Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vertigo, halk dilinde, Baş dönmesi vücudun denge sisteminde yaşanan bir sorun nedeniyle ortaya çıkan baş dönmesidir. Belirtileri; baş dönmesi, halsizlik, şiddetli baş ağrısı, midede bulantı ve bayılma durumudur.
Tansiyon düşmesi ile ilgili baş dönmeleri vertigo kapsamında değildir. Vertigo ile kastedilen , , meniere hastalığı gibi durumlarda olan baş dönmesidir. Korkuya bağlı baş dönmesi de vertigo kapsamında yer alır.[]
Baş dönmesi her hasta tarafından farklı anlatılır. Her taraf dönüyor, başımı tutamıyorum, yer ayağımın altından kayıyor, bir yana doğru kayıyorum, kafamın içi boşalıyor, gözlerim kararıyor şeklinde açıklamalar sık duyulur. Bunların hepsine birden baş dönmesi denir.
Siz de kendinizde vertigo olup olmadığını basit bir test yaparak anlayabilirsiniz. Ayakta kendi etrafınızda 2-3 dk dönün ya da belinizle eğilerek kafanızla yuvarlak çiziniz. Kısa bir süre sonra etrafınızdaki her şey dönmeye başlıyorsa, kendinizi berbat hissediyorsanız sizde de vertigo var demektir. Vertigosu olan kişiler etrafında dönülen hareketler dışındaki diğer hareketleri yapabilirler. Dikkat etmezlerse bir kere tam olarak vertigo yaşarsa kendilerine gelmeleri en az 2-3 saat sürer.
Tanım
Baş dönmesi deyince hastanın dengesini sağlamadaki her türlü problem anlaşılır. Bu durum hastayı yatağa düşürüp gözlerini dahi açamayacağı şiddetten, sadece zaman zaman bir kayma hissine kadar değişebilir. Hatta sadece bir göz kararması şeklinde ortaya çıkabilir. Tıp dilinde genel olarak vertigo adı verilir.
Denge sistemi
Dengenin sağlanması hala tam olarak çözülememiş çok karmaşık ve çok fazla organın rol oynadığı bir durumdur. Bu konuda rol oynayan organ ve sistemler arasında beyin, omurilik, iç kulak (labirent), gözler, eklem ve kaslar sayılabilir. Bu organları etkileyen herhangi bir hastalık baş dönmesi ile birlikte o organa ait diğer belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu kadar çok organın rol oynadığı bir belirti olan baş dönmesi doğal olarak sadece bir branş uzmanı tarafından değerlendirilemez. Genellikle başlangıçta KBB ve Nöroloji doktorları muayene etse de göz, dahiliye veya fizik tedavi branşlarında da muayene olmak gerekebilir.
Şikayetler
Baş dönmesi her hasta tarafından farklı anlatılır. Her taraf dönüyor, yer ayağımın altından kayıyor, bir yana doğru kayıyorum, kafamın içi boşalıyor, gözlerim kararıyor şeklinde açıklamalar sık duyulur. Bunların hepsine birden baş dönmesi denir. Baş dönmesi olan hastalarda, sebebin ne olduğuna göre başka belirtilerde olur. Kulak hastalıklarına bağlı baş dönmelerinde beraberinde kulak çınlaması, işitme azlığı, kulakta basınç hissi, bulantı-kusma, kulak akıntısı ve gözlerde anormal hareketler (nistagmus) saptanabilir. Nörolojik hastalıklara bağlı baş dönmelerinde ise baş ağrısı, uyuşmalar, felçler, göz hareketlerinde anormallikler olabilir. Baş dönmesi ile bulunabilecek diğer şikayetler çok değişken olabilir. Ancak birçok hastada da sadece baş dönmesi mevcuttur.
Nedenler
Yukarıda anlatıldığı gibi baş dönmesi birçok organa bağlı olabilir. Ancak burada daha çok iç kulaktaki baş dönmesi yapan hastalıklardan bahsedilecektir. İç kulaktaki herhangi bir hastalık diğer kulak şikayetleri ile beraber baş dönmesi yapabilir. Ancak sadece baş dönmesi de oluşabilir. Baş dönmesi yapan kulak hastalıkları arasında şunlar sayılabilir:
- ÜSYE (üst solunum yolu enfeksiyonları) sonrası iç kulak tutulumu
- Pozisyona bağlı baş dönmesi (BPPV olarak kısaltılır ve iç kulakta dengemizi sağlayan toza benzer bazı maddelerin fizyolojisinin bozulması)
- Meniere Hastalığı (İç kulaktaki sıvıların kimyasal durumlarının değişerek basınç artışı yapması)
- Vestibüler Nörinit (İç kulaktaki denge ile ilgili sinyalleri beyine ulaştıran sinirin iltihaplanması)
- Kronik orta kulak iltihaplarının iç kulağa yayılması (labirentit)
- Menenjit veya diğer ateşli hastalıkların içkulağı etkilemesi
- İç kulakta veya iç kulak sinirindeki tümöral hastalıklar
Muayene
Baş dönmesi eğer iç kulaktaki bir hastalığa bağlı ise genellikle kulak muayenesinde bir problem görülmez. Sadece orta kulak iltihaplarının iç kulağı etkilemesine bağlı baş dönmesi varsa kulak zarında delik ve orta kulakta iltihaplanma görülür. Hastada anormal göz hareketleri saptanabilir. Bu göz hareketlerinin yönü hangi kulağın hasta olduğuna dair bazı bilgiler verebilir. Baş dönmesi gözle görülen bir problem olmadığı için mümkün olduğunca çok bilgi edinilmelidir. Bu amaçla doktorunuz ayakta ya da yatarken hatta yürürken bazı testlere tabi tutacaktır. Muayene masasında Dix-hallpike Manevrası yapılarak çoğu hastada santral periferik ayrımı yapılabilir.
Tetkik
Baş dönmesi için ne gibi tetkiklerin yapılacağı muayene sonunda elde edilen bilgilere göre yapılır. Eğer muayene sonucunda kulakla ilgili bir hastalık olmadığı kararına varılırsa doktorunuz sizi diğer branşlara sevk edecektir. Ancak buna karar verirken muayene sonrası bazı tetkikler genellikle yapılır. Bu tetkikler arasında en sık başvurulan odyometri adı verilen ve hem işitme hem de iç kulak fonksiyonları hakkında bize bilgi veren test uygulanır. Ayrıca yine kulakla ilgili normal filmler, bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans (MR) tetkiki yapılabilir. Bu testlere bazı kan tahlilleri de eklenebilir. Ancak birçok kulak hastalığında dahi odyometri, bilgisayarlı tomografi ya da MR' ile bile bir şey görülmemektedir. Bu gibi testler genellikle tümör gibi daha ciddi problemleri ayırmak için uygulanır.
Tedavi
Baş dönmesi kendisi bir hastalık olmayıp başka hastalığın belirtisi olduğu için öncelikle asıl sebebin tedavisi gerekir. Ancak birçok baş dönmesi hastasında ortaya net bir sebep konamamaktadır. Bu nedenle asıl amaç baş dönmesini ortadan kaldırmak hâline dönmektedir. Kulak hastalıklarına bağlı baş dönmeleri (tümörler hariç) genellikle kısa ya da uzun zamanda kendiliğinden ortadan kalkmaktadır. Çünkü diğer kulak zaman içinde hasta kulağın problemini kompanse etmektedir. Bu bazen 6 ay ya da 1 yıla kadar uzayabilir. Baş dönmesi eğer pozisyonel baş dönmesi (BPPV) ise bunun tedavisi Epley manevrası denen ve doktorunuzun size muayene masasında uygulayacağı bazı hareketlerle olmaktadır. Bu hareketler iç kulaktaki bazı partiküllerin yerine oturmasını sağlamaktadır. Diğer sebeplerde ilaç tedavisi kullanmak gerekir. Bu amaçla değişik ilaçlar kullanılsa da hemen hemen hepsi belli oranda baş dönmesini azaltırlar. Baş dönmesi şiddetli olan hastalar bazen serum takılıp hastaneye yatırmak gerekebilir. Tümörlere bağlı baş dönmelerinin tedavisi tümörün çıkarılmasıdır yani ameliyattır. İlaç tedavisine cevap vermeyen Meniere hastalığında da bazen ameliyat yapılır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vertigo halk dilinde Bas donmesi vucudun denge sisteminde yasanan bir sorun nedeniyle ortaya cikan bas donmesidir Belirtileri bas donmesi halsizlik siddetli bas agrisi midede bulanti ve bayilma durumudur Tansiyon dusmesi ile ilgili bas donmeleri vertigo kapsaminda degildir Vertigo ile kastedilen meniere hastaligi gibi durumlarda olan bas donmesidir Korkuya bagli bas donmesi de vertigo kapsaminda yer alir kaynak belirtilmeli Bas donmesi her hasta tarafindan farkli anlatilir Her taraf donuyor basimi tutamiyorum yer ayagimin altindan kayiyor bir yana dogru kayiyorum kafamin ici bosaliyor gozlerim karariyor seklinde aciklamalar sik duyulur Bunlarin hepsine birden bas donmesi denir Siz de kendinizde vertigo olup olmadigini basit bir test yaparak anlayabilirsiniz Ayakta kendi etrafinizda 2 3 dk donun ya da belinizle egilerek kafanizla yuvarlak ciziniz Kisa bir sure sonra etrafinizdaki her sey donmeye basliyorsa kendinizi berbat hissediyorsaniz sizde de vertigo var demektir Vertigosu olan kisiler etrafinda donulen hareketler disindaki diger hareketleri yapabilirler Dikkat etmezlerse bir kere tam olarak vertigo yasarsa kendilerine gelmeleri en az 2 3 saat surer TanimBas donmesi deyince hastanin dengesini saglamadaki her turlu problem anlasilir Bu durum hastayi yataga dusurup gozlerini dahi acamayacagi siddetten sadece zaman zaman bir kayma hissine kadar degisebilir Hatta sadece bir goz kararmasi seklinde ortaya cikabilir Tip dilinde genel olarak vertigo adi verilir Denge sistemiDengenin saglanmasi hala tam olarak cozulememis cok karmasik ve cok fazla organin rol oynadigi bir durumdur Bu konuda rol oynayan organ ve sistemler arasinda beyin omurilik ic kulak labirent gozler eklem ve kaslar sayilabilir Bu organlari etkileyen herhangi bir hastalik bas donmesi ile birlikte o organa ait diger belirtilerin ortaya cikmasina neden olabilir Bu kadar cok organin rol oynadigi bir belirti olan bas donmesi dogal olarak sadece bir brans uzmani tarafindan degerlendirilemez Genellikle baslangicta KBB ve Noroloji doktorlari muayene etse de goz dahiliye veya fizik tedavi branslarinda da muayene olmak gerekebilir SikayetlerBas donmesi her hasta tarafindan farkli anlatilir Her taraf donuyor yer ayagimin altindan kayiyor bir yana dogru kayiyorum kafamin ici bosaliyor gozlerim karariyor seklinde aciklamalar sik duyulur Bunlarin hepsine birden bas donmesi denir Bas donmesi olan hastalarda sebebin ne olduguna gore baska belirtilerde olur Kulak hastaliklarina bagli bas donmelerinde beraberinde kulak cinlamasi isitme azligi kulakta basinc hissi bulanti kusma kulak akintisi ve gozlerde anormal hareketler nistagmus saptanabilir Norolojik hastaliklara bagli bas donmelerinde ise bas agrisi uyusmalar felcler goz hareketlerinde anormallikler olabilir Bas donmesi ile bulunabilecek diger sikayetler cok degisken olabilir Ancak bircok hastada da sadece bas donmesi mevcuttur NedenlerYukarida anlatildigi gibi bas donmesi bircok organa bagli olabilir Ancak burada daha cok ic kulaktaki bas donmesi yapan hastaliklardan bahsedilecektir Ic kulaktaki herhangi bir hastalik diger kulak sikayetleri ile beraber bas donmesi yapabilir Ancak sadece bas donmesi de olusabilir Bas donmesi yapan kulak hastaliklari arasinda sunlar sayilabilir USYE ust solunum yolu enfeksiyonlari sonrasi ic kulak tutulumu Pozisyona bagli bas donmesi BPPV olarak kisaltilir ve ic kulakta dengemizi saglayan toza benzer bazi maddelerin fizyolojisinin bozulmasi Meniere Hastaligi Ic kulaktaki sivilarin kimyasal durumlarinin degiserek basinc artisi yapmasi Vestibuler Norinit Ic kulaktaki denge ile ilgili sinyalleri beyine ulastiran sinirin iltihaplanmasi Kronik orta kulak iltihaplarinin ic kulaga yayilmasi labirentit Menenjit veya diger atesli hastaliklarin ickulagi etkilemesi Ic kulakta veya ic kulak sinirindeki tumoral hastaliklarMuayeneBas donmesi eger ic kulaktaki bir hastaliga bagli ise genellikle kulak muayenesinde bir problem gorulmez Sadece orta kulak iltihaplarinin ic kulagi etkilemesine bagli bas donmesi varsa kulak zarinda delik ve orta kulakta iltihaplanma gorulur Hastada anormal goz hareketleri saptanabilir Bu goz hareketlerinin yonu hangi kulagin hasta olduguna dair bazi bilgiler verebilir Bas donmesi gozle gorulen bir problem olmadigi icin mumkun oldugunca cok bilgi edinilmelidir Bu amacla doktorunuz ayakta ya da yatarken hatta yururken bazi testlere tabi tutacaktir Muayene masasinda Dix hallpike Manevrasi yapilarak cogu hastada santral periferik ayrimi yapilabilir TetkikBas donmesi icin ne gibi tetkiklerin yapilacagi muayene sonunda elde edilen bilgilere gore yapilir Eger muayene sonucunda kulakla ilgili bir hastalik olmadigi kararina varilirsa doktorunuz sizi diger branslara sevk edecektir Ancak buna karar verirken muayene sonrasi bazi tetkikler genellikle yapilir Bu tetkikler arasinda en sik basvurulan odyometri adi verilen ve hem isitme hem de ic kulak fonksiyonlari hakkinda bize bilgi veren test uygulanir Ayrica yine kulakla ilgili normal filmler bilgisayarli tomografi veya manyetik rezonans MR tetkiki yapilabilir Bu testlere bazi kan tahlilleri de eklenebilir Ancak bircok kulak hastaliginda dahi odyometri bilgisayarli tomografi ya da MR ile bile bir sey gorulmemektedir Bu gibi testler genellikle tumor gibi daha ciddi problemleri ayirmak icin uygulanir TedaviBas donmesi kendisi bir hastalik olmayip baska hastaligin belirtisi oldugu icin oncelikle asil sebebin tedavisi gerekir Ancak bircok bas donmesi hastasinda ortaya net bir sebep konamamaktadir Bu nedenle asil amac bas donmesini ortadan kaldirmak haline donmektedir Kulak hastaliklarina bagli bas donmeleri tumorler haric genellikle kisa ya da uzun zamanda kendiliginden ortadan kalkmaktadir Cunku diger kulak zaman icinde hasta kulagin problemini kompanse etmektedir Bu bazen 6 ay ya da 1 yila kadar uzayabilir Bas donmesi eger pozisyonel bas donmesi BPPV ise bunun tedavisi Epley manevrasi denen ve doktorunuzun size muayene masasinda uygulayacagi bazi hareketlerle olmaktadir Bu hareketler ic kulaktaki bazi partikullerin yerine oturmasini saglamaktadir Diger sebeplerde ilac tedavisi kullanmak gerekir Bu amacla degisik ilaclar kullanilsa da hemen hemen hepsi belli oranda bas donmesini azaltirlar Bas donmesi siddetli olan hastalar bazen serum takilip hastaneye yatirmak gerekebilir Tumorlere bagli bas donmelerinin tedavisi tumorun cikarilmasidir yani ameliyattir Ilac tedavisine cevap vermeyen Meniere hastaliginda da bazen ameliyat yapilir Kaynakca Arsivlenmis kopya 15 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2013 9 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2013 Arsivlenmis kopya 6 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2015