Water Tyler (d. 4 Ocak 1341 - ö. 15 Haziran 1381) İngiliz devrimci lider. İngiltere'de reformlara önayak olmuş ve sonunda öldürülmüştür.
Hayatı
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgxTHpWbUwwUmxZWFJvVjJGMFZIbHNaWEl1YW5Cbkx6STVNSEI0TFVSbFlYUm9WMkYwVkhsc1pYSXVhbkJuLmpwZw==.jpg)
Tyler'ın yaşamı hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. Essex kentinde 1341 yılında doğduğu ve tuğla ustası olduğu bilinmektedir. Ailesi ve başından geçenler hakkında bilgi bulunmamaktadır. Bazı tarihçiler 4 Ocak 1341'de doğduğunu iddia ederken, bir başka kaynak 1320 civarında doğduğunu iddia etmektedir.
Devrim
Tyler, köleliğe ve işçilerin ezilmesine her zaman karşı olduğunu belirtmiştir. Köleliğin kaldırılmasını, işçilere daha geniş haklar verilmesini ve derebeylik rejiminin zayıflamasını istiyordu. Ayaklanma daha başlamadan Fransa'da da buna benzer ayaklanmalar başladı. Bundan güç alan İngiliz köylüleri ve işçileri Essex'ten Londra'ya doğru yürüyüş başlattı. İsyan Mayıs 1381'de başladı ve kısa süre önce (köylü veya zengin) her yetişkinden alınan 4 penilik kelle vergisi tetikledi. Köylüler daha fazla özgürlük ve diğer sosyal reformları da aradıkları için isyan sadece parayla ilgili değildi. Her işçinin kendi seçtiği işveren için çalışmasına izin verilmesini talep ettiler ve serfliğe ve diğer katı sosyal sınırlara son verilmesini istediler. Ayaklanmaya şair John Gower'ın da katıldığı bilinmektedir. İngiliz yönetimi bu ayaklanmayı kanla bastırmayı reddetti. Ancak İngiliz derebeyleri endişeliydi. İsyana hangi tarihte katıldığı bilinmeyen Tyler kısa sürede bu ayaklanmanın lideri konumuna geldi. Tyler'ın isteği yerine gelmesi halinde işçilerin hakları hayli genişleyecek, kölelik kaldırılacak ve belki de derebeylik rejimi yıkılacaktı. Tyler ve diğer önderleri Orta Çağ tarihçilerinden etkilenmişti. Okudukları tarih kitapları derebeylik rejimini eleştiren bir tutumdaydı. Bu kitapların da etkisiyle ayaklananların sayısı arttı. Londra'ya büyük bir kalabalık olarak yığıldılar. İngiltere kralı II. Richard, Tyler'ın gelmesini kabul etti. Tyler, isteklerin yer aldığı bir liste ve etkili bir konuşma hazırladı. Kral II. Richard'ın yakınına geldi. Tam o sırada Londra belediye başkanı , Wat Tyler'a ''bu şehrin en büyük yalancısı ve soyguncusu sensin'' diyerek Wat Tyler'ı kılıç darbesiyle öldürmek istedi. Kral II. Richard, Wat Tyler'ı korumak için önüne atıldıysa da artık çok geçti, Wat Tyler boynundan aldığı kılıç darbesi nedeniyle ölmüştü. Belediye başkanına ceza verildiği konusunda kesin kaynak bulunmamaktadır. İlerleyen yıllarda Walworth, Sir unvanına layık görüldü. Wat Tyler'ın cesedi Londra Köprüsü'ne asıldı. Wat Tyler'ın ölümünü duyan kalabalık öfkelendi. Londra karıştı. Bu nedenle devrin İngiliz hükûmeti, kalabalığa bu istekleri yerine getireceğine dair söz verdi. İstediğini alan kalabalık, Wat Tyler'ın ölüm üzüntüsüyle dağıldı. Kalabalığın dağılmasını bekleyen devrin İngiliz hükûmeti sözünü tutmadı ve bu istekleri reddettiğini ilan etti.
Wat Tyler adı ilerleyen yıllarda birçok alanda yer buldu. 'nın manifestosunda ve Bobby Sands eylemlerinde adı geçti. Ayrıca William Morris, Herman Melville, ve Mark Twain gibi isimlerin romanlarında karakterlerini yaratırken ilham aldığı kişi oldu.
Wat Tyler ve 1381'deki Büyük Ayaklanma'yı anan bir anıt, 15 Temmuz 2015'te Londra, Smithfield'de açıldı.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ "The Great Rising / Peasants' Revolt". London Remembers (İngilizce). 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- 1000 Büyük Adam kitabı, s. 57
- İngilizce maddesi 1 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![]() ![]() | Bir İngiliz'in biyografisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Water Tyler d 4 Ocak 1341 o 15 Haziran 1381 Ingiliz devrimci lider Ingiltere de reformlara onayak olmus ve sonunda oldurulmustur HayatiWat Tyler in Londra belediye baskani tarafindan oldurulmesi Tyler in yasami hakkinda cok az bilgi bulunmaktadir Essex kentinde 1341 yilinda dogdugu ve tugla ustasi oldugu bilinmektedir Ailesi ve basindan gecenler hakkinda bilgi bulunmamaktadir Bazi tarihciler 4 Ocak 1341 de dogdugunu iddia ederken bir baska kaynak 1320 civarinda dogdugunu iddia etmektedir Devrim Tyler kolelige ve iscilerin ezilmesine her zaman karsi oldugunu belirtmistir Koleligin kaldirilmasini iscilere daha genis haklar verilmesini ve derebeylik rejiminin zayiflamasini istiyordu Ayaklanma daha baslamadan Fransa da da buna benzer ayaklanmalar basladi Bundan guc alan Ingiliz koyluleri ve iscileri Essex ten Londra ya dogru yuruyus baslatti Isyan Mayis 1381 de basladi ve kisa sure once koylu veya zengin her yetiskinden alinan 4 penilik kelle vergisi tetikledi Koyluler daha fazla ozgurluk ve diger sosyal reformlari da aradiklari icin isyan sadece parayla ilgili degildi Her iscinin kendi sectigi isveren icin calismasina izin verilmesini talep ettiler ve serflige ve diger kati sosyal sinirlara son verilmesini istediler Ayaklanmaya sair John Gower in da katildigi bilinmektedir Ingiliz yonetimi bu ayaklanmayi kanla bastirmayi reddetti Ancak Ingiliz derebeyleri endiseliydi Isyana hangi tarihte katildigi bilinmeyen Tyler kisa surede bu ayaklanmanin lideri konumuna geldi Tyler in istegi yerine gelmesi halinde iscilerin haklari hayli genisleyecek kolelik kaldirilacak ve belki de derebeylik rejimi yikilacakti Tyler ve diger onderleri Orta Cag tarihcilerinden etkilenmisti Okuduklari tarih kitaplari derebeylik rejimini elestiren bir tutumdaydi Bu kitaplarin da etkisiyle ayaklananlarin sayisi artti Londra ya buyuk bir kalabalik olarak yigildilar Ingiltere krali II Richard Tyler in gelmesini kabul etti Tyler isteklerin yer aldigi bir liste ve etkili bir konusma hazirladi Kral II Richard in yakinina geldi Tam o sirada Londra belediye baskani Wat Tyler a bu sehrin en buyuk yalancisi ve soyguncusu sensin diyerek Wat Tyler i kilic darbesiyle oldurmek istedi Kral II Richard Wat Tyler i korumak icin onune atildiysa da artik cok gecti Wat Tyler boynundan aldigi kilic darbesi nedeniyle olmustu Belediye baskanina ceza verildigi konusunda kesin kaynak bulunmamaktadir Ilerleyen yillarda Walworth Sir unvanina layik goruldu Wat Tyler in cesedi Londra Koprusu ne asildi Wat Tyler in olumunu duyan kalabalik ofkelendi Londra karisti Bu nedenle devrin Ingiliz hukumeti kalabaliga bu istekleri yerine getirecegine dair soz verdi Istedigini alan kalabalik Wat Tyler in olum uzuntusuyle dagildi Kalabaligin dagilmasini bekleyen devrin Ingiliz hukumeti sozunu tutmadi ve bu istekleri reddettigini ilan etti Wat Tyler adi ilerleyen yillarda bircok alanda yer buldu nin manifestosunda ve Bobby Sands eylemlerinde adi gecti Ayrica William Morris Herman Melville ve Mark Twain gibi isimlerin romanlarinda karakterlerini yaratirken ilham aldigi kisi oldu Wat Tyler ve 1381 deki Buyuk Ayaklanma yi anan bir anit 15 Temmuz 2015 te Londra Smithfield de acildi Ayrica BakinizWat Tyler AyaklanmasiKaynakca The Great Rising Peasants Revolt London Remembers Ingilizce 17 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2022 1000 Buyuk Adam kitabi s 57 Ingilizce maddesi 1 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Bir Ingiliz in biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz