafından "Romalıların Kralı" olarak biliniyordu ve defalarca kendisinin bağımsız bir krallığı değil, yalnızca bir Roma eyaletini yönettiğini iddia etti. 480'lerden 511'e kadar Clovis I döneminde, Franklar büyük bir bölgesel güce dönüşeceklerdi. Soissons'u fethetmelerinden sonra, Frenkler 504'te Alemanni'yi mağlup ettiler ve 507'de Septimania dışında Pirenelerin kuzeyindeki tüm Visigotik bölgeleri fethettiler. Vizigotlara karşı kazandığı zaferin ardından konsolos. Frenk Krallığı, 800'lerde dağıldığı sırada, diğer göç dönemi barbar krallıklarından çok daha uzun sürdü. Bölünmüş halefleri, Orta Çağ Fransa (başlangıçta Batı Francia olarak bilinir) ve Almanya (başlangıçta Doğu Francia olarak bilinir) haline dönüştü.
Mauretania Caesariensis eyaletinde bir Mauro-Roman krallığı 8. yüzyılın başlarına kadar hayatta kaldı. Yıkık Altava kentinde 508 yılından kalma bir tahkimat üzerindeki bir yazıt, Masuna adlı bir adamı, Moors ve Romalılar Krallığı "Regnum Maurorum et Romanarum" kralı olarak tanımlamaktadır. Masuna'nın, 535'te Vandallara karşı Doğu Roma İmparatorluğu güçleriyle ittifak kuran "Massonalar" ile aynı adam olması mümkündür. Bu Krallık, 578 yılında Doğu Roma majister militumu Gennadius tarafından yenildi ve kıyı bölgeleri bir kez daha İmparatorluğa dahil edildi.
Cermen İtalya
Romulus Augustus'un görevden alınması ve Odoacer'in 476'da İtalya'nın hükümdarı olarak yükselişi o dönemde çok az ilgi gördü. Genel olarak, insanlar için çok az değişiklik oldu; Konstantinopolis'te, Odoacer'in kendisini tabi kıldığı bir Roma İmparatoru hâlâ vardı. Interregna daha önce Batı'da birçok noktada deneyimlenmişti ve Romulus Augustus'un ifade vermesi olağandışı bir şey değildi. Odoacer, iktidarını Ricimer'den farklı olarak tamamen Roma İmparatorluğu geleneğinde görüyordu ve İtalya'nın imparatorluk "valisi" olarak etkili bir şekilde hüküm sürdü ve hatta patricius unvanını aldı. Odoacer, halihazırda yürürlükte olan Roma idari sistemlerini kullanarak hükmetti ve 480 yılına kadar Julius Nepos'un adı ve portresiyle sikke basmaya devam etti ve daha sonra kendi adı yerine Doğu Augustus'un adı ve portresiyle.
Nepos 480 yılında Dalmaçya'da öldürüldüğünde, Odoacer suikastçıları takip etme ve infaz etme görevini üstlendi ve aynı zamanda Dalmaçya'da kendi yönetimini kurdu. Odoacer, iktidarını İtalya'da ikamet eden bir imparator olmadan da devam eden bir yasama organı olan Roma Senatosunun sadık desteğiyle kurdu. Doğrusu, Senato'nun Odoacer döneminde iktidarı artmış görünüyor. 3. yüzyılın ortalarından beri ilk kez bakır sikkeler efsane S C (Senatus Consulto) ile basıldı. Bu sikkeler Afrika'daki Vandallar tarafından kopyalanmış ve aynı zamanda Doğu'da İmparator Anastasius tarafından gerçekleştirilen para reformunun temelini oluşturmuştur.
Odoacer döneminde Batılı konsoloslar, Batı Roma İmparatorluğu altında oldukları için atanmaya devam etti ve Doğu Mahkemesi tarafından kabul edildi, ilki 480'de Caecina Decius Maximus Basilus'du. Odoacer altında var olmaya devam etti. Senato tarafından 480'den 493'e kadar Odoacer başkanlığında on bir konsül daha atandı ve bir başka İtalya Praetorian Prefect'i atandı, Caecina Mavortius Basilius Decius (486-493)
Odoacer bir Roma valisi olarak hüküm sürse de, kendisini geri kalan İmparatorluğun emrinde tutsa da, Doğu İmparatoru Zeno onu giderek daha fazla rakip olarak görmeye başladı. Böylece Zeno, Doğu Mahkemesi'nin foederati'si olan Ostrogotların Büyük Theoderic'e, Odoacer'ı yenebilirse İtalyan yarımadasını kontrol etme sözü verdi. Theoderic, Ostrogotları Julian Alpleri boyunca İtalya'ya götürdü ve 489'da Odoacer'ı iki kez mağlup etti. Aralarındaki dört yıllık düşmanlıktan sonra, Ravenna Piskoposu John, 493'te Odoacer ve Theoderic arasında bir anlaşma müzakere edebildi ve böylece anlaştılar. Ravenna ve İtalya'yı birlikte yönetmek. Theoderic Ravenna'ya 5 Mart'ta girdi ve Odoacer on gün sonra öldü, Theoderic tarafından onunla yemek paylaştıktan sonra öldürüldü.
Theoderic, Odoacer'in İtalya için vali vekili ve görünüşte bir patricius ve Konstantinopolis'teki imparatorun tebası rolünü miras aldı. Bu pozisyon, Theoderic'in Odoacer'ı mağlup etmesinden dört yıl sonra, 497'de İmparator Anastasius tarafından tanındı. Theodoric bağımsız bir hükümdar olarak hareket etmesine rağmen, ikincil konumunun dış görünüşünü titizlikle korudu. Theoderic, Odoacer'in krallığının, esasen Batı Roma İmparatorluğunun idari sistemlerini kullanmaya devam etti ve idari mevkilerde yalnızca Romalılar görev yapmaya devam etti. Senato her zaman olduğu gibi işlemeye devam etti ve Gotlar kendi geleneksel yasalarıyla yönetilse de İmparatorluğun yasaları Roma halkını yönetiyor olarak kabul edildi. Bir ast olarak, Theoderic kendi kanunlarını çıkarma hakkına sahip değildi, sadece ferman ve açıklama yapma hakkına sahipti. Ordu ve askeri bürolar, yalnızca büyük ölçüde kuzey İtalya'ya yerleşen Gotlar tarafından görevlendiriliyordu.
Theodoric, içişlerinde bir ast olarak hareket etse de, dış politikalarında giderek daha bağımsız hareket etti. İmparatorluğun Doğu'daki etkisini dengelemeye çalışan Theoderic, kızlarını Vizigotik kral II.Alaric ve Burgonya prensi Sigismund ile evlendirdi. Kız kardeşi Amalfrida, Vandal kralı Thrasamund ile evlendi ve kendisi Frank kralı Clovis I'in kız kardeşi Audofleda ile evlendi. Bu ittifaklar ve ara sıra yaşanan çatışmalar sayesinde, altıncı yüzyılın başlarında Theoderic tarafından kontrol edilen bölge neredeyse restore edilmiş bir Batı Roma İmparatorluğu oluşturuyordu. 493'ten beri İtalya'nın hükümdarı olan Theoderic, 511'de Vizigotların kralı oldu ve 521 ile 523 yılları arasında Kuzey Afrika'daki Vandallar üzerinde hegemonya uyguladı. Böylelikle yönetimi Batı Akdeniz'e kadar uzandı. Romulus Augustulus'un 476'da görevden alınmasından bu yana Konstantinopolis'te barındırılan Batı imparatorluk hükümdarlığı, 497'de İmparator Anastasius tarafından Ravenna'ya iade edildi. Teoderik, şimdiye kadar Batı İmparatoru, ancak, yalnızca ayrı bir Batı mahkemesi fikrinin ortadan kaldırılması nedeniyle değil, aynı zamanda Ricimer'ınki gibi "barbar" mirası nedeniyle imparatorluk unvanını üstlenemezdi. ondan önce tahta geçmesini engellerdi.
Theodoric'in 526'da ölümüyle ittifaklar ağı çökmeye başladı. Vizigotlar, Kral Amalaric yönetiminde özerkliklerini yeniden kazandılar ve Ostrogotların Vandallarla ilişkileri, annesi Amalasuntha'nın naipliği altındaki yeni kralları Athalaric'in hükümdarlığı döneminde giderek daha düşmanca hale geldi. Theoderic'in Batı Akdeniz'deki kontrolünün çöküşünden sonra, Frank Krallığı, Roma yönetiminin yokluğunda Galya'nın çoğunun kontrolünü ele geçirerek barbar krallıklarının en güçlüsü haline geldi.
Amalasuntha, Gotlar ve Romalılar arasındaki uzlaşma politikalarını sürdürdü, yeni Doğu İmparatoru I. Justinian'ı destekledi ve Vandalik Savaşı'nda Afrika'nın yeniden fethi sırasında Sicilya'yı bir başlangıç noktası olarak kullanmasına izin verdi. 534'te Athalaric'in ölümüyle, Amalasuntha, kuzeni ve tek akraba Theodahad'ı desteğini umarak kral olarak taçlandırdı. Bunun yerine, Amalasuntha hapsedildi ve Theodahad, İmparator Justinian'ı güvenliğini temin etmesine rağmen, kısa bir süre sonra idam edildi.
Roma'nın Odoacer tarafından ele geçirilmesi ve Batı Roma İmparatorluğu'nun Çöküşü
Ana madde: Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşü
Batı Roma İmparatorluğu çökerken, kurucu eyaletlerini fetheden yeni Germen yöneticiler, Roma yasalarının ve geleneklerinin çoğunu sürdürdüler. İşgalci Cermen kabilelerinin çoğu, çoğu Arianizm'in takipçisi olmasına rağmen, zaten Hristiyanlaştırılmıştı. Roma İmparatorluğu'nun devlet kilisesine bağlılıklarını hızla değiştirdiler. Bu, yerel Roma halkının sadakatinin yanı sıra güçlü Roma Piskoposunun desteğini sağlamlaştırmaya yardımcı oldu. Başlangıçta yerel kabile yasalarını tanımaya devam etseler de, Roma yasalarından daha fazla etkilenmişler ve yavaş yavaş dahil etmişlerdir. Roma hukuku, özellikle I. Justinianus'un emriyle toplanan Corpus Juris Civilis, modern medeni hukukun temelini oluşturur. Bunun aksine, örf ve adet hukuku, Germen Anglo-Sakson hukukuna dayanmaktadır. Medeni hukuk, yaklaşık 150 ülkede bir şekilde yürürlükte olan, dünyadaki en yaygın hukuk sistemidir.
Latince bir dil olarak ortadan kalkmadı. Vulgar Latince, komşu Cermen ve Kelt dilleriyle birleşerek İtalyanca, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, Romence ve çok sayıda küçük dil ve lehçe gibi modern Roman dillerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Bugün dünya çapında 900 milyondan fazla insanın anadili Roman dilleri. Buna ek olarak, birçok Roman dili ana dili İngilizce olmayanlar tarafından ortak dil olarak kullanılmaktadır.
Latince, İngilizce ve Almanca gibi Cermen dillerini de etkiledi. Katolik Kilisesi'nin dili olarak "daha saf" bir biçimde varlığını sürdürür; Katolik Ayini, 1969'a kadar sadece Latince konuşuluyordu. Bu nedenle, din adamları tarafından ortak dil olarak da kullanılıyordu. Tıp, hukuk ve diplomasinin (çoğu antlaşma Latince yazılmıştır [kaynak belirtilmeli]), aynı zamanda entelektüellerin ve bilim adamlarının dili olarak 18. yüzyılda kaldı. O zamandan beri Latince kullanımı diğer lingua franca'ların, özellikle de İngilizce ve Fransızcanın yaygınlaşmasıyla azaldı. Latin alfabesi, I'in I ve J'ye ve V'nin U, V ve yer yer (özellikle Cermen dilleri ve Lehçe) W'ye bölünmesi nedeniyle genişletildi. Dünyada en yaygın kullanılan alfabetik yazı sistemidir. Bugün Romen rakamları, büyük ölçüde Arap rakamları ile değiştirilmiş olsalar da, bazı alanlarda ve durumlarda kullanılmaya devam etmektedir.
Batı Roma İmparatorluğunun çok görünür bir mirası Katolik Kilisesi'dir. Kilise kurumları yavaş yavaş Batı'daki Roma kurumlarının yerini almaya başladı, hatta 5. yüzyılın sonlarında Roma'nın güvenliğini müzakere etmeye yardımcı oldu. Roma, Germen kabileleri tarafından işgal edildiğinde, çoğu asimile edildi ve Orta Çağ döneminin ortalarında (c. İsa'nın Vekili. Roma Kilisesi'ne geçen ilk Barbar kralları Frankların I. Clovis'iydi; Vizigotlar gibi diğer krallıklar daha sonra papalığın gözüne girmek için davayı takip ettiler.
Papa III. Leo, 800 yılında Şarlman'ı "Roma İmparatoru" olarak taçlandırdığında, hem öfkeli Doğu İmparatorluğu ile bağlarını kopardı hem de Batı Avrupa'da papalık taç giyme töreni olmadan hiçbir insanın imparator olamayacağına dair emsal oluşturdu. Papa'nın kullandığı güç sonraki dönemlerde önemli ölçüde değişmiş olsa da, makamın kendisi Katolik Kilisesi'nin başı ve Vatikan Şehri'nin devlet başkanı olarak kaldı. Papa, Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden bu yana sürekli olarak "Pontifex Maximus" unvanını elinde tutmakta ve bu unvanı bugüne kadar korumaktadır; Bu unvan eskiden biri Jül Sezar olan çok tanrılı Roma dininin baş rahibi tarafından kullanılıyordu.
Roma Senatosu, Batı Roma İmparatorluğu'nun ilk çöküşünden sağ kurtuldu. Odoacer ve daha sonra Ostrogotlar yönetimi altında otoritesi arttı ve 498'de Senato'nun Symmachus'u papa olarak kurmayı başardığı, hem İtalya'nın Theodoric'i hem de İmparator Anastasius'un Laurentius'u desteklemesine rağmen. Senatonun tam olarak ne zaman ortadan kaybolduğu belirsizdir, ancak senatodan hediyeler 578 ve 580'de İmparator II. Tiberius tarafından alındığı için, kurumun en azından 6. yüzyıla kadar ayakta kaldığı biliniyor. Geleneksel senato binası, Curia Julia yeniden inşa edildi. Muhtemelen doğu imparatoru Herakleios'un izniyle, 630'da Papa I. Honorius yönetimindeki bir kiliseye.
İsimlendirme
Altıncı yüzyıl Doğu Roma tarihçisi ve I. Justinianus'un saray mensubu Marcellinus Comes, 379'dan 534'e kadar Doğu Roma İmparatorluğu'nu kapsayan Chronicle adlı eserinde Batı Roma İmparatorluğu'ndan bahseder. Doğu ile Batı arasında, coğrafi bir doğu ("Oriens") ve batı ("Occidens") ve bir imparatorluk doğusu ("Orientale imperium" ve "Orientale respublica") ve bir imparatorluk batısından ("Occidentalie imperium") bahsedilerek, "Occidentale regnum", "Occidentalis respublica", "Hesperium regnum", "Hesperium imperium" ve "principatum Occidentis"). Ayrıca Marcellinus, bazı imparatorları ve konsolosları sırasıyla "Doğulu", "Orientalibus principibus" ve "Orientalium konsülü" olarak belirler. "Batı İmparatorluğu" na çevrilen Hesperium Imperium terimi, bazen modern tarihçiler tarafından Batı Roma İmparatorluğu'na da uygulanmıştır.
Marcellinus, 395'ten sonra bir bütün olarak İmparatorluktan bahsetmese de, yalnızca ayrı kısımlarına atıfta bulunmasa da, "Roma" terimini bir bütün olarak İmparatorluk için geçerli olarak açıkça tanımlar. Marcellinus, "biz", "generallerimiz" ve "imparatorumuz" gibi terimleri kullanırken, İmparatorluğun her iki bölümünü de Sasani Persleri ve Hunlar gibi dış düşmanlardan ayırdı. Bu görüş, 4. ve 5. yüzyılların çağdaş Romalılarının İmparatorluğu tek bir birim olarak görmeye devam ettikleri görüşüyle tutarlıdır, ancak çoğu zaman bir yerine iki yöneticiyle birlikte.İmparatorluğun coğrafi olarak ilk bölünmesi Diocletian dönemindeydi, ancak birden fazla imparatorun emsali vardı. Diocletian ve Tetrarşi'den önce, imparatorluk tahtını babaları Septimius Severus'tan miras alan, 210-211 yıllarında Caracalla ve Geta gibi ortak imparatorların olduğu birkaç dönem vardı, ancak Caracalla cinayetten sonra tek başına hüküm sürdü. kardeşi.
Batı mahkemesinin restorasyon girişimleri
286 yılında Tetrarşi olarak İmparator Diocletian yönetiminde kurulan Doğu ve Batı Augustus pozisyonları, 480 yılında Batı toprakları üzerindeki doğrudan kontrolün kaybedilmesinin ardından İmparator Zeno tarafından kaldırılmıştı. Kendisini tek Augustus ilan eden Zeno, yalnızca büyük ölçüde bozulmamış Doğu İmparatorluğu üzerinde ve Odoacer'in sözde efendisi olarak İtalya üzerinde gerçek bir kontrol uyguladı. Justinianus tarafından yapılan keşifler, daha önce Batı Roma'nın büyük topraklarını İmparatorluk kontrolüne geri getirecekti ve onlarla birlikte İmparatorluk, Tetrarşi'den önceki dönemlerde tek bir hükümdar varken karşılaştığı sorunların aynısıyla yüzleşmeye başlayacaktı. Kuzey Afrika'nın yeniden fethinden kısa bir süre sonra, bir gaspçı olan Stotzas, eyalette göründü (yine de çabucak yenildi). Böylelikle, İmparatorluğu idari zorunluluktan iki mahkemeye bölme fikri, Doğu İmparatorluğunun hem Doğu'daki saray mensupları hem de Batı'daki düşmanlar tarafından eski Batı'nın büyük kısımlarını kontrol ettiği dönemde sınırlı bir canlanma görecekti.
Unvanın kaldırılmasının ardından yeni bir Batı İmparatorunu taçlandırmaya yönelik ilk girişim, Justinianus yönetimindeki Gotik Savaşlar sırasında gerçekleşti. Kuzey Afrika ve Roma'nın kendisi de dahil olmak üzere İtalya'nın büyük kısımları üzerinde Roma kontrolünü yeniden sağlamak için başarılı bir şekilde kampanya yürütmüş olan başarılı bir general olan Belisarius, Ravenna (Ostrogotik ve daha önce Batılı) kuşatması sırasında Ostrogotlar tarafından Batı Roma İmparatoru olarak teklif edildi. Roma, başkent) 540'ta. İtalya üzerindeki kontrollerini kaybetmekten kaçınmak için çaresiz kalan Ostrogotlar, Batı Augustus olarak Belisarius'a unvanı ve sadakatlerini sundular. Justinianus, Codex Justinianeus'un Konstantinopolis'teki Justinian'ın konusu olarak yeni Afrika Praetorian Prefect'ini açıkça belirlemesi ile tek başına restore edilmiş bir Roma İmparatorluğu'nu yönetmeyi bekliyordu. Jüstinyen'e sadık Belisarius, şehre girmek için unvanı kabul etmiş gibi yaptı ve bunun üzerine hemen bıraktı. Belisarius unvanı bırakmasına rağmen, teklif Justinian'ı şüphelendirmişti ve Belisarius'a doğuya dönmesi emredildi.
İmparator II. Tiberius'un 582'deki saltanatının sonunda, Doğu Roma İmparatorluğu, Justinianus döneminde yeniden fethedilen bölgelerin nispeten büyük bölümlerinin kontrolünü elinde tuttu. Tiberius, General Maurice ve vali Germanus olmak üzere iki Sezar'ı seçti ve iki kızını onlarla evlendirdi. Germanus'un batı vilayetleriyle ve Maurice'in doğu vilayetleriyle açık bağlantıları vardı. Tiberius'un imparatorluğu bir kez daha batı ve doğu idari birimlerine bölmeyi planlaması mümkündür. Öyleyse, plan asla gerçekleştirilmedi. Tiberius'un ölümü üzerine Maurice, tüm imparatorluğu miras aldı çünkü Germanus tahtı reddetmişti. Maurice, Exarchate adında yeni bir tür idari birim kurdu ve geri kalan batı bölgelerini kendi kontrolü altında Ravenna Eksarhlığı ve Afrika Eksarhlığı olarak organize etti.
Daha sonra Batı'daki İmparatorluk unvanını iddia ediyor
Geriye kalan İmparatorlukta bir idari birim kavramı olarak kalmanın yanı sıra, Roma İmparatorluğu'nun tek bir hükümdara sahip güçlü bir Hristiyan İmparatorluğu olarak ideali, Batı Avrupa'daki birçok güçlü hükümdara hitap etmeye devam etti. Şarlman'ın MS 800'de "Romalıların İmparatoru" olarak papalık taç giyme töreni ile, onun krallığı, translatio imperii kavramı altında Batı Avrupa'daki Roma İmparatorluğu'nun restorasyonu olarak açıkça ilan edildi. Karolenj İmparatorluğu 888'de çökmüş ve Şarlman'dan miras aldığını iddia eden son "İmparator" Berengar 924'te ölmüş olsa da, Batı'da papalık ve Cermen kökenli bir Roma İmparatorluğu kavramı 962 yılında Kutsal Roma İmparatorluğu biçiminde yeniden ortaya çıkacaktı. Kutsal Roma İmparatorları, 1806'da Kutsal Roma İmparatorluğu'nun dağılmasına kadar eski Roma İmparatorlarının üstün gücünü ve prestijini miras aldıkları fikrini savunacaklardı.
Şarlman ve sonraki Kutsal Roma İmparatorları, restore edilmiş bir Batı Roma İmparatorluğu'nun hükümdarları değildi ve olduklarını iddia etmediler. Papa III. Leo ve çağdaş tarihçiler, ayrı bir Batı mahkemesi fikrinin üç yüzyıl önce kaldırıldığının tamamen farkındaydı ve Roma İmparatorluğu'nun "tek ve bölünmez" olduğunu düşünüyorlardı. Şarlman'ın taç giyme töreni sırasında Doğu Roma İmparatorluğu'nun hükümdarı, tahttan indirdiği İmparator VI. Konstantin'in annesi İrini idi. II. Leo, İrini'nin bir gaspçı ve cinsiyeti nedeniyle yönetmenin gayri meşru olduğunu ve bu nedenle imparatorluk tahtının boş olduğunu düşünüyordu. Bu nedenle Şarlman, Batı Roma İmparatorluğu'nun hükümdarı ve Romulus Augustulus'un halefi olarak değil, daha çok VI. Konstantin'in halefi ve tek Roma İmparatoru olarak taçlandırıldı. İrini kısa süre sonra görevden alındı ve yerine İmparator Nikiforos geçti ve Doğu İmparatorluğu Şarlman'ın İmparatorluk unvanını tanımayı reddetti. 810'larda İmparator I. Michael Rangabe birkaç savaşın ardından, sonunda Şarlman'ı bir "İmparator", ancak kendisi için ayırdığı bir unvan olan "Roma İmparatoru" yerine biraz aşağılayıcı "Frankların İmparatoru" olarak kabul etti. Yüzyıllar boyunca, "diriltilmiş" Batı sarayı ve Doğu sarayı, doğrudan eski Roma İmparatorlarının ardında, tüm Roma İmparatorluğu'nun hükümdarları olduklarını iddia edeceklerdi. Doğu İmparatorluğu'nun Kutsal Roma İmparatorluğu'nu "Frankların İmparatorluğu" olarak adlandırmasıyla birlikte, "Yunan İmparatorluğu" terimi, Konstantinopolis merkezli İmparatorluğa atıfta bulunmanın bir yolu olarak Frank sarayında popüler hale getirildi.
1453'te Konstantinopolis'in düşüşünden sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nun sona ermesi ve 1806'da Kutsal Roma İmparatorluğu'nun dağılmasının ardından, Avrupa hükümdarları arasında "İmparator" unvanı yaygınlaştı. Habsburg'lar Almanya'yı kendi idareleri altında birleştirmeye çalışırken, Avusturya İmparatorluğu Kutsal Roma İmparatorluğu'nun varisi olduğunu iddia etti. 1871'de kurulan Alman İmparatorluğu da Kutsal Roma İmparatorluğu'nun soyu üzerinden Roma'nın halefi olduğunu iddia etti. Bu imparatorlukların her ikisi de imparator için Almanca kelime olan Kaiser (Latince "Sezar" kelimesinden türetilmiş) imparatorluk unvanını kullanıyordu. Alman İmparatorluğu ve Avusturya İmparatorluğu'nun halefi Avusturya-Macaristan, her ikisi de Doğu Roma İmparatorluğu'ndan miras talep eden Rus ve Osmanlı İmparatorlukları ile birlikte Birinci Dünya Savaşı'nın ardından düşecekti.
Batı Roma İmparatorları Listesi
Tetrarşi (286-313)
- İlk Batı Roma İmparatoru İmparator Maximian'ın büstü
Maximian: 286–305
- Constantius Chlorus: 293-305
Maximian, Diocletianus'un Carinus'u yendikten sonra 285 yılında Diocletian tarafından Sezar'a yükseltildi. 286'da Tetrarşi'nin kurulmasıyla Batı İmparatoru oldu. 1 Mayıs 305'te hem Maximian hem de Diocletian tahttan çekilerek Constantius ve Galerius'u imparator olarak bıraktı.
- Constantius I Chlours: 305-306
- Valerius Severus: 305-306
Constantius Chlorus, 293 yılında Maximian yönetiminde sezara yükseltildi. Constantius, Maximian'ın tahttan çekilmesinden sonra 305'te Batı İmparatoru oldu. Constantius, 25 Temmuz 306'da öldü ve ardında oldukça tartışmalı bir miras bıraktı.
- Valerius Severus: 306–307
- Konstantin: 306–307
Valerius Severus, Maximian ve Diocletianus'un tahttan çekilmesinden sonra 305 yılında Constantius tarafından sezara yükseltildi. Constantius'un 306'da ölümünden sonra Severus, Batı İmparatoru oldu. Severus, Maximian'ın oğlu Maxentius'un isyanıyla uğraşmak zorunda kaldı. Maxentius 307'nin başlarında istila etti ve Batı İmparatorluğunu başarıyla ele geçirdi. Yakalandıktan kısa bir süre sonra Severus'u öldürdü.
- Maxentius: 307–312
Maxentius, 306'da Valerius Severus'a karşı imparator ilan edildi. 307'de Batı İmparatorluğu'nu ele geçirmeyi başardı ve kısa süre sonra Severus'u öldürdü. Batı İmparatorluğu 312 yılında Konstantin tarafından işgal edildi ve 28 Ekim 312'de güçleri Tiber nehrine geri püskürtüldüğünde boğulan Maxentius'u kesin olarak mağlup etti.
- Licinius: 308–313
Licinius, Batı İmparatorluğu'ndaki iç savaşı sona erdirmek için 308'de düzenlenen Carnuntum Konseyinde, hepsi aslında Maxentius tarafından tutulan Doğu İmparatorluğu'nun ve Batı İmparatorluğu'nun bazı kısımlarının imparatoru oldu. Konstantin 313 yılında Licinius'un Batı İmparatorluğu'nun bölümünü işgal etti ve onu Batı İmparatorluğu üzerindeki iddiasını kaybettiği ve yalnızca Doğu İmparatorluğu'nu kontrol ettiği bir antlaşma imzalamaya zorladı.
Roma'nın Odoacer tarafından ele geçirilmesi ve Batı Roma İmparatorluğu'nun Çöküşü
408 yılında Stilicho'nun ölümüyle Honorius tahtta çıktı ve 423 yılındaki ölümüne kadar devletin başında olsa da, hükümdarlığı Vandallar ve Vizigotlar'ın gaspları ve işgalleriyle doluydu. 476'da Orestes, İtalya Kralı Odoacer'in yaptığı Odoacer yönetiminde Heruliler ile federal devlet olma teklifini geri çevirdi. Onu Roma'dan kovdurdu ve Konstantinopolis'e kendini İtalya kralı olarak gösteren devlet nişanlarını yolladı.
4 Eylül 476'da tarihi bir toplantı düzenlendi. Toplantı sonunda Odoacer, İmparator Romulus Augustus'u tahttan indirdi. Fakat, uygulamada durum öyle değildi. Julius Nepos kendisini "Batının Kralı" ilan etti. Dalmaçya'nın ardılı olarak devam etti ve Bizans İmparatoru Zeno ve Kuzey Gaul'de yerleşim yerlerini korumakla görevli Syagrius tarafından tanındı. 480'de Julius Nepos öldürüldü ve Odoacer, Dalmaçya'yı işgal etti
Miras
Batı Roma İmparatorluğu parçalanınca, yeni Germen krallar yine de birçok Roma hukukunu ve geleneğini sürdürdüler. Birçok işgalci Germen kabilesi çoktan Hristiyanlaşmıştı, yine de birçoğu Aryanizm'in takipçisiydi.[] Onlar da hemen Hristiyanlaştı. Başlangıçta kendi kabile hukukunu uygulasalar da, daha sonraları Roma hukukundan etkilendiler ve ikisini birleştirdiler. Roma Hukuku, modern medeni hukukun temelini oluşturur. Buna karşın, örf ve âdet hukuku ise Germenik Anglosakson hukukundan etkilenmiştir.
Latince gerçekte asla kaybolmamış bir dildir. Germenik ve Kelt dilleri ile karışmıştır ve İtalyanca, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, Rumence ve Romanş gibi birçok çağdaş Latin dilinin temelini oluşturmuştur. Latince ayrıca İngilizce, Almanca ve Felemenkçe gibi birçok Cermen dilini de etkilemiştir. Bu "saf" yapısını Roma Katolik Kilisesi sayesinde koruyabilmiştir ve birçok ulus tarafından Lingua franca olarak kullanılmıştır. Aydınlar ve bilim adamları tarafından tıpta, hukukta, diplomaside kullanılmaya devam edilmiştir.
Latin alfabesi, bugün dünyadaki alfabetik yazı sisteminde geniş çaplı olarak kullanılmaktadır ve J, K, W ve Z harfleriyle genişletilmiştir. Roma rakamları kullanılmaya devam ediliyor, fakat genel olarak Arap rakamları kullanılmaktadır.
Roma İmparatorluğu'nun hükümdarlıkla yönetilen büyük "Hristiyan İmparatorluğu" olarak görülmesi birçok kralı baştan çıkarmıştır. Şarlman, Frankların ve Lombardların kralı, 800 yılında Papa III. Leo tarafından Roma imparatoru olarak taç giydirildi.
Batı Roma İmparatorluğu'nun en görünür mirası ise Roma Katolik Kilisesidir. Kilise, yavaşça Batı'da Roma kurumlarını yerleştirdi. Hatta, 5. yüzyılın sonlarında Roma'nın güvenliğini görüşmek için yardım etti. Germenik kabileler Roma'yı işgal edince ve Orta Çağ'ın ortalarında Avrupa'nın ortası, batısı ve kuzeyi Katolik inancına geçtiler ve Papa'yı İsa'nın havarisi Petrus'un halefi olarak tanıdılar.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i Beard, Mary (2015). SPQR: a history of ancient Rome (1. bas.). New York: 978-0871404237. ISBN .
- ^ Eck, Werner (2007). The Age of Augustus. Second edition. Oxford: Blackwell Pub. ISBN . OCLC 476085451.
- ^ Tucker, Spencer (2011). Battles that changed history : an encyclopedia of world conflict. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. ISBN . OCLC 693771794.
- ^ The Cambridge ancient history. Vol. 12, The crisis of empire, A.D. 193-337. 2nd ed. Alan K. Bowman, Peter Garnsey, Averil Cameron. Cambridge: Cambridge University Press. 2008. ISBN . OCLC 457145065.
- ^ Bray, John Jefferson (1997). Gallienus : a study in reformist and sexual politics. Kent Town, S. Aust.: Wakefield Press. ISBN . OCLC 37041440. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ Potter, D. S. (2004). The Roman Empire at bay : AD 180-395. Londra: Routledge. ISBN . OCLC 52430927.
- ^ Macaulay, Alastair (2011). Matthew Bourne and His Adventures in Dance : Conversations with Alastair Macaulay. Matthew Bourne. New York: Faber and Faber. ISBN . OCLC 831121366.
- ^ Barnes, Timothy David (1981). Constantine and Eusebius. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. ISBN . OCLC 7459753.
- ^ Potter, D. S. (2014). Ancient Rome : a new history. Second edition. New York. ISBN . OCLC 872624501.
- ^ a b The Cambridge ancient history. Vol. 14, Late antiquity : Empire and successors, AD 425-600. Averil Cameron, Bryan Ward-Perkins, Michael Whitby. Cambridge: Cambridge University Press. 2008. ISBN . OCLC 457145086.
- ^ Vogt, Joseph (1993). The decline of Rome : the metamorphosis of ancient civilization. Londra: Weidenfeld and Nicolson. ISBN . OCLC 59889694.
- ^ Frassetto, Michael (2003). Encyclopedia of barbarian Europe : society in transformation. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. ISBN . OCLC 52715651.
- ^ Bury, John B. (2005). A history of the later Roman empire from Arcadius to Irene / 2. Unabridged facs. of the ed., London 1889. [S.l.]: Adamant Media Corp. ISBN . OCLC 315778190.
- ^ Deliyannis, Deborah Mauskopf (2010). Ravenna in late antiquity. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN . OCLC 316772672.
- ^ Hallenbeck, Jan T. (1982). Pavia and Rome : the Lombard monarchy and the papacy in the eighth century. Philadelphia: American Philosophical Society. ISBN . OCLC 8566279.
- ^ Elton, Hugh (1996). Warfare in Roman Europe, AD 350-425. Oxford: Clarendon Press. ISBN . OCLC 32509473.
- ^ Frassetto, Michael (2013). The early medieval world : from the fall of Rome to the time of Charlemagne. Santa Barbara, Calif.: Abc-clio. ISBN . OCLC 843079812.
- ^ Wolfram, Herwig (1988). History of the Goths. New and completely rev. from the 2nd German ed. Berkeley: University of California Press. ISBN . OCLC 13009918.
- ^ Goldberg, Eric Joseph (2009). Struggle for empire : kingship and conflict under Louis the German, 817-876. Ithaca: Cornell University Press. ISBN . OCLC 303021187.
- ^ Encyclopedia of language & linguistics. 2nd ed. E. K. Brown, Anne Anderson. Boston: Elsevier. 2006. ISBN . OCLC 61441874. 11 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bati Roma Imparatorlugu Roma Imparatorlugu nun 395 yilinda Imparator I Theodosius tarafindan ikiye bolunmesiyle ortaya cikan bir devlettir Diger yarisi ise Dogu Roma Imparatorlugu olan devlet MS 3 ile 5 yuzyillar arasinda var olmustur Bati Roma Imparatorlugu ayri bir bagimsiz Imparatorluk mahkemesi tarafindan yonetildikleri herhangi bir zamanda Roma Imparatorlugu nun bati eyaletlerinden olusuyordu Bati Roma Imparatorlugu ve Dogu Roma Imparatorlugu terimleri modern zamanlarda fiilen bagimsiz olan siyasi varliklari tanimlamak icin icat edildi Cagdas Romalilar Imparatorlugun iki ayri imparatorluga bolundugunu dusunmediler ancak onu iki ayri imparatorluk mahkemesi tarafindan yonetilen tek bir yonetim olarak idari bir care olarak gorduler Bati Roma ImparatorluguSPQR Imperium Romanum395 476Labarum ArmaMS 418 yilinda Bati Roma Imparatorlugu haritasiTurRoma Imparatorlugu nun bati bolumuBaskent 395 401 Ravenna 401 403 408 450 457 461 475 476 Roma 403 408 450 457 461 475 Salona Split 475 480 Resmi dil ler LatinceDemonimRomaliHukumetOtokrasiRoma imparatoru 395 423Honorius 457 461Majorianus 474 480Julius Nepos 475 476Romulus AugustusYasama organiSenatoTarihi donemGec Antik Cag Kurulusu17 Ocak 395 Dagilisi4 Eylul 476Yuzolcumu3952 000 000 km2Onculler ArdillarRoma Imparatorlugu Bizans ImparatorluguVizigot KralligiVandal KralligiFrank KralligiSuevi KralligiArmorica395 te Bati ve Dogu Roma Imparatorluklari460 ta Bati ve Dogu Roma Imparatorlugu476 Yilinda Bati ve Dogu Roma Imparatorlugu Bati Roma Imparatorlugu 476 da yikildi Dogu Roma Imparatorlugu nun 527 565 yillari arasinda Italya nin buyuk bir kisimini ele gecirmesi de Bati Roma Imparatorlugu nun yeniden dogusunu saglayamamistir Ravenna daki Bati imparatorluk mahkemesi 554 te Justinian tarafindan resmen feshedildi Dogu imparatorluk sarayi 1453 te Osmanli Imparatorlugu nun yedinci padisahi olan II Mehmed tarafindan Konstantinopolis in gunumuz Istanbul u dususune kadar hayatta kaldi Imparatorluk daha once birden fazla imparatorun birlikte yonettigi donemler gormus olsa da tek bir imparatorun tum Imparatorlugu yonetmesinin imkansiz oldugu gorusu feci ic savaslar ve krizin dagilmasinin ardindan Imparator Diocletian tarafindan Roma hukukunda reformlar yapmak uzere kurumsallastirildi Ucuncu yuzyilin 286 yilinda biri Dogu da digeri Bati da olmak uzere Augustus adli iki ayri kidemli imparatorla tetrarsi sistemini tanitti ve her biri atanmis bir Sezar a kucuk imparator ve atanmis halef sahipti Tetrarsi sistemi birkac yil icinde cokecekdi Boylelikle Bati Roma Imparatorlugu 3 ve 5 yuzyillar arasinda cesitli donemlerde aralikli olarak var olacakti I Konstantin ve I Theodosius gibi bazi imparatorlar Roma Imparatorlugu boyunca tek Augustus olarak hukum surduler Theodosius in 395 yilinda olumu uzerine imparatorlugu iki oglu arasinda ikiye boldu 476 da Ravenna Savasi ndan sonra Bati daki Roma Ordusu Odoacer ve onun Germen federasyonunun elinde yenilgiye ugradi Odoacer Imparator Romulus Augustulus u gorevden almaya zorladi ve Roma nin ilk krali oldu 480 yilinda onceki Bati Imparatoru Julius Nepos un oldurulmesinin ardindan Dogu Imparatoru Zeno Bati sarayini feshetti ve kendisini Roma Imparatorlugu nun tek imparatoru ilan etti 476 tarihi 18 yuzyil Ingiliz tarihcisi Edward Gibbon tarafindan Bati Imparatorlugu nun sonunu belirleyen bir olay olarak populer hale getirildi ve bazen Antik Cag dan Orta Cag a gecisi isaretlemek icin kullanildi Odoacer in Italya si ve bircogu askeri yardim karsiliginda toprak verilmis olan eski Bati Roma muttefiklerini temsil eden diger barbar kralliklari eski Roma idari sistemlerini kullanmaya devam ederek ve Dogu ya nominal itaat ederek Roma surekliligini koruyacaklardi 6 yuzyilda Imparator I Justinianus Kuzey Afrika nin mureffeh bolgeleri Italya nin antik Roma merkezi ve Hispania nin bazi kisimlari dahil olmak uzere eski Bati Roma Imparatorlugu nun buyuk bolumlerine dogrudan Imparatorluk yonetimini yeniden empoze etti Dogu merkezlerindeki siyasi istikrarsizlik yabanci istilalar ve dini farkliliklar ile birlestiginde bu bolgelerin kontrolunu surdurme cabalarini zorlastirdi ve kademeli olarak tamamen kaybedildi Dogu Imparatorlugu on birinci yuzyila kadar Italya nin guneyindeki topraklari elinde tutsa da Imparatorlugun Bati Avrupa uzerindeki etkisi onemli olcude azaldi Frenk Krali Sarlman in 800 yilinda Roma Imparatoru olarak papalik tac giyme toreni Bati Avrupa da imparatorluk unvaninin yeniden canlanmasini sunan ancak anlamli bir sekilde Roma geleneklerinin bir uzantisi olmayan Kutsal Roma Imparatorlugu na donusecek yeni bir imparatorluk cizgisini isaret ediyordu Kurumlar 1054 te Roma ve Konstantinopolis kiliseleri arasindaki Buyuk Bolunme Konstantinopolis Imparatoru nun Bati da uygulamak isteyebilecegi her turlu yetkiyi daha da azaltti Arka planRoma Imparatorlugu genisledikce Roma daki merkezi hukumetin uzak vilayetleri etkin bir sekilde yonetemedigi bir noktaya ulasti Imparatorlugun genis kapsami goz onune alindiginda iletisim ve ulasim ozellikle sorunluydu Istila isyan dogal afetler veya salgin haberleri gemi veya atli posta servisi tarafindan tasindi ve Roma ya ulasmak ve Roma nin emirlerinin iade edilmesi ve yerine getirilmesi icin genellikle cok zaman gerekiyordu Bu nedenle eyalet valileri Roma Imparatorlugu adina fiili ozerklige sahipti Valilerin ordu komutanligi eyaletin vergilerini idare etme ve eyaletin bas yargiclari olarak hizmet etme gibi cesitli gorevleri vardi Imparatorlugun kurulmasindan once Roma Cumhuriyeti topraklari MO 43 yilinda Ikinci Triumvirlik uyeleri arasinda bolunmustu Mark Antony Octavian ve Marcus Aemilius Lepidus Antonius Dogu daki eyaletleri aldi Achaea Makedonya ve Epirus kabaca modern Yunanistan Arnavutluk ve Hirvatistan kiyilari Bitinya Pontus ve Asya kabaca modern Turkiye Suriye Kibris ve Sirenayka Bu topraklar daha once Buyuk Iskender tarafindan fethedilmisti bu nedenle aristokrasinin cogu Yunan kokenliydi Tum bolge ozellikle de buyuk sehirler buyuk olcude Yunan kulturune asimile edilmisti Octavian Bati nin Roma eyaletlerini elde etti Italya modern Italya Galya modern Fransa Gallia Belgica modern Belcika nin bazi kisimlari Hollanda ve Luksemburg ve Hispania modern Ispanya ve Portekiz Bu topraklar ayni zamanda kiyi bolgelerindeki Yunan ve Kartaca kolonilerini de iceriyordu ancak Galyalilar ve Keltiberler gibi Kelt kabileleri kulturel olarak baskindi Lepidus kucuk Afrika eyaletini kabaca modern Tunus aldi Octavian kisa sure sonra Afrika yi Lepidus tan aldi Sicilya yi modern Sicilya kendi topraklarina ekledi Mark Antony nin yenilgisi uzerine muzaffer bir Octavian birlesik bir Roma Imparatorlugu nu kontrol etti Imparatorluk pek cok farkli kulture sahipti ve hepsi kademeli bir Romalilasma yasadi Dogu nun agirlikli olarak Yunan kulturu ve Bati nin agirlikli olarak Latin kulturu entegre bir butun olarak etkin bir sekilde islev gorurken siyasi ve askeri gelismeler nihayetinde Imparatorlugu bu kulturel ve dilbilimsel cizgide yeniden hizalayacaktir Cogu zaman Yunanca ve Latince uygulamalari ve bir dereceye kadar dillerin kendileri tarih ornegin Cato the Elder tarafindan yapilanlar felsefe ve retorik gibi alanlarda birlestirilirdi Isyanlar ve siyasi gelismeler Kucuk isyanlar ve ayaklanmalar Imparatorluk genelinde oldukca yaygin olaylardi Baris zamaninda bu surec basitken savas zamaninda cok daha karmasik olabilirdi Tam bir askeri harekatta lejyonlar cok daha fazlaydi ornegin Birinci Yahudi Roma Savasi nda Vespasian liderliginde olanlar gibi Bir komutanin sadakatini saglamak icin pragmatik bir imparator generalin ailesinin bazi uyelerini rehin alabilir Bu amacla Nero Vespasian in kucuk oglu ve kayinbiraderi olan Ostia Valisi Quintus Petillius Cerialis i etkin bir sekilde tuttu Nero nun yonetimi Galba adina rusvet verilen Praetorian Muhafizlarinin isyaniyla sona erdi Figuratif bir Damokles kilici olan Praetorian Muhafizlari cogunlukla saray entrikalarindaki rolu ve Pertinax ve Aurelian dahil olmak uzere birkac imparatoru devirmedeki rolu nedeniyle supheli bir sadakat olarak algilaniyordu Onlarin ornegini takiben sinirlardaki lejyonlar artan bir sekilde ic savaslara katildilar Ornegin Misir ve dogu illerinde konuslanmis lejyonlar Imparator Macrinus ile Elagabalus arasinda 218 yilinda yasanan ic savasa onemli bir katilim goreceklerdi Imparatorluk genisledikce iki kilit sinir ortaya cikti Batida Ren ve Tuna nehirlerinin arkasinda Cermen kabileleri onemli bir dusmandi Ilk imparator olan Augustus onlari fethetmeye calismis ancak Teutoburg Ormani nin feci savasindan sonra geri cekilmisti Cermen kabileleri zorlu dusmanlar iken Dogu daki Part Imparatorlugu Imparatorluga en buyuk tehdidi olusturuyordu Partlar fethedilemeyecek kadar uzak ve gucluydu ve surekli bir Part istilasi tehdidi vardi Partlar birkac Roma istilasini puskurttuler ve Trajan veya Septimius Severus tarafindan uygulananlar gibi basarili fetih savaslarindan sonra bile fethedilen topraklar Partlarla kalici bir baris saglama girisimlerinde terk edildi Roma nin bati sinirini kontrol etmek oldukca kolaydi cunku Roma ya nispeten yakindi Bununla birlikte savas sirasinda her iki siniri ayni anda kontrol etmek zordu Imparator Dogu sinirina yakin olsaydi hirsli bir generalin Bati da isyan etme sansi yuksekti ve bunun tersi de gecerliydi Bu savas zamani oportunizmi bircok yonetici imparatoru rahatsiz etti ve gercekten de gelecekteki birkac imparator icin iktidara giden yolu acti Ucuncu Yuzyilin Krizi sirasinda gasp yaygin bir halefiyet yontemi haline geldi Ucuncu Yuzyilin Krizi Imparator Alexander Severus un 18 Mart 235 te oldurulmesiyle Roma Imparatorlugu simdi Ucuncu Yuzyilin Krizi olarak bilinen 50 yillik bir ic savas donemine girdi Savasci Sasani Imparatorlugu nun Part yerine yukselisi I Shapur in 259 da Imparator Valerian i ele gecirmesinin gosterdigi gibi doguda Roma icin buyuk bir tehdit olusturdu Valerian in en buyuk oglu ve varisi Gallienus onun yerine gecti ve savasa basladi dogu sinirinda Gallienus un oglu Saloninus ve Praetorian Prefect Silvanus yerel lejyonlarin sadakatini saglamlastirmak icin Colonia Agrippina da modern Koln ikamet ediyorlardi Yine de Alman eyaletlerinin yerel valisi Marcus Cassianius Latinius Postumus isyan etti Colonia Agrippina ya saldirisi Saloninus un ve valinin olumuyle sonuclandi Ardindan gelen kafa karisikliginda modern tarih yaziminda Galya Imparatorlugu olarak bilinen bagimsiz bir devlet ortaya cikti Baskenti Augusta Treverorum du ve tum Hispania ve Britannia olmak uzere gemenve Galya eyaletleri uzerindeki kontrolunu hizla genisletti Kendi senatosu vardi ve konsoloslarinin kismi bir listesi hala varligini surduruyordu Roma dinini dilini ve kulturunu surdurdu ve Roma merkezi hukumetine meydan okumaktan cok Germen kabileleriyle savasmak Cermen istilalarini savusturmak ve Galya eyaletlerinin gecmiste sahip oldugu guvenligi yeniden saglamakla ilgileniyordu Bununla birlikte Claudius Gothicus un 268 270 hukumdarliginda Galya Imparatorlugu nun genis alanlari Roma egemenligine geri getirildi Tetrarsi Diocletian Roma Imparatorlugu nu Tetrarsi ye bolen ilk imparatordu 286 da Maximian i Augustus imparator rutbesine yukseltti ve Dogu yu kendisi yonetirken ona Bati Imparatorlugu nun kontrolunu verdi 293 te Galerius ve Constantius Chlorus Birinci Tetrarsi yi yaratarak astlari sezarlar olarak atandi Bu sistem 3 yuzyila damgasini vuran ic karisikliktan kacinmanin bir yolu olarak Imparatorlugu etkili bir sekilde dort ana bolgeye ayirdi Batida Maximian Mediolanum u simdi Milano baskenti yapti ve Constantius Trier i onun yapti Doguda Galerius baskenti Sirmium Diocletian ise Nicomedia yi kendisi yapti 1 Mayis 305 te Diocletian ve Maximian tahttan cekildi yerine Galerius ve sirasiyla II Maximinus ve Valerius Severus u Sezar olarak atayan Constantius Ikinci Tetrarksi yi yaratti Tetrarsi Constantius un 306 da beklenmedik olumunden sonra coktu Oglu Buyuk Konstantin Ingiliz lejyonlari tarafindan Bati Imparatoru ilan edildi ancak diger birkac davaci ortaya cikti ve onu ele gecirmeye calisti Bati Imparatorlugu 308 de Galerius Carnuntum da bir toplanti duzenledi ve burada Bati Imparatorlugu nu Konstantin ve Licinius arasinda bolerek Tetrarsi yi yeniden canlandirdi Bununla birlikte Konstantin Tetrarsi nin istikrarindan cok tum imparatorlugu fethetmekle ilgilendi ve 314 te Licinius a karsi rekabet etmeye basladi Constantine Licinius u 324 yilinda Licinius un esir alindigi ve daha sonra olduruldugu Chrysopolis Savasi nda maglup etti Konstantin imparatorlugu birlestirdikten sonra gunumuz Turkiye sinde Bizans sehrini Nova Roma Yeni Roma olarak yeniden kurdu daha sonra Konstantinopolis olarak adlandirdi ve burayi Roma Imparatorlugu nun baskenti yapti Roma Imparatorlugu nu fiziksel olarak iki imparator arasinda bolme kavrami kalmasina ragmen Tetrarsi sona erdi Birkac guclu imparator imparatorlugun her iki bolgesini birlestirmis olsa da bu genellikle Konstantin ve Theodosius un olumlerinden sonra oldugu gibi Dogu ve Bati ya bolunmus bir imparatorlukta geri dondu Diger bolumler Roma Imparatorlugu tek bir Imparatorun egemenligi altindaydi ancak 337 de Konstantin in olumuyle imparatorluk hayatta kalan erkek mirascilari arasinda paylastirildi Constantius ucuncu oglu ve ikinci oglu Fausta Maximian in kizi Konstantinopolis Trakya Kucuk Asya Suriye Misir ve Sirenayka dahil olmak uzere dogu illerini kabul etti II Konstantin Britannia Gaul Hispania ve Mauretania yi aldi ve Constans baslangicta II Konstantin gozetiminde Italya Afrika Illyricum Pannonia Makedonya ve Achaea yi kabul etti Trakya Achaea ve Makedonya vilayetleri 337 yilinda kendi askerleri tarafindan oldurulene kadar I Konstantin in yegeni Dalmatius ve Augustus degil Sezar tarafindan kisa bir sure kontrol edildi Bati 350 yilinda gaspci Magnentius un emriyle suikasta kurban giden Constans yonetimi altinda 340 yilinda birlesti Magnentius Mursa Major Savasi ni kaybettikten ve intihar ettikten sonra 353 te Constantius yonetimi altinda tum imparatorlugun yeniden birlesmesi gerceklesti Constantius gucunun cogunu Dogu ya odakladi Onun yonetimi altinda ancak yakin zamanda Konstantinopolis olarak yeniden kurulan Bizans sehri bir baskent olarak tamamen gelisti Konstantinopolis te Dogu Imparatorlugu nun kaynaklarinin siyasi ekonomik ve askeri kontrolu gelecek yuzyillar boyunca guvende kalacakti Sehir iyi tahkim edilmisti ve bircok buyuk ticaret ve askeri yolun kavsak noktasinda bulunuyordu Site stratejik onemi nedeniyle imparatorlar Septimius Severus ve Caracalla tarafindan bir asirdan fazla bir sure once kabul edilmisti 361 de II Constantius hastalandi ve oldu ve Constantius Chlorus un II Constantius un Sezar i olarak gorev yapan torunu Julian iktidari ele gecirdi Julian 363 yilinda Samarra Savasi nda Pers Imparatorlugu na karsi olduruldu ve yerine yalnizca dokuz ay hukum suren Jovian gecti Jovian in olumunden sonra Valentinianus 364 te Imparator olarak ortaya cikti Hemen imparatorlugu bir kez daha boldu ve dogu yarisini kardesi Valens e verdi Dis guclerle barbar kabileleri catismalar yogunlastigi icin her iki tarafta da uzun sure istikrar saglanamadi 376 yilinda Dogu hukumeti tarafindan Hunlardan once kacan Ostrogotlarin onunden kacan Vizigotlarin Tuna nehrini gecmelerine ve Balkanlara yerlesmelerine izin verildi Kotu muamele buyuk capta bir isyana neden oldu ve 378 de Imparator Valens in de oldugu Edirne Savasi nda Dogu Roma saha ordusunu sakat bir yenilgiye ugratti Edirne deki yenilgi Romalilar icin sok ediciydi ve onlari kendi liderleri altinda yari bagimsiz foederati olacaklari Imparatorluk sinirlari icindeki Vizigotlarla muzakere etmeye ve yerlestirmeye zorladi Imparatorlugun bati kesiminde de Imparatorlarin Hristiyanlastirma politikasina Dogu da oldugundan daha fazla muhalefet vardi 379 da I Valentinianus un oglu ve halefi Gratian Pontifex Maximus unvanini takmayi reddetti ve 382 de pagan rahiplerin haklarini geri aldi ve Zafer Sunagi ni Roma Curia sindan cikardi I Theodosius daha sonra Hristiyanlik disindaki tum dinleri yasaklayan Selanik Fermani ni cikardi Siyasi durum istikrarsizdi 383 te Magnus Maximus adli guclu ve populer bir general Bati da iktidari ele gecirdi ve Gratian in uvey kardesi II Valentinianus u yardim icin Dogu ya kacmaya zorladi Yikici bir ic savasta Dogu Imparatoru Theodosius onu yeniden iktidara getirdi 392 de Frenk ve pagan yargic militumu Arbogast II Valentinianus u oldurdu ve Eugenius adli karanlik bir senatoru Imparator ilan etti 394 te Imparatorlugun iki yarisinin gucleri yine buyuk can kaybiyla carpisti Yine Theodosius u kazandim ve 395 teki olumune kadar kisaca birlesik bir imparatorlugu yonetti Bati parcalanmadan ve cokmeden once Roma Imparatorlugu nun her iki tarafini da yoneten son imparatordu Theodosius un buyuk oglu Arcadius dogu yarisini miras alirken genc Honorius bati yarisini aldi Her ikisi de hala kucuktu ve hicbiri etkili bir sekilde yonetme yetenegine sahip degildi Honorius yari Romali yari barbar hakimi militum Flavius Stilicho nun vesayeti altina alindi Rufinus ise doguda tahtin arkasindaki guc oldu Rufinus ve Stilicho rakiplerdi ve anlasmazliklari Roma imparatorluguna asimile olmaya calisan binlerce barbar ailenin Roma lejyonlarinin katliaminin ardindan 408 yilinda yeniden isyan eden Gotik lider I Alaric tarafindan somuruldu Imparatorlugun hicbir yarisi Alaric in adamlarina boyun egdirecek kadar guc toplayamadi ve ikisi de Alaric i diger yarisina karsi kullanmaya calisti Alaric in kendisi uzun vadeli bolgesel ve resmi bir us kurmaya calisti ancak bunu asla basaramadi Stilicho Italya yi savunmaya ve isgalci Gotlari kontrol altina almaya calisti ancak bunu yapmak icin Ren sinirini askerden arindirdi ve Vandallar Alanlar ve Suevi 406 da Galya yi isgal etti Stilicho mahkeme entrikalarinin kurbani oldu ve olduruldu Dogu yavas bir toparlanma ve konsolidasyona baslarken Bati tamamen cokmeye basladi Alaric in adamlari 410 da Roma yi yagmaladilar TarihHonorius Hukumdarligi I Theodosius un kucuk oglu Honorius 23 Ocak 393 te Augustus ve babasiyla ortak imparator ilan edildi Theodosius un olumu uzerine Honorius Bati nin tahtini daha on yasinda miras aldi kardes Arcadius Dogu yu miras aldi Bati baskenti onceki tumenlerde oldugu gibi baslangicta Mediolanum du ancak 402 de Vizigot kral I Alaric in Italya ya girmesiyle Ravenna ya tasindi Bol batakliklar ve guclu tahkimatlarla korunan Ravenna savunmasi cok daha kolaydi ve Dogu Imparatorlugu nun imparatorluk filosuna kolay erisime sahipti ancak Roma ordusunun Italya nin orta kisimlarini duzenli barbar saldirilarina karsi savunmasini zorlastirdi Tasinan sermayeye ragmen ekonomik guc Roma ya ve ozellikle Italya ve Afrika nin coguna hakim olan zengin senatoryal aristokrasisine odaklanmis durumda kaldi Imparator Gallienus 3 yuzyilin ortalarinda senatorleri ordu komutanligindan men ettikten sonra senator seckinleri askeri yasamla ilgili tum deneyimlerini ve ilgilerini kaybetti 5 yuzyilin baslarinda Roma Senatosunun zengin toprak sahibi seckinleri kiracilarinin askerlik hizmetini buyuk olcude yasakladi ancak ayni zamanda tum Bati Imparatorlugu nu savunmak icin yeterince guclu bir parali asker ordusunu surdurmek icin yeterli finansmani onaylamayi da reddetti Bati nin en onemli askeri bolgesi Trier in sik sik Imparatorluk icin bir nevi askeri baskent olarak hizmet verdigi 4 yuzyilda kuzey Galya ve Ren siniri idi Onde gelen bircok Batili general barbardi Honorius un saltanati Bati Roma standartlarina gore bile kaotikti ve hem ic hem de dis mucadelelerle bogusuyordu Alaric yonetimindeki Visigothic foederati Illyricum daki majister militum 395 te isyan etti Britanya ve Galya daki sinirlarin zayiflamasi Imparatorluk icin korkunc sonuclar dogurdu Imparatorluk hukumeti kuzey vilayetlerinin bekledigi ve ihtiyac duydugu askeri korumayi saglamadigindan Britanya da Marcus 406 407 Gratian 407 ve 407 de Galya yi isgal eden III Konstantin dahil olmak uzere cok sayida gaspci ortaya cikti Britanya kaynak yetersizligi ve daha onemli sinirlara bakma ihtiyaci nedeniyle 410 yilinda imparatorluk tarafindan etkin bir sekilde terk edildi Ren sinirinin zayiflamasi Vandallar Alanlar ve Suebiler de dahil olmak uzere cok sayida barbar kabilesinin nehri gecmesine ve 406 da Roma topraklarina girmesine izin verdi Honorius bakan Olympius tarafindan Stilicho nun onu devirmek icin komplo kurduguna ikna olmustu ve bu yuzden Stilicho yu 408 de tutuklayip idam etti Olympius oglu ve bircok federe birliklerinin aileleri de dahil olmak uzere Stilicho fraksiyonuyla ilgili kilit kisilerin olumlerini basariyla duzenleyen bir komploya baskanlik etti Bu bircok askerin 409 da Italya ya donen ve cok az muhalefetle karsilasan Alaric e katilmasina neden oldu Honorius un bir anlasmaya varma girisimlerine ve onu desteklemek icin gonderilen alti lejyon Dogu Romali askerine ragmen Alaric ile Honorius arasindaki muzakereler 410 yilinda bozuldu ve Alaric Roma sehrini yagmaladi Cuval nispeten ilimli olmasina ve Roma artik Bati Imparatorlugu nun bile baskenti olmamasina ragmen olay ilk kez Roma nin en azindan Imparatorlugun sembolik kalbi olarak goruluyordu dustugu icin Imparatorlugun her iki yarisinda da insanlari sok etti 4 yuzyildaki Galya istilalarindan bu yana yabanci bir dusmana Arcadius un halefi Dogu Roma Imparatoru II Theodosius Konstantinopolis te uc gunluk yas ilan etti Stilicho olmadan ve Roma nin yagmalanmasinin ardindan Honorius un hukumdarligi daha kaotik bir hal aldi Gaspci III Konstantin 407 de Galya ya gectiginde Roma Britanya nin savunmasini kaldirmis ve Romalasmis nufusu once Pictler sonra da Saksonlar Angli ve yaklasik olarak yerlesmeye baslayan Jutiler tarafindan isgallere maruz birakmisti Honorius Constantine i es imparator olarak kabul ettikten sonra Constantine in Hispania daki generali Gerontius Maximus u Imparator ilan etti General Constantius un yardimiyla Honorius Gerontius ve Maximus u 411 de basariyla maglup etti ve kisa bir sure sonra III Konstantin i yakalayip idam etti Gallo Romali senator Jovinus Constantius un Italya ya donmesiyle kendisini Imparator ilan ettikten sonra Galyali soylularin ve barbar Burgundyalilarin ve Alanlarin destegiyle isyan etti Honorius destek icin Kral Athaulf komutasindaki Vizigotlara dondu Athaulf 413 te Jovinus u ve onun imparatoru olan Sebastianus u yendi ve idam etti ayni zamanda Afrika da baska bir gaspci ortaya cikti Heraclianus Italya yi isgal etmeye calisti ancak basarisiz oldu ve olduruldugu Kartaca ya geri cekildi Roma lejyonlarinin geri cekilmesiyle Kuzey Galya giderek Frenk etkisine maruz kaldi ve Franklar dogal olarak bolgede lider bir rol ustlendi 418 de Honorius vassal federasyon olarak guneybati Galya yi Gallia Aquitania Vizigotlara verdi Honorius yerel imparatorluk valilerini uzaklastirdi ve kendi islerini yurutmek uzere Vizigotlari ve eyalet Roma sakinlerini terk etti Boylelikle Barbar kralliklari nin ilki olan Vizigot Kralligi kuruldu Artan Catismalar Honorius un 423 teki olumunu Dogu Roma hukumeti Galla Placidia oglunun azinligi doneminde naip olarak hareket ederek Ravenna da Bati Imparatoru olarak III Valentinian u Bati Imparatoru olarak yerlestirene kadar kargasa izledi Dogu Imparatoru II Theodosius Honorius un olumunu ilan etmekte tereddut etmisti ve sonraki donemde Joannes Bati Imparatoru olarak aday gosterildi Joannes in hukumdarligi kisaydi ve Dogu gucleri onu 425 te yenip idam etti Birkac rakiple siddetli bir mucadelenin ardindan ve Placidia nin istegine karsi Aetius magister militum rutbesine yukseldi Aetius buyuk olcude Hunik muttefiklerine guvenerek Bati Imparatorlugu nun askeri durumunu bir sekilde istikrara kavusturmayi basardi Onlarin yardimiyla Aetius Galya da kapsamli seferler duzenledi 437 ve 438 de Vizigotlari maglup etti ancak 439 da bir yenilgiye ugradi ve anlasmazligi statuko ante ile sona erdirdi Bu arada Vizigotlarin baskisi ve Afrika valisi Bonifacius un isyani Kral Gaiseric yonetimindeki Vandallari 429 da su anda Fas ta olan Ispanya dan Tingitana ya gecmeye tesvik etti Doguya gitmeden once 435 te Numidia da gecici olarak durdular Aetius Galya da isgal edildiginde Bati Roma hukumeti Vandallarin zengin Afrika vilayetlerini fethetmesini engellemek icin hicbir sey yapamadi ve 19 Ekim 439 da Kartaca nin dususu ve Vandal Kralligi nin kurulmasiyla sonuclandi 400 lerde Italya ve Roma bu eyaletlerden gelen vergilere ve gida maddelerine bagimli hale geldi ve bu da ekonomik krize yol acti Vandal filolarinin Roma deniz ticareti ile bati ve orta Akdeniz kiyilari ve adalari icin artan bir tehlike haline gelmesiyle Aetius 440 yilinda Vandallara karsi bir karsi saldiri duzenleyerek Sicilya da buyuk bir ordu orgutledi Ancak 444 te hirsli krallari Attila nin altinda birlesen Hunlarla hemen mucadele etme ihtiyaci nedeniyle Afrika yi geri alma planlari terk edilmek zorunda kaldi Eski muttefiklerine karsi donen Hunlar Imparatorluk icin korkunc bir tehdit haline geldi Aetius kuvvetlerini Tuna ya gonderdi ancak Attila Balkanlar daki Dogu Roma eyaletlerine baskin yapmaya yogunlasarak Bati Imparatorlugu na gecici yardim sagladi 449 da Attila III Valentinianus un kiz kardesi Honoria dan kardesinin onu zorladigi istenmeyen bir evlilikten onu kurtarmasi halinde ona bati imparatorlugunun yarisini oneren bir mesaj aldi Bati yi ele gecirme istegi bahanesiyle Attila Dogu sarayiyla barisi sagladi ve 451 in baslarinda Ren i gecti Attila nin Galya yi kasip kavurmasiyla Aetius Vizigotlar ve Burgundyalilar da dahil olmak uzere Roma ve Cermen guclerinden olusan bir koalisyon topladi ve Hunlarin Aurelianum sehrini ele gecirmesini engelleyerek onlari geri cekilmeye zorladi Katalunya Ovalari Muharebesi nde Roma Germen koalisyonu Hun gucleriyle karsilasti savasta tam bir yenenin olmadigi muharebede avantajli olarak Roma gozuktu Attila yeniden toplandi ve 452 de Italya yi isgal etti Aetius un ona saldiracak kadar gucu olmadigindan Roma ya giden yol acikti Valentinianus Papa I Leo yu ve onde gelen iki senatoru Attila ile gorusmeleri icin gonderdi Papa I Leo Atilla nin onunde diz cokerek Atilla dan af dileyip geri cekilmesini istemistir Bu buyukelcilik Attila nin birlikleri arasinda bir veba kitlik tehdidi ve Dogu Imparatoru Marcian in Tuna Nehri boyunca Hun anavatanlarina saldiri baslattigi haberi ile birlestiginde Attila yi geri donmeye ve Italya yi terk etmeye zorladi Attila 453 te beklenmedik bir sekilde oldugunde ogullari arasinda cikan guc mucadelesi Hunlarin olusturdugu tehdidi sona erdirdi Imparatorlugun Dususu Sozlesmeye gore Bati Roma Imparatorlugu 4 Eylul 476 da Odoacer in Romulus Augustus u devirmesiyle sona erdi ancak tarihsel kayitlar bu kararliligi sorguluyor Nitekim Romulus Augustus un ifadesi cagdas zamanlarda cok az ilgi gordu Romulus Dogu Roma Imparatorlugu nun ve Italya disindaki Bati Roma kontrolunun geri kalan bolgelerinin gozunde bir gaspciydi onceki imparator Julius Nepos hala hayatta ve Dalmacya daki Bati Imparatorlugu nu yonettigini iddia ediyordu Dahasi Bati mahkemesi gercek gucten yoksundu ve onlarca yildir Alman aristokratlarina tabi olmustu yasal topraklarinin cogu cesitli barbar kralliklarin kontrolu altindaydi Odoacer Julius Nepos u ve daha sonra Dogu Imparatoru Zeno yu egemenligi olarak kabul etmesiyle Italya da nominal Roma kontrolu devam etti Kuzey Galya da bugun Soissons Bolgesi olarak bilinen bir bolge Roma egemenligini korumayi basaran Syagrius Nepos u egemenligi ve mesru Bati Imparatoru olarak kabul etti Julius Nepos un imparator olarak yetkisi yalnizca Italya daki Odoacer tarafindan degil Dogu Imparatorlugu ve Galya daki Syagrius Romulus Augustulus u tanimayan tarafindan kabul edildi Nepos 480 yilinda kendi askerleri tarafindan olduruldu bir komplo Odoacer a veya bir onceki tahttan indirilmis imparator Glycerius a atfedildi ve Dogu Imparatoru Zeno yeni bir bati imparatoru atamamayi secti Bati mahkemesi tarafindan yasal olarak yonetilen topraklar uzerinde gercek bir Roma kontrolunun kalmadigini kabul eden Zeno bunun yerine Imparator konumunun hukuki ayrimini kaldirmayi secti ve kendisini Roma Imparatorlugu nun tek imparatoru ilan etti Zeno 85 yil once I Theodosius tan sonraki bolunmeden bu yana ilk tek Roma imparatoru oldu ve konum bir daha asla bolunmeyecekti Bu nedenle 480 den sonraki dogu Roma imparatorlari sadece hukuki anlamda da olsa batililarin halefleridir Bu imparatorlar yaklasik bin yil sonra 1453 te Konstantinopolis in Dususune kadar Roma Imparatorlugu nu yonetmeye devam edeceklerdi 480 imparatorlugun iki ayri imparatorluk mahkemesine bolunmesinin sonunu isaret ettigi icin bazi tarihciler Nepos un olumune ve Bati Imparatorlugunun Zeno tarafindan ortadan kaldirilmasina Bati Roma Imparatorlugu nun sonu olarak atifta bulunur Bati Imparatorlugu nun dususune veya ortadan kaldirilmasina ragmen Bati Avrupa nin yeni krallarinin bircogu bir Roma idari cercevesi icinde siki bir sekilde faaliyet gostermeye devam etti Bu ozellikle Odoacer den sonra Italya yi yonetmeye gelen Ostrogotlar icin gecerlidir Odoacer in kralliginin esasen Bati Roma Imparatorlugunun idari sistemlerini kullanmaya devam ettiler ve idari mevkilerde yalnizca Romalilar gorev yapmaya devam etti Senato her zaman oldugu gibi islemeye devam etti ve Gotlar kendi geleneksel yasalariyla yonetilse de Imparatorlugun yasalari Roma halkini yonetiyor olarak kabul edildi Bati Roma idari kurumlari ozellikle Italya dakiler boylece barbar yonetimi sirasinda ve Dogu Roma imparatorlugunun gucleri eski imparatorluk bolgelerinin bazilarini yeniden fethettikten sonra kullanilmaya devam etti Bu nedenle bazi tarihciler altinci yuzyilda Italya nin yeniden yapilanmasina ve Italya nin Praetorian vilayeti gibi eski ve ayri Bati Roma idari birimlerinin kaldirilmasina Bati Roma Imparatorlugu nun gercek dususu olarak atifta bulunurlar Roma kulturel gelenekleri Bati Imparatorlugu nun ortadan kaybolmasindan sonra da uzun sure boyunca devam etti ve yakin tarihli bir yorum okulu buyuk politik degisikliklerin bir dususten ziyade karmasik bir kulturel donusum olarak daha dogru bir sekilde tanimlanabilecegini one suruyor Siyasi sonrasiBati Roma Imparatorlugu nun cokusunden sonra cokusu sirasinda kurulan ve genellikle barbar kralliklari olarak anilan Cermen kralliklari buyumeye ve gelismeye devam etti Baslangiclari Bati Roma Imparatorlugu nun sona ermesiyle birlikte Gec Antik Cag dan Orta Cag a gecisi isaret ediyor Barbar kralliklarinin uygulamalari altinci ve yedinci yuzyillarda ozellikle Galya ve Italya nin pretoryen vilayetlerinde kademeli olarak eski Roma kurumlarinin yerini aldi Pek cok yerde Roma kurumlari ekonomik istikrarla birlikte coktu Bazi bolgelerde ozellikle Galya ve Italya da barbarlarin eski Roma topraklarina yerlestirilmesi barbar yoneticilerin halihazirda mevcut olan Roma sistemlerini kullanmasi ve degistirmesiyle gorece kucuk bir kesintiye neden olmus gibi gorunuyor Italya Hispania ve Galya daki Cermen kralliklari Konstantinopolis teki Imparatoru biraz nominal bir egemen olarak tanimaya devam etti Vizigotlar altinci yuzyilda I Justinianus un hukumdarligina kadar adlarina sikke bastilar Dogrudan Roma kontrolu altindaki bazi bolgeler 480 den sonra bile Bati da var olmaya devam etti Kuzey Galya da Syagrius tarafindan yonetilen bir sagri eyaleti olan Soissons Soissons Savasi ndan sonra Kral Clovis I komutasindaki Franklar tarafindan fethedildiginde 486 ya kadar hayatta kaldi Syagrius bolgedeki Cermen halklari tarafindan Romalilarin Krali olarak biliniyordu ve defalarca kendisinin bagimsiz bir kralligi degil yalnizca bir Roma eyaletini yonettigini iddia etti 480 lerden 511 e kadar Clovis I doneminde Franklar buyuk bir bolgesel guce donuseceklerdi Soissons u fethetmelerinden sonra Frenkler 504 te Alemanni yi maglup ettiler ve 507 de Septimania disinda Pirenelerin kuzeyindeki tum Visigotik bolgeleri fethettiler Vizigotlara karsi kazandigi zaferin ardindan konsolos Frenk Kralligi 800 lerde dagildigi sirada diger goc donemi barbar kralliklarindan cok daha uzun surdu Bolunmus halefleri Orta Cag Fransa baslangicta Bati Francia olarak bilinir ve Almanya baslangicta Dogu Francia olarak bilinir haline donustu Mauretania Caesariensis eyaletinde bir Mauro Roman kralligi 8 yuzyilin baslarina kadar hayatta kaldi Yikik Altava kentinde 508 yilindan kalma bir tahkimat uzerindeki bir yazit Masuna adli bir adami Moors ve Romalilar Kralligi Regnum Maurorum et Romanarum krali olarak tanimlamaktadir Masuna nin 535 te Vandallara karsi Dogu Roma Imparatorlugu gucleriyle ittifak kuran Massonalar ile ayni adam olmasi mumkundur Bu Krallik 578 yilinda Dogu Roma majister militumu Gennadius tarafindan yenildi ve kiyi bolgeleri bir kez daha Imparatorluga dahil edildi Cermen ItalyaRomulus Augustus un gorevden alinmasi ve Odoacer in 476 da Italya nin hukumdari olarak yukselisi o donemde cok az ilgi gordu Genel olarak insanlar icin cok az degisiklik oldu Konstantinopolis te Odoacer in kendisini tabi kildigi bir Roma Imparatoru hala vardi Interregna daha once Bati da bircok noktada deneyimlenmisti ve Romulus Augustus un ifade vermesi olagandisi bir sey degildi Odoacer iktidarini Ricimer den farkli olarak tamamen Roma Imparatorlugu geleneginde goruyordu ve Italya nin imparatorluk valisi olarak etkili bir sekilde hukum surdu ve hatta patricius unvanini aldi Odoacer halihazirda yururlukte olan Roma idari sistemlerini kullanarak hukmetti ve 480 yilina kadar Julius Nepos un adi ve portresiyle sikke basmaya devam etti ve daha sonra kendi adi yerine Dogu Augustus un adi ve portresiyle Nepos 480 yilinda Dalmacya da olduruldugunde Odoacer suikastcilari takip etme ve infaz etme gorevini ustlendi ve ayni zamanda Dalmacya da kendi yonetimini kurdu Odoacer iktidarini Italya da ikamet eden bir imparator olmadan da devam eden bir yasama organi olan Roma Senatosunun sadik destegiyle kurdu Dogrusu Senato nun Odoacer doneminde iktidari artmis gorunuyor 3 yuzyilin ortalarindan beri ilk kez bakir sikkeler efsane S C Senatus Consulto ile basildi Bu sikkeler Afrika daki Vandallar tarafindan kopyalanmis ve ayni zamanda Dogu da Imparator Anastasius tarafindan gerceklestirilen para reformunun temelini olusturmustur Odoacer doneminde Batili konsoloslar Bati Roma Imparatorlugu altinda olduklari icin atanmaya devam etti ve Dogu Mahkemesi tarafindan kabul edildi ilki 480 de Caecina Decius Maximus Basilus du Odoacer altinda var olmaya devam etti Senato tarafindan 480 den 493 e kadar Odoacer baskanliginda on bir konsul daha atandi ve bir baska Italya Praetorian Prefect i atandi Caecina Mavortius Basilius Decius 486 493 Odoacer bir Roma valisi olarak hukum surse de kendisini geri kalan Imparatorlugun emrinde tutsa da Dogu Imparatoru Zeno onu giderek daha fazla rakip olarak gormeye basladi Boylece Zeno Dogu Mahkemesi nin foederati si olan Ostrogotlarin Buyuk Theoderic e Odoacer i yenebilirse Italyan yarimadasini kontrol etme sozu verdi Theoderic Ostrogotlari Julian Alpleri boyunca Italya ya goturdu ve 489 da Odoacer i iki kez maglup etti Aralarindaki dort yillik dusmanliktan sonra Ravenna Piskoposu John 493 te Odoacer ve Theoderic arasinda bir anlasma muzakere edebildi ve boylece anlastilar Ravenna ve Italya yi birlikte yonetmek Theoderic Ravenna ya 5 Mart ta girdi ve Odoacer on gun sonra oldu Theoderic tarafindan onunla yemek paylastiktan sonra olduruldu Theoderic Odoacer in Italya icin vali vekili ve gorunuste bir patricius ve Konstantinopolis teki imparatorun tebasi rolunu miras aldi Bu pozisyon Theoderic in Odoacer i maglup etmesinden dort yil sonra 497 de Imparator Anastasius tarafindan tanindi Theodoric bagimsiz bir hukumdar olarak hareket etmesine ragmen ikincil konumunun dis gorunusunu titizlikle korudu Theoderic Odoacer in kralliginin esasen Bati Roma Imparatorlugunun idari sistemlerini kullanmaya devam etti ve idari mevkilerde yalnizca Romalilar gorev yapmaya devam etti Senato her zaman oldugu gibi islemeye devam etti ve Gotlar kendi geleneksel yasalariyla yonetilse de Imparatorlugun yasalari Roma halkini yonetiyor olarak kabul edildi Bir ast olarak Theoderic kendi kanunlarini cikarma hakkina sahip degildi sadece ferman ve aciklama yapma hakkina sahipti Ordu ve askeri burolar yalnizca buyuk olcude kuzey Italya ya yerlesen Gotlar tarafindan gorevlendiriliyordu Theodoric icislerinde bir ast olarak hareket etse de dis politikalarinda giderek daha bagimsiz hareket etti Imparatorlugun Dogu daki etkisini dengelemeye calisan Theoderic kizlarini Vizigotik kral II Alaric ve Burgonya prensi Sigismund ile evlendirdi Kiz kardesi Amalfrida Vandal krali Thrasamund ile evlendi ve kendisi Frank krali Clovis I in kiz kardesi Audofleda ile evlendi Bu ittifaklar ve ara sira yasanan catismalar sayesinde altinci yuzyilin baslarinda Theoderic tarafindan kontrol edilen bolge neredeyse restore edilmis bir Bati Roma Imparatorlugu olusturuyordu 493 ten beri Italya nin hukumdari olan Theoderic 511 de Vizigotlarin krali oldu ve 521 ile 523 yillari arasinda Kuzey Afrika daki Vandallar uzerinde hegemonya uyguladi Boylelikle yonetimi Bati Akdeniz e kadar uzandi Romulus Augustulus un 476 da gorevden alinmasindan bu yana Konstantinopolis te barindirilan Bati imparatorluk hukumdarligi 497 de Imparator Anastasius tarafindan Ravenna ya iade edildi Teoderik simdiye kadar Bati Imparatoru ancak yalnizca ayri bir Bati mahkemesi fikrinin ortadan kaldirilmasi nedeniyle degil ayni zamanda Ricimer inki gibi barbar mirasi nedeniyle imparatorluk unvanini ustlenemezdi ondan once tahta gecmesini engellerdi Theodoric in 526 da olumuyle ittifaklar agi cokmeye basladi Vizigotlar Kral Amalaric yonetiminde ozerkliklerini yeniden kazandilar ve Ostrogotlarin Vandallarla iliskileri annesi Amalasuntha nin naipligi altindaki yeni krallari Athalaric in hukumdarligi doneminde giderek daha dusmanca hale geldi Theoderic in Bati Akdeniz deki kontrolunun cokusunden sonra Frank Kralligi Roma yonetiminin yoklugunda Galya nin cogunun kontrolunu ele gecirerek barbar kralliklarinin en guclusu haline geldi Amalasuntha Gotlar ve Romalilar arasindaki uzlasma politikalarini surdurdu yeni Dogu Imparatoru I Justinian i destekledi ve Vandalik Savasi nda Afrika nin yeniden fethi sirasinda Sicilya yi bir baslangic noktasi olarak kullanmasina izin verdi 534 te Athalaric in olumuyle Amalasuntha kuzeni ve tek akraba Theodahad i destegini umarak kral olarak taclandirdi Bunun yerine Amalasuntha hapsedildi ve Theodahad Imparator Justinian i guvenligini temin etmesine ragmen kisa bir sure sonra idam edildi Roma nin Odoacer tarafindan ele gecirilmesi ve Bati Roma Imparatorlugu nun CokusuAna madde Bati Roma Imparatorlugu nun cokusu Bati Roma Imparatorlugu cokerken kurucu eyaletlerini fetheden yeni Germen yoneticiler Roma yasalarinin ve geleneklerinin cogunu surdurduler Isgalci Cermen kabilelerinin cogu cogu Arianizm in takipcisi olmasina ragmen zaten Hristiyanlastirilmisti Roma Imparatorlugu nun devlet kilisesine bagliliklarini hizla degistirdiler Bu yerel Roma halkinin sadakatinin yani sira guclu Roma Piskoposunun destegini saglamlastirmaya yardimci oldu Baslangicta yerel kabile yasalarini tanimaya devam etseler de Roma yasalarindan daha fazla etkilenmisler ve yavas yavas dahil etmislerdir Roma hukuku ozellikle I Justinianus un emriyle toplanan Corpus Juris Civilis modern medeni hukukun temelini olusturur Bunun aksine orf ve adet hukuku Germen Anglo Sakson hukukuna dayanmaktadir Medeni hukuk yaklasik 150 ulkede bir sekilde yururlukte olan dunyadaki en yaygin hukuk sistemidir Latince bir dil olarak ortadan kalkmadi Vulgar Latince komsu Cermen ve Kelt dilleriyle birleserek Italyanca Fransizca Ispanyolca Portekizce Romence ve cok sayida kucuk dil ve lehce gibi modern Roman dillerinin ortaya cikmasina neden oldu Bugun dunya capinda 900 milyondan fazla insanin anadili Roman dilleri Buna ek olarak bircok Roman dili ana dili Ingilizce olmayanlar tarafindan ortak dil olarak kullanilmaktadir Latince Ingilizce ve Almanca gibi Cermen dillerini de etkiledi Katolik Kilisesi nin dili olarak daha saf bir bicimde varligini surdurur Katolik Ayini 1969 a kadar sadece Latince konusuluyordu Bu nedenle din adamlari tarafindan ortak dil olarak da kullaniliyordu Tip hukuk ve diplomasinin cogu antlasma Latince yazilmistir kaynak belirtilmeli ayni zamanda entelektuellerin ve bilim adamlarinin dili olarak 18 yuzyilda kaldi O zamandan beri Latince kullanimi diger lingua franca larin ozellikle de Ingilizce ve Fransizcanin yayginlasmasiyla azaldi Latin alfabesi I in I ve J ye ve V nin U V ve yer yer ozellikle Cermen dilleri ve Lehce W ye bolunmesi nedeniyle genisletildi Dunyada en yaygin kullanilan alfabetik yazi sistemidir Bugun Romen rakamlari buyuk olcude Arap rakamlari ile degistirilmis olsalar da bazi alanlarda ve durumlarda kullanilmaya devam etmektedir Bati Roma Imparatorlugunun cok gorunur bir mirasi Katolik Kilisesi dir Kilise kurumlari yavas yavas Bati daki Roma kurumlarinin yerini almaya basladi hatta 5 yuzyilin sonlarinda Roma nin guvenligini muzakere etmeye yardimci oldu Roma Germen kabileleri tarafindan isgal edildiginde cogu asimile edildi ve Orta Cag doneminin ortalarinda c Isa nin Vekili Roma Kilisesi ne gecen ilk Barbar krallari Franklarin I Clovis iydi Vizigotlar gibi diger kralliklar daha sonra papaligin gozune girmek icin davayi takip ettiler Papa III Leo 800 yilinda Sarlman i Roma Imparatoru olarak taclandirdiginda hem ofkeli Dogu Imparatorlugu ile baglarini kopardi hem de Bati Avrupa da papalik tac giyme toreni olmadan hicbir insanin imparator olamayacagina dair emsal olusturdu Papa nin kullandigi guc sonraki donemlerde onemli olcude degismis olsa da makamin kendisi Katolik Kilisesi nin basi ve Vatikan Sehri nin devlet baskani olarak kaldi Papa Bati Roma Imparatorlugu nun cokusunden bu yana surekli olarak Pontifex Maximus unvanini elinde tutmakta ve bu unvani bugune kadar korumaktadir Bu unvan eskiden biri Jul Sezar olan cok tanrili Roma dininin bas rahibi tarafindan kullaniliyordu Roma Senatosu Bati Roma Imparatorlugu nun ilk cokusunden sag kurtuldu Odoacer ve daha sonra Ostrogotlar yonetimi altinda otoritesi artti ve 498 de Senato nun Symmachus u papa olarak kurmayi basardigi hem Italya nin Theodoric i hem de Imparator Anastasius un Laurentius u desteklemesine ragmen Senatonun tam olarak ne zaman ortadan kayboldugu belirsizdir ancak senatodan hediyeler 578 ve 580 de Imparator II Tiberius tarafindan alindigi icin kurumun en azindan 6 yuzyila kadar ayakta kaldigi biliniyor Geleneksel senato binasi Curia Julia yeniden insa edildi Muhtemelen dogu imparatoru Herakleios un izniyle 630 da Papa I Honorius yonetimindeki bir kiliseye Isimlendirme Altinci yuzyil Dogu Roma tarihcisi ve I Justinianus un saray mensubu Marcellinus Comes 379 dan 534 e kadar Dogu Roma Imparatorlugu nu kapsayan Chronicle adli eserinde Bati Roma Imparatorlugu ndan bahseder Dogu ile Bati arasinda cografi bir dogu Oriens ve bati Occidens ve bir imparatorluk dogusu Orientale imperium ve Orientale respublica ve bir imparatorluk batisindan Occidentalie imperium bahsedilerek Occidentale regnum Occidentalis respublica Hesperium regnum Hesperium imperium ve principatum Occidentis Ayrica Marcellinus bazi imparatorlari ve konsoloslari sirasiyla Dogulu Orientalibus principibus ve Orientalium konsulu olarak belirler Bati Imparatorlugu na cevrilen Hesperium Imperium terimi bazen modern tarihciler tarafindan Bati Roma Imparatorlugu na da uygulanmistir Marcellinus 395 ten sonra bir butun olarak Imparatorluktan bahsetmese de yalnizca ayri kisimlarina atifta bulunmasa da Roma terimini bir butun olarak Imparatorluk icin gecerli olarak acikca tanimlar Marcellinus biz generallerimiz ve imparatorumuz gibi terimleri kullanirken Imparatorlugun her iki bolumunu de Sasani Persleri ve Hunlar gibi dis dusmanlardan ayirdi Bu gorus 4 ve 5 yuzyillarin cagdas Romalilarinin Imparatorlugu tek bir birim olarak gormeye devam ettikleri gorusuyle tutarlidir ancak cogu zaman bir yerine iki yoneticiyle birlikte Imparatorlugun cografi olarak ilk bolunmesi Diocletian donemindeydi ancak birden fazla imparatorun emsali vardi Diocletian ve Tetrarsi den once imparatorluk tahtini babalari Septimius Severus tan miras alan 210 211 yillarinda Caracalla ve Geta gibi ortak imparatorlarin oldugu birkac donem vardi ancak Caracalla cinayetten sonra tek basina hukum surdu kardesi Bati mahkemesinin restorasyon girisimleri 286 yilinda Tetrarsi olarak Imparator Diocletian yonetiminde kurulan Dogu ve Bati Augustus pozisyonlari 480 yilinda Bati topraklari uzerindeki dogrudan kontrolun kaybedilmesinin ardindan Imparator Zeno tarafindan kaldirilmisti Kendisini tek Augustus ilan eden Zeno yalnizca buyuk olcude bozulmamis Dogu Imparatorlugu uzerinde ve Odoacer in sozde efendisi olarak Italya uzerinde gercek bir kontrol uyguladi Justinianus tarafindan yapilan kesifler daha once Bati Roma nin buyuk topraklarini Imparatorluk kontrolune geri getirecekti ve onlarla birlikte Imparatorluk Tetrarsi den onceki donemlerde tek bir hukumdar varken karsilastigi sorunlarin aynisiyla yuzlesmeye baslayacakti Kuzey Afrika nin yeniden fethinden kisa bir sure sonra bir gaspci olan Stotzas eyalette gorundu yine de cabucak yenildi Boylelikle Imparatorlugu idari zorunluluktan iki mahkemeye bolme fikri Dogu Imparatorlugunun hem Dogu daki saray mensuplari hem de Bati daki dusmanlar tarafindan eski Bati nin buyuk kisimlarini kontrol ettigi donemde sinirli bir canlanma gorecekti Unvanin kaldirilmasinin ardindan yeni bir Bati Imparatorunu taclandirmaya yonelik ilk girisim Justinianus yonetimindeki Gotik Savaslar sirasinda gerceklesti Kuzey Afrika ve Roma nin kendisi de dahil olmak uzere Italya nin buyuk kisimlari uzerinde Roma kontrolunu yeniden saglamak icin basarili bir sekilde kampanya yurutmus olan basarili bir general olan Belisarius Ravenna Ostrogotik ve daha once Batili kusatmasi sirasinda Ostrogotlar tarafindan Bati Roma Imparatoru olarak teklif edildi Roma baskent 540 ta Italya uzerindeki kontrollerini kaybetmekten kacinmak icin caresiz kalan Ostrogotlar Bati Augustus olarak Belisarius a unvani ve sadakatlerini sundular Justinianus Codex Justinianeus un Konstantinopolis teki Justinian in konusu olarak yeni Afrika Praetorian Prefect ini acikca belirlemesi ile tek basina restore edilmis bir Roma Imparatorlugu nu yonetmeyi bekliyordu Justinyen e sadik Belisarius sehre girmek icin unvani kabul etmis gibi yapti ve bunun uzerine hemen birakti Belisarius unvani birakmasina ragmen teklif Justinian i suphelendirmisti ve Belisarius a doguya donmesi emredildi Imparator II Tiberius un 582 deki saltanatinin sonunda Dogu Roma Imparatorlugu Justinianus doneminde yeniden fethedilen bolgelerin nispeten buyuk bolumlerinin kontrolunu elinde tuttu Tiberius General Maurice ve vali Germanus olmak uzere iki Sezar i secti ve iki kizini onlarla evlendirdi Germanus un bati vilayetleriyle ve Maurice in dogu vilayetleriyle acik baglantilari vardi Tiberius un imparatorlugu bir kez daha bati ve dogu idari birimlerine bolmeyi planlamasi mumkundur Oyleyse plan asla gerceklestirilmedi Tiberius un olumu uzerine Maurice tum imparatorlugu miras aldi cunku Germanus tahti reddetmisti Maurice Exarchate adinda yeni bir tur idari birim kurdu ve geri kalan bati bolgelerini kendi kontrolu altinda Ravenna Eksarhligi ve Afrika Eksarhligi olarak organize etti Daha sonra Bati daki Imparatorluk unvanini iddia ediyor Geriye kalan Imparatorlukta bir idari birim kavrami olarak kalmanin yani sira Roma Imparatorlugu nun tek bir hukumdara sahip guclu bir Hristiyan Imparatorlugu olarak ideali Bati Avrupa daki bircok guclu hukumdara hitap etmeye devam etti Sarlman in MS 800 de Romalilarin Imparatoru olarak papalik tac giyme toreni ile onun kralligi translatio imperii kavrami altinda Bati Avrupa daki Roma Imparatorlugu nun restorasyonu olarak acikca ilan edildi Karolenj Imparatorlugu 888 de cokmus ve Sarlman dan miras aldigini iddia eden son Imparator Berengar 924 te olmus olsa da Bati da papalik ve Cermen kokenli bir Roma Imparatorlugu kavrami 962 yilinda Kutsal Roma Imparatorlugu biciminde yeniden ortaya cikacakti Kutsal Roma Imparatorlari 1806 da Kutsal Roma Imparatorlugu nun dagilmasina kadar eski Roma Imparatorlarinin ustun gucunu ve prestijini miras aldiklari fikrini savunacaklardi Sarlman ve sonraki Kutsal Roma Imparatorlari restore edilmis bir Bati Roma Imparatorlugu nun hukumdarlari degildi ve olduklarini iddia etmediler Papa III Leo ve cagdas tarihciler ayri bir Bati mahkemesi fikrinin uc yuzyil once kaldirildiginin tamamen farkindaydi ve Roma Imparatorlugu nun tek ve bolunmez oldugunu dusunuyorlardi Sarlman in tac giyme toreni sirasinda Dogu Roma Imparatorlugu nun hukumdari tahttan indirdigi Imparator VI Konstantin in annesi Irini idi II Leo Irini nin bir gaspci ve cinsiyeti nedeniyle yonetmenin gayri mesru oldugunu ve bu nedenle imparatorluk tahtinin bos oldugunu dusunuyordu Bu nedenle Sarlman Bati Roma Imparatorlugu nun hukumdari ve Romulus Augustulus un halefi olarak degil daha cok VI Konstantin in halefi ve tek Roma Imparatoru olarak taclandirildi Irini kisa sure sonra gorevden alindi ve yerine Imparator Nikiforos gecti ve Dogu Imparatorlugu Sarlman in Imparatorluk unvanini tanimayi reddetti 810 larda Imparator I Michael Rangabe birkac savasin ardindan sonunda Sarlman i bir Imparator ancak kendisi icin ayirdigi bir unvan olan Roma Imparatoru yerine biraz asagilayici Franklarin Imparatoru olarak kabul etti Yuzyillar boyunca diriltilmis Bati sarayi ve Dogu sarayi dogrudan eski Roma Imparatorlarinin ardinda tum Roma Imparatorlugu nun hukumdarlari olduklarini iddia edeceklerdi Dogu Imparatorlugu nun Kutsal Roma Imparatorlugu nu Franklarin Imparatorlugu olarak adlandirmasiyla birlikte Yunan Imparatorlugu terimi Konstantinopolis merkezli Imparatorluga atifta bulunmanin bir yolu olarak Frank sarayinda populer hale getirildi 1453 te Konstantinopolis in dususunden sonra Dogu Roma Imparatorlugu nun sona ermesi ve 1806 da Kutsal Roma Imparatorlugu nun dagilmasinin ardindan Avrupa hukumdarlari arasinda Imparator unvani yayginlasti Habsburg lar Almanya yi kendi idareleri altinda birlestirmeye calisirken Avusturya Imparatorlugu Kutsal Roma Imparatorlugu nun varisi oldugunu iddia etti 1871 de kurulan Alman Imparatorlugu da Kutsal Roma Imparatorlugu nun soyu uzerinden Roma nin halefi oldugunu iddia etti Bu imparatorluklarin her ikisi de imparator icin Almanca kelime olan Kaiser Latince Sezar kelimesinden turetilmis imparatorluk unvanini kullaniyordu Alman Imparatorlugu ve Avusturya Imparatorlugu nun halefi Avusturya Macaristan her ikisi de Dogu Roma Imparatorlugu ndan miras talep eden Rus ve Osmanli Imparatorluklari ile birlikte Birinci Dunya Savasi nin ardindan dusecekti Bati Roma Imparatorlari ListesiTetrarsi 286 313 Ilk Bati Roma Imparatoru Imparator Maximian in bustu Maximian 286 305 Constantius Chlorus 293 305 Maximian Diocletianus un Carinus u yendikten sonra 285 yilinda Diocletian tarafindan Sezar a yukseltildi 286 da Tetrarsi nin kurulmasiyla Bati Imparatoru oldu 1 Mayis 305 te hem Maximian hem de Diocletian tahttan cekilerek Constantius ve Galerius u imparator olarak birakti Constantius I Chlours 305 306 Valerius Severus 305 306 Constantius Chlorus 293 yilinda Maximian yonetiminde sezara yukseltildi Constantius Maximian in tahttan cekilmesinden sonra 305 te Bati Imparatoru oldu Constantius 25 Temmuz 306 da oldu ve ardinda oldukca tartismali bir miras birakti Valerius Severus 306 307 Konstantin 306 307 Valerius Severus Maximian ve Diocletianus un tahttan cekilmesinden sonra 305 yilinda Constantius tarafindan sezara yukseltildi Constantius un 306 da olumunden sonra Severus Bati Imparatoru oldu Severus Maximian in oglu Maxentius un isyaniyla ugrasmak zorunda kaldi Maxentius 307 nin baslarinda istila etti ve Bati Imparatorlugunu basariyla ele gecirdi Yakalandiktan kisa bir sure sonra Severus u oldurdu Maxentius 307 312 Maxentius 306 da Valerius Severus a karsi imparator ilan edildi 307 de Bati Imparatorlugu nu ele gecirmeyi basardi ve kisa sure sonra Severus u oldurdu Bati Imparatorlugu 312 yilinda Konstantin tarafindan isgal edildi ve 28 Ekim 312 de gucleri Tiber nehrine geri puskurtuldugunde bogulan Maxentius u kesin olarak maglup etti Licinius 308 313 Licinius Bati Imparatorlugu ndaki ic savasi sona erdirmek icin 308 de duzenlenen Carnuntum Konseyinde hepsi aslinda Maxentius tarafindan tutulan Dogu Imparatorlugu nun ve Bati Imparatorlugu nun bazi kisimlarinin imparatoru oldu Konstantin 313 yilinda Licinius un Bati Imparatorlugu nun bolumunu isgal etti ve onu Bati Imparatorlugu uzerindeki iddiasini kaybettigi ve yalnizca Dogu Imparatorlugu nu kontrol ettigi bir antlasma imzalamaya zorladi Roma nin Odoacer tarafindan ele gecirilmesi ve Bati Roma Imparatorlugu nun Cokusu408 yilinda Stilicho nun olumuyle Honorius tahtta cikti ve 423 yilindaki olumune kadar devletin basinda olsa da hukumdarligi Vandallar ve Vizigotlar in gasplari ve isgalleriyle doluydu 476 da Orestes Italya Krali Odoacer in yaptigi Odoacer yonetiminde Heruliler ile federal devlet olma teklifini geri cevirdi Onu Roma dan kovdurdu ve Konstantinopolis e kendini Italya krali olarak gosteren devlet nisanlarini yolladi 4 Eylul 476 da tarihi bir toplanti duzenlendi Toplanti sonunda Odoacer Imparator Romulus Augustus u tahttan indirdi Fakat uygulamada durum oyle degildi Julius Nepos kendisini Batinin Krali ilan etti Dalmacya nin ardili olarak devam etti ve Bizans Imparatoru Zeno ve Kuzey Gaul de yerlesim yerlerini korumakla gorevli Syagrius tarafindan tanindi 480 de Julius Nepos olduruldu ve Odoacer Dalmacya yi isgal ettiMirasBati Roma Imparatorlugu parcalaninca yeni Germen krallar yine de bircok Roma hukukunu ve gelenegini surdurduler Bircok isgalci Germen kabilesi coktan Hristiyanlasmisti yine de bircogu Aryanizm in takipcisiydi kaynak belirtilmeli Onlar da hemen Hristiyanlasti Baslangicta kendi kabile hukukunu uygulasalar da daha sonralari Roma hukukundan etkilendiler ve ikisini birlestirdiler Roma Hukuku modern medeni hukukun temelini olusturur Buna karsin orf ve adet hukuku ise Germenik Anglosakson hukukundan etkilenmistir Latince gercekte asla kaybolmamis bir dildir Germenik ve Kelt dilleri ile karismistir ve Italyanca Fransizca Ispanyolca Portekizce Rumence ve Romans gibi bircok cagdas Latin dilinin temelini olusturmustur Latince ayrica Ingilizce Almanca ve Felemenkce gibi bircok Cermen dilini de etkilemistir Bu saf yapisini Roma Katolik Kilisesi sayesinde koruyabilmistir ve bircok ulus tarafindan Lingua franca olarak kullanilmistir Aydinlar ve bilim adamlari tarafindan tipta hukukta diplomaside kullanilmaya devam edilmistir Latin alfabesi bugun dunyadaki alfabetik yazi sisteminde genis capli olarak kullanilmaktadir ve J K W ve Z harfleriyle genisletilmistir Roma rakamlari kullanilmaya devam ediliyor fakat genel olarak Arap rakamlari kullanilmaktadir Roma Imparatorlugu nun hukumdarlikla yonetilen buyuk Hristiyan Imparatorlugu olarak gorulmesi bircok krali bastan cikarmistir Sarlman Franklarin ve Lombardlarin krali 800 yilinda Papa III Leo tarafindan Roma imparatoru olarak tac giydirildi Bati Roma Imparatorlugu nun en gorunur mirasi ise Roma Katolik Kilisesidir Kilise yavasca Bati da Roma kurumlarini yerlestirdi Hatta 5 yuzyilin sonlarinda Roma nin guvenligini gorusmek icin yardim etti Germenik kabileler Roma yi isgal edince ve Orta Cag in ortalarinda Avrupa nin ortasi batisi ve kuzeyi Katolik inancina gectiler ve Papa yi Isa nin havarisi Petrus un halefi olarak tanidilar Kaynakca a b c d e f g h i Beard Mary 2015 SPQR a history of ancient Rome 1 bas New York 978 0871404237 ISBN 978 0871404237 Eck Werner 2007 The Age of Augustus Second edition Oxford Blackwell Pub ISBN 978 1 4051 8203 4 OCLC 476085451 Tucker Spencer 2011 Battles that changed history an encyclopedia of world conflict Santa Barbara Calif ABC CLIO ISBN 978 1 59884 430 6 OCLC 693771794 The Cambridge ancient history Vol 12 The crisis of empire A D 193 337 2nd ed Alan K Bowman Peter Garnsey Averil Cameron Cambridge Cambridge University Press 2008 ISBN 978 1 139 05392 1 OCLC 457145065 Bray John Jefferson 1997 Gallienus a study in reformist and sexual politics Kent Town S Aust Wakefield Press ISBN 1 86254 337 2 OCLC 37041440 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2021 Potter D S 2004 The Roman Empire at bay AD 180 395 Londra Routledge ISBN 0 415 10057 7 OCLC 52430927 Macaulay Alastair 2011 Matthew Bourne and His Adventures in Dance Conversations with Alastair Macaulay Matthew Bourne New York Faber and Faber ISBN 978 0 571 27989 0 OCLC 831121366 Barnes Timothy David 1981 Constantine and Eusebius Cambridge Mass Harvard University Press ISBN 0 674 16530 6 OCLC 7459753 Potter D S 2014 Ancient Rome a new history Second edition New York ISBN 978 0 500 29124 5 OCLC 872624501 a b The Cambridge ancient history Vol 14 Late antiquity Empire and successors AD 425 600 Averil Cameron Bryan Ward Perkins Michael Whitby Cambridge Cambridge University Press 2008 ISBN 978 1 139 05441 6 OCLC 457145086 Vogt Joseph 1993 The decline of Rome the metamorphosis of ancient civilization Londra Weidenfeld and Nicolson ISBN 0 297 81392 7 OCLC 59889694 Frassetto Michael 2003 Encyclopedia of barbarian Europe society in transformation Santa Barbara Calif ABC CLIO ISBN 1 85109 586 1 OCLC 52715651 Bury John B 2005 A history of the later Roman empire from Arcadius to Irene 2 Unabridged facs of the ed London 1889 S l Adamant Media Corp ISBN 1 4021 8368 2 OCLC 315778190 Deliyannis Deborah Mauskopf 2010 Ravenna in late antiquity Cambridge Cambridge University Press ISBN 978 0 521 83672 2 OCLC 316772672 Hallenbeck Jan T 1982 Pavia and Rome the Lombard monarchy and the papacy in the eighth century Philadelphia American Philosophical Society ISBN 0 87169 724 6 OCLC 8566279 Elton Hugh 1996 Warfare in Roman Europe AD 350 425 Oxford Clarendon Press ISBN 0 19 815007 5 OCLC 32509473 Frassetto Michael 2013 The early medieval world from the fall of Rome to the time of Charlemagne Santa Barbara Calif Abc clio ISBN 1 59884 996 4 OCLC 843079812 Wolfram Herwig 1988 History of the Goths New and completely rev from the 2nd German ed Berkeley University of California Press ISBN 0 520 05259 5 OCLC 13009918 Goldberg Eric Joseph 2009 Struggle for empire kingship and conflict under Louis the German 817 876 Ithaca Cornell University Press ISBN 0 8014 7529 5 OCLC 303021187 Encyclopedia of language amp linguistics 2nd ed E K Brown Anne Anderson Boston Elsevier 2006 ISBN 0 08 044299 4 OCLC 61441874 11 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2021