Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Wilkes Toprakları krateri, Doğu Antarktika'daki Wilkes Toprakları buz tabakasının altında gizlendiği tahmin edilen, iki adet birbirinden ayrı çarpma krateri vakası için geçerli olma ihtimali bulunan gayriresmî bir terimdir. Bunlar, yayınlanmış başlıca referans kaynaklarda kullanılan terimlere göre aşağıda Wilkes Toprakları anomalisi ve Kütlesel yoğunlaşma başlığı altında verilmiştir.
Wilkes Toprakları anomalisi
Wilkes Toprakları buz tabakasının altında dev bir çarpma krateri olduğu fikri, 1962'de ilk kez tarafından, ABD Victoria Toprakları Seferi'nde (1959-1960) keşfedilen sismik ve kütleçekimsel keşifler ve bu seferin jeofizikçisi John G. Weihaupt tarafından Schmidt'e sağlanan veriler temel alınarak ortaya atıldı (Geophysical Studies in Victoria Land, Antarctica, Report No. 1, Geophysical and Polar Research Center, University of Wisconsin, 1-123).
Schmidt ayrıca bu kraterin, (790.000 yıllıktır) nereden geldiği anlaşılması zor olan tektitlerin kaynağı olma olasılığını da değerlendirdi.
Bu hipotez, Weihaupt tarafından 1976'da yayınlanan bir makalede ayrıntılı olarak açıklandı. Belirtilen kanıtlar, 243 kilometre (151 mil) çapında ve minimum 848 metre (2.782 ft) derinliğe sahip buzul altı topografik depresyon ile çakışan büyük bir negatif kütleçekim anomalisinden oluşuyordu.
İddialara 1979'da itiraz etti. Weihaupt ve arkadaşlarının 2010 tarihli bir makalesine dayanarak, Bentley'in itirazının yanlış olduğu kanıtlandı ve (Rajmon 2011), Wilkes Toprakları Anomalisini, Weihaupt ve arkadaşlarının makalesine dayanarak "olası bir çarpma krateri" yerine "yüksek olasılıkla bir çarpma krateri" şeklinde yeniden sınıflandırdı.Ross Denizi, Batı Antarktika ve Weddell Denizi'ndeki diğer araştırmacılar tarafından birkaç başka potansiyel çarpma krateri bölgesi önerilmiştir.[]
Kütlesel yoğunlaşma
Wilkes Toprakları kütlesel yoğunlaşması (veya kısaca maskon) 70°G 120°D / 70°G 120°D koordinatlarında olup bu yoğunlaşma ilk kez 2006 yılında, Ohio Eyalet Üniversitesi'nden ve 'ın lideri olduğu bir araştırma grubu tarafından bir konferansta açıklandı.
Ekip, NASA'nın GRACE uyduları tarafından 300 kilometre (190 mi) büyüklüğündeki bu kütle anomalisinin, Antarktika Buz Tabakası altındaki kara yüzeyinin radar görüntülerinde görülebilen 300 kilometreden daha büyük bir halka benzeri yapının merkezinde olduğunu belirtti. Bu bilgiler ışığında, yapının, buzun altına gömülü 480 km (300 mil) genişliğinde ve 180 kilometrelik (110 mil) Chicxulub Krateri'nden 2,5 kat daha büyük bir çarpma krateri olabileceğini öne sürdüler.
Sahanın Antarktika buz tabakasının altında bulunması nedeniyle çarpma kanıtı için test edilecek doğrudan bir numune yoktur. Bu kütlesel yoğunlaşma için, bir manto yükselmesinin oluşumu veya diğer büyük ölçekli yanardağ faaliyeti gibi alternatif açıklamalar vardır.[] Eğer bu coğrafi oluşum gerçekten bir çarpma krateri ise, Frese'nin ekibi tarafından çarpan meteorun, Kretase-Paleojen yok oluşuna sebep olmuş Chicxulub'a çarpan meteordan halka yapısının boyutuna bağlı olarak dört veya beş kat daha geniş olabileceği öne sürüldü.
Dünya üzerindeki kütlesel yoğunlaşmaların zamanla dağılması beklendiğinden, Frese ve ekibi yapının 500 milyon yıldan daha genç olması gerektiğini düşünmekte ve ayrıca Avustralya'nın Gondvana süper kıtasından ayrılması sırasında 100 milyon yıl önce oluşan tarafından bozulmuş gibi göründüğüne dikkat çekmektedir.
Bu nedenle araştırmacılar, varsayılan çarpma etkisinin ve söz konusu kraterin, Dünya'nın bu konumdaki yer kabuğunu zayıflatarak ayrışmaya katkıda bulunmuş olabileceğini düşünmektedir. Bu olayların sınırladığı tarih aralığı da, bölgedeki olayın Permiyen-Triyas yok oluşuyla ilişkilendirilebilmesini de mümkün kılar. Permiyen-Triyas neslinin tükenmesi 250 milyon yıl önce meydana geldi ve karmaşık çok hücreli yaşamın başlangıcından bu yana en büyük yok olma olayı olduğuna inanılıyor.
Permiyen-Triyas sınırı için levha rekonstrüksiyonları, varsayımsal krateri doğrudan Sibirya Trapları'nın yerleştirmektedir. Frese ve arkadaşları da (2009) kendi çarpma krateri teorilerini desteklemek için doğruluğu tartışmalı olan "meteorların çarptığı yerlerin antipodunda devasa yanardağ faaliyetlerinin tetiklenebileceği" teorisini kullanmaktadır. Bununla birlikte, Batı Avustralya'nın kuzey kıyılarında bulunan Bedout gibi Permiyen-Triyas sınırında gerçekleşmiş olması mümkün dev çarpışmalar için önerilen başka adaylar da vardır ancak hepsi eşit derecede tartışmalıdır. Şu anda Permiyen-Triyas yok oluşunda herhangi bir çarpışmanın herhangi bir rol oynayıp oynamadığı hâlâ tartışılmaktadır.
Victoria Toprakları ve Antarktika merkezindeki Transantarktik Sıradağları içindeki mostralarında Permiyen-Triyas sınırı ile ilişkili, iyi tanımlanmış bir çarpışma kalıntılarından oluşan bir katmanın yokluğu, Antarktika buz tabakası altındaki varsayımsal Wilkes Land çarpma kraterinin büyüklüğünde bir krater oluşturabilecek herhangi bir meteorun Dünya'ya çarpmış olma fikrinin aleyhindeki argümanlardandır. Bununla birlikte, Frese'ye göre 2018'deki son çalışmalar, kraterin çarpma kaynaklı oluşmuş olduğu fikrini desteklemeye devam etmektedir ve bu olay Doğu Antarktika'nın Güney Avustralya'dan ayrılmasıyla bağlantılı olabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Schmidt, Richard A. (1962). "Australites and Antarctica". Science. 138 (3538): 443-444. Bibcode:1962Sci...138..443S. doi:10.1126/science.138.3538.443. (PMID) 17794921. Abstract.
- ^ Weihaupt, John G. (1976). "The Wilkes Land anomaly: Evidence for a possible hypervelocity impact crater". Journal of Geophysical Research. 81 (B32): 5651-5663. Bibcode:1976JGR....81.5651W. doi:10.1029/JB081i032p05651. Abstract.
- ^ (10 Eylül 1979). "No giant meteorite crater in Wilkes Land, Antarctica". Journal of Geophysical Research. 84: 5681-5682. Bibcode:1979JGR....84.5681B. doi:10.1029/JB084iB10p05681. Abstract.
- ^ Weihaupt, John G.; Rice, Alan; Van der Hoeven, Frans G. (2010). "Gravity anomalies of the Antarctic lithosphere". Lithosphere. 2 (6): 454-461. Bibcode:2010Lsphe...2..454W. doi:10.1130/l116.1. Abstract.
- ^ ; ; Wells, Stuart B.; Gaya-Piqué, Luis-Ricardo; Golynsky, Alexander V.; Hernandez, Orlando; Kim, Jeong Woo; Kim, Hyung Rae; Hwang, Jong Sun (2006). "Permian–Triassic mascon in Antarctica". American Geophysical Union, Fall Meeting 2007. 2007: Abstract T41A-08. Bibcode:2006AGUSM.T41A..08V.
- ^ a b c d Gorder, Pam Frost (1 Haziran 2006). . Ohio State University Research News. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ; ; Wells, Stuart B.; Leftwich, Timothy E.; Kim, Hyung Rae; Kim, Jeong Woo; Golynsky, Alexander V.; Hernandez, Orlando; Gaya-Piqué, Luis-Ricardo (25 Şubat 2009). "GRACE gravity evidence for an impact basin in Wilkes Land, Antarctica". Geochemistry, Geophysics, Geosystems. 10 (2). doi:10.1029/2008GC002149. ISSN 1525-2027.
- ^ ; Seyedolali, Abbas; Krull, Evelyn S.; Holser, William T.; Ambers, Clifford P.; Kyte, Frank T. (1998). "Search for evidence of impact at the Permian–Triassic boundary in Antarctica and Australia". Geology. 26 (11): 979-982. doi:10.1130/0091-7613(1998)026<0979:SFEOIA>2.3.CO;2. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Retallack, Gregory J.; Greaver, Tara; (January 2007). "Return to Coalsack Bluff and the Permian–Triassic boundary in Antarctica". Global and Planetary Change. 55 (1–3): 90-108. doi:10.1016/j.gloplacha.2006.06.017. 1 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Klokočník, Jaroslav; Kostelecký, Jan; Bezděk, Aleš (2018). "On the detection of the Wilkes Land impact crater". Earth Planets Space. 70: 135. doi:10.1186/s40623-018-0904-7.
Dış bağlantılar
- via Ohio State University (archived from the original 2 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . on 2017-06-12)
- Robert Roy Britt (SPACE.com) 1 June 2006 6:07 p.m. ET
- Does a giant crater lie beneath the Antarctic ice? 31 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Bibliotecapleyades.net, 2 June 2006.
- Earth Impact Database 8 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Wilkes Topraklari krateri Dogu Antarktika daki Wilkes Topraklari buz tabakasinin altinda gizlendigi tahmin edilen iki adet birbirinden ayri carpma krateri vakasi icin gecerli olma ihtimali bulunan gayriresmi bir terimdir Bunlar yayinlanmis baslica referans kaynaklarda kullanilan terimlere gore asagida Wilkes Topraklari anomalisi ve Kutlesel yogunlasma basligi altinda verilmistir Wilkes Topraklari anomalisiWilkes Topraklari buz tabakasinin altinda dev bir carpma krateri oldugu fikri 1962 de ilk kez tarafindan ABD Victoria Topraklari Seferi nde 1959 1960 kesfedilen sismik ve kutlecekimsel kesifler ve bu seferin jeofizikcisi John G Weihaupt tarafindan Schmidt e saglanan veriler temel alinarak ortaya atildi Geophysical Studies in Victoria Land Antarctica Report No 1 Geophysical and Polar Research Center University of Wisconsin 1 123 Schmidt ayrica bu kraterin 790 000 yilliktir nereden geldigi anlasilmasi zor olan tektitlerin kaynagi olma olasiligini da degerlendirdi EGM2008 yercekimi anomali haritasi Bu hipotez Weihaupt tarafindan 1976 da yayinlanan bir makalede ayrintili olarak aciklandi Belirtilen kanitlar 243 kilometre 151 mil capinda ve minimum 848 metre 2 782 ft derinlige sahip buzul alti topografik depresyon ile cakisan buyuk bir negatif kutlecekim anomalisinden olusuyordu Iddialara 1979 da itiraz etti Weihaupt ve arkadaslarinin 2010 tarihli bir makalesine dayanarak Bentley in itirazinin yanlis oldugu kanitlandi ve Rajmon 2011 Wilkes Topraklari Anomalisini Weihaupt ve arkadaslarinin makalesine dayanarak olasi bir carpma krateri yerine yuksek olasilikla bir carpma krateri seklinde yeniden siniflandirdi Ross Denizi Bati Antarktika ve Weddell Denizi ndeki diger arastirmacilar tarafindan birkac baska potansiyel carpma krateri bolgesi onerilmistir kaynak belirtilmeli Kutlesel yogunlasmaVon Frese ve arkadaslari tarafindan tahmin edilen kraterin kirmizi ile isaretlenmis bolgesini ve Wilkes Topraklari ni gosteren Antarktika haritasi Wilkes Topraklari kutlesel yogunlasmasi veya kisaca maskon 70 G 120 D 70 G 120 D 70 120 koordinatlarinda olup bu yogunlasma ilk kez 2006 yilinda Ohio Eyalet Universitesi nden ve in lideri oldugu bir arastirma grubu tarafindan bir konferansta aciklandi Ekip NASA nin GRACE uydulari tarafindan 300 kilometre 190 mi buyuklugundeki bu kutle anomalisinin Antarktika Buz Tabakasi altindaki kara yuzeyinin radar goruntulerinde gorulebilen 300 kilometreden daha buyuk bir halka benzeri yapinin merkezinde oldugunu belirtti Bu bilgiler isiginda yapinin buzun altina gomulu 480 km 300 mil genisliginde ve 180 kilometrelik 110 mil Chicxulub Krateri nden 2 5 kat daha buyuk bir carpma krateri olabilecegini one surduler Sahanin Antarktika buz tabakasinin altinda bulunmasi nedeniyle carpma kaniti icin test edilecek dogrudan bir numune yoktur Bu kutlesel yogunlasma icin bir manto yukselmesinin olusumu veya diger buyuk olcekli yanardag faaliyeti gibi alternatif aciklamalar vardir kaynak belirtilmeli Eger bu cografi olusum gercekten bir carpma krateri ise Frese nin ekibi tarafindan carpan meteorun Kretase Paleojen yok olusuna sebep olmus Chicxulub a carpan meteordan halka yapisinin boyutuna bagli olarak dort veya bes kat daha genis olabilecegi one suruldu Dunya uzerindeki kutlesel yogunlasmalarin zamanla dagilmasi beklendiginden Frese ve ekibi yapinin 500 milyon yildan daha genc olmasi gerektigini dusunmekte ve ayrica Avustralya nin Gondvana super kitasindan ayrilmasi sirasinda 100 milyon yil once olusan tarafindan bozulmus gibi gorundugune dikkat cekmektedir Bu nedenle arastirmacilar varsayilan carpma etkisinin ve soz konusu kraterin Dunya nin bu konumdaki yer kabugunu zayiflatarak ayrismaya katkida bulunmus olabilecegini dusunmektedir Bu olaylarin sinirladigi tarih araligi da bolgedeki olayin Permiyen Triyas yok olusuyla iliskilendirilebilmesini de mumkun kilar Permiyen Triyas neslinin tukenmesi 250 milyon yil once meydana geldi ve karmasik cok hucreli yasamin baslangicindan bu yana en buyuk yok olma olayi olduguna inaniliyor Permiyen Triyas siniri icin levha rekonstruksiyonlari varsayimsal krateri dogrudan Sibirya Traplari nin yerlestirmektedir Frese ve arkadaslari da 2009 kendi carpma krateri teorilerini desteklemek icin dogrulugu tartismali olan meteorlarin carptigi yerlerin antipodunda devasa yanardag faaliyetlerinin tetiklenebilecegi teorisini kullanmaktadir Bununla birlikte Bati Avustralya nin kuzey kiyilarinda bulunan Bedout gibi Permiyen Triyas sinirinda gerceklesmis olmasi mumkun dev carpismalar icin onerilen baska adaylar da vardir ancak hepsi esit derecede tartismalidir Su anda Permiyen Triyas yok olusunda herhangi bir carpismanin herhangi bir rol oynayip oynamadigi hala tartisilmaktadir Victoria Topraklari ve Antarktika merkezindeki Transantarktik Siradaglari icindeki mostralarinda Permiyen Triyas siniri ile iliskili iyi tanimlanmis bir carpisma kalintilarindan olusan bir katmanin yoklugu Antarktika buz tabakasi altindaki varsayimsal Wilkes Land carpma kraterinin buyuklugunde bir krater olusturabilecek herhangi bir meteorun Dunya ya carpmis olma fikrinin aleyhindeki argumanlardandir Bununla birlikte Frese ye gore 2018 deki son calismalar kraterin carpma kaynakli olusmus oldugu fikrini desteklemeye devam etmektedir ve bu olay Dogu Antarktika nin Guney Avustralya dan ayrilmasiyla baglantili olabilir Ayrica bakinizBedout Chicxulub Krateri Kretase Paleojen yok olusu Permiyen Triyas yok olusu Sibirya Traplari Vredefort KubbesiKaynakca Schmidt Richard A 1962 Australites and Antarctica Science 138 3538 443 444 Bibcode 1962Sci 138 443S doi 10 1126 science 138 3538 443 PMID 17794921 Abstract Weihaupt John G 1976 The Wilkes Land anomaly Evidence for a possible hypervelocity impact crater Journal of Geophysical Research 81 B32 5651 5663 Bibcode 1976JGR 81 5651W doi 10 1029 JB081i032p05651 Abstract 10 Eylul 1979 No giant meteorite crater in Wilkes Land Antarctica Journal of Geophysical Research 84 5681 5682 Bibcode 1979JGR 84 5681B doi 10 1029 JB084iB10p05681 Abstract Weihaupt John G Rice Alan Van der Hoeven Frans G 2010 Gravity anomalies of the Antarctic lithosphere Lithosphere 2 6 454 461 Bibcode 2010Lsphe 2 454W doi 10 1130 l116 1 Abstract Wells Stuart B Gaya Pique Luis Ricardo Golynsky Alexander V Hernandez Orlando Kim Jeong Woo Kim Hyung Rae Hwang Jong Sun 2006 Permian Triassic mascon in Antarctica American Geophysical Union Fall Meeting 2007 2007 Abstract T41A 08 Bibcode 2006AGUSM T41A 08V a b c d Gorder Pam Frost 1 Haziran 2006 Ohio State University Research News 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Wells Stuart B Leftwich Timothy E Kim Hyung Rae Kim Jeong Woo Golynsky Alexander V Hernandez Orlando Gaya Pique Luis Ricardo 25 Subat 2009 GRACE gravity evidence for an impact basin in Wilkes Land Antarctica Geochemistry Geophysics Geosystems 10 2 doi 10 1029 2008GC002149 ISSN 1525 2027 Seyedolali Abbas Krull Evelyn S Holser William T Ambers Clifford P Kyte Frank T 1998 Search for evidence of impact at the Permian Triassic boundary in Antarctica and Australia Geology 26 11 979 982 doi 10 1130 0091 7613 1998 026 lt 0979 SFEOIA gt 2 3 CO 2 7 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2023 Retallack Gregory J Greaver Tara January 2007 Return to Coalsack Bluff and the Permian Triassic boundary in Antarctica Global and Planetary Change 55 1 3 90 108 doi 10 1016 j gloplacha 2006 06 017 1 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2023 Klokocnik Jaroslav Kostelecky Jan Bezdek Ales 2018 On the detection of the Wilkes Land impact crater Earth Planets Space 70 135 doi 10 1186 s40623 018 0904 7 Dis baglantilarvia Ohio State University archived from the original 2 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde on 2017 06 12 Robert Roy Britt SPACE com 1 June 2006 6 07 p m ET Does a giant crater lie beneath the Antarctic ice 31 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bibliotecapleyades net 2 June 2006 Earth Impact Database 8 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde