Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Temmuz 2013) |
Volkan kemeri. Stratovolkan, aynı zamanda kompozit volkan olarak da bilinir, uzun boylu konik volkan birçok lav, tefra, pamis ve volkanik kül katmanları tarafından sertleşerek inşa edilmiştir. Kalkan volkanların aksine strato volkanlar ve dik profilleri ve periyodik patlamalı püskürmeler ile karakterize edilirler. Bazı çökmüş kraterler ile kalderalarda bu şekilde adlandırılır. Genellikle stratovolkanlar yüksek viskoziteden dolayı uzağa yayılmadan önce soğur ve katılaşırlar. Bu lav oluşturan magma daha az bir miktarda viskoz mafic magma ile yüksek-orta derecede (riyolit, dazit ya da andezit olarak)silika içermektedir. Geniş felsik, lav akıntıları nadirdir,15 km (9,3 mi) kadardır. Stratovolkanlar erüptif malzemelerin sıralı dökülmeleri itibaren inşa edilen kendi kompozit yapısı nedeniyle bazen “kompozit volkan” da denir. Onlar daha az yaygın olan kalkan volkanların aksine volkan tipleri arasında en yaygın olanlardandır. İki önemli Stratovolkan olan Krakatoa en iyi bilineni ve Vezüv 1883'teki patlama Pompei ve Herculaneum (MS 79) kasabalarnı önemli oranda tahrip etti. Aynı zamanda bu patlama binlerce kişinin ölümüne sebep olmuştur.
Oluşum
Volkanik kemerler çok yönlü tektonik ayarlamalar ile oluşturulabilir. Bunlar, iki tektonik plakanın buluştuğu ve her yıl cm cinsinden ölçülen oranlarda bir plakanın bir diğerinin altından kaydığı ve mantonun içine doğru hareket ettiği dünya üzerindeki bir bölge olan yitim zonları tarafından oluşturulabilir. Bir okyanusal levha normal olarak kıtasal levhanın altına kayar; bu sıklıkla birçok deprem ve volkanlar ile orojenik bölge oluşturur. Bir anlamda yitim zonları manto ve plakalardan kalkan malzemelerin dışarı doğru gittiği bölge olan divargent sınırların zıddıdır. Volkanik kemerler ile ilgili yitim zonuna yaklaşık 2 my km³ volkanik ve plütonik madde içeren ve 3200 km kadar uzanan dünyadaki volkanik bölgelerle ilgili olan en büyük yitim zonu olan Kuzey doğu Avrasyadaki Okhotsk-Chukotka kemeri bir örnektir.
Volkanik kemerler uzun bir periyot boyunca birçok aktif volkanik olayın olduğu dünya yüzeyinde yerleşmiş olan sıcak noktalar tarafından da oluşturulabilir. Bu volkanik kayalar volkanik zincirler olarak adlandırılır. Kanadalı jeolog John Tuzo Wilson 1963 yılında Hawaii Adaları gibi volkanik zincirlerin gezegen yüzeyindeki derin sabit bir sıcak noktaya karşı tektonik tabakaların yavaş hareketi sonucunda olduğunu iddia etmiş, dar bir sıcak manto akıntısının manto çekirdek sınırı olarak bilinen manto tüyünden yükselmesinin sebep olduğunu düşünmektedir. Manto çekirdek sınırı olarak bilinen manto tüyünden yükselmesinin sebep olduğunu düşünmektedir. Ancak son dönemlerde bazı jeologlar Gillian Foulger üst mantonun konveksiyonunu bir sebep olarak görürler. Bu dönüşüm zıt sıcak noktaların eşlerinin geniş bir meteorların etkilerinden oluşabileceği hipotezine tam tersi olarak yeniden yükselmesidir. Jeologlar şu anda aktif olan Hawaii, Réunion, Yellowstone, Galápagos, and Iceland gibi yaklaşık 40-50 sıcak nokta tanımlamıştır. Sıcak volkanik kemerlerine bir örnek İngiliz Kolombiyası ve Kanada'daki Anahim Volkanik kemerleridir. Bu kemer Kuzey Amerika plakasının batıya doğru Anahim sıcak noktasına kayması sonucu oluşmuştur. Çoğu sıcak nokta volkanları bazaltik çünkü onlar okyanus litosferi sayesinde patlamıştır (örneğin Hawaii, Tahiti). Sonuç olarak onlar yüksek su içeren yitim zonu volkanlarından daha az patlayıcıdır. Sıcak noktaların kıtasal kabuğun altında ortaya çıkardığı bazaltik magma olan riyolit oluşturmak için ısınmış ve erimiş olan daha az yoğun kıtasal kabuğun içinde sıkışmıştır. Düşük su içermelerine rağmen bu riyolitler tamamen sıcak olabilirler ve şiddetli patlamalar oluşturabilirler. Örneğin Yellowstone Kalderası jeolojik tarihi içerisinde birçok güçlü volkanik patlama tarafından oluşturulmuştur.
Tehlikeler
Tarihte, dalma-batma zonu bölgelerinde kaydedilen patlamalı püskürmeli volkanlar uygarlıklar için büyük tehlikeler oluşturmaktadır. Strato volkanlar dalma-batma bölgelerinde, St. Helens dağı ve Pinatuba dağı gibi genellikle patlama ve patlayıcı etki ile magma volkanik gazların kaçışına olanak vermek için çok serttir. Bunun bir sonucu olarak muazzam iç basınçlar volkanik gazları hapsederler ve hamurumsu magma kalır. Magma odasını izleyerek takip eden gaz patlamayla birlikte magmadan ayrılır. Böyle bir patlama süreci bir şişe karbonatlı suyu şişede sallayarak ve sonra kapağın hızlı bir şekilde kaldırmasına benzetilebilir. Sallama işlemi iç hacmi artırırken sıvıda CO2 çözünür ve çekirdeklenir. Gazlar ve su tazyikle dışarı fışkırırlar. MS 1600'den beri, yaklaşık 300.000 kişi volkanik patlama sonucu ölmüştür.
Proklastik akıntılar, çığ gibi hızlı hareket edeler zemine karışan parlak volkanik molozlar, küller ve gazlar saatte 100 mil (160 m/h) uzaklığa hareket ederler. Yaklaşık 30.000 kişi Karayipler Martinigue Adasının Pele dağında 1902 püskürme sırasında piroklastik lav akıntıları tarafından ölmüştür. Mart-Nisan 1982, El chichon volkanında üç patlama-püskürme saptanmıştır, bu patlama Güney Meksika kentinin tarihteki en kötü volkanik felakettir. Volkana 8 km mesafedeki köylerde piroklastik lav akıntıları tarafından 2000’den fazla kişi ölmüştür.
15 Haziran’da Pinatuba Dağı havaya 40 km’ye kadar (25 mi) kül püskürdü ve üretilen piroklastik akıntılar ve çamur akıntıları volkanın etrafındaki geniş bir alanı tahrip etti. Manila’ya 90 km (56 mi) uzaklıkta bulunan Pinatuba, 20.yüzyıldaki en büyük patlamalardan biri olan 1991'deki patlamadan önce 600 yıldır etkisizdi. Ayrıca 1991'de, Nagasaki’nin 40 km (25 mi) doğusundaki Kyusu Adasında Japonya'nın Unzen Volkanı 200 yıllık uykudan uyandı ve zirvede yeni bir lav domu oluşturdu. Haziran ayında başlayan 200 km/h gibi yüksek bir hızda dağın yamacından aşağı üretilen kül akıntıları bu patlamayla domun çöküşüyle tekrar etti. Unzen, Japonya’da 75’ten fazla aktif olan volkanlardan biridir; 1792’deki patlamada 15.000’den fazla kişi öldü ve bu olay ülke tarihinin en kötü volkanik felaketidir. Napoli’nin yanında baş gösteren bir Strato volkan olan Vezüv Yanardağı 79 CE Plinius benzeri patlaması ile Pompei ve Herkulaneum şehirlerini piroklastik ürünlerle kaplanmıştır. Ölü sayısı 10.000 ve 25.000 arasında değişmektedir. Vezüv Yanardağı güçlü patlama eruptionsları ve onun çevresindeki alanların yüksek nüfus (3 milyon kişiye yakın) yoğunluğundan dolayı tehlikeli volkanlardan biridir.
Kül
Muhtemelen iklim etkilerinin yanı sıra patlamalı püskürmeli volkanik bulutlar hava güvenliğini de etkiledi. Örneğin 1982’de patlama sırasında Galuggug-Java, British Airway flight 9 Uçan kül bulutları uçaklarda geçici motor arızası oluşturdu. Son iki yıl boyunca, 60'tan fazla uçak, çoğunlukla ticari jetlinerler uçuş sırasında volkanik kül nedeniyle hasar gördü. Neyse ki bugüne kadar volkanik küller jet uçaklarında bir kaza oluşturmadı. Kül düşüşü sırasında teneffüs edildiğinden dolayı bir sağlık tehdidi oluşturmakta ve ayrıca 30 cm’den (12 in) yüksek birikimide tehdit niteliğinde olup yoğun birikiminde binaların çökmesine neden olmaktadır.
Çamur akıntıları
Çamur akıntıları (ayrıca moloz akıntıları ya da laharlar, Endonezya’da volkanik çamur akıntıları için isimlendirilir) volkanik malzeme ve su karışımları içerir. Genellikle su iki kaynaktan geliyor: yağış veya kar ve buz erimeleri ve sıcak volkanik malzemeler tarafından beslenmektedir.
Çamur akıntıları kompozit volkanların dik kenarlarını süpürürken, kendi yollarındaki her şeyi düzenleme ve örtme gücüne sahiptirler. Güney Amerika'da, Kolombiya’da Nevada ve Ruiz yanardağının 1985'te püskürmesiyle And tepesinin 5.390 m üstünde kar ve buz erimesiyle birbirini takip eden çamur akıntıları Armero şehrini örtmüş ve 23.000 insan ölmüştür.
Volkanik bombalar
Volkanik bombalar, ekstrüzif volkanik kayaçlardır. Bu bombalar 15 km (20 miles) uzaklık boyunca hareket edebilir ve hava yoluyla seyahat ederken binalar ve insanlar için risk teşkil ederler. Bombalar yıkıcı etkiye sahiptirler.
Lav
Strato volkanlardan gelen lavlar vardır genellikle insanlar için önemli bir tehdittir çünkü yüksek viskoz lavların akışı insanların bulunduğu yerde akışlarına devam ederler. Tüm Strato volkanlarda viskoz lav vardır. Nyiragongo dağı tehlikelidir çünkü oluşan magma alışılmadık düşük silikata sahiptir, oldukça akıcı bir hale ve düşük viskoziteye sahip olduğundan da tehlike arzeder. Çok dik yamaçla birleştirilen Nyiragongo yaklaşık 100 km/h (62 mph) akma yeteneğine sahiptir.
İklimsel Etkiler
Yukarıdaki örneklere göre, geçmiş tarihteki Unzen patlaması önemli yerel hususlara ve ölümlere neden olurken Haziran 1991’deki Pinatuba dağının patlama etkisi küresel ölçekte olmuştur. Sülfür dioksit (SO2) ve diğer gazlardan oluşan aerosoller dünya çevresinde dağılmıştır. Bu bulut içerisindeki SO2 kütle - 22 milyon ton - sülfürik asitli su damlacıkları (volkanik ve strosferik kökenli) güneş ışınlarının troposfer ve toprağa ulaşmasını engeller. Bunun sonucu olarak bazı bölgelerde soğutmanın 0.5C°’ye kadar olduğu düşünülmektedir. Pinatuba dağı büyüklüğünde bir patlama birkaç yıl için havayı etkileme eğilimindedir; stratosfer içine yavaş yavaş enjekte edilen materyaller yağmur ve yağışlı bulutlar tarafından troposfer yıkanır. Benzer, ama olağanüstü daha güçlü patlama Nisan 1915'te Endonezya’nın Sumbawa Adasında Tambora Dağı'nda dehşet verici şekilde meydana gelmiştir. Tambora Dağı patlaması tarihte kaydedilen en güçlü patlama olarak kabul edilmektedir. Volkanik bulutlar 3,5 dereceye kadar küresel sıcaklıkların düşmesine neden olmuştur.
Türkiye'deki stratovolkan
Ağrı Dağı, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde 5137 metre yüksekliğinde volkanik tipdeki dağdır.
Kaynakça
- ^
![image]()
Bu madde Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu kamu malı materyali içermektedir. "Principal Types of Volcanoes". - ^ . Catalogue of Canadian volcanoes. . 1 Nisan 2009. 26 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2010.
- ^ New 40Ar/39Ar ages of Cretaceous continental volcanics from central Chukotka: implications for initiation and duration of volcanism within northern part of the Okhotsk Chukotka Volcanic Belt (northeastern Eurasia) 28 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., by V. O. Ispolatov, P. L. Tikhomirov, M. Heizler, and I. Yu. Cherepanova. Retrieved on 2007-07-08
- ^ 19 Ekim 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20001019023435/http://pubs.usgs.gov/publications/text/hotspots.html arşivlendi. Hotspots [This Dynamic Earth, USGS]]
- ^ . . 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.
- ^ "Geotimes - November 2000: New Notes". 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
- ^ Volcanoes of Canada - Map of Canadian volcanoes 2 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved on 2007-07-08
- ^ a b
![image]()
Bu madde Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu kamu malı materyali içermektedir. Kious, W. Jacquelyne; Tilling, Robert I. "Plate tectonics and people". 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Temmuz 2013 Volkan kemeri Stratovolkan ayni zamanda kompozit volkan olarak da bilinir uzun boylu konik volkan bircok lav tefra pamis ve volkanik kul katmanlari tarafindan sertleserek insa edilmistir Kalkan volkanlarin aksine strato volkanlar ve dik profilleri ve periyodik patlamali puskurmeler ile karakterize edilirler Bazi cokmus kraterler ile kalderalarda bu sekilde adlandirilir Genellikle stratovolkanlar yuksek viskoziteden dolayi uzaga yayilmadan once sogur ve katilasirlar Bu lav olusturan magma daha az bir miktarda viskoz mafic magma ile yuksek orta derecede riyolit dazit ya da andezit olarak silika icermektedir Genis felsik lav akintilari nadirdir 15 km 9 3 mi kadardir Stratovolkanlar eruptif malzemelerin sirali dokulmeleri itibaren insa edilen kendi kompozit yapisi nedeniyle bazen kompozit volkan da denir Onlar daha az yaygin olan kalkan volkanlarin aksine volkan tipleri arasinda en yaygin olanlardandir Iki onemli Stratovolkan olan Krakatoa en iyi bilineni ve Vezuv 1883 teki patlama Pompei ve Herculaneum MS 79 kasabalarni onemli oranda tahrip etti Ayni zamanda bu patlama binlerce kisinin olumune sebep olmustur Japonya daki aktif Strato volkan Fuji Dagi 1707 08 yilinda patladi Tavurvur Papua Yeni Gine yakinlarindaki aktif bir volkanOlusumYitim zonu kesiti semasi ve iliskili stratovolkan Volkanik kemerler cok yonlu tektonik ayarlamalar ile olusturulabilir Bunlar iki tektonik plakanin bulustugu ve her yil cm cinsinden olculen oranlarda bir plakanin bir digerinin altindan kaydigi ve mantonun icine dogru hareket ettigi dunya uzerindeki bir bolge olan yitim zonlari tarafindan olusturulabilir Bir okyanusal levha normal olarak kitasal levhanin altina kayar bu siklikla bircok deprem ve volkanlar ile orojenik bolge olusturur Bir anlamda yitim zonlari manto ve plakalardan kalkan malzemelerin disari dogru gittigi bolge olan divargent sinirlarin ziddidir Volkanik kemerler ile ilgili yitim zonuna yaklasik 2 my km volkanik ve plutonik madde iceren ve 3200 km kadar uzanan dunyadaki volkanik bolgelerle ilgili olan en buyuk yitim zonu olan Kuzey dogu Avrasyadaki Okhotsk Chukotka kemeri bir ornektir Ingiliz kolombiyasi Kanada Anahim Volkanik Kemer Volkanik kemerler uzun bir periyot boyunca bircok aktif volkanik olayin oldugu dunya yuzeyinde yerlesmis olan sicak noktalar tarafindan da olusturulabilir Bu volkanik kayalar volkanik zincirler olarak adlandirilir Kanadali jeolog John Tuzo Wilson 1963 yilinda Hawaii Adalari gibi volkanik zincirlerin gezegen yuzeyindeki derin sabit bir sicak noktaya karsi tektonik tabakalarin yavas hareketi sonucunda oldugunu iddia etmis dar bir sicak manto akintisinin manto cekirdek siniri olarak bilinen manto tuyunden yukselmesinin sebep oldugunu dusunmektedir Manto cekirdek siniri olarak bilinen manto tuyunden yukselmesinin sebep oldugunu dusunmektedir Ancak son donemlerde bazi jeologlar Gillian Foulger ust mantonun konveksiyonunu bir sebep olarak gorurler Bu donusum zit sicak noktalarin eslerinin genis bir meteorlarin etkilerinden olusabilecegi hipotezine tam tersi olarak yeniden yukselmesidir Jeologlar su anda aktif olan Hawaii Reunion Yellowstone Galapagos and Iceland gibi yaklasik 40 50 sicak nokta tanimlamistir Sicak volkanik kemerlerine bir ornek Ingiliz Kolombiyasi ve Kanada daki Anahim Volkanik kemerleridir Bu kemer Kuzey Amerika plakasinin batiya dogru Anahim sicak noktasina kaymasi sonucu olusmustur Cogu sicak nokta volkanlari bazaltik cunku onlar okyanus litosferi sayesinde patlamistir ornegin Hawaii Tahiti Sonuc olarak onlar yuksek su iceren yitim zonu volkanlarindan daha az patlayicidir Sicak noktalarin kitasal kabugun altinda ortaya cikardigi bazaltik magma olan riyolit olusturmak icin isinmis ve erimis olan daha az yogun kitasal kabugun icinde sikismistir Dusuk su icermelerine ragmen bu riyolitler tamamen sicak olabilirler ve siddetli patlamalar olusturabilirler Ornegin Yellowstone Kalderasi jeolojik tarihi icerisinde bircok guclu volkanik patlama tarafindan olusturulmustur TehlikelerBir kompozit volkan kesiti diyagrami Tarihte dalma batma zonu bolgelerinde kaydedilen patlamali puskurmeli volkanlar uygarliklar icin buyuk tehlikeler olusturmaktadir Strato volkanlar dalma batma bolgelerinde St Helens dagi ve Pinatuba dagi gibi genellikle patlama ve patlayici etki ile magma volkanik gazlarin kacisina olanak vermek icin cok serttir Bunun bir sonucu olarak muazzam ic basinclar volkanik gazlari hapsederler ve hamurumsu magma kalir Magma odasini izleyerek takip eden gaz patlamayla birlikte magmadan ayrilir Boyle bir patlama sureci bir sise karbonatli suyu sisede sallayarak ve sonra kapagin hizli bir sekilde kaldirmasina benzetilebilir Sallama islemi ic hacmi artirirken sivida CO2 cozunur ve cekirdeklenir Gazlar ve su tazyikle disari fiskirirlar MS 1600 den beri yaklasik 300 000 kisi volkanik patlama sonucu olmustur Proklastik akintilar cig gibi hizli hareket edeler zemine karisan parlak volkanik molozlar kuller ve gazlar saatte 100 mil 160 m h uzakliga hareket ederler Yaklasik 30 000 kisi Karayipler Martinigue Adasinin Pele daginda 1902 puskurme sirasinda piroklastik lav akintilari tarafindan olmustur Mart Nisan 1982 El chichon volkaninda uc patlama puskurme saptanmistir bu patlama Guney Meksika kentinin tarihteki en kotu volkanik felakettir Volkana 8 km mesafedeki koylerde piroklastik lav akintilari tarafindan 2000 den fazla kisi olmustur 15 Haziran da Pinatuba Dagi havaya 40 km ye kadar 25 mi kul puskurdu ve uretilen piroklastik akintilar ve camur akintilari volkanin etrafindaki genis bir alani tahrip etti Manila ya 90 km 56 mi uzaklikta bulunan Pinatuba 20 yuzyildaki en buyuk patlamalardan biri olan 1991 deki patlamadan once 600 yildir etkisizdi Ayrica 1991 de Nagasaki nin 40 km 25 mi dogusundaki Kyusu Adasinda Japonya nin Unzen Volkani 200 yillik uykudan uyandi ve zirvede yeni bir lav domu olusturdu Haziran ayinda baslayan 200 km h gibi yuksek bir hizda dagin yamacindan asagi uretilen kul akintilari bu patlamayla domun cokusuyle tekrar etti Unzen Japonya da 75 ten fazla aktif olan volkanlardan biridir 1792 deki patlamada 15 000 den fazla kisi oldu ve bu olay ulke tarihinin en kotu volkanik felaketidir Napoli nin yaninda bas gosteren bir Strato volkan olan Vezuv Yanardagi 79 CE Plinius benzeri patlamasi ile Pompei ve Herkulaneum sehirlerini piroklastik urunlerle kaplanmistir Olu sayisi 10 000 ve 25 000 arasinda degismektedir Vezuv Yanardagi guclu patlama eruptionslari ve onun cevresindeki alanlarin yuksek nufus 3 milyon kisiye yakin yogunlugundan dolayi tehlikeli volkanlardan biridir Kul Masif San Salvador Volkani San Salvador ve El Salvador sehrinin batisinda hakimdir Muhtemelen iklim etkilerinin yani sira patlamali puskurmeli volkanik bulutlar hava guvenligini de etkiledi Ornegin 1982 de patlama sirasinda Galuggug Java British Airway flight 9 Ucan kul bulutlari ucaklarda gecici motor arizasi olusturdu Son iki yil boyunca 60 tan fazla ucak cogunlukla ticari jetlinerler ucus sirasinda volkanik kul nedeniyle hasar gordu Neyse ki bugune kadar volkanik kuller jet ucaklarinda bir kaza olusturmadi Kul dususu sirasinda teneffus edildiginden dolayi bir saglik tehdidi olusturmakta ve ayrica 30 cm den 12 in yuksek birikimide tehdit niteliginde olup yogun birikiminde binalarin cokmesine neden olmaktadir Camur akintilari Mart 1982 de ABD de St Helens Daginda Camur Akintisi Camur akintilari ayrica moloz akintilari ya da laharlar Endonezya da volkanik camur akintilari icin isimlendirilir volkanik malzeme ve su karisimlari icerir Genellikle su iki kaynaktan geliyor yagis veya kar ve buz erimeleri ve sicak volkanik malzemeler tarafindan beslenmektedir Camur akintilari kompozit volkanlarin dik kenarlarini supururken kendi yollarindaki her seyi duzenleme ve ortme gucune sahiptirler Guney Amerika da Kolombiya da Nevada ve Ruiz yanardaginin 1985 te puskurmesiyle And tepesinin 5 390 m ustunde kar ve buz erimesiyle birbirini takip eden camur akintilari Armero sehrini ortmus ve 23 000 insan olmustur Volkanik bombalar Volkanik bombalar ekstruzif volkanik kayaclardir Bu bombalar 15 km 20 miles uzaklik boyunca hareket edebilir ve hava yoluyla seyahat ederken binalar ve insanlar icin risk teskil ederler Bombalar yikici etkiye sahiptirler Lav Strato volkanlardan gelen lavlar vardir genellikle insanlar icin onemli bir tehdittir cunku yuksek viskoz lavlarin akisi insanlarin bulundugu yerde akislarina devam ederler Tum Strato volkanlarda viskoz lav vardir Nyiragongo dagi tehlikelidir cunku olusan magma alisilmadik dusuk silikata sahiptir oldukca akici bir hale ve dusuk viskoziteye sahip oldugundan da tehlike arzeder Cok dik yamacla birlestirilen Nyiragongo yaklasik 100 km h 62 mph akma yetenegine sahiptir Iklimsel EtkilerPaluweh uzaydan gorulen kul bulutu Yukaridaki orneklere gore gecmis tarihteki Unzen patlamasi onemli yerel hususlara ve olumlere neden olurken Haziran 1991 deki Pinatuba daginin patlama etkisi kuresel olcekte olmustur Sulfur dioksit SO2 ve diger gazlardan olusan aerosoller dunya cevresinde dagilmistir Bu bulut icerisindeki SO2 kutle 22 milyon ton sulfurik asitli su damlaciklari volkanik ve strosferik kokenli gunes isinlarinin troposfer ve topraga ulasmasini engeller Bunun sonucu olarak bazi bolgelerde sogutmanin 0 5C ye kadar oldugu dusunulmektedir Pinatuba dagi buyuklugunde bir patlama birkac yil icin havayi etkileme egilimindedir stratosfer icine yavas yavas enjekte edilen materyaller yagmur ve yagisli bulutlar tarafindan troposfer yikanir Benzer ama olaganustu daha guclu patlama Nisan 1915 te Endonezya nin Sumbawa Adasinda Tambora Dagi nda dehset verici sekilde meydana gelmistir Tambora Dagi patlamasi tarihte kaydedilen en guclu patlama olarak kabul edilmektedir Volkanik bulutlar 3 5 dereceye kadar kuresel sicakliklarin dusmesine neden olmustur Turkiye deki stratovolkanAgri Dagi Agri Dagi Turkiye nin Dogu Anadolu Bolgesi nde 5137 metre yuksekliginde volkanik tipdeki dagdir Kaynakca Bu madde Amerika Birlesik Devletleri Jeoloji Arastirmalari Kurumu kamu mali materyali icermektedir Principal Types of Volcanoes Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Catalogue of Canadian volcanoes 1 Nisan 2009 26 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2010 New 40Ar 39Ar ages of Cretaceous continental volcanics from central Chukotka implications for initiation and duration of volcanism within northern part of the Okhotsk Chukotka Volcanic Belt northeastern Eurasia 28 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde by V O Ispolatov P L Tikhomirov M Heizler and I Yu Cherepanova Retrieved on 2007 07 08 19 Ekim 2000 tarihindeWayback Machine sitesinde https web archive org web 20001019023435 http pubs usgs gov publications text hotspots html arsivlendi Hotspots This Dynamic Earth USGS 26 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2008 Geotimes November 2000 New Notes 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2013 Arsivlenmis kopya PDF 3 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Mayis 2013 Arsivlenmis kopya PDF 2 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Mayis 2013 Volcanoes of Canada Map of Canadian volcanoes 2 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved on 2007 07 08 a b Bu madde Amerika Birlesik Devletleri Jeoloji Arastirmalari Kurumu kamu mali materyali icermektedir Kious W Jacquelyne Tilling Robert I Plate tectonics and people 1 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2013